| ◄ XII. — Dizro an tad d’ar maner | XIII. — Ar Vinjans | XIV. — Dizro ar pec’her ► |
— « Selaou, Heloïse : va fevar loan a oa er marchosi pa oan eat ac’hann, e peleac’h emaint brema ? »
— « Marvet int ampoëzonet, ha laket eo ho c’horfou en douar. »
— « Daou vevel gaouiad em euz neuze, ne ket ta Per, ne ket ta Laouik ?
— Aotrou ! ar Breton ne oar ket lavaret geier war traou ken spontuz ! a lavaraz Laouik, ha va gwad a verv em gwazied, pa zonjan er vaouez-ze a zo aze dirazomp, eur vaouez ken kriz ha ken faoz ! »
— « Kaoze, Laouik ! a lavaraz an aotrou.
— « Ia aotrou, ho maouez a zo kriz, ho maouez a zo faoz ! Ne fell ket d’in beza tamallet e gaou, ne fell ket d’in e ve tamallet eun all asamez ganen da veza ampoëzonet ar c’hezek.
En eur ger krenn mar oc’h ouz c’hoant, va mestr da glevet an traou skrijuz a zo tremenet en hor maner abaoue ma oc’h eat diouthan, me zo o vont d’hen lavaret d’eoc’h !
Mes araok, dalc’hit tost d’an trubardez-ze rak aoun em euz na vije eur gountel kuzet ganthi, aoun em euz na rafe d’in ganthan ar pez e deuz c’hoanteet ober da Wennola ho merc’hik muia-karet. »
— « Ah ! itron ! gwelet a ran dija sklaer dirak va daoulagad ar pez a zo c’hoarvezet ! mes kaozeet Laouik. »
— « Ia, va mestr ! antronoz ma oac’h partiet ac’hann evit mont da Vellak, hoc’h itron a ordrenaz d’eomp laza ho merc’hik dre nerz ar c’hezek. Mes ar re-ma a gouezaz maro-mik dre eur burzud a berz Doue.
Ordren a reaz d’eomp neuze, pa welaz n’oa ket ar c’hezek evit dont abenn anezhi, taoler ho merc’hik er bern keuneut evit beza rostet.
Ar c’heuneut a zevaz, ha Gwennola n’e devoa droug ebed.
Pa welaz oc’h itron an dra-ze, e lavaraz d’eomp taoler ar plac’hik etouez ar fank er c’houldri, el leac’h e varvtfe gant an naoun hag an anoued…
Kaset hon deuz d’ezhi bemdez bara da zebri, ha plouz evit reposi, hag ho merc’hik a zo eno hirio beobuezek.
Ma karfemp, aotrou, ho merc’hik na vije ket bet eno, mes c’hoant hon devoa da ziskouez d’eoc’h pegen kriz eo kalon oc’h itron. »
— « Ah Laouik ! ro d’in eur pok evit ar wirioneziou o peuz lavaret d’in, ha brema kerz da vid eur fun, ma vezo staget ar vaouez-ma, ar vuntrerez-ma a welan ama dirag va daoulagad !…
Stagit anezhi, ha stlejit anezhi a zibouez
he bleo beteg ar c’houldri el leac’h e deuz
lakeet va merc’hik, va gwad, va lignez. va
enor !… »
Pa oant erruet etal ar c’houldri, Laouik a ieaz da gomz ouz Gwennola.
« Sell Gwennola ! setu eun tammik bara !…
Eun dournik livet fall en em ziskouezaz neuze en eun toull dindan an or, rez an douar, evit digemer an tam bara.
Eur vouezik sempl deuz an dlabarz a respontaz.
« Trugare d’id Laouik, trugare !…
Pa welaz an dournik-ze, pa glevaz ar vouezik-ze ken semp, ken deread, mouez e verc’hik, an aotrou, fraillet e galon hag e c’hwad o vervi, a dorraz an nor, hag e antreaz evel eun tenn er c’houldri, evit pokat d’e grouadurik.
An diou vatez neuze a skoazellaz Gwennola evit he c’has d’ar maner, epad ma oa an daou vevel o stleja an itron er c’houldri evit tremen an noz.
« Deuit ama brema c’houi potred, ma livirin d’eoc’h petra em euz sonj da ober ouz an hini em euz hanvet beteg-hen va greg, ha da behini e roan brema va oll malloz.
Varc’hoaz vintin kerkent ha goulou deiz, e tennfoc’h deuz ar marchosi an daou loan a jom ganen, kas a refoc’h anezho du-ze e kichen ar c’houldri.
Eur fun neve ouz lost peb hini anezho, ha varc’hoaz e vezo gwelet ha koueza rai ar re-ma ive maro-mik d’an douar, rak ne fell ket d’in gwelet pelloc’h dirag va daoulagad eur vuntrerez, eur vaouez heb kalon. »
— « Ia, aotrou, eur vaouez heb kalon hag a lavare d’eomp-ni flastra penn ho merc’hik a daollou boutou, pa vije dismantret he c’horfik gant ar c’hezek spontet !
Antronoz vintin kerkent a sao-heol, an aotrou oa war zao, ha ganthan an daou vevel.
Ar vatez koz a ieaz kerkent da zihuna Gwennola, evit lavaret d’ezhi petra oa o vont da zigoueout.
Gwennola a zavaz trum, hag a wiskaz Henri ha Germaine.
Ar c’hezek a oa tennet deuz ar c’hraou, hag an daou vevel a gas anezho en eur gana warzu ar c’houldri.
— Allo ! Mam dinatur, greg digalon, petra e peuz da lavaret brema evit difen da vuez, rak prestik e vezo echu ganez ?
An douar-ze war pehini den ebed ken deuz va lignez na valeo, an douar-ze a lounko da c’hwad ha da galon.
Sao diwar da deill, tra heuzuz, stlejit anezhi trum ouz ar funiou, ma vezo war an douar eur vuntrerez nebeutoc’h !…
Aze emaoud brema el leac’h ma varvi, hag el leac’h ma vezi da viken ankounac’heet. »
An daou vevel a ioa o staga izili an itron ouz ar funiou pa en em gavaz Gwennola war al leac’h, ganthi Henri ha Germaine. »
— « Ah Herry ! lez ac’hanon araok mervel da bokat d’am daou grouadurik, lez ac’hanon da skuilla war ho diouchod an daëlou a skuill eur vam araok he maro ! »
« Tad ! tad, selaouit ho merc’hik Gwennola, daoulinet eharz ho treid.
Va c’haret a rit kement evel ma karan ac’hanoc’h, diskouezit d’in ar garantez-ze en eur bardoni d’am mam, da vam va breurik Henri ha va c’hoarik Germaine ama dirag ho taoulagad…
Ia va zad ! pardonit d’ezhi, rak na ouie ket petra ree, pardonit d’ezhi, rak ar relijion gristen a zesk d’eomp pardoni d’hor brasa enebourien. »
— « Ah ! Gwennola ! karet em bije gwelet ac’hanout en eul leac’h all ! mes torfet da vam a zo re vraz evit beza pardonet ! taolet e deuz an dismegans, an disenor, var va lignez, hag en eur c’hoantaat da laza, e deuz c’hoanteet kas da netra ar garantez em euz evidoud ha evit da vam Gwennola Kerglazek !…
Ia taolet e deuz an dismegans war va oll amzer dremenet !
Mervel a rank, ha mervel a raio !
Allo paotred, hastit, hastit buan. »
Gwennola neuze, an daëlou en he daoulagad, a dreuzaz ar c’hezek, hag a gasaz an daou vihan da bokat d’ho mam.
Houma a vriataz an daou vugel asamez, hag a c’hlebiaz d’ezho ho diouchod gant daëlou tom ar garantez a vam.
— Papa ! papa ! a lavaraz neuze Germaine. Gwennola e deuz lavaret d’eomp e oaz o vont da laza maman.
Ne ri ket ! ket ta Papa ! Ni a gar maman ; paz laza anezhi Papa !
D’ar c’homzou-ze deut deuz genou e verc’hik pevar bloaz, an aotrou gouezaz d’an douar, hag e skuillaz daëlou en eur lavaret distaga ar c’hezek.
An daou vevel, an daëlou ive en ho daoulagad o klevet komzou nerzuz ar c’hrouadurik pevar bloaz a zistagaz an itron.
Houma, kerkent ma oa distaget, a en em daolaz d’an daoulin evit goulen pardoun ouz he goaz hag ouz Gwennola.
« E c’hallez beza sur, panefe da ziou werc’hik, e oa brema da gorf en douar, rak an torfet ec’h euz c’hoanteet ober, na verit ket beza pardounet.
Rak-se ta, arabad e tiwanfe ken en da spered, ar c’hoant d’en em zizober deuz va merc’hik Gwennola a garan dreist peb tra war an douar. »
— « Oh nan, va fried, hen toui a ran d’id hirio, na rin biken ken ar pez em euz c’hoanteet ober. »
— « Echuomp war gement-se, ha deomp d’ar maner, ha ra vezo ankounac’heet krizder da galon em andret.