Trede quevren - An trede Chabistr
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?) (p. 162-170)
Zom hoc’h eus a batiantet, evit d’ar fin, oc’h ober volontez Doue, ma c’hacquisitot e bromessa, eme an Abostol : rac, evel en deveus lavaret hor Salver, en ho
patiantet e possedot hoc’h Ene. Hounnez eo an eürusdet vras eus an den, Philotee, possedi e Ene ; ha sul barfetoc’h e hor patiantet, ful barfetoc’h ivez e possedomp hon Ene : ret e deomp eta en em berfectioni er vertuz-mâ. Ho pezet memor alies en deveus hor Salver hor saveteet o soufr hac oc’h anduri, hac e tleomp dememes ober hor silvidiguez dre ar souffrançou hac art afflictionou oc’h anduri an injuriou, ar gontroliezou hac an displijadurezou gant mui hac a allimp a zouçder. Ne dleit quet en em gontanti da soufr gant patiantet certen injuriou hac afflictionou, mæs quement seurt poan hac injur a bermeto Doue da erruout gueneoc’h a dleit da souffr gant ar memes patiantet. Beza ez eus ha ne fell dezo soufr nemet ar poaniou pere a so enorabl, evel ma zeo beza blesset er bresell, beza maltretet evit ar Religion hac ar Feiz, beza persecutet evit en em oppos ouz an droug ha difen ar mad, beza en em baourisseat evit souten ur guerell pe ur gaus bennâc pehini o deveus gounezet, hac ar re-mâ ne de quet an affliction eo a gueront, mæs an enor pehini a so oc’h e heul. Ar guir batiant hac ar guir servicher pe servicheres da Zoue a soufr quercouls an afflictionou mezus ha disenorabl evel an afflictionou enorabl : ne deo nemet douçder da un den a gouraich beza dispriset, reprenet hac accuset gant ar re vechant ; mæs beza reprenet hac accuset ha persecutet gant an dud honest, gant ar vignonet, ha gant ar guerent, an drase eo a so sansibl. An douçder pe gant hini e souffras pell Sant Charles Borromee beza reprenet publicamant er Gador gant ur Predicator bras eus a un Urz reformet hac austerus meurbet, a istimàn mui eguet an oll souffrançou en devoue diouz ar re-all : rac evel ma zeo sansiploc’h ar c’hrog eus ar guenan eguet eus ar c’helien, toudememes an droug pehini a receveur diouz an dud honest, hac ar gontroliezou pere a reont, a so sansiploc’h cals eguet ar real : hac an drase cousgoude a erru alies, penaus daou zen honest o caout intention vad o daou en o santimanchou pere a so control, a zeu da ober controliezou ha persecutionou bras an eil d’eguile.
Bezit patiant non pas epquen evit ar principal eus an afflictionou pere a erruo gueneoc’h, mæs c’hoaz evit an accidantou pere a zepando ac’hano. Cals a ve contant da gaout poan gant na vent quet incommodet. N’en em glemmen quet, eme vezo unan, evit beza rentet paour, pa ne ve ne allan quet renta servich d’am mignonet, antreteni va bugale, ha beva enorablamant evel ma tesirren : un all a lavaro; n’en em lacaen quet e poan a guemense pa ne ve ma songeo an dud e ve erruet an drase gueneen dre va faut : un all a ve contant mat da veza droug-brezequet hac er fouffre gant ur batiantet vras, nemet na ve credet da nep en droug-prezeque. Beza ez eus reall hac a sonch dezo e vent contant da gaout un darn eus a un incommodite bennâc ; hoguen non pas d’e c’haout oll ; n’en em impatiantont quet, emezo, evit beza clàn, nemet abalamour n’o deveus quet a voyen da lacat en em dreti, pe abalamour ma rencont beza importun da nep a so var o zro. Me lavar eta, Philotee, penaus eo ret beza patiant non pas hepquen en ur c’hlenvet, mæs e quement seurt clènvet a bligeo gant Doue, eleac’h ma pligeo gantàn, etouez an dut ma pligeo gantàn, ha gant an incommoditeou ma pligeo gantàn, ha toudememes a lavaràn evit an adversiteou-all. Pa erruo un incommodite pe un droug bennâc gueneoc’h en em servichit ountâ eus ar remejou pere a vezo possibl hac hervez Doue : rac tenti e Vajeste divin ve ober autramant ; mæs ivez o veza grêt quemense, gortoit gant ur resignation antier an effet a bligeo gant Doue, mar plich gantâ e ve treac’h ar remejou d’an droug, en trugarecaot gant humilite ; hoguen mar plic’h gantàn e ve treac’h ivez an droug d’ar remejou, meulit-èn gant patiantet.
Me so eus ar memes avis gant Sant Gregor. Pa viot tamallet gant ræson eus a ur faut bennâc ho pezo coumetet, en em humiliit cals hac avoueit penaus e veritit beza blamet davantaich. Mar bezit accuset pe damallet e faus hac hep ræson, en em excusit gant douçder o tiscleria penaus ne douc’h quet coupabl ; rac beza e tleit ar respet-se d’ar virionez ha d’an edification eus an nessa gant aon na guemerre goal exempl diouzoch, ma en lessac’h er goal greden-se pehini en deffe achanoch. Mæs ivez mar continuer d’hoc’h accus ha d’ho plam an despet d’an excus legitim ha guirion pehini a zigacit, n’en em droublit na cals na nebeut, ha n’en em efforcit quet da glasq e ve quemeret hoc’h excus ; rac goude beza rentet ho tever d’ar virionez e tleit e renta ive d’an humilite : hac er fæçon-se ne vancot nac e quenver ar sourci pehini a dleit da gaout eus ho reputation, nac e quenver an affection pehini a dleit da gaout evit ar peoc’h, an douçder hac an humilite a galon.
N’en em glemit nemet nebeuta ma ellot eus ar fautou a vezo grèt en hoch-andret ; rac certen eo penaus e peac’h peurvuia nep en em glem, dre ma ra deomp hon amour propr santout ato an injuriou brassoc’h eguet na dint. Hoguen dreist peb-tra n’en em glemit quet dirac tud pere so eas o lacât d’en em formalisa pe da zrouc-songeal. Mar deo a propos en em glemac’h ouz ur re bennâc evit remedia ouz ar faut hac an offans, pe evit calmi ho speret, e renquit e ober ouz tud pere a so pæsibl hac a gar Doue ; rac anes eleac’h soulagi ho calon hac easa ho speret, ne raë an dut-se nemet ho provoqui da vrassoc’h chagrin ha da vrassoc’h inquietud ; hac eleac’h lamet an drean pehini a so oc’h ho piquat, ne raent nemet e blanta larcoc’h en ho troad.
Cals o veza clàn, pé affliget, pe offanset, gant ur re bennâc, en em ampeich evit guir na zeuont d’en em glem, na d’en em zisquez re zilicat ha re sansibl ; rac songeal a reont ervat, evel ma ze guir, penaus e tisquezze an dra-se sclear ur mancamant vras eus a vertuz hac a gouraich : mæs desirout a reont cals hac e clascont e naouspet fæçon e raet allasic dezo, e ve truez bras outo, hac e vent istimet, non pas hepmuiquen affliget, mæs patiant ha courachus. Quemense a so evit guir ur batiantet, mæs ur batiantet faus pehini ne deo quen tra en effet nemet ur vanite hac un ambition fin ha dilicat. Enor o deveus, eme an Abostol, hoguen non pas hervez Doue. Ar guir batiant n’en em glem quet eus a boan, na ne zesir quet e raet truez dezàn : coms a ra eus e afflidion sinceramant ha simplamant, hep e ober brassoc’h eguet na deo, hac hep ober clem na doleanç ebet, permeti a ra gant patiantet e quemerret compassion ountàn nemet na zeuet da gridi en deffe mui a boan eguet n’en deveus ; rac neuse e lavar gant modesti penaus n’en deveus quet ar boan-se, hac e chom er fæçon-se pæsibl etre ar virionez hac ar batiantet, oc’h avoui e boan hep en em glem anezi.
Er gontroliezou pere a erruo gueneoc’h en exerciç eus an devotion, rac an dra-se ne vanco quet, ho pezet memor eus ar pez en deveus lavaret hor Salver. Ur c’hreg, emezàn, pa vez quistion dezi da c’henel, e deveus ur boan hac un anquen bras ; mæs pa vel e deveus ganet he buguel, e teu da ancounec’hât he foan hac he anquen abalamour ma e deveus lequeat ur c’hrouadur er bed. C’hui hoc’h eus ive concevet en hoc’h ene an dîna buguel a so er bed, pehini eo Jesus-Christ. Abarz ma ho pez èn produet ha ganet antieramant, ne ouffac’h quet miret n’ho pe cals a boan, mæs quemerit couraich, rac tremenet ar boan-se ebiou, e chomo gueneoc’h ur joa eternel da veza ganet un hevelep crouadur er bed. Hoguen ganet ho pezo-èn antieramant evidoc’h, pa ho pezo-èn furmet antieramant en ho calon hac en hoc’h euvrou dre an imitation eus e vuez, o veva diouz ma en deveus bevet.
Pa viot clàn, offrit quement poan, quement incommodite ha quement languis ho pezo d’hor Salver, oc’h e supplia da unissa hoc’h oll boaniou gant an tourmanchou en deveus anduret evidoc’h. Obeissit d’ar Medecin, quemerit ar remejou ha quement a ordreno deoc’h da zibri pe da efa abalamour da Zoue, o caout memor eus ar vestl a guemeras hor Salver evidomp. Desirit beza yac’h evit e servicha ; na revusit quet ivez chom da languissa evit oboissa dezàn, hac en em disposit da vervel, mar deo e volontez, evit e veuli ha jouissa anezàn en e Varados. Ho pezet memor penaus ar guenan, endra vezont oc’h ober o mel, ne vevont na ne zebront nemet eusa draou chuero : evelse ivez ne ellornp jamæs ober actou a vrassoc’h douçder hac a vrassoc’h patiantet, nac ober guell ar mel eus ar vertuziou excellant eguet endra vezomp o tibri ar bara c’huero eus an adversite hac o veva emesq ar poaniou hac ar gontroliezou pere a stourm ouzomp. Hac ec’his ma zeo ar mel pehini a vez great eus a vleunv an thyn, pehini so ul lousaouen displet ha c’huero, eo an excellanta mel a so tout, evelse ivez ar vertuz pehini a exerçomp er c’huervder eus an adversiteou ar re vila hac ar re disprisussa, eo ar vertuz excellanra tout.
Sellit alies gant ho taoulagat inrerieur ouz Jesus-Christ crucifiet, en noaz, blasfemet, calomniet, abandonet hac erfin accablet gant peb seurt anvi, tristidiguez ha poaniou, ha considerit penaus hoc’h oll souffrançou, pe seurt bennâc e c’hallenr beza, ne dint morse da veza comparachet ouz e re, ha penaus biquen ne souffrot netra evintàn e scoaz ar pez en deveus souffret evidoc’h.
Considerit an tourmanchou o deveus bet gouzanvet ar Verzerien, ha peguement a boan o deveus cals a dud var an douar muguet n’hoc’h eus-hu, ha livirit : allas va affliction ne de nemet consolation, ha va foaniou he dint nemet ros e compaæson d’ar re a soufr meur a hini pere n’o deveus na sicour nac asistanç na soulajamant, hac a vev en ur maro continuel o veza accablet a boaniou hac a adversiteou bras meurbet.