(En eur zont en ti, eur grib hag eur melezour etre e zaouarn). — Hastomp buhan ha buhan : gwelet em eus diwar al laëz an aotrou Droch o tout etrezek aman. C’hoaz eun taolig krib pe zaou evit dirouestla va fennad-stoup, ha faouta ha ranna va bleo war va zal, arok na zigouezo ar mear !… Evelse ! Me gav d’in, breman n’eo ket eur fall gwelet ac’hanon, da vihana ma ne lavar ket gaou va melezour. Eur re voutou-ler war o c’henta tro, baro nevez-troc’het, eur roched fresk, gwenn-kann, ampezet kalet ha va c’haera gwiskamant bourc’hiz !
(O sellet ouz e velezour.) — Oh ! Fistoulik, va bikanik, na te zo keitet d’it ! Na te vo kaer ha koant evit digemeret da vedalen ! Hep mar ebet, an aotrou Baraz a zavo gantan c’hoant pokat d’it, ar paour kez den !… Ya, piou a lavarfe, e koustianz, ez oun-me bet epad ar pella eus va buez, o turiat teil ha douar du-ze e Kerc’hwitel ? N’eus ken warnon tres eun troc’her-buzug.
(En eur c’houesa). — C’houez-vad a glevan. Ar frikou a vo prest bremaïk gant plac’h-bras « Hotel ar Yod » !
C’hoaz eun taolig krib war an a-drenv.
(Trouz e-tal an nor).
An aotrou Droch, petra lavaro ?
Monsieur et cher ami Fistoulik, laissez-moi vous exprimer…
Ya, ya, aotrou mear, ho lezel a ran da lavaret d’in ar pez a geroc’h, mes deomp ganti e brezoneg, mar plij. Me oar mad e c’houzoc’h ar brezoneg kouls ha pep-hini ac’hanomp. Ar galleg a c’houzoc’h ive, gwelloc’h egedomp, p’eo gwir oc’h eus kostez Pariz du-ze. Gouzout a reomp ive penoz, mar ho peus desket ar brezoneg, n’eo ken nemet evit beza gwelloc’h deut gant ar barresioniz, ha gwir eo ?
Gwir eo ! Mes arabad d’in dizonjal, mignon Fistoulik, e teuan aman da ginnig d’eoc’h va gwella gourc’hemennou evit an enor a ro d’eoc’h hirio gouarnamant hor bro. Ar vedalen a lugerno bremaïk war ho peultrin, a c’helloc’h a vouez huel lavaret ne vo ket bet laeret, hounnez !
Nan, ne gav ket d’in e vo bet laeret.
Hag hon « depute » Baraz n’eo ket digouezet c’hoaz ?
Nan, n’ema ket gwall-abred o tont, ha me koulskoude o kaout ken bras mall d’e welet ! N’eo ket c’hoaz abalamour d’ezan e-unan, petra bennak ma karan kalz anezan, mes, dreist-holl, abalamour d’ar vedalen a vo gantan.
Neuze, mignon Fistoulik, e karit nebeutoc’h hon « depute » Baraz eget e vedalennou. Tommoc’h e tiskouezit beza ouz ar pez a roër d’eoc’h eget ouz an hini a ro ?
Ya, n’eo ket mat marteze ar pez a ran, mes mignon Droch, kaer am eus, hirio n’oun ket evit ober er c’hiz all. Ouz va medalen e vezin tommoc’h eget ouz n’eus forz piou ! n’eus forz petra !
Petra fell d’eoc’h, marteze ema ar wirionez ganeoc’h !… Ma ! c’hoant am eus da lavaret ne vo ket abred an aotrou Baraz… Selaouit, ta, me grede klevout trouz.
Netra, den ebed !… Nan, n’ema ket abred hon « depute ». Gant ma teuio da vihana ! Ema an heol o vont da gousket arok pell.
Oh ! evit dont, dont a reio. Gant an aotrou Baraz, tra lavaret, tra c’hreat. Arabad kaout nec’h gant-se… Me, gwelet a rit, mignon Fistoulik, me n’am eus bet morse disfizians ouz hennez ; ha mad em eus great chom hep diskredi warnan. Sellit, d’ar votadeg diweza eo marteze bet tost d’in mont en tu-all ; kalz a dud zoken a lavare d’in ; « Emout kollet, emout d’an traon, emout er-meaz a daoliou boutou. Ar voutez ! Ar voutez ! » Mont a ris da c’houlen sikour digant hon « depute» Baraz hag hen, ar paour kez « depute », a zigoras frank e yalc’h d’in…
Yalc’h ar pemzek mil lur ar bloaz ? Ha koulskoude, hervez ar Skouarnek, « Baraz » a zo piz evel eun touseg, resped d’ar Gristenien.
Skriva reas hen a-zeou hag a-gleiz, ha deut oun adarre da gaout moueziou awalc’h evit chomm war c’horre.
Ya, klevet em eus penoz digant ar Skouarnek.
Elec’h da genta e oan eat da gaout ar « Prefet », ha gant an aotrou-ze ez oun bet kaset da bourmen brao awalc’h.
Piou da gredi, pe heman pe ar Skouarnek ?
An dra-man a zo evit lavaret d’eoc’h… (En eur zelaou.) Ah ! en dro-man avad e klevan tud o tout.
Oh ! gant ma vefe int, aotrou Doue ! Baraz ha va medalen ! Gwelomp piou zo o tont. (Digori a ra an nor.)
An dra-man a zo evit lavaret d’eoc’h eo arabad…
N’eo ket c’hoaz na Baraz na va medalen.
Eo arabad…
Nan, nan, pell ac’hano !
Nan ? Penoz ’ta ? Me lavar-me eo arabad d’eoc’h disfiziout diouz Baraz.
Gwir eo, mignon, a du emoun ganeoc’h.
Perak neuze lavaret nan elec’h ma fell lavaret ya ?
Arabad facha, mignon Droch, n’emomp ket hon-daou er memes park.
Oh ! facha, pell ac’hano, pell ac’hano ! Hag hirio e roan c’hoaz va ger d’it da gemeret ac’hanout war va listen a-benn an taol kenta… ; rak unan pe zaou a zo mall bras d’in teuler er-meaz, abalamour n’ouzoun mui petra int deut da veza ; n’int ken na kig na pesked !
Trugare d’eoc’h, Droch ! Me a c’hounezo kalz a
voueziou d’hon listen, eur wech m’am bo gellet
kaout va medalen. Piou a c’helfe nac’h e vouez ouz
eun den medalennet ?
Den ebet ! Gwir e lavarez, ar vedalen a zo mat ouz kalz a draou !
(Gwenole, e vragou-ruz gantan, a deu en ti en eur goms ouz Yan Avalou harpet war e ben-baz.)
Ya, en abardaez zoken e tle digouezout e vedalen gantan.
Ah ! Gwenole, va niz bihan, pebeuz plijadur am eus o welet ac’hanout !
Ya, va yontr, ar vedalen a zo roët d’eoc’h. Yan Avalou am eus kavet en eur zont aman, ha gantan eo am eus klevet ar c’helou mat. Va gourc’hemennou d’eoc’h ! Ah ! va yontr !…
Na me zo laouen o welet ac’hanout digouezet en abardaez man ! Ha penoz ne vefen ket ? Te eo an tosta kar a jomm ganin… Sell, va niz, deus da vriata da yontr koz !
Ah ! va yontr, yaouankeat kalz e kavan ac’hanoc’h !
Yaouankeat gant levenez e vedalen !
Ha koulskoude, va niz, ne ran nemet mont war gosât bemdez, siouaz !… Ha penoz ’ta, Gwenole, emout dre aman ? Eul lizer am eus bet er mintin-man diganit…
Y a, va lizer am oa skrivet dec’h, ha dec’h ne ouien netra ebet c’hoaz, nemet war-dro kuz-heol ez eus deut kelou e c’hellemp mont d’ar gear epad teir zizun, me hag ar re o deus bet a nevez zo, galonsiou-ruz ar « c’haporal »
(Diskouez a ra e c’halonsiou-ruz war e zivrec’h.)
Ya, n’am oa ket sellet c’hoaz outo, ma ’z eo koustianz ! Ah ! va niz, dalc’h da vont mad ganti, hag e ri da hent, te welo. Hag a benn eun tregont vloaz bennak ac’halen e c’helli ive kaout ar vedalen e-giz da yontr… Gwenole, deus c’hoaz ma pokin d’it.
(En em vriata a reont adarre.)
Va gourc’hemennou, Gwenole, arok pell emichanz e vezi hanvet « serjant » ?
N’ouzoun ket, aotrou mear, ar vicher ne blij ket d’in eun hanter-re.
Da vihana pa vo great da amzer-soudard ganit,
e c’helli kaout eur « plas » e kear.
Tut, tut, tut ! Me n’oun ket pôtr ar c’heariou, ha gwelloc’h kalz e vije ganin beza dre aman o labourat douar. Mes, dre ma vo ar bragou-ruz war va gorre, e rin dalc’hmad eus va gwella.
A zo komzou fur, Gwenole, komzou fur ! Me am eus bet ar blijadur da zigas ac’hanout betek ti da yontr hirio.
(Oc’h ober eur zerr-dorn da Yan Avalou.) Ya, kenderv Yan Avalou, ha penoz emoc’h ganti ?
Eur pennad zo, n’oun ket re evit en em glemm. Nemet eun tammig poan em divesker pa vez an amzer o troi. Hirio e oan o sonj dont betek aman gant va gwetur, mez ranket em eus bale, rak va mevel, Mazo an Treut, n’ouzoun ket da belec’h eo eat
Oh ! servicherien an amzer vreman n’eus ken da flzia enno. Aman zo daou ive ganin-me, hag a zo tost-kar d’hoc’h hini. Hirio, abaoue div eur zo, n’em eus ket gwelet al liou eus Fanchik-Fall.
Eat int o-daou marteze da redek ar c’had !
N’ouzoun ket da redek petra int eat.
Ma ! Gwenole, tano e oe da fri o tistroi en nozman, rak aman, va niz, ema frikou ar vedalen war an tan. (En eur c'houesa) C’houez-vad a zo gantan !
Ha va loden zo ive neuze ?
Pod an dien ! da loden zo ive, me gav d’in !… Sell, e pelec’h ema va zammig envor ganin ? Daoust ha c’hoant en defe da droi e leaz kaouledet ? Mes red eo d’in sonjal er pez a zo war da lizer. Setu aze hanter-kant lur evit ober gouel hag ar pez a gari en enor d’az kalonsiou ha d’am medalen.
Bennoz-Doue d’eoc’h, yontr ! Hanter-kant lur a zo brao da gaout evit eur zoudard. Me ne c’hounezan ket kement-se d’am bloavez.
Breman emoun dispeg, a gredan ; rak bet oun goude kreisteiz o kaout ar mestr-mansouner, ha mont a reio warc’hoaz genta da zevel eur c'hraou nevez da voc’h va merour.
Setu aze labour great gant ar vedalen !
Ya, e gwirionez, mat eo ar vedalen ouz kalz a draou !
Ma ! Gwasa ’zo, aman ne deuio den. Ema kouezet an noz koulskoude war bouez netra.
(Klevout a reer kloc’h an « Anjeluz» o son, hag eur vouez o kana :)
|
|
Setu pôtr-saoud an Ti-all o tont d’ar gear gant e loened… Ha mar karfe hon « depute » Baraz dont ive ! — (Mont a ra da doull an nor). Setu aman da vihana eun toullad all o tont.
(Lom Bitous, Job Saout, ar Skouarnek, Jakou eus ar meaz) — Bevet Fistoulik !
(Fistoulik, Droch, Yan Avalou, Gwenole, eus an ti) — Hag e vedalen !
Ya, daoust ha digouezet int ?
N’int ket c’hoaz, na Baraz, na medalen. Mes
c’houi zo diwezat ganti.
Diwezat marteze, hep beza re ziwezat… ha neuze eur wech n’eo ket kustum.
(Skouarnek a jomm war-bouez da goms gant Droch).
Mestr, bet oun eur pennad war an hent. N’em eus gwelet den o tont ; hag evit ar Fanchik-Fall, ne gavan na liou na c’houez ebet anezan. Eur zonj all a deu d’am spered. Klevet em eus Fanchik, arôk m’eo eat kuit, o lavaret en doa droug penn. Piou oar ? marteze eo eat da c’hourvez en eun tu bennak, hag eo dizonjet, ha chommet da gousket.
Lakomp marteze… Kleo, Lom Bitous, gwelet a rez aze n’eus c’hoaz netra war an daol. Kent-se displeg buhan ar doal (an doucher) war an daol ; an doal vras, an hini wenn, ha prim traou warni : gwer, ar boutailhadou eus an hini-koz, gouzout a rez ; loaiou, kountellou hag all. Ha tiz warnout avad, ne ket chomm da lichuenna eo !
Gortoz, Lom Bitous, ni roio an dorn d’it.
(Epad m’emaint o renka an traou war an daol, Fistoulik a goms ouz Yan Avalou azezet ha, sioul en e gorn-tro ; Droch a zo ato gant ar Skouarnek).
(Eur pakad traou gantan dindan e vrec’h, goustadik, outan e unan) — Ar c’higer n’eo ket na mat na deread d’ezan dibri kig bioc’h koz egiz ar re-all ; mes penoz ober ? — (Krenv d’ar mevel). Hep ! Lom Bitous, aman ez eus dent ganin eun tammig kig gwak ha flour. Te a vo o servicha ac’hanomp ouz taol, n’eo ket ?
Ya, me va-unan, ha piou nemedoun, p’eo gwir eo eat Fanchik-Fall da bourmen pe da gousket, pe da guzat, ha me oar, me !
Mad ! Gortoz ma lavarin d’it. An tamm kig-ze n’eo ket eur fall lakat an dent warnan. Kas anezan buhan d’ar plac’h, ha lavar d’ezi ober tan d’ezan buan ha buan. Pa vo digriet-mad, e c’helli digas anezan d’in, ne vo ke red d’ar re-all gouzout, klevout a rez ? Hag evit da boan, e lezin eun hanter anezan ganit ; ne vo ket fall d’it !
Intentet em eus ; bet dinec’h. (Mont a ra en tu all gant ar c’hig).
Mes, luc’hed kamm ha seiz boulgurun-ruz ! emichans pa lavaran d’eoc’h hanter kant mouez d’an taol izella !
Icht !… War bouez, mes ne gredan ket kalz !
Ma ! Kredit pe chommit hep ober, pe kerzit gant an tanfoeltr, m’ho peus c’hoant ; evit ar wech kenta ne rin netra evidoc’h, mar kendalc’hit da ziskredi evelse…
Oh ! nan, Skouarnek, arabad e vefe ! Pec’hed e vefe lezel ar « parti » da vont da goll, hep sikour anezan d’en em zavetei,
Ya, rak paneve-ze…
Gwir eo, kenderv Fistoulik, ha re wir, siouaz ! Daoust ha tud eur barrez n’int ket great evit en em glevout kenetrezo ? Ha padal, n’hellomp ket ; n’eus nemet ar « politikach » brein oc’h hada drailh etrezomp.
Ha koulskoude red eo « politikat » kalz pe neubeut, pa vez c’hoant da… da gaout ar vedalen !
(O tigas eur bodezad souben war an daol.) Ac’hanta ! tudou, ema ar zouben al leaz o vont war an daol ! Souben al leaz, ha bara gwenn hag amann rouzet d’he goloi !
Evidoun-me a zo skuiz a-walc’h o c’hortoz !
Na Baraz, na va medalen…
Ema an naoun du o skrabat va c’hof gwasoc’h eget n’ouzoun ket petra an tanfouich. Gwir eo ive, mern abred am eus bet.
Ma ! Kenkouls tra d’eomp neuze azeza.
Ya, kenkouls tra ober. (Hag int oc’h azeza.)
Me a lavar lezel e lec’h gant hon « depute » Baraz, rak en em gaout a reio hep dale emichans.
Ya, ya, en em gaout a reio hennez, Fistoulik.
Ha diskennit d’eomp ar zouben, Fistoulik.
Ya, ya, ar zouben, Fistoulik !
Blaz vat a zo ganti, eun eston, Fistoulik.
Ya, ya, eur vlaz dispar Fistoulik !
Gwell a ze ! Bep a vanne gwin breman. (En eur zisken banneou.) — Heman n’e ket dour feunteun, na dour-red eo. Tanvaït. (Hag an hall o tanvat.)
Gustrik ! Forz penoz, ar gwin-man a c’hell kaout oad va mab yaouanka : eiz pe nao vloaz.
D’eoc’h e c’hellan lavaret e oad hag eus pelec’h
e teu. N’ho peus ket sonj, abaoue a zo breman eun
dek pe zaouzek vloaz, en em gollas aze, war ar
c’herreg, eul lestr-marc’hadour ?
Eo, eo, ha sonj mat c’hoaz, Fistoulik.
Ar bloavez ma ’z oun deut da jomm dre aman.
Ar c’hig-leue war an daol, tudou !
Ha tammou brao a gig-leue, mignoned. Bec’h d’ar chig-leue !
Ya, kig bioc’h bet leue gwechall, kig ar vioc’h koz tregont vloaz marvet o vreskin !
Distroomp d’ar gwin, p’eo gwir ho peus sonj eus penze al lestr-marc’hadourez. Al lestr a oa leun a varikennadou gwin, ha spountus e oa gwelet nag a win a deuas en aod,nag a win a oe evet war an treaz.
Ya, spontus e gwirionez. Eun amezeg d’in a evas peadra da jomm mezvet epad pemzek-de-Doue ! Eun amezegez all c’hoaz, goude beza didalet eur variken, a lavare : « Oh ! siouaz ! an Aotrou Doue Oll-C’halloudek en deus troet ar mor e gwin ! Ha hi o plega evit staga he muzellou da eva, hag o koueza war he fenn er gwin !…
Ha gwir eo kement-se ; rak me eo an hini a grogas en he broz da zacha anezi er-meaz ; panevefe-ze e oa hi beuzet. Unan all a welis o tidala eur varikennad gant e voutez, hag oc’h eva da c’houde-ze.
Gant e voutez, ya, klevet hon deus.
An holl a gargas o c’hof. Tri pe bevar devez goude, eul maltouter koz, ya eur maltouter, a deuas da ginnig d’in eur panerad boutailhadou gwin koz, re vrao da welet, koaret o fennou, ha paper kaer war o c’hofou. Hag ar marc’had a oe great e kuz etrezomp hon-daou, na gwelet na klevet…
Da neuze eo e teuas d’in c'hoant beza medalennet…
… Klenved ar medalennou o pega !
… Hag e lavaris ouzin va-unan penoz va gwin koz ne vije laket e kof nemet a-benn gouel ar vedalen. Ha dalc’het em eus d’am ger, gwelet a rit. Beb a vanne all, pôtred ?
Ya, ya, pa geroc’h, Fistoulik.
Gwelloc’h blaz a zo gantan eget gant dour ruziet ar c’hazarn !
Setu aman ar c’hig-maout war an daol, tudou !
Bec’h d’ezi, mignoned, ha koulskoude… aman
ez eus eur « plas » hag a jomm goullo !
(War bouezik, o kas e dam kig da Job Saout.)
Del ! kiger, setu da hini gwak ha flour ; ha lez an hanter ganin, te oar.
Ya, eun hanter ; setu aze, ha kerz duze da lipat breman.
Dizaoun, bezit dizaoun, Fistoulik ! En em gaout a reio ar perc’hen da glask e « blas ».
Selaouit, me gav d’in e klevan ki an Ti-all oc’h harzal.
Ya, ya, en em gaout a reio, Fistoulik.
Klevout a ran trouz gant tud o tont. Va zammig kalon a lamm em c’hreiz, ema va medalen o tostât.
Diskennit eur banne gwin mar plij, Fistoulik. Va gweren ema ar zec’hed ganti. Hon « depute » Baraz a vije diredet aman pell zo, m’en dije gouezet na pegen mat eo ar gwin koz en ho ti. Sellit, pa ziskenn penn-da-benn dre va gouzoug, e kavan anezan ken flour hag eur voulouzen ; setu aze gwin tomm, gwin beo. Bevet Fistoulik !
Bevet Fistoulik, hag e win koz !
(Herve-Goz an Ti-all a lamm en ti arok Lom Bitous ha Mazo an Treut : an daou-man a zo digizet e giz daou vourc’hiz.)
Doue r’ho pennigo. Nag a dud a zo aman fenoz !
Benniget ra vezoc’h ! Aman n’eus den re ebet fenoz, na c’houi nag ar re a deu ganeoc’h. (O vont betek enno.) Petra ? Ne ket Baraz eo ?
Kavet em eus an daou aotrou-man dre aze, hag e giz ne ouient ket kaer an hent, em eus sonjet dont d’o digas betek ho ti !
Ne ran ket forz na brall gant an daou-ze, mez Baraz a garfen gouzout pelec’h eo chommet.
(O tistaga e gomzou e-giz eun dimezel.) Ni eo sekretourien, skrivanierien an aotrou Baraz ; hag hen en deus digaset ac’hanomp fenoz da gaout an aotrou Fistoulik.
Asa ! Hag hen neuze petra eo deut da veza ? Asa !…
Eul lizer en deus roët d’eomp da gas d’eoc’h ha War al lizer e c’helloc'h gwelet an traou egiz m’emaint
(Ober ra an neus da saozmegi.)
Se-se-setu ho li-li-lizer, aotrou Fistoul-toul-toulik,
Digasit d’in al lizer, ha taolit ho pouez da azeza da vihana. (Azeza ’reont.) Krena ’ra va holl izili ouzin… Va Doue-Doue !…
D’in-me ne lavarer ket azeza ; niont a ran en tu-all.
Ha va lunedou, ne gavan ’ket anezo, n’emaint ket er gear… (Staga ’ra da lenn.) « Aotrou Fistoulik kez. » N’oun ket evit lenn hirroc’h, va daoulagad ne welont nemet steredennou war ar paper.
Deuit aman ha me lenno d’eoc’h, me wel sklear, me !
Ah ! Medalen baour !
« Aotrou Fistouiik kez. Plijet ganeoc’h digarezi ac’hanon ; n’hellan ket mont betek ennoc’h. Da vihana kas a ran va daou sekretour d’ho kaout eus va ferz ; va yec’hed n’eo ket eus ar re genta, ha neuze kelou fall n’am bije ken da roi d’eoc’h…
Ah ! va Doue, petra ’lavar ? Ha peseurt klenved fall a-walc’h a zo lammet warnan abaoue dec’h ?
A-a-ar c’hlenved a deu bu-bu-buan !
Dec’h goude koan, aotrou Fistoulik, e krogas an droug-bouzellou en hor mestr ; hag epad an noz n’en deus great nemet… redek ! — N’ho peus nemet selaou betek penn.
Ya, lenn c’hoaz, Skouarnek.
« … Da genta, kelou fall ac’hanon-me : an dreuz a zo kouezet warnon, ha n’oun ken evit bouta… »
Eun dra gaer c’hoaz !…
« … Ha d’an eil, kelou fall eus ho medalen…
Oh ! Poull va c’halon !…
« … Ha d’an eil, kelou fall eus ho medalen. Deut e oan a-benn da gaout evidoc’h medalen a enor al Labourerez-Douar… »
Penn-ruban ar « Bouren-vrein » !
« … Mes ar « Prefet » a zo deut da c’houzout, n’ouzoun ket penoz an tanfoeltr, n’emoc’h mui o labourat douar ; ha klevet en deus ouspen ne rit nemet lavaret a-gleiz hag a-zeou : « Me zo deut mad gant an holl, mad gant ar mear, mad gant ar mestr-skol — Aman ar Skouarnek a lavar : « n’oun ket souezet » — mad gant an « depute », ha gwelloc’h c’hoaz gant ar person ! » — O klevet traou ken grevus, ar « Prefet » a zo eat em zac’had droug ennan evel just, ha dre eun taolig pluen en deus difennet grons roi d’eoc’h n'eus fors peseurt medalen. Setu aze. Kenavo d’eoc’h ar c’henta gwelet. Baraz, « depute ».
Oh ! va medalen baour ! (Hag e benn o koueza a-revez adrenv. Chomm a ra e-giz badaouet, oc’h ober an neuz da veza semplet, Yan Avalou, Gwenole ha Jakou war e dro.)
Sellit ! Ema o vont d’ar bed-all ; koll a ra e liou.
Unan muioc’h, unan nebeutoc’h ! Me ne ran ket kalz a forz, breman p’eo eat e dammig frikou em c’hof.
Finval a ra c’hoaz. Nag hen a zo diod koulskoude !
Diod ! n’eo ket, mes hepken klanv gant klenved ar medalennnou.
Ah ! va yontr paour ! Penos digas anezan ennan e~unan ?
N’ouzoun ket petra rafe vad d’ezan. Gwelc’hi e
dal marteze gant dour yen ?
Souba e fri d’ezan er gwinegr ; gwelet em eus ober c’hoaz — Mont a ra en tu-all, en eur c’hervel : Lom Bitous, digas d’in buan eur werennad gwinegr ! — (Distroi a ra Jakou gant e winegr, da lakat ouz fri Fistoulik, Herve Goz ha Lom Bitous war e lerc’h).
Petra C’hoari gant an hini koz ? Daoust hag henn a zo o vont diouti gant Paolig-lost-kamm ? N’eo ket re abred, ken tagnouz hag all e-giz ma oa deut da veza eur pennad zo.
Ma-ma-ma ! Keu-keuz en deus d’e veda-da-da-len !…
Soub e fri d’ezan ebarz, Jakou. Dont a reio en dro. Ne weles ket, troi a ra e benn. Eur miz zo duman e oa bet strilhadet eur leue bihan, ha me mont ha teuler gwinegr en e fronellou ken na deue ar sifern d’ezan ; ha va leue-bihan n’eo ket bet pell o wellât ! Paour kez Fistoulik, te wellao ive !
Gant ma ’z afe en tu-all !
Leue awalc’h e vefe evit gwellât !
N’eo ket awalc’h d’eomp chomm aman. Mont a rankomp c’hoaz betek « Keardaglask », da welet an aotrou Laouik « Piouoar » ; eurus eo d’eomp kaout eur marc’h-houarn evit ober hent.
Kenavo, ha yec’hed d’an hini klanv !…
Lavaret em boa d’it ; na gouezet, na klevet ! C’hoariet eo an taol !
Me gav d’in beza gwelet c’hoaz tres an daou-ze e tu pe du.
(O sevel, hag o tispourbella e zaoulagad e-giz en eur zihun).
Daoust ha me a zo bet kousket ? Va daoulagad a wel tenval, ha va fenn a bouez pounner ! A bep seurt hunvreou am eus great. Nan, ne ket hunvreou, gwirioneziou int.
Ha peseurt hunvreou, Fistoulik ?
Sonjal a ree d’in e oan dalc’het gant eur c’hlenved tenn, hag e oa an holl o c’hortoz va alanad ; diwezan. — Kleo, Job Saout, gwelet em eus va c’higer oc’h ober ar zod ac’hanoun ; kerz ac’han, hag arabad d’it ken teuler da dreid aman !
Kenavo ! Mont a ran da gousket !…
Selaouit, Droch, selaouit, Skouarnek, goular e kavan gwelet ar re all o tont da c’hoarzin gwap d’in d'am zi, ha sonjal mad a ran ne rankor ken skuba al leur-zi aman war ho lerc’h ! — Eur ger evidoc’h, Droch. Elec’h beza war ho listenn, abenn ar wech kenta, e kavoc’h ac’hanon e penn eul listen all a eneb d’eoc’h, ha ni a welo ha tud ar barrez-man o devezo muioc’h a fizians en eur migon d’ezo, (eur mignon digor mad e zaoulagad gantan breman, mar dint bet pell serret), eget eu eur gaolek deut n’ouzon ket a belec’h da veva diwar o c’houst.
Deomp ac’halen, Skouarnek !
Ha c'houi, Skouarnek, en em emellit muioc’h eus ho pugale, mestr-skol ; rak hiviziken echu eo hoc’h amzer ganeoc’h. Hiviziken ne c’helloc’h ken laerez moueziou epad ma’m bezo me buez. Gouzout a rit, n’eus ket gwelloc’h da ziwall ouz al laer eget an hini a zo bet laer e-unan.
Ar c’hure a enep d’in ! Fistoulik ive a enep d’in, ha gwasoc’h c’hoaz !… paour kez « parti », emout maro diwar an taol-man ! (Mont a reont o-daou er-meaz, izel o c’hlipen).
Me ive, mestr, em eus lavaret droug ouzoc’h, mes
keuz am eus.
Neuze ankounac’heat eo pep tra, mignon Lom. Hiviziken e prenin douarou da labourat e giz diagent. Red e vo d’in avad ren buez vad gant Fanchik-Fall. — Sell ! te Jakou, te a glevan o klemm ouz ar gouarnamant, pa geri e teui da vevel ganin arok eiz-de aman, da labourat douar. Ne glemmi ket ; ankounac’heomp ar pez a zo bet etrezomp !…
Marc’had great, aotrou Fistoulik, N’am bezo morse keuz d’ar gouarnamant, ar falla mestr a c’helfe eur mevel da gaout !…
Nag a draou a c’hoarvez en noz-man, ne ket gwir Gwenole ?
Ya, nag a draou !
Eur zonj-all ! Petra gav d’eoc’h, Yan Avalou ? Marteze a-ben bloaz ac’han, pa vo dilezet e vragou-ru gantan, Gwenole a c’hello ober amzer-vat gant Annaïk ho merc’h ?
Marteze, marteze… !
Me ouïe mad, me, e oa traou nevez dre aman fenoz.
Ya, amezeg Herve, ha traou a-bouez c’hoaz ! E c’helli lavaret ken uhel ha ma kari e vo levenez en ti-man diwar hirio ; lavar e teus gwelet Fistoulik o choum berr, kaer « fistoulat » en deus bet ; lavar ar pez ma kavi d’az c’hoant.
Mes lavar, da vihana, e welez dirazout eun den yac’h-pesk breman, ha gweleat evit ato, n’eus fors pegen gwasket bennak eo bet gant « Klenved ar Medalennou !… »
- Ar gouel a ziskenn evit mad