Simon a Vontroulez/Parabolen Simon a Vontroulez
A. Ledan, 1834 (p. 272-276)
Un deiz, un den a voa pignet var lein e dy,
pehini a voa huel bras, ha demeus a eno e selle
d’an traòn.
Hac e velas un den all pehini a voa en e za var al leur, arretet e qichen ur punç.
Hac epad ma selle, an avel a c’hueze endro dezàn, hac an drouz a rê an avel ebars en e ziouscouarn a etourdisse hac a vezve anezàn.
Hac en em lavare dezàn e-unan : Me pehini a so amâ, me so brassoc’h eguel ar c’hrouadur-hont a velàn duont d’an traòn, hac a seblant dìn qen bian.
Hac e lavare se, rac ober a rê evel a ra cazi tout an dud, pere, en eur vusuri o hueldet, a ancounac’ha atao da zisconta hini an diazez var behini ez int placet.
Hoguen, epad ma stoue e zaoulagad gant disprisanç var den al leur, cetu ma santas un dra benac o cueza var e benn ; hac o veza savet e zaoulagad, e velas a gostez d’e dy un tour calz huelloc’h ; hac e voa un den all var an tour-se. Hac an den-mâ, o velet hini an ty izelloc’h eguetàn, en devoa credet ellout e zisprisout, hac a granche divar foei var e benn.
Mes den lein an ty a voe indignet, hac a lavaras : Perac na ellàn-me qet trapout duont d’an nec’h ? hac e c’hourdrousas hini an tour. Gouscoude e c’hourdrousou a voa impuissant, ha den an tour a c’hoarze ous se, hac a rê goap.
Hoguen, epad ma c’hoarze, cetu ma santas e-unan un dra benac o cueza var e benn ; hac o veza savet e zaoulagad, e velas ur balonç en ear o vrancelli gant majeste ; hac e voa un den ebars bag ar balonç-se.
Hac an den-mâ o veza guelet an hini a voa var an tour dindannàn, en devoa credet e drêti gant disprisanç, hac er goapae, en eur disac’ha sabl ha grean var e benn.
Mes den an tour a voe ivez indignet, hac e lavaras : Perac na ellàn-me qet pignat er vag-hont ? hac e c’hourdrouzas gant furor den ar balonç ; hac e c’hourdrouzou a voa er memes tra impuissant.
Epad se tout, den al leur o veza ivez sellet d’an nec’h, a apercevas hini lein an ty, hini an tour, hac hini bag ar balonç.
Hac e lavaras : Peguen caer e zeo beza qen huel ! Penaus ec’h eller guelet a bell, hac ehana êzet ! Ma ven da viana var lein an ty, em bez ear, hac an domder n’am etouffe qet, evel amâ d’an traòn.
Hoguen, epad ma lavare se, e clêvas ur vouez a sortie deus ar punç ; hac ar vouez-se a voa hini ur scarzer punçou, pehini a lavare :
Trista stat eo tremen ar vuez dindan an douar, da scuilla ar c’huezen e creiz un ear humid ha fall, dious scleur trist ur c’houlaouen roussin, epad ma medi ar re-all duont d’an nec’h, o vale var ar yeot glas, hac o tomma en eol !
Hac ar c'homzou-se a eure compassion da zen al leur, pehini a sònjas : Cede aze unan a so izelloc’h ha muioc’h da glêm eguedòn-me.
Hoguen, e qeit ha ma tremene an traou-se, counabrennou a voa en em dastumet en ear, hac un arneu derrubla darzas. Ar gurun a ruille spontus, hac a luc’hed a flamine horrupl.
Hac ar balonç a voa fourgasset terrubl hac adreus hac a hed en ear, ha den ar vag na zizac’he mui a zabl, na rê mui goab ous den, rac caret en devije neuze nonpas beza qeu huel, hac en devije gant joa vras chenchet e stat ous unan humploc’h.
Mes, epad ma leusqe hirvoudou inutil ha, criadennou spontus e vean, ar gurun a goezas var ar balonç, hac a laqas ennàn an tan, ha den ar vag a voe precipitet, hac e gorf oll brêvet.
Ha qerqent goude, e cuezas ar gurun ivez var an tour, ha den an tour a voe pulluc’het.
Hac ar fouldr o veza difframmet mein dious an tour, a strincas unan var lein an ty, hac an den a voa var gorre a voe torret e vrec’h gant ar men a guezas varnezàn.
Hac an den a voa var al leur a voe quittes a dout evit caout e zillad distrempet gant ar glao bras a gueze.
Hac an den a voa er punç, ne voa qet en em apercevet memes e zoa bet un arneu en ear ; ha moment e repos o veza erruet, n’en em glêmas mui, mes cana a râ.
Neuze den al leur o veza clêvet anezàn, a sellas er punç, hac a lavaras d’an den a voa e-bars ar pez a voa c’hoarvezet.
Hac o veza contet an traou-se, ec’h ajoutas : N’en em glêm mui da veza placet qen izel ; rac an hini a voa an huella, a voa an tosta d’an arneu ; scòet eo bet da guenta hac ar goassa. An tol a so bet ivez marvel var an tour ; bet e zeo c’hoas terrubl aoüalc’h var lein an ty. Me va-unan, evit beza bet en em gavet huelloc’h eguedout un nebeud, e meus bet ivez va lodennic. En em glêmi a rès, epad ma en em c’hlorifie ar re-all ; bremâ ec’h eus rêson da gana, pa zeo güir an arneu en deus o discaret, n’en deus discuntinuet na da labour na da repos. Mont a ràn da gana ivez, ha n’en em glêmìn mui, me pehini na meus recevet nemet glao, hac a ell beza sec’het en eol.
Ar c’homzou-se a laqas den ar punç da sònjal, ha d’en em lavarat dioutàn e-unàn : En em gonsolomp da veza bian, rac ar vrasder er bed-mâ en em brën d’ar pris-mâ-pris an tez, hac ar sourciou, an dangeriou hac an diseüriou eo ar moneis gant pehini e vent paeet. Ha c’hoas, d’ar pris-se, na alfet qet parveni huel aoüalc’h evit nonpas rancontri brassoc’h eguedomp ; rac ne zeus nemet Doue a jouis tranqilamant eus e vrasder, pehini na vel den aziouc’h d’e benn, ha pehini na ell birviqen cueza.
Simon a Vontroulez.