| ◄ Pedervet guirione - Divinite ar religion gristen | Pempet guirione - Refutation ar vêleyen sermantet | C’hoec’hvet guirione - Dizurzou ar gouarnamant ► |
Publicanus. Math. 18.
Trista generation, va Doue, eo oumâ !
Goëchal, ferm ha courajus, ar gristenien guenta
A yê d’ar verzerenti, qent supporti biqen
Chench an disterra articl eus an doctrin gristen.
Bremàn en e ranverser adal e fondamant,
Ha gouscoude d’e difen nemeur n’en em bresant.
An oll a vev disourci, hep na feiz, na lezen,
Bete ma ello divoal peb-hini e voyen.
Eur bêleg touer benac a lezer c’hoas er vro
Da ober e abostol ha da goll eneou ;
Mes grai evel a garo, sqüiza raer gantàn ;
C’hoant zo da laza ar c’hi, hac er fond e mâ clàn.
Amâ en ho cortozen, bêleyen sermantet :
Poent eo rêi dêc’h eur guentel ; ma na brofitit qet,
Ar bobl fidel, marteze, a brizo va selaou :
O interest eo gouzout gant piou e mâ ar gaou.
Pa voamp-ni ouz en em glêm ec’h attaqet ar Fe,
C’houi bretante, er c’hontrel, bremâ e divije
Mui a lustr hac a enor, hac e voa’r barados
Digor franc, gant m’ho pije peb-hini eur barros.
Mes avoui a renqit, en ho confusion,
Mar mâ ar schism en Ilis hac ar viç var an tron,
Ne zeus den caus nemedoc’h, hac e fin ar c’habal,
N’en doc’h qet güelloc’h trettet eguet ho preudeur all.
An ignoranç, an ourgouill, ar goall gomportamant
O deus dallet ac’hanoc’h da ober ar sermant.
D’abord oc’h bet regalet, meulet, salariet,
Ha bremàn oc’h miserabl, rebutet gant ar bed.
An dud honest, gant rêson, a deu d’oc’h evita,
An dud fall d’ho pouffoni, goude c’hoas ho trompla,
Hac ho conscianç bemdez a zo ouz ho picat.
Trista desolation ! insupportapla stat !
Ne rit pelloc’h eur c’hlerje, nac eun urz distinguet ;
Ne zouguer d’ho caracter nac enor na respet ;
En un ilis polluet, mar grit fonctionou,
Ne gonfier qet ennoc’h memes ar registrou.
Da annonç hoc’h offiçou ne zon mui ar c’hleyer,
Qer bras eo ar gassoni, qement e tetester
Betec ar fals meuleudi a rentit da Zoue,
Anfin, gant ho soutanen na ellit mui bale.
Evel pa ve mez anzav ar Mestr a servichet,
Oc’h oblijet da zouguen en coach hac en secret
Corf precius un Doue, hep na croas, na letern,
Pa ho pe, dre sacrilach, lavaret an ofern.
Demp-ni e ve d’en em glêm ; mes dêc’h-hu, salocras,
C’houi dle tremen dre eno, pa oc’h eus grêt ar choas
Hac al le da accepti, hep reservation,
An oll decrejou impi eus ar Gonvantion.
O Jesus, oll adorabl, mar deud da renia
Dirac ho Tad eternel piou benac er bed-mâ
A rusio en o servich, petore trêtamant
D’ar bêleg a renonç dêc’h memes dre eur sermant !
Ne dlefen qet mont hirroc’h da brouvi grevustet
Eul le qen abominabl ; gouscoude, mar qeret,
Me a offr da exposi sclêroc’h ar guestion
Dre boez an autorite hac an discussion.
En eun affer important, maxim an oll dud fur
Eo qemeret ar barti a zo muia assur,
Ar barti lejitima, an hini adoptet
Muia generalamant en scol an doctoret.
Ma vijac’h en em reglet gant ar memes prudanç,
Ho poa güelet ar sermant refuset crenn en Franç
Gant cant Escop ha trêgont, gant ar muia moueziou,
Hac an niver habilla eus bêleyen ho pro.
D’an nebeuta e tleyec’h consulti levriou mad,
Goulen avis tud savant, heuill exempl ho Prelat,
Sònjal ho poa promettet en ordination
Peb fidelite deàn, ha pep soumission.
Ne zeus nemet un Doue, ur Feiz hac un Ilis ;
Mes facil eo dêc’h entent ma elfe tud Paris
E reformi bep daou vloas dre actou fantastiq,
E ve güelet, hep dale, un Ilis bep distriq.
Cesar en deus e zomen, an Ilis e hini ;
Droet an eil var eguile na dle qet usurpi.
Ar stol a zo d’an Ilis, da Cesar ar c’hleze ;
Emàn a rën ar c’horfou, hac eben an ene.
Salver ar bed a roas hepqen d’an Ebestel
Ar presidanç en Ilis, an dalc’h spirituel,
Ha da Bêr an alc’hoeziou, ar garg hac ar sourci
Da c’houarn ar bastoret evel er bergeri.
Ne allit qet ignori emâ’r memes pouvoar
Gant e oll successoret bepret var an douar ;
An Esqibien zo bremâ en plaç an Ebestel,
Hac ar Pab e plaç sant Pêr, viqel universel.
Ar Pab eo eus an Ilis ar men fondamantal.
Inutil eo dêc’h essa batissa var eun all.
An Ilis eo’r güinien, ar Pab eo ar souchen ;
Ar branq distag ac’hane ne ra mui pourseven.
Ar Pab hac ar Preladet a form an Tribunal
Infayabl eus an Ilis. Ar poliç general
O deus eus ar gristenies ; dezo e referer,
Pa ve abus da lemel, ha reform da ober.
En hent ar zilvidiguez, hep risq d’en em drompla,
Dre ar rout o de’o merqet an oll a dle marcha ;
Rac dezo eo promettet, pa gomzont a ur vouez,
Ar Speret a virionez, a nerz hac a furnez.
Dezo eo ec’h apparchant ober ordrenançou,
Instrui publicamant, accordi dispançou,
Delegui ar bastoret, hac ordren gant justiç
An implij zo da ober eus madou an Ilis.
Dezo eo ec’h apparchant prononç var ar vœuyou,
Sqei an excumunuguen, regli an offiçou,
Interpreti ar Scritur ha fixa ar greden,
Formi o bergeriou ha choas o bêleyen.
Eun Esoop a zo galvet evit eun dioces,
Eur Person da eur barros, eur Bêleg da gôves ;
Ne ellont qet exerci, anez an depri mat,
Ar re-mâ eus o Escop, an Escop eus ar Pab.
Evit beza grêt Bêleg, n’en doc’h qet c’hoas Pastor ;
Ha pa errufac’h eno, antreit dre an nÔr,
Ha dre approbation ho superioret,
Nonpas dre election eur c’hlub hugunodet.
Biscoas decret an divors n’en deo bet eur rêson
Da eun den da gaout diou vreg ; nac hoc’h election
Ne ro qet dêc’h qenebeut an droat da sourcial
Deus parros hoc’h amezèg, nac eus dênved re-all.
An Ilis eus ho recev en renq e bêleyen,
Da certen fonctionou ho teputas hepqen
Evit eur certen amzer hac en eur certeh lec’h ;
Na dleyac’h qet mont hirroc’h, pa na bermette dêc’h.
Ne ro qet e alc’hoeziou hep reservi an droat
Da reclami adarre evit rêsonniou mat ;
Ha pa zoc’h en e c’hever coupabl a drahison,
E lanç ive’n hoc’h eneb an interdiction.
Eur bêleg goal renommet, mar der d’e oferen,
Ne bec’her qet, ha memes, pa ro an absolven,
E absolven zo valid, e qeit ha ma consant
An Ilis e approuvi ; mes nonpas autramant.
Ar c’hân a ro dour yac’hus hac a zalc’h da redet,
Pa ya betec ar zourcen ; mes gout avoalc’h a ret
Pa ve distro ac’hane, e chom da zizec’ha :
Inutil eo dêc’h goulen digantâ da eva.
An Ilis eo ar zourcen, ar bêleg eo ar c’hân ;
Mes ar bêleg separet dre e le e-unan
Eus communion an Ilis, adieu d’e bouvoariou ;
Ne ro mui dour a vuez ; mes hini ar maro.
An affer zo decidet : Rom a verq en e bul
Eo hoc’h oll fonctionou pe sacrilech, pe nul ;
Eo ho constitution carguet a heresi,
Ho minister schismatiq, hac ho sermant impi.
Na c’houi, nac ar fos esqeb o deus ho teleguet,
Nac hini ar vêleyen o defe ordrenet,
N’en doc’h netra en Ilis : noc’h eus commission
Nemet abeurs eun decret deus ar Gonvantion.
Hoguen, na puissanç civil, na neb galloud humen
N’o deus bet var an douar droat da rêi absolven ;
Êt eo ar Gonvantion eta calz re-vuan,
Rei dêc’h eun autorite n’e deus qet e-unan.
Na Sinagog ar Judeo, nac ar Senat Romen,
Nac Areopach ar Greg, n’o deus grêt Esqibien ;
Gouscoude en o amzer, hac en despet deze,
E voe fontet ar c’henta Ilisou eus ar Fe.
Dindan lanç an tyrantet, hac hep e c’honsulti,
E conferet an urzou, e voa ret deputi
Ar Bastoret d’ar c’houlz-se, evel a lenn an oll
En Actou an Ebestel, e Lizerou Sant Pol.
Hierarchi an Ilis hac e oll degreou
A so qercoulz revelet evel ar mysteriou.
Refus credi ar re-mâ, eo bea heretiq,
Ha dishanaout ar re-ze, eo bea schismatiq.
Eus ar schism d’an heresi ne zeus nemet ur pas,
Hac ac’hane d’an ifern e zeus nebeutoc’h c’hoas :
Unan a zistruj ar Feiz, un all ar Charite.
Ne zeus qet a varados hep an diou vertuz-se.
Ne ouffen a guement-màn cita dêc’h guell garant
Eguet ar Scritur-Santel hac ar C’honcil a Drant.
C’houi oc’h-unan ganemp-ni ho poa, bete vremâ,
Ha credet ha prezeguet ar güirioneou-mâ.
Derc’hel-ta da assuri ne zeus netra chenchet
Ebars er Religion, hac hoc’h Catholiqet,
Ha Ministret d’an Ilis, evel ma voac’h güechal,
Eo langach eun ignorant, pe eun den a feiz all.
Eur paysant, eur buguel, a voar e Gatekis,
A brouvo dêc’h, en daou c’her, n’en doc’h mui en Ilis ;
Rac, mar goulen diganêc’h a belec’h e teu’t-hu ?
Nac a bes autorite : petra’ respontot-hu ?
Deus a Baris, emedoc’h, ha deus a beurs tud liq,
O deus lazet o Roue ha grêt eur Republiq,
Revinet an dud honest, chasseet o esqibien,
Ha grêt eun Ilis nevez pemp bloas zo hep muiqen.
Ar buguel a responto : Ha ni zo eus a Rom,
Eus abeurs an Ebestel. Evit beza o chom
Hor Pastoret en exil, o dênved omp bepret :
C’houi a zo schismatiqet ; n’oc’h anavezomp qet.
Noc’h eus na Pab, na Concil, emeàn, doc’h anzao ;
Renoncet oc’h eus dezo, ha memes d’an hano
A Bastoret Catholiq, evit caout an hini
A Gonstitutionnel. Pebes apostasi !
Gant tud liq oc’h bet choaset, ha dies gout gant piou,
Rac eur payan, eur judeo, ha tud a bep seurt liou,
Gant ma vint citoyanet, ha pa vent divade,
O deus, hervez an decret, o mouez en assamble.
Ar bley etouez an dênved, al laer er bergeri,
Ne zeu, eme hor Zalver, nemet da zevori ;
Hep agremant an Ilis, en ho fonctionou
Ne reet ive, siouas, nemet coll eneou.
Pemp bloas e deus hoc’h Ilis ; anat eo gout ervat
Ne deo qet abeurs Doue, pa na deus hirroc’h dat ;
Mes œuvr an antechristet, repu ar volerien,
Er bed oll mez e anzav, nemet en Franç hepqen.
Hon Ilis-ni zo fontet daou vil bloas zo dija,
D’ar memes chef a lezen e talc’h hep varia ;
Dre oll e mâ disperset ; d’an oll e tisq an hent
Eus an Eê, ha nemetti na ell produi sent.
Collet eo hor Pastoret ; mes Doue o c’havo,
Pe a suscito re all en o flaç, pa garro.
Meur a bersecution a zo bet qent houmâ,
Ha bepret ar güir Ilis zo chommet en e za.
Ar schism a ra mil ravach ; mes, piou a zo da vlam
Nemet hoc’h ambition hac ho sermant iffam ?
A rent ac’hanoc’h henvel eus Luther ha Calvin,
Hac o separ evelto diouc’h an Ilis Latin.
Ar Judevien ne glasqent ober d’an Ebestel
Noaz ebet, gant ma rajent promesse da devel ;
Mes, salocras, emezo, mervel qent a ve ret :
Just eo senti ouz Doue en preferanç d’ar bed.
C’houi, siouas, a ra leou hep nombr hac a bep speç.
Prest da gomz, prest da devel, prest da livra memes
Titrou ho pêleguiach evit heuill an idol,
Prest da laqat an turban qer buan hac ar stol.
Evit hoc’h antre qenta oc’h deut en hon templou
Evel Judas er jardin, escortet a drouplou ;
Hac o sònjal profita, oc’h eus güerzet ive
Hac ho mam hac ho preudeur d’ar Sinagog neve.
Pell zo dija eo douguet ar setanç hoc’h enep
Gant ar Pab hac an Ilis, ha n’o selaouit qet.
Mar gouzoc’h an Aviel, mar prisit c’hoas en lenn,
Clévit-én diouc’h ho qervel qellies a bayen.
Pebes qentel evidoc’h, va breudeur egaret !
Mar deo dies supporti rebechou qer calet,
Sònjit ho po da receo en tribunal Doue
Effroyaploc’h gourdrouzou, mar marvit en ho le.
Elec’h eta demezi ha mont da zoudardet,
Ha ! scoit var boull ho calon ha diassermantet.
Goulennit digant Doue graç ho conversion,
Ha grit pinijen publiq da obten ho pardon.
Exposet en em guevot marteze dre eno
Da veza persecutet ; mes eur voyen ho po
Da bêa justiç Doue. Allas ! bete vremâ
Qement oc’h eus anduret ne servich da netra.
Dija oc’h bet condaonet d’an arrestation.
Noc’h eus mui na paeamant, na retribution
Nemet hoc’h oferennou da vaga paourente ;
Ne vezot qet goas-trêtet ha pa dorfac’h ho le.
Sellit pet rouantelez a zo collet en Nord,
Siouas, dre antettamant schismatiqet ho sort !
Er maleur-ze, m’ho conjur, na dreinit qet ho pro,
Distroit c’hoas : dor an Ilis zo digor d’ho receo.
Bremàn, dre eun dislavar pront hac edifiant,
E rofot gloar da Zoue, d’an oll contantamant,
Reparation d’an Ilis, plijadur d’ho preudeur
Ha sqüer vad d’ar bec’herien da güittat o erreur.
Mes, mar daleit pelloc’h, e velot de ha de
Ar schism memes o coeza, Franç o chom divade ;
C’houi oc’h-unan hep auter, na templ, na fonction :
Petra’ servicho neuze ho retractation ?
Allas ! neb a ra divors gant an Ilis, e vam,
N’en devo qet Doue da dad ; mont a rai lam ha lam,
Hac a error da error e coezo hep dale
Er precipiç tevalla, en incredulite.
Mes c’houi, Pastoret fidel, memes en hoc’h exil,
Ho fonctionou divin a vo bepret util.
Pa zoc’h libr da exauci, e c’honezot bemde
Da Zoue servicherien, d’an Ilis bugale.
E sanctual ho calon me o clêv o c’houlen
Beza etouez ho preudeur choazet da anathem
Gant ar memes charite evel goechal Sant Pol,
Bete n’en dayo hini deus ho tênved da goll.
Avichou gant Moyses, divar crec’h ar mene,
Hac ho taouarn goureet e suppliit an Eê
Da ranversi Amalec, a fell deàn oppos
Ne antrefe Israël en douar e dud côs.
Mes, pa bignit d’an auter, e cresq ho carante :
Eno, calon ouz calon, e comzit ouz Doue,
Hac evit crimou ar bobl, o reqet divea
Eo dont ive gant Jesus d’en em sacrifia.
Courach eta, Pastoret, evel deiz an diluch ;
Conservet en arc’h Noë, oc’h eus cavet refuch
En Brô-Sauz, elec’h biscoas na gredjec’h diaguent,
En Brô-Sauz, a vo diou vech hanvet Enez ar Zent.
O Sauzon ! tud jenerus ! Samaritanet mad !
Grêt vo eus ho charite eur memor enorab,
Hac eur chabistr en histor. Graç dêc’h da gaout ouspen
Ar güir Feiz da recompanç evit hoc’h aluzen.
O Roue ! dign da c’houarn eur bobl compatissant ;
Georch, mar bez anterinet hor pedennou fervant,
Pinvidiguez an douar ha faveuriou an Eê
A vo saler da vertuz ha partach da ligne.
Partiit, va Ebestel, eme Salver ar bed ;
Annoncit va Aviel, ha n’en em nec’hit qet
Evit hoc’h antretien ; me a laqai pourve
Pep tra d’an neb a glasqo Rouantelez an Eê.
Er gôut a rit, va breudeur, en Franç e voa dessin
D’ho laqat da berissa er môr, pe dre famin ;
Mes, a drugare’r Sauzon, ha graç d’ar Brovidanç,
Cetu c’houi hep dienes hac oll en assuranç.
Hoc’h exil en eun triomph evidoc’h zo chenchet,
Hac ar bersecution, e mez ho tyrantet,
A zervich da bublia d’an oll nationou
Ha santelez ho puez, ha fallente ho pro.
Deus nos novissimus ostendit tanquam morti destinatos : quia facti sumus spectaculum mundo et angelis et hominibus. Ad. Philip. Cap. 5