Abaoue ar bla 1267, n’anave ket evit he bugale ar re ne gredont ket zo eur purgator, hag ar re ne gredont ket e c’hallfed gwellât stad an eneou kez a zo ennan.
Ar gristenien, a holl viskoaz, o deus kredet er purgator ha goulennet pedennou goude o maro. Santez Monika, o vervel en Osti, a c’houlenne digant he mab Augustin kât sonj anezi pa vije ouz an ôter ; Jann d’Arc a c’houlenne ma vije savet chapeliou da bedi Doue enne evit eneou ar zoudarded marvet war dachen an emgann ; epad ar brezel dek ha tri-ugent, eur zoudard yaouank o vervel a roë dek gwenneg d’e govezour evit ma vije savet eur groaz war e ve ha lavaret eur beden evit e ene.
Eur purgator a zo eta, ha poan a zo ennan.
An Iliz a c’houlenn evit an eneou freskadurez, ar pez a ziskouez o deus leskadurez. « Gwasoc’h eo tân ar purgator eget an holl boaniou a c’haller da c’houzanv war an douar-man », eme sant Augustin ; « Gwasoc’h evit an holl boaniou korf a c’houzanvas Jezuz-Krist », eme sant Thomas ; « Ken gwaz ha henvel eo ouz tân an ifern », eme sant Gregor. Tân ar bed-man a gempenn an aour hag a zev ar plouz. Tân ar bed-all a gempenno eneou an dud salvet, hag a zevo eneou an dud daonet.
An Iliz a c’houlenn evit an eneou sklerijen, ar pez a ziskouez emaent en denvalijen ; ne welont ket Doue, ha chom hep gwelet Doue er bed-all a zo skrijus, rak Doue eo heol an eneou, evel m’eo ar bannou skedus a darz bemde ’us d’hon fenn heol ar c’horfou.
An Iliz a c’houlenn evit an eneou ar peuc’h, ar pez a ziskouez emaent er gouelvan. Eur c’hrouadur, pa ve kaset pell diouz e vro, pa ne wel ket e dud, ne ve peuc’h ebet gantan ken na ve dizro d’ar gêr. Eneou ar purgator ive a hirvoud, hep paouez, war-lerc’h an devez binniget ma vezo gwenn awalc’h o iskili da nijal en kerc’hen o zad a zo en nenv.
En de-man e rêr ive gouel sant Hernin, ermit, diskennet eus Breiz-Veur en Breiz-Vihan, en kerz ar VIet kantved. Al lec’h ma vevas ennan hag a oa gwechall ouz parouz Duault, a doug hirie e hano, parouz Lokarn pe Lok-Hernin. Konomor a zavas kentn iliz a oe war e ve.
Bezan ’n eus ive eur chapel en parouz Plouagôr.
Sant Hernin a zo pedet ouz an drouk-penn.
