Gwerz war vuez hag oberou an Aotrou Markiz a Germaker

Eus Wikimammenn
René PRUD’HOMME, 1905  (p. 56-59)



VI


GWERZ WAR VUEZ HAG OREROU
AN AOTROU MARKIZ A GERMAKER
(1815-1895)

——


D’an A. Ar Garrek.



E tu kuz-heol da Vro-C’hall ez euz eun douar lannek,
Treuzet gand diou jadennik meneziou krenn meinek,
Fouetet gand dour ar mor braz, goloet a groaziou,
Chapeliou hag ilizou, savet gand hon tadou.

An dud a vev er vro-ze a zo krenv ha kalet,
’Vel n’ez euz ket er broiou hirio darempredet ;
Derc’hel a reont d’ho giziou, d’ho yez koz ha d’ho feiz,
Hanvet em beuz ar vro-ze : Breiz-Izel, va bro Breiz !

Mad ! er vro-ze benniget, demdost da Gemperle
E kastel Plessis-Nizon c’hanaz La Villemarqué,
Er bloaz mil eiz kant pemzeg, euz eur ouenn enoret,
A roaz d’ezhan gwad yac’h gand eun hano brudet.

Ar beorien, ar re boaniet, a gave digemer
Gand an Intron kalounek, perc’henez ar maner,

Dre labour ha kalz aket e rentaz ar yec’hed
D’eur baourez keaz kanerez n’he doa mui kar ebed.

Houma, dre anaoudegez a gane d’an Intron
He c’haera kanaouennou gand karantez gwirion ;
Darn anezho zo chommet epad meur a vlavez
E maner koz Keransker, ’n eul levr keginerez.

D’an oad eur bloaz warnugent, La Villemarqué a ia
Da skol vraz an dihellou gand ioul da studia ;
Unanet gand mignouned yaouank ha kalounek,
E reaz eur vad souezuz dre galz skridou gwiziek.

’Touez he labourou kenta e kavomp eur studi
Diwar-benn « Bosen Elliant », hag a ra doueti
Ar pez a goun Theodor euz barzoniez he vro,
Ar pez a c’hoanta ober, an hent a gemero.

Gwelet a rer, d’an ampoent, e laboure dija
War he levr kaer Barzaz-Breiz, al levr dudiusa,
Pa oe great d’ezhan ’n henor gand ministr ar studi
Da vonet beteg Bro-Zaoz evit eur gefridi.

An oll hanvez ar gweliou kaer ha dispar a vez
Bep bloavez e Bro-Geumry evit henor ar yez.
Gand peger braz levenez ho gwelaz Theodor,
A zantaz he garantez o kreski ’vit Arvor !

Eaz eo entent al labour gand Theodor boulc’het
Evit dastum en eul levr Barzaz ar Vretouned :
Gwerziou ha soniou fentuz, kanaouennou seder,
Abaoue meur a gantved kanet e peb karter.


Bloaz goude m’ oa dizroet, e c’hane Barzaz-Breiz,
Eul levr leun a wiziegez, a garantez, a feiz !
Eul levr euz ar re gaera a zo bet great biskoaz,
Hervez testeni huel kalz a dud desket braz.

Piou lavaro levenez an oll gwir Vretouned,
Ha zoken ar souezen euz tud gwiziek ar bed,
Pa velchont al levr dispar, ken din a veuleudi,
Uz d’hor bro ger Breiz-Izel ’vel heol o lugerni !

Hersart de La Villemarqué oe skoet he galon
Gand lidou leun a veurded, goueliou braz Iverzon,
Gwestlet evit henori Barzed ha Brezounek,
Ive evit unani an oll Vreudeur keltiek.

Dre labour ar gwir Vreizad, er gear a Zant-Briek,
Eur bloavez e oe gwelet Bretouned kalounek,
Euz pevar c’horn Breiz-Izel, euz Breiz-Tramor zoken,
Gand karantez virvidik unanet da viken.

Pell a oa La Villemarqué gand he Intron nec’het,
A wele sklear o fallât he nerz hag he yec’hed ;
Dilezet en devoa krenn an oll leac’hiou trouzuz
Evit entent ouz he c’hreg, ar vaouez spereduz.

An Intron La Villemarqué epad ma ’z oa bet krenv,
Oa evit ar skrivanier eun nerz, eur sklerijen ;
Er bloaz dek-ha-triugent e varvaz pell diouz Breiz,
O teuler oll er glac’har tiad tud ar Markiz.


Euz maner koz Keransker ec’h heulie labourou
Tud gwiziek, tud a furnez, o vale ’n he roudou ;
Gwelet rea gand levenez an had ganthan skuillet
O tiouan, hag o tougen bleun ha frouez furmet.

Hen eo en doa da genta d’ar bed-oll diskuillet
Tenzoriou barzonek Breiz beteg neuze kuzet ;
Hag eno, a neubeudou, evel en eur feunteun,
Bro-C’hall ha broiou estren a glaske ’r sklerijen.

En divez La Villemarqué a gwitâz ar bed-ma
D’an eiz euz a viz kerzu, nao bloaz a zo brema,
A douez an dud a garie, e maner he dud koz,
Evit monet, a dra-zur, war-zu ar Baradoz.

Ni hon deuz leac’h da gredi ez eo Hersart eüruz,
A vihanik e karie pedi ’r Zalver Jezuz,
Beteg an deiz diveza, daoust ma ’z oa dinerzet,
E lavare an ofiz en he levr melenet.

Keuziomp-hen oll, Kenvroïz, keuziomp hon difennour,
Dalc’homp beteg an divez koun hor madoberour ;
Pedomp an Aotrou Doue da zigas en hor bro
Tud gwiziek henvel outhan, a rai ar vad d’ho zro.


————