laqueet é Gallec ac e Brezonnec
| ◄ Decved Pennad. — Doaré stuzia an douarou | Guergéou ha doaré ober ar sit | Daouzecved Pennad. — Lizerou merquet. — Digoradur al lannéger ► |
Guergéou.
An darn vuia eus hor tieien réont hô guergéou gât plant avalou put, é clasquont bep goan er vrouscoajou. Ar blant zé nint quet ato iouanc na dru avoalc’h evit ober guez avalou caër ; evit an darn vrassa ez int dister, toc’hor, nebeut a griou zo outhô ha nellont quet suna doc’h an douar magadures avoalc’h dober cresq. Enclasq ar blant.
Ar c’hreffou laqued out-hô, né labouront quet gât nerz ha né strujont nemet scourrou fal ; ar vézen ned eo quet frouezus ha né badquet pel.
Ober renquer maguéréset.
Evit ober guergéou da veza mad ha da zont buan, é dléer ada maguéréset. Evid-sé, dastumer an ad etouez ar spluzen, pa eo bet goasquet ar sit, en oc’h léda ar spluzen-zé, en dévéchou brao a zigouez c’hoas abarz ar goan, a guisquou tanô, var eul lincer ; pa Quempennadur an ad.
vez dissec’het avoalc’h, é rideller anezâ, da zibab an
adou, ha nia reer goudé da peur cas cuit an tamou
scân a zo deut, deul an ad, treuz ar c’hrouer. Léda
reer a nevez an adou dan eôl ac hô nia reer c’hoas
eur vech al, evit scuba ar vruzunachou nint quet eed
deul an avel quenta.
Eves a c’houl ar maguéréset.
Ada reer é rizennadou, en eun douar labouret ha trempet mad, gât mânou pé teil breinet ha bruzunet. Pa zigor an nevez-amzer ez eo ar maré a ra al loguet ar muia zroug ; ar guella maré dada, a zo ar calagoan pé ar mis maê, pa quellit peb tra buân ; an ada gred é maré calagoan zo peurvuia ar stanca. C’houenna reer cant a ma eo deut ar blant vian crê avoalc’h da virout ober gaou out-hô. Buan a gresq ar plantennou avalou nevez glazet, ha qaout a reer, er bloaves quenta, en hô zouez, ac é deus bété tri droatet a ed ac iroc’h. Sével a reer ar vaguéres querquent ac an eil bloaves, ha planta reer ar guez vian a renquennadou, en oc’h leusquer tri droatet dan nebeuta étré peb a ini ; dibenna reer anezô goudé, daou pé dri mentet a eurc’h an douar.
Doaré planta ar guergéou.
Querquent a ma zint deut crê avoalc’h evit erzel doc’h an avel, dan oad pemp pé c’houec’h loas, é lequeer anezô er guergéou. Red eo arpa ar ré zempla var bicher, ha lacad drein pé eun drézen en dro dezô, evit hô divoal dens al loënnet. En oc’h planta er guergéou, é renquer teurel eves da leusquer ar griou vian outô ha dhô léda barz hô c’holo a zouar. Ar guez avalou dléont beza digasset gât éves, da lavarout discourret peb a nebeut : droug a rafed dezô ma tennefod calz strujou var eun dro. Ato dléer troc’ha ar scourrou a guemer ré a nerz var ar réal, péré anaouer er gallec drébérien.
Greffou, pé imboudennou.
Eller imbouda pé greffa er vaguéres petraman er vergé. Avechou gortozer, abarz greffa, qué né vez bet frouez var ar guez iaouanc ; ha né léquer quet var ré hô deus roed avalou mad ; cresqui a réont buanoc'h evit ar ré créfet ac ober réont caëroc’h guez peurvuia. Ar guella gréfou zo ar ré a guémérer var strujou névez ha savet sôn tram an tréac’h ; ar ré zo deut a led pé soublet tra ma-n-traon, né grescont biscoas gât quément a nerz. Clasq a renquer an téva strujou ivez ac hô zroc’her var ed nao pé zec meutet. Gréfa reer en oc’h faouta, var dro uelded, ouec’h droatet, ac a zigasser divezatoc’h ar strujou var tri pé bévar scour vraz.
Guella tu da droei ar vergéou.
Quement a ma eller, ar vergéou dléont beza troëd tra ma-n-tu a labouront ar vella, da lavarout dar zao-éôl ha dar c’hreisté ; ar vergéou né zeuont quet caër er parcou soublet trama ar c’huz-eôl ac ar c’hoalorn. Mad eo pala an douar en dro dar guez avalou iaouanc, en oc’h divoal fouëltra ar c’hriou. Mirout a reer da dirienna en dro dezô, ha derc’hel a ree an douar roêz dan ear, en oc’h lacad doc’h an traon eur guisq lan ha bruc.
Labour ar vergéou.
Pa feller quenderc’hel lacad éost er vergéou, é dléer derc’hel étré ar renquennadou guez avalou, ed avoalc’h evid na zizeolint nemet an nebeuta an éostou. Evid-sé, meur a ini léquéont anezo tro var dro dar parc ac é losquont ar c’hreiz dizolo ; mes colet a reer en doaré-zé eur goal riblen ; squeud ar guez a bar pel ac a ra calz droug. An douar nal roei nemet eun eost var eun dro ; guelloc’h a véfé ta dilezel gonnidegnes an idou er vergéou, evid é nem zerc’hel da falc’ha ar ieot, pé da gas al loënnet da beuri eno, doc’h er maré bloas.
Penaoz mirout d’oc’h clenvet guen ar guez avalou.
Cavet eo bet, a lévérer, névez-zo, eun doaré mad da gas cuit ar c’hlenvet loëd, pé ar c’huilet guen, a sun ar guez avalou, en oc’h teurel var no c’hriou eur c’hemesq teil môc’h ha manou delliou dêro ; mes eun doaré guelloc’h c’hoas, zo guelc’hi ar scourrou gât lijou pé gât dour raz névez didanet. An eol ac ar soa tâno a laz ivez ar c’houilet-zé en oc’h hô vouga.
Sit.
Nouzomp quet, é breiz, ober ar sit ; nanavézomp quet ar c’hizou mad ha squiantus evid-sé. Frouez mad a renquer da gaout, dastumet en ho foënt, evit ober sit é doaré. An avalou couëzet ré abred, nalfent Avalou couëzet
quet beza dibabet doc’h touëz ar réal gât re a eves ; hô fila renquer ac hô goasca hô-unan, rac nellont roei nemet sit dister na tam paduz. Fal eo dastum an avalou a berniou vraz ; lédet é rencont beza a guiscadou An avalou né dléont quet beza dastumet e berniou braz.
tanô, pé laqued a berniouigou, pelleed an eil-ré doc’h or ré-al. Er berniou téo é reomp er vro, dont a réont dhô nem doma ha dré an nerz-zé é za cuit ar vlas dous, nellomp caout mui német sit divlaz, trenc pé eolec. Ar frouez vrein, péré creder peurliessa Dibab ar frouez vrein.
ez int ar ré vella dober sit mad, dléont beza dibabet ha tennet cuit, rac colet hô deus en oc’h vreina an danveziou a zo red evit roei sit é doaré.
Eves da lacat queit a ma ar sit ô virvi.
Dour an avalou, en oc’h dont deus ar goasquéres, a vez laqnet é pibou savet eur pen en treac’h ha didalet. Teurel a réer anezzân goudé er bariquennou, ha né reer quen nemet goloï toul ar fônil gât eun tam lincer glib, queit a ma labour ar sit, pini né zalé quet da virvi gât nerz. An tamou spluz ha quement tra fal a sao var c’horré, a réont eur guisq é tonl ar fônil ha mirout a réont ar sit doc’h an avel, pini é laqnéfé da drenca ; na rabat ta lemel ar guisq-zé, ac evessaad a renquer da zerc’hel ato ar variquen leun. Evit caout sit blazet mad, é zo red é chench variquen cant ma héan ar c’henta berô ; eur mis goudé chencher anezâ a variquen adarré ; bianad a ra peb a nebeut da laboura ; ac, a ben tri pé bévar mis, an douçder a zo enâ ez a oc’h é nerza, ar sit zo eun tamic c’houéro, pé trenc ha crê, doc’h ar vlaz a zlé dan avalou ha dan douar ; pa mâ en doaré zé é plich ar muia dan dud var meaz.
Avalou trenc.
An avalou trenc né roont quet sit blazet mad, Avalou douç
trenca ra buan ; an avalou douç réont sit blazet caër mes dua a ra buan ; an avalou c’houéro réont sit Avalou c’houero.
crê en é liou, nerzet ha padus.
Quemmesq an avalou douç gât an avalou c’houero.
Ar sit mad zo gred en oc’h quemmesq an avalon douç gât an avalou c’houéro ; red eo ta divoal da lacad er guergéou avalou trenc. Ar seurt douar a ra calz ivez var blaz ar sit ; evelsé : an douarou crêô, var saoiou, goasquet deus an avel vôr, roont sit crê Nerz en deus an au ha doaré an douar var doaré ar sit.
en é liou ac en é nerz, mad da nem virout ; an douarou
dourec zo er stanquennou, a réont sit sempl, evitan
da veza téo, blaz an douar gât-an, ha fal da nem
virout ; an douarou losq ha meinec, ar ré zo quicken
ar môr, é quement lec’h ne zeuquet caër ar guez
avalou, péré né roont nemet frouez vian ha dister, né
réont nemet sit sempl, blazet mad avoalc’h, mes é
doaré trenca abred ; en divez, an douarou savet,
biliec ha troëd tram ar c’hreisté, roont sit dreist-ol,
scân, blazet mad, livet caër ha padus.
Clenvéchou ar sit, ha penaoz a zeuont.
Falaad a ra quement sit pé clanvi réont, pa éver anezô doc’h an duellen, erves an ézomou. Ar sit, pa chom pel var é spluz en implich, a gol é vlaz ; en doaré-zé, dua pé vercla ra ; mes eller arza an droug eun tam bennag, en oc’h teurel ebarz eun nebeut suc pé vélass, var dro nao pé zec lur dré variquen.
Penaoz arza meur a clenvet deus ar sit.
Ma leusqueur ar sit da ziguémérout ato an avel, aliez nerz an trenc a zeu dé c’hounid en eur fesson neller quet érzel mui, mes ar vlaz-zé né zisplich quet dar ré zo boazet diouti. Al dont c’hoas, pa zeus calz spluz, eur vlaz brein goudé pini ar sit ned eo quet mad mui nemet da veza losquet rédec é meaz, pétraman dober guin-ardant. Eur c’hlenvet al a vez Sit ré zru pé éolec.
aliessoc’h, ispicial pa eo gludec ar sit, zo an druioni, pini al mont ivez da vreinadures. Pa za ré éolec ar sit, harzer avechou an droug en oc’h teurel é barz eun nebeut suc, pétraman per dizéc’het er forn. Ar sit éolec a ra dan dud a ev anezâ clanvi. Liva reer Doaré roei liou ha nerz dar sit.
ar sit en oc’h teurel é barz nebeut a suc teuzet ; evid créad ar sit dister, quemmesquer gât-an guin-ardant, doc’h an nerz a feller caout.