Tried pennad — II
Koulskoude, pa daulomp ple, goude bean æt e-mæz euz ar voskeen, d’ar re a ya da bedi enni, e kavomp eo kaer aoalc’h evite. Daoust d’ê da vean korfet brao, an neuz an nen ’vel heug ha rukun o sellet ouz meur a hini anê gant a louz ec’h int, gant a vil ec’h int gwisket.
Na damallan ket ze d’an doare o deuz d’en em wiskan, Darn anê, sonn a-benn, ha d’ê eur c’haer a varo du, o deuz neu da dougen war o fenn an « tarbouch » eun tok mezer ru, moanoc’h euz kroec’h evit euz traou, pe an « turban », eur sort lien pleget a lakont d’ober diou dro d’eur bonnet plad. Gant neu ive e tougont eur zæ lausk a disken d’ê betek o zreid, starded a-geñver o c’hof gant eur gouriz ler : war o zæ eur vantel hir a c’holo d’ê o chouk hag o diskoa. Darn-all, e læc’h ar zæ hag ar vantel, o deuz eur gwiskamant henvel ouz hini ar « zouaved », da vihanan ’vit ’pez a zell ouz ar gwiskamant dindan : eur roched hir-hir tronset izeloc’h ’vit o daoulin e stum eur brago ledan ; warni eun tamm sæ skanv ha moan, faoutet a bep tu a-geñver an daoulin, evel losten eur roched. Dont a ra breman zoken ar re ’zo gwisket er stum-ze da gemer war o zæ skanv eur porpant hir, ar porpant a douger en Europ.
Neuze, avad, ec’h int dizneu, dreist-holl pa ve gwelet en o c’hichen pautred ar zæ ledan hag ar vantel hir. N’oufet gwelet neb læc’h tud kaeroc’h gwisket evit ar re-man, ma na vije ket war o c’hein, ar peurvuian, driulho louz ha hanter vrein. Komz a ran, dreist-holl, euz ar Fellahed, da laret eo euz ar vicherourien hag euz an dud diwar ar mæz.
Ar re-man a gavomp kalz anê war hon hent, pa hon deuz tapet eur ru neve, eur ru ledan a gas da leur ar marc’had. Euz ar mæzio e teuont hag emaint o vont da glask gwerz da bep seurt tammo treo ; freuz dreist-holl a welan gante ha koat gwriennek ; ar freuz e-barz manio hag ar c’hoad e-barz seier pe rouejo. Karr e-bed, avad, evit dougen o marc’hadourez ! sammet o deuz anei war gein *kanvaled pe ezen. Darn a zo hag a doug anei war o chouk pe war o fenn.
Gwelet e ve liesoc’h a blac’h evit a bautr sammet : er vro-man, ar goasan d’ober a ve dalc’h-mad evit ar merc’hed. Hag arabad eo d’ê c’hoaz en em glemm… pe anez ! Emeint, koulz laret, dindan dreid ar bautred.
Gwisket paour ec’h int, Ha, koulskoude, reud o gouk ha sonn o fenn dindan o zamm freuz, o deuz a-wejo kalz a neu gant ar ouel wenn ha hir a disken war o chouk : eur gwiskamant ’vel an hini e ve roet d’ar Werc’hez Vari en he skeudenno.
Evel-se eo gwisked ar fellahezed, da laret eo ar merc’hed a renk izel.
Ar re-all, da vihanan ar re vuzulmad hag ar re gristen, n’eont gwech e-bed e-mæz euz o zi hep bean ’vel paket a-bez en eur vantel wenn a goue, euz araug hag euz adre, adalek o fenn betek o zreid. Eun tammik mouselin pe lien tanau-tanau o deuz zoken dirag o *dremm evit he c’huzan.
An holl verc’hed yuzev a ve dispak gante o dremm ; evel-se int æzet da anveout e-touez ar merc’hed-all a renk uhel.
Ar bautred yuzev a vije diæz aoalc’h d’anaveout etouez ar Vuzulmaded hag ar Gristenien, panevet o deuz eur fri hir ha kamm, hag, a bep tu, eur guchennad vleo a disken ’hed o *ividik. A hent-all, evit o dilhad, e heuilhont giz ar vro. D’ar gouelio, koulskoude, ec’h int kempennet kaeroc’h : bean o deve neuze eur porpant hir græt gant voulous luc’h ha, war o fenn, eur bonnet kroc’hen blevek, an eil hag egile treo a dalvoudegez vraz. Æzet eo gout n’eo ket arc’hant a vank d’ar re o doug.
En Jaffa ’vel e læc’h all, ec’h eo ar Judevien ar pinvidikan. Al loden vraz euz ar c’honverz a zo etre o daouarn. Na n’euz ket, avad, kement anê hag a Vuzulmiz, na tost : ar re-man a c’hell bean anê eun daouzek mil bennag, war-dro an hanter euz tud kær. A geñver d’ê e zo pemp mil Yuzev ha c’houæc’h mil kristen. Arabek a gomzont holl, nemet eun Turk bennak a gomz evel ma komzer en Konstantinopl ha, c’hoaz, o *yez n’eo ket goall dishanval deuz hini an Arabed.