Pevare pennad — II
Kouent Itron-Varia-Frans a zo e-mæz ar gær gloz, etre an hanter-noz hag ar c’huz-heol ; eno ’tleomp bean digemeret.
Eur gouent-all a zo c’hoaz en Jeruzalem, ec’h hall ar belerined disken enni evel en eun hostaliri : Kasa Nova, da laret eo « ti neve », en italianek ; dalc’het eo gant menec’h sant Fransez.
Aboue dek ’la zo m’eo digor hini Tado an « Assomption », e plij muioc’h d’ar Fransizien en em dennan enni, en *damani m’eo an Tado-ze euz Bro-C’hall i o-unan. Sant-Franseziz, int, a zo, ar peurvuian, euz an Itali, ’pez na vir ket oute d’ober digemer mad da gatoliked ar broio-all.
Tost da dri c’hant ec’h omp ha, koulskoude, e zo en hon hostaliri lojeiz frank evidomp holl ; ha lojeiz kaer ! Mein menerez a liou gwenn a zo oc’h ober anei, hag i labouret gant *aked. Savet eo e giz an Europ, nemet e zo warni eul leur doen evit dastum an dour glao.
N’eo ket c’hoaz peurachuet : gortoz a rer evit se ma teuio aluzenno a-beurz ar belerined ’vel e zo deut evit sevel ar pez a zo græt.
Da vihanan, gellout a rer laret eo bet impliet mad o arc’hant.
E tu-hont d’ar c’hamcho ha d’ar zalio braz ac’h er enne ’vit dibri, pe ’vit skrivan, pe ’vit ober eun diskwiz, e zo aman eur chapel vraz hag eur chapel vihan : homan ’zo savet enni eur vreuriez a neve zo ’vit diboanian an anaon : enni, dreist-holl, e plijo d’imp mont da gauzeal gant an Aut. Doue.
Kentan læc’h en em gavomp holl unaned ennan eo ar zal da dibri : eno eo servijet meren d’imp war-dro eun heur.
Komzet d’in euz eur pred ’vel heman ha ’vel ar re hon deuz da gemer aman. Nan eo ket avad ar meujo a ro d’ean e dalvoudegez : daoust d’ar c’hig da vean auzet gant gouiziegez, koulskoude e stourm a-wejo ouz ar c’hos dent, gant a zech ec’h eo. Ha neuze, d’ar c’houlz-man euz ar bla, na ve ket kavet aman a gik loue ; bevin ha maout bep pred. *Dam c’hoant am euz da laret an euz greet an Tad pourveer ’vel eur burzud p’an neuz gellet danzen da dri c’hant pautr, epad dek de, peadra da dibri e giz an Europ. Nebeutoc’h a reuz an nije bet, mar hon dije debret e giz ar Siri : aman e tebrer nebeud a gig. Freuz, treo bleudennek ha bara a ve a-wejo savet heb goell ha poac’het dindan al ludu, setu bevanz tud ar vro-man ! Ar gwin ’zo difennet d’ar re a heuilh lezen Mahomet. Ha, koulskoude, e rer gwin dre aman. An hini a evomp a zo euz Bethleem, gwin hag a zav d’ar penn. — « Gwin treitour, eme an tad Bailly ; dioallet dioutan, laket dour ennan ; pe anez o c’hoario d’ac’h ouspenn eun dro. »
Ya ! danve ’zo ennan ’vel na gaver ket er gwin a evomp en Breiz ; mes, c’hoaz eur wech, n’eo ket an evaj nag an debraj a lak stad ennomp pa vemp aman ouz taul. Kement-man eo : epad ar prejo, ar re a zo ouz ar memez bro en em gav unanet evel breudeur ; rak na n’euz nemet eur bevanz evit an holl ha bep-hini en em lak ouz taul ’læc’h ma kar. Eun dudi ’vo evidomp kauzeal etrezomp Breiziz euz ’pez hon devo gwelet pe glevet ’raug ar pred. Nag a wech ive, o Breiz karet, o tigoueo d’imp komz neuze ac’hanoc’h hag euz ho pugale, dreist-holl euz ar re a dougomp e kreiz hon c’halon hag hon deuz lezet er gær ! Gwengamp, Lannuon, Plounerin ha Lanrodek, ho hanoio, ouspenn eur wech, an euz bet nijet a-uz da daul Itron-Varia-Frans !
’Pez c’hoaz hag a lak anomp da gavout gwelloc’h hon fred eo gwelet penauz e servijer anean. Pemzek pe c’hwezek kloarek yaouank, enne danve leaned, a zo karget euz ze : o zello *aketuz a goue dre holl, ’vit na vanko netra en læc’h e-bed.
Bepred int seder : mar gint skwiz, ober ’reont diouz hen koach. Ha skwiz, a dra zur, e tleont bean a-wejo ; rak int ive, da vihanan darn dioute, a dle ambroug ar belerined du-man ha du-hont, bep-hini gant e strollad, ’vel eur pautr araug, ha displegan d’imp doare pep tra. Daou pe dri anê war ar marc’had, a gavo c’hoaz amzer aoalc’h evit skrivan eur zon bennak a vo kanet d’imp bep noz, goude koan.
Hini ’bed anê, siouaz ! na oar hon brezonek. N’int ket evit lenn ’pez a skrivan aman. Koulskoude e vefen diannaoudek mar na gouefe ket aman evite euz ma fluen ar gir « trugare ! »