Pajenn:Mordiern - Notennou diwar-benn ar Gelted Koz, 1944.djvu/245

Eus Wikimammenn
Adlennet eo bet ar bajenn-mañ
245
an ergerzout hag ar c’henwerza


Kevredigeziou-micher a vageerien. — E Galia, dindan aotrouniez ar Romaned, nemet m’edo c’hoaz ar vro en he doun keltiek dre he yez hag he boaziou, e oa bodet bageerien ar stêriou bras Rotanos (Rhône), Saukona (Saône), Sequana (Seine), ha Rênos (Rhein) e kevredigeziou-micher. War-dro ar bloaz 25 goude H. S., unan eus ar c’hevredigeziou-se, bageerien Lutetia (Paris) a lakaas sevel eun aoter en enor d’an impalaer roman Tiberius. Kaeraet eo an aoter-se, a zo bet kavet en hon amzer, gant skultaduriou o skeudenni eul lidambroug a veleien hag a vrezelourien ganto goafiou ha skouedou bras. En o c’hichen, e keltieg, an enskrivadur senani useiloni a dalv da lavarout marteze « an henaourien uhel ».

Darn eus ar c’hevredigeziou-se a vageerien a oa anezo moarvat kent donedigez ar Romaned.


KEVRENN V : AR C’HENWERZ


A bep amzer, e marevez an armou hag ar binviou maen zoken, he deus bet Europa he marc’hadourien-red, hag a yae a vro da vro da droka o danveziou. Diwezatoc’h, e derou an eilvet milved kent H. S., e veze degaset ar goularz gant marc’hadourien a-ziwar traezennou mor Hanternoz hag ar mor Baltik, a-dreuz Europa, betek broiou ar C’hreisteiz douret gant ar mor Kreizdouarek. Bividikoc’h eget biskoaz e voe kenwerz Europa dindan aotrouniez ar Gelted. Ar goularz, an holen-maen eus an Alpou ha menez Iouris (Jura), an holen-mor dastumet war aodou ar mor Bras, an aour, an arc’hant, an houarn, ar staen hag ar c’houevr, a oa mengleuziou puilh anezo er broiou dalc’het gant ar Gelted, a roe lec’h da eskemmadennou a-bouez adalek ar mor Bras betek genou an Danuvios.

Eus enez Vreiz e tegemere Kelted an Douar-bras staen, aour, arc’hant, houarn, perlez [1], ed, ler, chatal, koun-hemolc’h a raed ganto ivez evit ar brezel, ha sklaved. En eskemm e kasent d’ezi arem, bragerezou, gwerach ha livadur-pastez (glaston).

Eus ar C’hreisteiz, Spagn, Italia ha Gres, e veze degaset

  1. Bihan ha dilufr e oa perlez Breiz-Veur. Kaesar a zastumas diouto hag e savas brud diwar se gant gwall-deodou Roma n’en doa renet e vrezel ouz Breiz nemet evit kaout anezo.