Kontadennou ar Bobl e Breiz-Izel/Tregont a Bariz
Eur wech e oa, eur wech a vo,
Komansamant an holl gaozo ;
N’eus na mar na marteze
En deus tri zroad an trebe.
D’ar c’houlz ma oa an Aotrou Doue ha sant Per ha sant Yann o vale dre Vreiz-Izel, pa oant o vont gant o hent, o kaozeal, e klevjont eun deiz evel eur bugel bihan o ouela en eun douvez. Pa selljont, e kavjont eur bugelig dilezet, en e gavell, eur mabig ar c’haera. Ma kemerjont anezan, hag hen kasjont gante. Eur vaouez koz, n’he devoa bugel ebet, hen kemeras digante, hag a savas anezan evel he mab.
Ar paotr a deue mat. Da bemzek vloaz, e oa eur c’hrennard krenv ha stummet mat. Ma c’hoantaas mont da vale bro. Kaer he devoe an hini goz ober, ret e voe hen lezel da vont. Rei a reas d’ezan eun tammig arc’hant, hag ec’h eas etrezek Pariz.
Pa zigouezas en Pariz, ec’h eas dioustu da c’houlenn labour da balez ar roue. Ma voe kemeret, dre ma oa eur paotr stummet mat, ha koant ive. Ne voe ket bet pell eno, ma plije kaer d’ar roue. Ma oa gourvennek [1] ar vevelien all outan, hag e klaskjont an tu d’hen koll…
Eun deiz pa oant gant o c’haoz, e lavaras unan ivez :
— Daoust petra ’zo kaoz d’an Heol da veza ken ruz pa sav diouz ar beure ?
— Se n’eo ket eas da c’houzout, avat, a lavaras ar re all.
— Ma lavarfemp d’ar roue penaos Tregont a Baris — Tregont a Bariz a oa e hano, dre n’anaveze den e dad — en deus lavaret beza den da vont da c’houlenn digant an Heol petra ’zo kaoz d’ezan da veza ken ruz pa sav diouz ar beure ?
— Ya, lavaromp se d’ezan ! eme an holl.
Ar c’henta paotr marchosi a yeas da gavout ar roue, hag a lavaras d’ezan :
— Ma ouvefec’h, aotrou roue, petra en deus lavaret Tregont a Bariz ?
— Ha petra en deus lavaret eta ?
— Lavaret en deus beza den da vont da c’houlenn digant an Heol petra ’zo kaoz d’ezan da veza ker ruz pa sav diouz ar beure.
— Ne gredan ket en defe lavaret eun dra evel-se.
— Lavaret en deus, sur a-walc’h.
— Ma ! digemennet d’ezan dont da gomz ganen.
Digemennet eo da Dregont a Bariz mont da gomz gant ar roue.
— Penaos, Tregont a Bariz, hag hoc’h eus lavaret beza den da vont da c’houlenn digant an Heol perak ma vez ker ruz, pa sav diouz ar beure ?
— Me, va roue ? Biskoaz n’em eus komzet a ze ; n’oun ket diot a-walc’h evit lavaret ar seurt traou-ze !…
— Eo, lavaret hoc’h eus, ha ret ’vo d’ec’h ober ar pez hoc’h eus lavaret, pe n’eus nemet ar maro evidoc’h.
Setu nec’het Tregont a Bariz, m’ho ped da gredi.
— Grêt eo ouzin ! a lavare d’ezan e-unan.
Kerkent ha ma voe deut er-mêz ar porz, e welas eur gazeg wenn eus ar c’haeran, hag a lavaras d’ezan :
— Deus war va c’hein, ha me da gaso beteg an Heol. Mil leo zo da ober evit arruout, kent kuz-heol, er c’hastell kenta ma kouskfomp.
Pignat a ra Tregont a Bariz war gein ar gazeg wenn, ha kerkent e savas en êr, ha setu int partiet, primoc’h eget an avel. Arruout a reont e-tal ar c’hastell, pa oa an Heol o vont da guza. Tregont a Bariz a ziskenn diwar gein e gazeg hag a sko war an nor.
— Piou ’zo aze ?
— Tregont a Bariz. Va c’hazeg ha me a ra unan ha tregont. Digoret eo d’ezan. Pedet eo da goania ouz taol an aotrou.
— Pelec’h ec’h it ivez ? a c’houlenn heman digantan.
— Ma fe ! n’ouzoun ket kaer. Lavaret ’zo d’in mont da c’houlenn digant an Heol perak ma vez ker ruz, pa sav diouz ar beure, ha n’ouzon en pe du monet.
— Ma ! mar teuit a-benn d’arruout eun deiz ’lec’h ma zo lavaret d’ec’h mont, goulennit digantan ivez petra ’zo kiriek d’am zad da veza klanv, ha petra ’ve mat d’ober evit renta ar yec’hed d’ezan.
— Ma ! ober a rin.
An deiz war-lerc’h ar beure, kerkent ha ma sav an heol, e pign war gein e varc’h, ha setu int en hent adarre, ha da vont ken a foeltr. A -benn kuz-heol, e oant dirak an eil kastell, a oa mil leo eus an hini kenta. Digemeret mat eo adarre Tregont a Bariz hag e koagn ouz taol an aotrou. Heman a c’houlenn digantan evel egile :
— Pelec’h ec’h it ivez, va den mat ?
— Ma fe ! lavaret ’zo d’in mont da c’houlenn digant an Heol perak ma vez ker ruz, pa sav diouz ar beure ; met n’ouzon dre belec’h nag en pe du mont.
— Ma ! mar digouezit eun deiz bennak e ti an Heol, goulennit digantan ivez petra ’zo kiriek m’am eus eur wezenn-ber ’barz va jardin, hag eun hanter anezi a zo sec’h, hag an hanter all a ro bleun ha frouez bep bloaz.
— Ma ! goulenn a rin.
An deiz war-lerc’h ar beure, en em laka adarre en hent, pignet war e gazeg.
— Petra, ne dostaomp ket c’hoaz ivez ? a c’houlenn Tregont a Bariz digant e gazeg.
— Eo, n’hon eus ken nemet mil leo d’ober. Emberr e tigouezfomp e-kichen eur vrec’h-vor, hag e vo ret d’it va lezel en tu-man. Met eun tremener a gavi eno ha da dremeno war e vagig. Goulenn a raio diganit pelec’h ec’h ez ; met taol evez mat ha na lavar ket d’ezan ; ha, pa zistroï, na lavar ket adarre pelec’h e vi bet, ken e vi tremenet er tu all.
Derc’hel a reont da vont, hag e tigouezont gant ar vrec’h-vor. Lakaat a ra neuze e gazeg da beuri en eur prad eno, hag ec’h a da gavout an tremener.
— Pelec’h ec’h it-hu ivez, aotrou ? a lavar heman d’ezan, pa oant war an dour.
— Va zremenit bepred, ha pa zistroin, e lavarin d’ec’h pelec’h e vin bet.
Setu hen en tu all. Gwelet a ra dirazan kastell an Heol, kaera tra en devoa gwelet biskoaz. Tostaat a ra evel evit antren. An Heol a oa o vont da sevel, ha, pa wel anezan, e lavar d’ezan :
— Pella, pella buan, pe me da losko !… Da betra out-te deut aman ?
— Da c’houlenn diganec’h perak ma ’z oc’h ker ruz diouz ar beure, pa savit.
— Ato, pa baran war gastell Prinsez he c’hastell aour. Kê kuit brema, buan, ma savin, pe re da losko.
— Ret ’vo d’ec’h lavaret d’in c’hoaz, a-raok, petra ’ve mat da ober evit rei ar yec’hed d’eur prins klanv a zo er c’henta kastell ’lec’h am eus kousket o tont aman, ha ne gaver medisin ebet da wellaat anezan.
— Eun touseg a zo dindan troad dehou e wele, ha, pa vezo lazet an touseg-ze, kerkent en em gavo yac’h… Met tec’h buan ; poent bras eo d’in sevel.
— N’in ket kuit ken ho pezo lavaret d’in c’hoaz petra ’zo kiriek ma zo e jardin an eil kastell ’lec’h am eus kousket eur wezenn-ber hag a zo sec’h eun hanter anezi hag en hanter all e ve bleun ha frouez bep bloaz.
— Ato, ar wezenn-ber-ze a zo eur varrikenn arc’hant dindan he gwriziou, hag en tu eman an arc’hant ez eo sec’h ha maro, hag en tu all ez eo glaz ha leun a vuhez… Kê kuit breman, prim-prim, rak diwezat oun !
Tregont a Bariz a deu kuit, p’en deus klevet ar pez en devoa c’hoant da glevet, hag an Heol a sav neuze :
Digouezet e-kichen ar waz-vor, an tremener a gemer anezan adarre war e vag, hag a c’houlenn digantan, pa oant e kreiz an tremen :
— Lavar d’in brema petra en deus lavaret an Heol d’it.
— Pa vin en tu all.
— Lavar d’in raktal, pe me da daolo en dour.
— Neuze bepred ne glevi netra, ha gant se, gwella ’teus d’ober eo tremen ac’hanoun.
Tremen a ra anezan.
— Lavar d’in brema, p’am eus da dremenet.
— Eur wech all, ma teuan c’hoaz dre aman.
— Allaz ! tapet oun adarre. Va malloz ganit !… Pemp kant vloaz ’zo abaoue ma ’z oun aman tremener, ha te ’c’halle va délivra.
— Ya, evit kemer da blas, ha chom keit-all pe belloc’h… Trugarez !
Kavout a ra e gazeg, ’lec’h m’en devoa lezet anezi.
— Ac’hanta ! grêt mat e teus da dro ?
— Ya, ya.
— Pign war va c’hein neuze, ha kuit !
Digouezout a reont a-benn kuz-heol e-kichen an eil kastell ’lec’h m’o devoa tremenet an noz. Digemeiet mat eo Tregont a Bariz ; koania ’ra adarre gant an aotrou a c’houlenn digantan :
— Ac’hanta ! grêt hoc’h eus va c’hefridi d’an Heol ?
— Ya, ya, grêt em eus.
— Hag en deus lavaret petra d’ec’h ?
— Dindan ho kwezenn-ber ez eus kuzet eur varrikenn arc’hant, hag en tu eman an arc’hant ez eo sec’h ha maro, hag en tu all ez eo glas ha beo.
Diskaret e voe ar wezenn-ber, hag e voe anavezet en devoa lavaret gwir an Heol.
An deiz war-lerc’h ar beure, ec’h ejont kuit, abret, hag a-benn kuz-heol e oant adarre e-kichen ar c’hastell kenta ’lec’h m’o devoa kousket o vont. Digemeret mat int adarre. Tregont a Bariz a goagn gant ar brinsez yaouank, rak he zad a oa bepred klanvoc’h-klanv.
— Ac’hanta ! a lavaras d’ezan, grêt hoc’h eus va c’hefridi d’an Heol ?
— Ya ’vat, prinsez.
— Hag en deus lavaret petra ?
— Lavaret en deus penaos dindan troad dehou gwele ho tad a zo eun touseg, ha ken a vo lazet an amprevan lous-ze, ne gavo ket ar yec’hed.
Klasket e voe raktal dindan gwele ar roue koz, ha dindan an troad dehou e voe kavet eur pikol touseg. Lazet e voe, ha kerkent ar roue koz en em gavas ker yac’h ha biskoaz.
An deiz war-lerc’h ar beure, kerkent ha ma savas an heol. Tregont a Bariz hag e gazeg en em lakaas adarre en hent, hag a-benn kuz-heol e oant arru en Pariz, dirak palez ar roue. Ar gazeg a gimiadas neuze digantan, hag a savas en êr, hag e kollas ar gwel anezi.
Tregont a Bariz a antreas er palez hag a yeas kerkent etrezeg ar roue.
— Ac’hanta ! Tregont a Bariz, a lavaras ar roue d’ezan, deut eo da daol da vat ?
— Ya avat, va roue.
— Ha petra en deus lavaret an Heol d’it ?
— An Heol, va roue, en deus lavaret d’in penaos ar pez a lakae anezan da veza ker ruz, pa save diouz ar beure, eo kastell Prinsez he c’hastell aour, pa deue da bara warnan.
— Ma ! hounnez a die beza gwall-gaer, ar brinsez-se !
Tregont a Bariz a zistroas neuze d’e labour, evel kent, hag en devoe peoc’h eur pennadig… Met ar vevelien all a glaske bepred an tu evit koll anezan. Eun deiz, unan aneze a yeas adarre da lavaret d’ar roue :
— Ma ouifac’h, aotrou roue, petra en deus lavaret Tregont a Bariz ?
— Petra en deus lavaret Tregont a Bariz ?
— Lavaret en deus beza den da zigas d’ec’h d’ho palez Prinsez he c’hastell aour.
— Ha gwir ? Lavarit d’ezan dont d’am c’havout ; me ’garfe a-walc’h gwelet ar brinsez kaer-ze.
Setu digemennet da Dregont a Bariz mont da gomz gant ar roue.
— Petra ? Tregont a Bariz, hag hoc’h eus lavaret beza den da zigas d’in d’am falez Prinsez he c’hastell aour ?
— Me, va Doue ! biskoaz n’em eus komzet a ze, va roue.
— Eo, eo ! Lavaret hoc’h eus, ha ret ‘vo d’ec’h ober ar pez hoc’h eus lavaret, pe n’eus nemet ar maro evidoc’h. Hag it raktal.
Setu nec’het Tregont a Bariz.
— Penaos ober ? a lavare d’ezan e-unan. M’am bije bet va c’hazeg c’hoaz !
En em lakaat a ra en hent an deiz war-lerc’h, beure mat. E-tal toull dor ar porz e kav e gazeg, a lavar d’ezan :
— Pign war va c’hein, hag eomp kuit buan, rak pell hon eus da vont.
Pokat a ra d’ezi gant ar joa ; pignat a ra war he c’hein, ha kuit !… Arruout a reont en aod ar mor. O vont, war an trêz e welont eur pesk bihan, digor e c’henou gantan, hag hen evel pa vije o vont da vervel.
— Tap krog er pesk-ze, a lavaras ar gazeg, ha laka anezan buan en dour.
Lakaat a ra ar pesk en dour, ha kerkent heman a sav e benn war c’horre, hag a lavar :
— Va bennoz d’it, Tregont a Bariz ! Me eo roue ar pesked, ha m’az pefe ezomm biken ac’hanoun pe eus va re, goulenn hag e kavi sikour.
Mont a ra neuze war eur vag a ’n em gav eno, hag e tigouez prestik dirak kastell Prinsez he c’hastell aour. Skei a ra war an nor, hag ar brinsez he-unan a deu da zigeri.
— Demat d’it, Tregont a Bariz ! a lavar d’ezan. Te ’zo deut ama d’am c’herc’hat evit mont ganit da balez ar roue Frans.
— Ya avat, prinsez, gwir a lavarit.
— Mont a rin ganit ; met fenoz e chomi ha varc’hoaz ec’h efomp
Tremen a ra an noz er c’hastell, hag an deiz war-lerc’h ar beure e partiont o-daou. Ar brinsez a zigas ganti alc’houeziou ar c’hastell hag o zaol er mor, Kavout a reont ar gazeg en tu all, war an aod ; pignat a reont o-daou war he c’hein, ha kuit etrezek Pariz.
Pa welas ar roue koz ar brinsez, e voe ker bras e joa ma voe darbet d’ezan koll e benn. Bemdez e vije festou ha c’hoariou, ha ne gomze nemet a zimezi d’ar brinsez. Houman a lavaras d’ezan e oa kontant a-walc’h, met e vije ret d’ezi a-raok, kaout eno he falez aour.
Setu nec’het ar roue. Penaos ober evit digas ar palez aour da Bariz ?
— Bah ! a lavaras d’ezan unan eus ar brinsed, an hini en deus kerc’het d’ec’h ar brinsez a gerc’ho ivez he falez.
Digemennet eo adarre da Dregont a Bariz mont da gomz gant ar roue.
— Arsa ! Tregont a Bariz, kastell aour ar brinsez a vo ret d’it da gerc’hat d’in ama, breman, dirak va-hini.
— Ha penaos, va roue, e fell d’ec’h e rafen-me ze ?
— Ret ’vo d’it ober, pe n’eus nemet ar maro evidout.
Dont a ra Tregont a Bariz war e giz, hag hen trist mat.
— Ma teu adarre va c’hazeg kêz d’am sikour, a lavare outan e-unan, marteze en em dennin c’hoaz eus ar pleg-man.
An deiz war-lerc’h ar beure, kerkent ha ma teu er-mêz a borz ar palez, e wel adarre e gazeg hag e lavar holl d’ezi.
— Distro beteg ar roue, ha lavar d’ezan e vo ret d’it, a-raok mont en hent, kaout eur marc’h sammet a aour hag eun all sammet a gig.
Retorn a ra beteg ar roue ; roet eo d’ezan ar pez a c’houlenn, hag en em lakaont neuze en hent. Digouezout a reont en aod ar mor. Tregont a Bariz a garg ar c’hig en eur vatimant a ’n em gav eno, hag ec’h a kuit neuze, o lezel e gazeg beteg an distro. Digouezout a ra en eun enezenn, e-lec’h ma wel pevar leon, droug bras enne, oc’h en em ganna, dre ma oant prest da vervel gant an naoun.
Mont a ra etrezeg enne, hag e lavar d’eze :
— N’en em zebrit ket evel-se, loened paour. Deuit ganen ha
me ’roio boued d’ec’h.
Mont a reont gantan beteg ar vag hag e taol d’eze an holl gig a oa deut gantan. P’o devoe debret leiz o c’hof, e lavarjont d’ezan :
— Hon bennoz d’it. Ni ’oa o vont d’en em zibri ama, ma ne vijes deuet d’hon sikour. M’az pefe biken ezomm ac’hanomp, goulenn, hag e vi sikouret.
— Ma fe ! loenigou paour, ezomm a-walc’h am eus a-vrema.
— Petra ’c’hallomp ober evidout ?
— Lavaret a zo d’in gant ar roue Frans e renkan digas d’ezan da Bariz kastell Prinsez he c’hastell aour, pe n’eus nemet ar maro evidoun.
— Oh ! ma n’eo nemet se, e vezo grêt prestik.
Kerkent ar pevar leon a redas d’ar c’hastell aour hag a zic’hriziennas anezan diwar ar roc’hell ’lec’h ma oa, hag hen dougjont war ar vag. Hag a-raok mont kuit, e lavarjont c’hoaz da Dregont a Bariz :
— C’hoaz az pezo ezomm ac’hanomp, Tregont a Bariz ; met n’eus forz pelec’h e vi, goulenn hag ec’h arrufomp.
An deiz war-lerc’h ar beure, pa zigoras ar roue e zaoulagad, e voe souezet o welet evel ma oa skier e gambr.
— Petra eo kement-man ? a lavaras.
Hag e lampas er-mêz e wele, hag e voûtas e benn er prenestr.
— Hola ! a grias kerkent, setu ar c’hastell aour !
Hag hen da redek da gambr ar brinsez ha da lavaret d’ezi :
— Setu arru ar c’hastell aour !… Deuit da welet !
— Ya, avat ; hen eo, n’hallan ket hen nac’h. Eomp da welet anezan.
Mont a reont, ha d’o heul holl dud al lez.
— Met pelec’h eman an alc’houez ?… Allaz ! dont a ra sonj d’in brema em eus lezet anezan da goueza e fonz ar mor, pa oan o tont ama.
— Eun alc’houez all a vo grêt, eme ar roue, hag e c’hallfomp dimezi dioc’htu.
— Oh ! n’eus den war ar bed hag a c’hallfe ober eun alc’houez
da zigeri va c’hastell ; an hini koz a vo ret da gavout, hag ac’han
da neuze ne vezo ket grêt an eured, rak em c’hastell aour em eus
c’hoant beza enreujet.
— Met penaos ober evit kaout an alc’houez-ze eus a fonz ar mor ?
— Nemet Tregont a Bariz a deufe a-benn d’hen kaout, ne welomp den all ebet, a lavaras an holl.
Digemennet eo adarre da Dregont a Bariz mont da gavout ar roue, ha lavaret d’ezan e renko kavout an alc’houez, pe n’eus ne-met ar maro evitan.
Mont a reont en hent, e gazeg hag hen. Pa ’z int digouezet en aod ar mor, ar gazeg a lavar d’ezan :
— Galv breman roue an holl besked, en devoa lavaret e teuje d’az sikour, p’az pije ezomm.
Gervel a ra roue an holl besked a deu dioc’htu hag a lavar :
— Petra ’zo evit ho servij, Tregont a Bariz ?
— Digas d’in alc’houez kastell Prinsez he c’hastell aour, a daolas e fonz ar mor, pa oa o vont ganen da Bariz,
— Ma n’eus nemet-se, ne bado ket pell.
Gervel a ra ar roue e holl besked hag e c’houlenn digante ha n’o devoa ket gwelet an alc’houez, Hini ne ouie doare d’ezan, Tremenet e oant holl, nemet ar wrac’h, a ve atao war-lerc’h. Dont a ra ivez, hag an alc’houez ganti en he genou. Ar roue a ro anezan da Dregont a Bariz, hag heman a zistro kerkent d’ar gêr.
— Breman bepred, a lavaras ar roue koz da Brinsez he c’hastell aour, o rei d’ezi alc’houez he c’hastell, e vo grêt an eured, p’am eus rentet d’ec’h holl kement hoc’h eus goulennet diganen.
— Ya, breman e vo grêt an eured. Met eun draïg a c’hoantaan c’hoaz a-raok ; se ne vo ket diês d’ec’h, goude ar pez hoc’h eus grêt.
— Petra eo ’ta ?
— Gouzout a rit n’oc’h ket yaouank-yaouank ken, hag a-raok dimezi d’ec’h, em befe c’hoant d’ho kwelet evel pa oac’h en oad a bemp bloaz war-nugent.
— Met penaos e c’hallfe kement-se c’hoarvezout ?
— Gant an dour a vuhez hag an dour a varo.
— Ha penaos kaout an daou dour burzudus-ze ?
— Eas a-walc’h, a gredan ; kalz diêsoc’h evit-se hoc’h eus grêt.
Digemennet eo adarre da Dregont a Bariz mont da gomz d’ar roue, a lavar d’ezan e renko kerc’hat diou vuredad eus au dour a varo hag an dour a vuhez, pe n’eus nemet ar maro evitan.
An deiz war-lerc’h ar beure, en em gav adarre ar gazeg gant Tregont a Bariz, hag e lavar d’ezi petra a c’hoanta c’hoaz ar roue.
— Allaz ! emezi, houman a vezo hon tro gwasa ; met, ma teuomp a-benn anezi, e vo fin ivez d’az labouriou ha d’az poaniou. Eomp en hent, rak gwall-bell hon eus da vont.
Goude beza grêt kalz a hent, dre a bep seurt broiou, e tigouezjont ivez e-lec’h m’o devoa da vont, e-kreiz eur c’hoad bras, lec’h ne zeue den gwech ebet.
— Sell du-hont an diou feunteun, oc’h treid an diou roc’hell vras a welez, a lavaras ar gazeg da Dregont a Bariz. Eun dakenn pep eur a gouez eus pep roc’hell en pep feunteun.
— Ya, gwelet a ran an diou feunteun, met daou leon eus ar re vrasa a welan ivez en pep tu d’an daou dour, ha ma tostaan, e vin diframmet sur gante.
— Goulenn roue al leoned d’az sikour.
Gervel a ra roue al leoned, hag e teu kerkent.
— Petra ’zo evit ho servij, Tregont a Bariz ?
— Ato, digaset oun gant ar roue Frans da gerc’hat d’ezan diou vuredad eus an dour a vuhez hag an dour a varo, met ar pevar loen a welan du-hont va lakaio a-beziou, ma tostaan.
— N’eus nemet se ? Gortozit eun tammig, ma komzin gant ar baotred-ze.
Mont a ra roue al leoned d’ar pevar leon a oa o tiwall an diou feunteun, hag e tiskar aneze d’an douar, hag, e keit-se, Tregont a Bariz a garg e diou vured, unan a bep seurt dour. Trugarekaat a ra roue al leoned, hag e retorn neuze d’ar gêr gant e gazeg vat.
Tri bloaz e oant bet oc’h ober o zro, ha, ma oa koz ar roue diagent, breman n’ oa ket nebeutoc’h, ha koulskoude ne furae tamm hag e c’hoantae muioc’h-mui dimezi da Brinsez he c’hastell aour. Pa welas Tregont a Bariz distroet gant an daou dour, e kane hag e lampe gant ar joa, evel eur bugel. Raktal e felle d’ezan beza yaouankaet.
Astennet e voe war e gein war an daol, hag ar Brinsez a skuilhas warnan diou pe deir dakadenn eus an dour a varo. Ha ne lavaras goude-se na bu na ba : maro-mik e oa. Ar brinsez a lavaras neuze :
— Kasit ar c’hagn koz-ze da vreina du-ze en douveziou ! An hini en deus bet an holl boan a die kaout ivez an digoll. Tregont a Bariz a vezo va fried !
Taolet e voe korf ar roue koz da vreina e douveziou ar c’hastell ha Tregont a Bariz a voe dimezet da Brinsez he c’hastell aour.
Festou ha goueliou a voe eno neuze eus ar re gaera. E dibenn [2] pred an eured, Tregont a Bariz a lavaras :
— N’em eus keun [3] nemet da eun dra.
— Petra eo ? a lavaras d’ezan ar brinsez.
— Pa ne welan aman ivez va c’hazeg vat, a zo bet fidel d’in em holl boaniou hag em holl labouriou.
Kerkent en em gavas e sal ar banvez, den ne ouie penaos, eur plac’h eus ar c’haera, kalz kaeroc’h evit Prinsez he c’hastell aour, a oa kaer a-walc’h, hag a lavaras :
— Me eo an hini a zo bet ganit en da holl boaniou ha labouriou, e stumm eur gazeg ; me eo ar Werc’hez Vari, digaset d’az sikour gant an Aotrou Doue, en devoa da zastumet, pa oas bet dilezet en eur c’hleuz, war vord an hent.
Ha p’he devoe lavaret ar c’homzou-ze, e kolljont adarre ar gwel anezi.
- Kontet gant Franseza an Ewen,
- gwreg Tregoat, eus a Bedernek ;
- 1869.