Kontadennou ar Bobl e Breiz-Izel/Ar brinsez Troiol
|
Bez’ a zo brema pell amzer |
Eun aotrou yaouank, marvet digantan e vamm hag e dad, a oa chomet gant eul lesvamm. Houman, evel ma c’hoarvez alïes, ne gare ket mab he fried eus e wreg kenta, hag a ree buhez fall d’ezan. Ar paotr, digouezet gant e bemzek pe c’houezek vloaz, a guitaas eun deiz e lesvamm hag a yeas da vale bro. Fanch a oa e hano.
— N’eus forz petra a c’hoarvezo, a lavare ennan e-unan, gwaz eget aman ne vin biken.
Ha setu êt a-raog e benn, hervez a lavarer.
Bale a ra, bale a ra ; loja a ra en tiegeziou war ar mêz ; a-wechou e kousk ivez er-mêz, met n’en deus keuz ebet da di e les-vamm.
Eun deiz, war-dro kuz-heol, e tigouez e-kichen eur c’hastell kaer. Digor e oa dor ar porz, hag ec’h antre. Ne wel den ebet. Mont a ra er gegin : den ebet eno ivez. Met eur pennadig goude, e teu eur c’havr. Ar c’havr a ziskouez d’ezan mont war he lerc’h. Mont a ra hag en em gav en eur jardin gaer. Neuze e komz ar c’havr outan evel-hen :
— Ama, mar karez chom, ne vanko netra d’it, met e renki kousket teir nozvez en eur gambr a ziskouezin d’it.
— Petra, aman ’komz al loened !
— Me n’oun ket bet a beb amzer er stumm ma ’z oun breman ; me ’zo dalc’het aman dindan gazel-gê, [1] ha va holl gerent eveldoun. Met, mar karez ober penn-da-benn evel ma lavaran d’it, e telivri va holl gerent ha me, ha n’az pezo ket a geuz diwezatoc’h.
— Lavarit d’in petra am bo da ober evit se, ha mar gallan e rin.
— N’az pezo netra da ober nemet kousket teir nozvez en eur gambr a zo er c’hastell, ha n’eus forz petra a glevi hag a weli, pe a vo grêt d’it, chom hep lavaret ger ebet, na zoken klemm.
— Ma ! êsa ’rin bepred.
Pa voe digouezet koulz koan, e voe servijet d’ezan da zebri ha da eva en eur sal gaer. Met ar pez a soueze anezan, ’oa ne wele nemet daou dorn o lakaat plajou war an daol, pe o lemel aneze, ha korf ebet. P’en devoe debret hag evet, e krogas eun dorn en eur c’hantelour, hag e reas sin d’ezan da heuilh. Mont a reas warlerc’h an dorn, hag e voe kaset en eur gambr ’lec’h ma oa eur gwele. An dorn a lakaas ar c’hantelour war eun daol a oa eno hag a yeas kuit neuze.
Fanch, evitan da veza souezet bras, en em ziwiskas hag en em lakaas er gwele. War-dro hanter-noz, e klevas eun dourni vras en e gambr, hag e tihunas, rak kousket ’oa.
— C’hoariomp boulou, a lavare darn.
Darn all a lavare c’hoari eur jeu all, met kaer en devoa sellet, ne wele den ebet.
— Bah ! bah ! a lavaras eur vouez, pleomp a-raok gant [2] unan a zo aman er gwele.
— Petra, unan bennak ’zo er gwele ?
— Ya da ! deut da welet.
Hag e tennjont ar paour kêz Fanch er-mêz ar gwele hag en em lakajont d’hen teurel ha d’hen disteurel an eil d’egile evel eur bolotenn. Kaer o devoa ober, Fanch ne lavare ger ebet, hag a ree van da gousket bepred.
— Petra, ne zihuno ket ? a lavaras unan.
— Gortoz, gortoz, a lavaras eun all, pa fell d’ezan kousket.
Hag hen stlapas ker rust gant ar voger, ma pegas outi evel eun aval poaz, ar paour kêz. Hag ez ejont kuit neuze, en eur c’hoarzin.
Neuze e tigouezas er gambr ar c’havr en devoa gwelet p’arruas er c’hastell ; met he fenn a oa breman evel hini eur plac’h kaer.
— Paour kêz, a lavaras, nag a boan a teus gouzanvet.
Hag en em lakas da frota anezan gant eul louzou a oa ganti : ha, dre ma frote, e teue ar vuhez hag an nerz en e gorf. Ma ’n em gavas adarre ker beo ha ker yac’h ha biskoaz.
— Tremenet mat eo pep tra evit an dro-man, a lavaras ar c’havr d’ezan ; met an noz da zont, ez pezo muioc’h a boan c’hoaz. Na lavar ger ebet atao, n’eus forz petra a c’hoarvezo, ha diwezatoc’h e vezi digollet.
— Ober a rin gwella ma c’hellin, a lavaras Fanch.
Hag ar c’havr a yeas kuit.
Dijuni ha leina a reas mat ; tremen a reas an deiz o vale dre ar c’hastell hag ar jardinou, hep gwelet den, ha, goude koan, ar memez dorn a grog er c’hantelour hag a gas anezan adarre d’ar memez kambr. An dro-man en em vout dindan ar c’holc’hed, er gwele.
— Marteze aman n’am c’havfont ket, a lavare ennan e-unan.
War-dro hanter-noz, setu trouz ha c’hoari er gambr.
— C’houez ar c’hristen a glevan ! a lavar eur vouez a-greiz holl.
— A belec’h ar foeltr ? a lavar ar re all. Gwelet a rez n’eus den ebet er gwele ; c’hoari, ha na gomz ken a gristenien.
Hag en em lakaont adarre da c’hoari ; ha trouz, ha tourni. Met a-greiz holl ar memez mouez a lavar adarre :
— C’houez ar gristenien a glevan, pa lavaran d’ec’h, paotred !
Hag hen da zidanfoeltri ar gwele, ha setu dizoloet ar paour kêz Fanch.
— Pa lavaran d’ec’h, paotred !… Petra ! beo out c’hoaz, prenv-douar ?
Gortoz, bremaïk ’vo grêt ouzit !
Hag e tiframmjont anezan etre pevar c’hartier, hag ez ejent kuit neuze, en eur c’hoarzin gant eun drouz spontus.
Kerkent e teuas adarre ar c’havr er gambr : breman e oa plac’h betek hanter he c’horf.
— Ah ! paour kêz, emezi, e pe stad out aze !
Tostaat a reas an tammou an eil ouz egile, hag en em lakaas adarre d’o frota gant he louzou. Setu rentet ar vuhez da Fanch evit an eil gwech.
— An deirvet nozvez, a lavaras d’ezan ar plac’h-gavr, e vo ar gwasa ; met kemer kalon, ha, mar gallez tremen mat an nozvez-ze e vo neuze fin d’az poaniou, ha d’am re ivez, ha da re ar re all holl a zo aman.
— Ne gredan ket e c’hallfe c’hoarvezout kalz waz ganen eget beza lazet, evel ma ’z oun bet diou wech bete vreman, a lavaras Fanch.
An deirvet nozvez, evit diverra, ec’h eas adarre d’ar memez kambr, goude e goan, hag en em voutas en dro-man dindan ar gwele.
— War-dro hanter-noz, ec’h arruas adarre ar memez re ; ha trouz ha tourni adarre.
— C’houez ar c’hristen a glevan adarre ! a lavaras eur vouez. Daoust ha na ve ket maro c’hoaz ar prenv-douar-hont ?
Hag int da zidanfoeltri ar gwele. Netra. Hag int da sellet dindan.
— Aman ’man ! aman ’man !
Ha setu chachet Fanch kêz a-heli [3] e droad.
— Arsa ! ret eo d’eomp achu gantan an dro-man. Petra ’vo grêt anezan ?
— Poaza anezan oc’h ar ber, hag hen debri goude.
— Hag a zo mat, greomp evel-se !
Ha setu grêt eun tan bras, laket Fanch en noaz ha poazet a-us d’ezan ha debret goude, betek an tamm diweza, zoken an eskern.
Pa voe fin d’ar pred hag êt kuit ar jeanted, e teuas er gambr
eur plac’h penn-da-benn en dro-man, eur brinsez eus ar gaera !
— Allaz ! emezi, aoun bras am eus na ve manet tamm ebet anezan !
Ha hi da glask war an daol, dindan an daol. Ne gave netra. Dre forz klask, e kavas en eur c’horn bennak eun tammig askorn eus ar penn.
— Bennoz Doue ! emezi, mat eo an dro !
Ha hi da frota an askorn gant he louzou. Dre ma frote, e kreske, e kreske, e teue kig warnan, en em gave pep ezel en e blas, kement ha kement ma savas ar c’horf en e bez, beo ha yac’h mat.
— Hola ! a lavaras neuze, deut eo an dro da vat. Breman ar jeanted n’o deus ken galloud ebet warnoun na war va re, hag holl kement a zo aman a zo d’it, betek me va-unan.
Kerkent en em gavas eno kalz, kalz a dud eus a bep seurt oad ha pep seurt stad, prinsed, prinsezed, duked, baroned, tud eus ar gomun, a oa eno holl dindan gazel-gê. A bep tu e savent hag e trugarekaent an hini en devoa o delivret, hag ec’h eent kuit neuze, pep-hini en e du.
— Eomp kuit ivez, a lavaras Fanch d’ar brinsez ; eomp da balez ho tad.
— Nann c’hoaz, emezi ; tri deiz hon eus c’hoaz da veza aman, hag an tri deiz-ze e vo ret d’ec’h chom hep debri tamm nag eva banne, ken a vo an taol a nav eur bep beure. Ma tebrit pe ma evit an distera tra a-raok an eur-ze, e vanfet kousket kerkent, ha n’am gwelfet ken. Bemdez, da nav eur, e teuin d’ho kwelet, ha neuze e c’hallfet debri hag eva. War eur mean a zo e-kichen ar feunteun, er c’hoad, e c’hortozfet ac’hanoun, ha, kerkent ha ma sono nav eur, en em gavin eno ganec’h. Kement-se ne vezo ket diês d’ec’h, goude holl ar pez hoc’h eus grêt.
P’he devoe lavaret ar c’homzou-ze, e kollas ar gwel anezi.
An deiz war-lerc’h ar beure, e oa Fanch en e goaze gant eur mevel, war vean ar feunteun, pell a-raok nav eur, o c’hortoz ar brinsez. N’en devoa na debret nag evet, hag en devoa naoun. Pa oa eno evel-se, e welas o tont war e du eur wrac’hig koz, hag eur banerad prun ganti war goupl he brec’h.
— Demat d’ec’h, aotrou koant !
— Ha d’ec’h ivez, mammig koz !
— Kemerit eur brunenn diganen.
— Trugarez, ne garan ket ar prun.
— Sellit evel ma ’z int kaer !… Kemerit unan da danva ; ne goust netra.
Kemer a reas unan. Met p’he c’hasas d’e c’henou, e vanas kousket kerkent. Nav eur a sonas neuze, hag ar brinsez en em gavas eno kerkent.
— Allaz ! kousket eo ! a lavaras, pa welas anezan.
— Ya, a lavaras ar mevel, eur wrac’hig koz a zo tremenet dre aze hag he deus roet eur brunenn d’ezan, ha, p’en deus he c’haset d’e c’henou, ez eo manet kousket dioc’htu.
— Ma ! pa zihuno, roit d’ezan ar mouchouer-man, evit m’en devo sonj ac’hanoun.
Hag e savas neuze en êr. Fanch a zihunas kerkent, hag a welas anezi o sevel en êr : gwenn e oa evel eun êl.
— Manet e oan kousket ! emezan ; warc’hoaz e vo ret d’in teurel pled gwelloc’h.
An deiz war-lerc’h ar beure, pa oa war vean ar feunteun gant e vevel, evel an deiz diaraok, e teuas adarre ar wrac’hig koz da dremen. Eur banerad figez a oa ganti an dro-man.
— Kemerit eur figezenn, aotrou. Sellit evel ma ’z int kaer ha daro !
Naoun en devoa, hag e kemeras eur figezenn digant ar wrac’hig koz, hag he debras ; ha kerkent e vanas adarre kousket. D’an taol a nav eur, ar brinsez en em gavas adarre e-tal ar feunteun.
— Allaz ! kousket eo adarre ! emezi.
— Ya sur, eme ar mevel ; ar wrac’hig koz a zo tremenet dre aman adarre, hag he deus roet d’ezan eur figezenn, ha p’en deus debret anezi, ez eo manet kousket raktal.
— Setu aze eur mouchouer all da rei d’ezan, pa zihuno, evit m’en devo sonj ac’hanoun.
Hag e savas adarre en êr. Fanch a zihunas kerkent, hag a welas anezi adarre o sevel en êr : en griz e oa an dro-man.
— Va Doue ! emezan, manet e oan kousket adarre ! Daoust petra ’zo kiriek da ze ?
— Marteze, va mestr, eme ar mevel, ar frouez a gemerit digant ar wrac’hig koz ho laka da venel kousket evel-se ?
— Bah ! n’eo ket ze ; an naoun eo, moarvat. Met warc’hoaz e taolin pled mat ha ne gouskin ket.
Ar mevel a roas d’ezan an eil vouchouer a oa griz ; ar c’henta a oa gwenn.
An deiz war-lerc’h ar beure, pa oant o-daou en o c’hoaze war vean ar feunteun, evit an deirvet gwech, e teuas adarre ar wrac’hig koz, hag eur banerad avalou-oranjez ganti an dro-man.
— Kemerit eun aval-oranjez, aotrou ; sellit evel ma ’zeo melen ha kaer !
Ar mevel en devoa c’hoant da lavaret d’e vestr ne gemerje ket, met ne gredas ket, hag e kemeras adarre. Ha kerkent ha ma krogas ennan gant e zent, e vanas adarre kousket.
Da nav eur, e tigouezas adarre ar brinsez, ha pa welas anezan kousket :
— Ah ! maleurus, emezi, kousket out adarre !
— Ar wrac’hig koz a zo tremenet adarre, a lavaras ar mevel, hag he deus roet d’ezan eun aval-oranjez, ha, kerkent ha m’eo kroget ennan gant e zent, ez eo manet kousket.
— Setu aman eun drivet mouchouer da rei d’ezan, pa zihuno, ha neuze e refet ar c’himiad diweza d’ezan evidoun, rak n’am gwelo ken, allaz !
Hag e savas adarre etrezeg an nenv, en eur leuskel eur garm truezus. Fanch a zihunas kerkent, hag a welas traon he sae : du e oa ; hag ar mouchouer he devoa roet d’ar mevel a oa du ivez.
— Allaz ! manet e oan kousket adarre !
— Ya siouaz ! a lavaras d’ezan e vevel… Ar brinsez, a-raok mont kuit, he deus roet d’in an drivet mouchouer-man, ha lavaret d’in kimiadi diouzoc’h evit ar wech diweza eus he ferz, rak ne dleit ken he gwelet.
— Eo, eo ! he gwelet a rin c’hoaz, rak ne baouezin da vale, na noz na deiz, ken am bezo kavet anezi, n’eus forz pelec’h ema.
Hag en em laka en hent, e-unan, gantan eun tammig bara hepken
en e c’hodell… Pa voe skuiz o vale ha deuet naoun d’ezan, ec’h
azezas war ar c’hlazenn evit diskuiza ha debri eun tammig. Eur
wrac’hig koz a dremenas neuze e-biou d’ezan hag a lavaras :
— C’houi, va den mat, a zo o leina aze ?
— Ya sur, mamm-goz ; mar karit ober eveldoun, ho pezo lod eus ar pez a zo.
Kemer a ra eun tamm bara digantan, hen debri a ra, hag e lavar neuze :
— Mil bennoz d’ec’h, va mab !… Me ’zo aman, triouec’h kant vloaz ’zo, ha biskoaz den n’en devoa, bete vreman, roet d’in eun tamm bara. Evit ho trugarekaat, setu aze eur serviedenn a roan d’ec’h, ha p’ho pezo c’hoant debri pe eva, goulennit ar seurt a garfet, hag en em gavo kerkent warni. Setu c’hoaz eur wialenn wenn evit mont en hent, ha pa skofet an douar ganti, e raio d’ec’h ober kant leo bep taol.
— Va bennoz d’ec’h, mammig koz !
Ha kerkent e kollas ar wel anezi.
— Daoust, a lavaras ennan e-unan, pa voe êt-kuit, ha gwir he defe lavaret an hini goz-ze ? Ezomm a-walc’h am befe eus eur serviedenn hag eus eur vaz, evel ma lavar.
Hag hen o skei eun taol gant e wialenn war an douar, ha kerkent en em gavas kant leo eus al lec’h ma oa. Ma welas demdost eno eul lochenn vihan, toet gant hesk ha raden. Eul labourer-douar a oa en eur park, hag e c’houlennas digantan troka a zilhad outan. Al labourer-douar ne c’houlenne ket gwell, rak e zilhad a oa pilhou holl, ha re Fanch a oa mat ha kaer. Mont a reas neuze da skei war dor al lochenn. Eur wrac’h koz, hir he dent evel va brec’h, a deuas da zigeri d’ezan.
— Petra ’c’houlennit, va mab ?
— Beza lojet evit an noz.
— Allaz ! digouezet fall oc’h aman ; me ’m eus tri mab ha na garont ket ar gristenien, ha, p’arrufont emberr, ho pezo chans ma na vec’h ket debret gante.
— Va c’huzit en eun tu bennak, mamm-goz ; me ho sikouro en ho labour, hag a ouezo tremen eus ho mibien [4].
Lakaat a reas anezan en eur c’hoz koufr, e traon an ti. Oc’h aoza koan d’he bugale e oa ar wrac’h koz ; grêt he defoa soup en teir varrikenn didal.
— N’ouzoun petra rei d’eze goude o soup ; n’em eus aze nemet tri danvad, ha n’eo ket a-walc’h.
— Gortozit, gortozit, mamm-goz ; na gemerit ket a nec’hamant gant se.
Ha Fanch da zispaka e serviedenn, ha da lavaret :
— Dre vertuz va serviedenn, ra zigouezo ama tri ejen rostet ha teir varrikenn win !…
Ha kerkent e tigouezas war an daol tri ejen rostet ha teir varrikenn win. Neuze e oa deut mat d’an hini goz.
Emberr e klevjont eun drouz vras, hag en beg ar siminal : Hou ! hou ! hou !
— Setu va mab bihana ! a lavaras an hini goz ; it buan ’barz ar c’houfr.
Ha kerkent mab bihana an hini goz a ziskennas dre ar siminal, hag a lavaras :
— Naoun am eus, mammig, gwall naoun am eus !
— Ma ! azezit aze da c’hortoz ho taou vreur, ha roit peoc’h. Hag ec’h azezas war eur skabell e-tal an tan ; met prestik e lavaras :
— C’houez ar c’hristen a glevan, mamm, hag hen debri a renkan !
— Ya, moarvat, e tebri eur c’henderv d’it a zo deuet d’am gwelet, hag en deus digaset peb a ejen d’ec’h. Na welez ket aze ?
— Oh ! neuze, mar deo eur c’henderv, ha mar en deus digaset peb a ejen d’eomp, ne rin droug ebet d’ezan… Met pelec’h eman ?
An hini goz a dennas Fanch eus ar c’houfr, hag en em gavjont prest mignoned, e genderv hag hen.
Emberr e klevjont adarre eun dourni vras, ha : hou ! hou ! hou ! war veg ar siminal.
— Setu an eil Avel ! a lavaras an hini goz, rak mamm an aveliou a oa.
Hag e tiskennas ivez an eil Avel dre ar siminal. Pa welas Fanch :
— Eur c’hristen ! Hen debri a renkan dioc’htu !
— Me ’garfe gwelet ! eme an hini goz. Petra, eur c’henderv d’ec’h, hag en deus digaset d’ec’h d’ho koan peb a ejen ha peb a varriken win ! Azezit aze e-tal an tan, ha roït peoc’h, pe ho pezo fest ar vaz.
Hag ec’h azezas war eur skabell e-tal an tan, evel egile.
Emberr, setu eun drouz hag eun dourni kalz gwasoc’h. Krena a ree an ti, krec’h-traon, hag ar gwez a oa en-dro a strake hag a yude : spontus ’oa da glevet !
— Arru eo va mab hena ! eme ar wrac’h koz.
Ha kerkent e tiskennas dre ar siminal, ken a skubas an tan da greiz al leur-zi. Hag e lavare :
— Naoun am eus, mammig paour ! naoun am eus ! naoun am eus !
— Ma ! roit peoc’h, prest eo koan.
Met pa welas Fanch :
— Eur c’hristen ! a lavaras kerkent.
Hag e oa o vont d’hen lonka ; met an hini goz a grogas en eur wezenn-dilh he devoa tennet el lïorz hag en em lakaas da gotta he mab hena :
— Ah ! c’hoant lonka da genderv a teus ; mab ma c’hoar, eur bugelig eus ar gwella, en deus digaset d’ec’h d’ho koan peb a ejen ha peb a varrikenn win ! Hag e sonj d’it da lezin da ober ! Hag an hini goz a skoe hep truez, hag an Avel bras a grie :
— Goustadik, mammig kêz, goustadik !… Ne rin droug ebet d’am c’henderv, p’en deus digaset d’eomp peb a ejen ha peb a varrikenn win.
Hag e paouezas neuze an hini goz da skei, hag en em lakajont holl ouz taol neuze. Met kement a lonkent, kement a lonkent, an Avel bras dreist-boll, ma renkas Fanch lavaret d’e serviedenn ober he dever betek teir gwech. Pa voe leun o c’hofou ivez eun dro bennak, e teujont d’azeza en-dro d’eun tan bras hag en em lakajont da gaozeal evel pevar mignon.
— Pelec’h ec’h ez ivez, kenderv ? a lavaras an Avel bihan da Fanch.
— Da glask ar Brinsez Troïol. Gouzout a rez pelec’h ema ?
— N’ouzon ket, avat ; biskoaz n’em eus klevet komz anezi.
— Ha te, kenderv ? a lavaras d’an eil Avel.
— Me ’m eus klevet komz anezi, met n’ouzon ket pelec’h eman.
— Ha te, kenderv bras ? a lavaras d’an Avel bras.
— Me oar pelec’h eman ; o tont ac’hane ez oun, ha warc’hoaz e retornin di adarre.
— Va c’has a ri ganit neuze ?
— Ya a-walc’h, mar gallez heuilh ; met eomp da gousket breman, rak warc’hoaz hon devo kalz a hent d’ober.
An deiz war-lerc’h ar beure, goude dijuni, ec’h eas pep-hini en e du.
— Deus war va lerc’h, mar gallez, a lavaras an Avel bras da Fanch.
Ha setu hen en hent. Frrr ! ou, ou, ou, ou ! viiiii ! Ha Fanch war-lerc’h, ha da skei stank-ha-stank gant e wialenn wenn, a ree kant leo bep taol. Pa zizroas an Avel bras da sellet pelec’h ’oa manet, e voe souezet bras o welet anezan war e seuliou. Setu ma tigouezont gant ar mor.
— Me n’hallan ket mont pelloc’h, mar n’am c’hemerez ket war da gein, a lavaras Fanch d’an Avel bras.
— Me da gemero war va c’hein, mar roez d’in boued pa c’houlennin.
— Ya, kement ha ma kari.
Ha setu Fanch war gein an Avel bras, ha da vont adarre. Dalc’hmat e c’houlenne da eva pe da zibri. Met e serviedenn a oa gantan, ha, dre ma c’houlenne, e roe d’ezan. Mont a reont, mont a reont ! frrrrr ! viiiii ! ou, ou ! Gwelet a reont ar c’hastell ’lec’h m’eman ar brinsez Troïol. Diskennet eo Fanch e-kreiz ar porz. Staga ’ra tri mouchouer ar brinsez, — an hini gwenn, an hini griz hag an hini du, — ouz eur vaz, hag e plant anezi en douar. Prestik goude ar brinsez a dremen gant mestr ar c’hastell evit mont da eureuji d’an iliz. Gwelet a ra Fanch hag an tri mouchouer, hag e lavar d’he flac’h a gambr :
— It da c’houlenn digant an den-ze pegement e kousto d’in unan eus e vouchouerou.
Mont a ra ar plac’h a gambr da gavout Fanch.
— Pegement e kousto d’in unan eus ho mouchouerou evit va
mestrez ?
— Lavarit d’ho mestrez penaos n’he deus ket a vadou a-walc’h evit prena unan eus ar mouchouerou-man.
Distrei a ra ar plac’h a gambr da gavout ar brinsez.
— Ac’hanta ! petra en deus lavaret d’ec’h ?
— Lavaret en deus d’in penaos n’hoc’h eus ket a vadou a-walc’h evit prena unan eus e vouchouerou.
Ober a ra van neuze d’en em gavout diês, hag e lavar penaos n’hall ket mont d’an iliz hag e vo ret lakaat an eured an deiz war-lerc’h.
Lakaet eo an eured an deiz war-lerc’h, hag e tistrojont holl d’ar c’hastell. An deiz war-lerc’h ar beure, e kas adarre he flac’h a gambr da c’houlenn digant Fanch pegement e kousto d’ezi daou eus e vouchouerou.
Mont a ra ar plac’h a gambr, hag e lavar d’ezi adarre :
— Lavarit d’ho mestrez n’he deus ket a vadou a-walc’h evit prena nag unan na daou eus va mouchouerou.
Distrei a ra da lavaret d’he mestrez ar pez a zo respontet d’ezi.
— Ma ! it da lavaret d’ezan neuze dont da gomz ouzin.
Mont a ra, hag e lavar :
— Lavaret a zo d’ec’h dont da gomz ouz ar brinsez.
— Lavarit d’ar brinsez dont d’am c’havout, m’he deus c’hoant da gomz ganen.
Mont a ra ar brinsez da gavout Fanch.
— Deuit ganen eun tammig d’am c’hambr, emezi.
— Ya, raktal.
Hag ec’h a ganti d’he c’hambr, hag en em daolont an eil en diouvrec’h egile, en eur ouela gant ar joa.
Ar brinsez a gas he flac’h a gambr da lavaret da vestr ar c’hastell penaos en em gav diês bepred, hag e ped anezan da c’hortoz beteg an deiz war-lerc’h evit mont d’an iliz, met pred an eured e c’haller ober anezan an deiz-ze, p’oa arru an holl dud a oa bet pedet.
Grêt eo evel-se. Eur pred e oa eus ar c’haera. E dibenn ar pred,
e oa gê-kaer an holl, ha pep-hini a gonte eun taol-kaer bennak.
Ma voe pedet ar brinsez da lavaret ivez eun dra bennak ; hag e
komzas evel-hen :
— Me ’m oa eur c’houfrig-bahut, ha warnan eun alc’houez koant, evitan da veza koz. Ma kollis va alc’houez, hag e lakaïs ober unan all. Pa voe grêt an alc’houez nevez, e teuis da gavout an hini koz. Setu me nec’het. Hag e c’houlennan diganec’h, danvez va fried-nevez, pe an hini koz pe an hini nevez e tlean da gemer breman ?
— Me ’gred eo mat kemer an hini koz, a lavaras an aotrou.
— Ma ! me ’zonj eveldoc’h. Ret eo d’in diskouez d’ec’h an alc’houez koz a gomzan anezan.
Hag e savas, hag ec’h eas en eur gambr vihan a oa eno tost, hag e tistroas kerkent, krog en dorn Fanch, a oa gwisket breman evel eur prins kaer, hag e lavaras :
— Setu hen aman ! Heman ’vo va fried, ha nann hini all ebet !
Hag e voe grêt an eured an deiz war-lerc’h, hag e voe eno festou evel n’em eus gwelet biskoaz, na c’houi ivez, hag e chomjont er c’hastell kaer-ze, rak ar mestr a oa êt kuit, n’ ouie den pelec’h.
- Kontet gant Jakez Sesson, a Blougonver,
- boutaouer-koad en forest Beffou ;
- miz kerdu 1869.
- boutaouer-koad en forest Beffou ;
- Kontet gant Jakez Sesson, a Blougonver,