En deu zén bos
É kement bro e zou é vé konzet ag er horrigan̄ned, ha kement-sé e hra de lod kaer kredein penaus en dud-sé en des biùet ér vro-men en un amzér benak.
Er horrigan̄ned, e larér, e oé tudigeu bihan ha distér hag e viùé forh koh, pen dé guir haneh, hag e vé konzet anehou én istoér, en doé kant vlé hag e oé hoah biù é vam.
Ou chér e vezé koh a viskoah. Rous a fas él un toseg ; deulagad bihan ha luem ; blèu du frizet ; ou hanal e vlazé. Get en drazé, tud diloui ha liant él gadon. Gusket e vezent get gloan, krohen deved er liésan. Ne saúent na ti na loj ; ou lojeris e vezé é touleu, édan er meineu roh, pé en ur grouizen benak. Ne labourent ket muioh ; ind e viùé él ma hellent, er liésan get laéronsi ha skrapereh, chetu perak é vezé groeit dehé ur brezél kri, rust ha dalhabl. Chetu perak eué é mant bet dismantet rah, ben er fin. Lahet e vezent pe vezé gellet, hemb mank ha hemb pardon. « Korrigan a valloh », e larër hoah hiniù en dé, get hir chonj.
Er muian e vé konzet, ag er horriganned-sé, e zou get ou festeu noz hag en troieu kam e hoarient d’er geh tud e zigoéhé é kreiz er festeu-sé. Krollein geté e vezéret d’en ol, liés betag en dé. Guéhavé neoah, ind e zifeuré un andel tra benak él leskel hou potéz de goéhel en un tachad (en dans e vezé ardro) hag hé hemér, éndro arlerh, hemb torrein er pas ; de laret é, hemb mankein én dans. Mar zéh de ben ag er gobér, é vezeh lausket de vonet kuit dohtu.
Mes, é han d’arrest, mar faut d’ein laret me sorhien, rak, marsé, hui grédehé é hon forh abil, ha hui hel bout sur penaus ar er poént-sé, ne houian nitra agren.
En noz-sé enta (noz foér Laoulan, eit laret just en termen), en ur groéz hent étal Treskorn, ar hent er Gémené, émen ou doé en akoustumans de n’hum dolpein, en hum gavé ur réjoéisans vras (un éred marsé), get ol er horriganned ag er hornad. Ré koed Treskorn, koed Kerzan, koed Kodu, ré lann Lokrist, lannegi Silieg ha réral hoah, pe zigoéhas d’un dén bos arriuein é kreiz er joéiused-sé.
Mar hues él d’ein, kleùet forh sorhienneu, ne hues ket taulet eùé é vé énné berpet unan bos, pé kam, pé borign, pé dal ?… Faut krédein é oé d’er hours-sé, forh tud maheignet. Dam ! Nezé er bleidi en doé amzer bourabl ha nivéret e oé er bed anehé, hag en dud péchanj, eit hum zihuen, e vezé goalauzet d’er lon̄ned-sé.
En dén bos-men, hag e hues kleùet konz anehon marsé, pe larein d’oh é hanú : Job Kachéch, kemenér é Kénépéon, e oé chomet, eit inourein mat er foer, betag en devéhan, é tavarneu er vorh, hag e zé d’er gér diskonfort kaer, ponnér er pen meit skanù er ialh, hag open, fariet en doé ar é hent. Paset en doé él léh arriù, pen dé guir, é oé étal Treskorn. Mes, mar oé un tammig mèu, mar doé guélet « Michel » édan er chopin, el mé larér, en un taul chetu ean divèuet ha bamet ar un dro é huélet kement-sé a zeverrans d’er hours-sé ag en noz. Mes, allas ! ne oent ket bet hir é chonjeu ; kentéh, chetu ean gronnet a gorriganned ha stleijet er fest, droug ha mat geton.
Er son̄nen ne oé ket ag er ré kaeran. Tér gonz hemb kin : « Er lun, er merh, er merhér », ha ne oé ket ret bout forh digor a spéred eit hé diskein en ur bér amzér.
Monet e hré en treu ag er guellan : « Er lun, er merh, er merhér, hag er bos e ié de hél. « Jip d’un tu, joup d’en tural ».
« Er lun, er merh, er merhér ! » Mes chetu tèr ér zou é ma é toruein en tér gonz-sé, ha torret é ben hag é ziskoarn ken en dě boaret, ken ne houi ket petra e lar kin, hag er son̄nen ne chanj ket tam…
« Tuchentiled, e lar ean, ben er fin. mar plijehé genoh me cheleùet : Hou son̄nen e zou braù, braù memb, mes nen dé ket hir erhoalh. Pe vehé laret : « Er lun, er merh, er merhér, er sadorn hag er guénér », é vehé kalz braùoh eit nen dé. »
« Guélamb ta », e larant ind rah ar un dro ; ha ind de grollein get er son̄nen neùé-sé.
Biskoah brauoh ! Guel pé guel é hé en treu, ha guel eùé é hré Job Kachéch : « Jip d’un tu ha joup d’en tural. »
Eurus, koutant ha fiér de gavet ur son̄nen ker bourabl, er horriganned e houlen get en eil d’égilé : « Petra e hramb-ni dehon eit er péein devout groeit d’emb ur sonnen ker kaér ? »
« Lammamb é vos geton, e lar unan. Lammamb é vos geton, e lar en ol. » Er péh e oé groeit aben rak ma ne oent ket ré vat d’hober son̄nenneu, eit treu blaoahus sort-sé, ne oé ket é nep tu, na auzour na sorsér eit gobér méh dehé.
En dé arlerh, pe oé arriù ér gér, en dud e oé souéhet é huélet un dén plom ha dispak, ur labous merhat, él léh unan bos ha diharak él guéharal.
Un dén bos ag ur parréz a kosté, a Seglian : Iann er bos a Sant-Zenon. — Ne oé ket hanaùet meit édan en hanù-sé. Han̄ni ne houié é leshanù, na ean merhat, n’er gouié ket muioh, Iann er bos enta, goudé bout groeit er barùour ér foér, épad en dé, e zé d’er gér, er mitin-sé, koutant a gé. — Groeit en doé un devéh mat en dé érauk, gouniet en doé ur skouid, tri-uigent blank bihan, pas unan muioh na nebetoh, ha kleuet e vezé é laret d’en ol e gavé ar é hent : a Me garehé, me héh, emé Iann, é vehé foér Laoulan bamdé », pe zigoéhas dehon, é pas Kénépéon, kleùet en doéré blaoahus-sé.
« Perak ne brehé ket hui kementral ? » e lar dehon lod kaer a dud. Guir é, ha ean de gavet é gansort Job, eit goufet penaus en doé groeit eit hum zijablein ag ur stad ken divalaù.
Hemb nahein na kuhet nitra, hanen e gontas é zoéré, ar un dro én aliein d’hobér kementral.
En noz-sé aben, chetu enta lann er bos é honet, d’é dro, de gavet er groéz hent hont, dedal Treskorn, émen é oé laret dehon ha d’en ér é oé oeit en al.
El mé oé éngorto, er memes treu e arriùas. Én dro fest é oé boutet dohtu. Ha guel eit er anderù Job é kan̄né, a bouiz d’é galon, er son̄nen neùé-sé :
|
Er lun, er merh, er merhér, |
ha kalz guel hoah é hré : « Jip, jip d’un tu ; joup, joup d’en tural ». Ben un herrad goudé, revé er hourhemen en doé bet, ean lar eùé : « Tuchentiled, mar plijehé genoh me cheleùet ? Er son̄nen en des groeit en dén-sé d’oh, en níhour, e zou kaer, mes, nen dé ket hir erhoalh. Pe vehé laret :
|
Er lun, er merh, er merhér, |
e vehé kalz brauoh. »
« Guélamb ta ! Guélamb ta ! » e larant ind ar un dro, el er huèh ketan.
« Er ieu eùé, eùé, eùé… » Mes, nen da ket tam en treu. Er ieu eùé ne gouch ket doh en dans. Pe vé ihuellan rah ou zroed d’er lein é achiù er son. Nen des ket moiand de grollein adrés get ur sonnen ker sot.
Chetu ind kounaret bras doh er peurkeh Iann. Bout groeit dehé ur sonnen ker vil, ken divalaù, ken inosant él léh unan ker braù, ker kaer él m’ou doé ! Ne oé ket pardonabl.
« Petra e hramb ni dehon eit er péein devout groeit d’emb ur son̄nen ker fal ? » e houlennant hoah, en eil get égilé.
« Ramb bos en al dehon ! » e lar unan. « Ramb bos en al dehon ! » e lar en ol.
Er péh ou doé laret e oé groeit arré, él de just. Ha chetu en dén-men diù huéh bos. En hantér muioh eit érauk.
Kement-sé e ziskoa d’emb penaus é ma guir er laré : « Groeit naù dro, en hou pég, get hou tead érauk konz » ; rak, liés d’oh ur gonz é ma staget eurusted un dén.
Er blé arlerh, un tammig abretoh, Job Kachéch, eit inourein er stad neùé-zé en hum gavé, e hras ur pardon bras, revé é voiand (d’er hours-sé, ur hemenér n’hellér ket gobér ré a zigorded). Kig hoh e oé ataù, lan er plad, ha chistr mat get er chudel. É kleùet kement-se, Iann er bos e hras unan eùé (kerklous e oé lakat un tammig joéiusted ar lein er poén), meit distéroh, unan peur : piz, bara segal ha chistr fetan. — Ha chetu perak, a houdévéh, pardon sant Zénon ha pardon Kénépéon en hum gav er memb dé. N’é ket guir ?
Tadigeu en Arhoaregeh.