Mont d’an endalc’had

Eil pennad — XV

Eus Wikimammenn
R. Prud’homme, 1903  (p. 44-46)



XV


En dour an Itali. — Eur gauzeaden diwar-benn ar C’hors : ar vendetta. — Eun *didu


Na reomp nemet tremen. Lezel a reomp war hon lerc’h an diou enezen ha n’eo ket hep eur galonad e welomp Bro-Gors o pellaat diouzimp mui-ouz-mui, Eul lost divezan ec’h eo euz Frans, hon bro garet, euz ar vro elæc’h ma lezomp ’pez a garomp ar muian. Betek-hen, koulz laret, en em gavemp enni : al loden deuz ar mor Kreizdouarek hon deuz treuzet aboue Marseilh a zo enni dour Frans. Mes breman e fell d’imp laret kenavo d’hon bro ha saludi an Itali. D’ei eo enezen Sardegn a lezomp a zeo ha d’ei ive, kouls laret, ar mor hon deuz da dreuzi epad tri de.

Stag eo c’hoaz hon daoulagad ouz ar C’hors pa zon ar c’hloc’h da eun heur hanter ’vit gelvel anomp d’eur brezegen pe eun displegaden a dleer ober d’imp diwar-benn an enezen-ze.

En em dastum a reomp evit se e-kreiz ar vatimant : disheoliet omp gant eun doen lien hag eur pez lien all a zo bet stignet en tu araug da viret ouz an avel-benn da c’houean warnomp ha da harz mouez ar prezeger d’en em goll.

Heman ’zo hirie an Tad Leopold, eun den gouiziek hag a gomz reiz, mar zo. Pignet eo en eul læc’h uhel hag azeet ouz eun daul vihan ; an Tad Bailly, ar penn-rener, hag ar c’homandant Pillart a zo en e gichen, unan a bep tu. Ac’hane e komz d’ar belerined a zo dirakan, darn en o c’hoaze, darn en o zav, pep-hini gwellan ma c’hall. Den e-bed, koulskoude, na skwiz ouz e selaou : larout a ra treo ken brao da glevet !

Evidon n’ankouain ket, dreist-holl, ’pez an euz displeget diwar-benn eun tech fall ec’h eo touellet gantan ar C’horsed hag a reont anean en italiek (rag en o zouez e komzer ar yez-ze) vendetta, da laret eo ar venjans. Pa zav kasoni etre daou diegez, e klaskont noazout an eil ouz egile, n’euz fors e pe stum : Skei ha lac’han a zo neuze eur c’hoari evit ar C’horsed, hag, o vean mac’h int tær, e teu aliez goad tud da ruilh. Ha ne ver ket evit harz kement-se. An hini an nefe græt eun taul fall bennag, en em denn e-kreiz ar maki : an hano-ze a rer euz ar *stroez a c’holo an darn-vuian euz an enezen. N’euz eno nemet drez, spern ha gwe-all dreinek, skoulmet ha gwiet war eun dro kazi ’vel eur guden luiet.

Penauz e c’hallfe an archerien mont da dinezan ar vuntrerien a zo æt eno da guz, gante peadra d’en em vagan ?

Goude bean klevet an tad Leopold o komz d’imp euz kement-man hag euz kalz a dreo-all a ro d’imp gwelloc’h anaoudegez euz ar C’horsed, e kemeromp eun tammik amzer da ziviz war ar pont, ha neuze, da daer heur, e savomp d’ar chapel evit ober hent ar Groaz ; pevarzek poz a zo ennan ha pevarzek prezegen a glevomp.

Da bemp heur hanter, koan, hag, euz c’houæc’h heur hanter da eiz heur, bodadek evit en em didui : kanan ’ra ar belerined o deuz ar mouejo bravan, ha son ha komz a ra ar fonograf, o tisrevel ar pez a zo bet kanet ha komzet outan ha skrivet war e duelenno koar.

A greiz-holl setu ni ’barz an devalijen : a *ratoz-kaer eo bet lac’het ar goloio, rag c’hoant ’zo da ziskoel d’imp taulenno a zo skæraet ha brasaet gant eul letern majik, hag a daul o skeud war eul lien gwenn, a rer anean *skramm : ken skær ha ken distag e teu pep taulen ken e sonjfe gant an nen gwelet gwir dier, gwir dud ha gwir we : tier, tud ha gwe enezen Kors.

Salud ar Zakramant a deu adarre da glozan hon devez ha, goude, ec’h er da gousket pe da esât kousket.


————