Ag er Satisfaction

Eus Wikimammenn
◄  Ag er Govezion Ag er Satisfaction Ag en Absolvèn   ►


Ag er Satisfaction.


ER Satisfaction, péhani-zou en drivèt Parti ag er Sacremand a Bénigèn, e zou er reparation ag en offance groeit de Zoué ha d’en Nessan. Er resolution ferm ha sincèr d’obér satisfaction, e zou absolumant necessær eit gobér ur Govezion vat, penaus-benac n’en dai quet attàu requis en dout groeit er satisfaction-memb quênt monèt de govessad : rac hemb er volanté sincèr-zé den n’eèll bout pardonnét ag é béhedeu. Ne ouhèmb quet a hanamb hun hunan gobér satisfaction de Zoué ér vuhé-men : rac-ce hur satisfactioneu n’eèllant boud profittabl eid-omb, meid é quemènt ma vènt joéntét guet mériteu Jesus-Chrouist, a béré é tènnant ou ol nærh ha vertu. Jesus-Chrouist en dès groeit, gùir-è, satisfaction antiér de Zoué aveid omb ; mæs eit quemènt-ce n’en domb-quet exant a obér pénigèn ; rac n’en domb lodêq én é vériteu meit revè er boen e laquamb d’obér satisfaction eit hur péhedéu.

1.° Obligét-omb d’obér satisfaction de Zoué a guemènt ma heèllamb : 1.° dré er bénigèn e ra demb er Hovezour ; 2.° dré bénigènneu e gueméramb a hanamb hun hunan ; 3.° dré er poénieu e gouéh ar-n’amb é punition ag er péhet, èl mei er hlinhuedeu, er holleu, en amzér rust, el labour calét, en afflictioneu corporel ha spirituel, &c. 4.° Dré en Indulgeanceu, &c.

2.° Obligét-omb d’obér er bénigèn e ra demb hur Hovezour, ha péhein e ra pihue-benac e vanq dré é faute a hé accomplissein. Rac penaus-benac ma receuamb er remission a hur péhedeu ér Sacremand a bénigèn, ne vèmb quet neoah attàu qùitt ag er boén deliét d’er péhedeu, dré ma ta er boén éternel deliét d’er péhedeu marvel a béré en hun bai receuét er pardon, de voud ordinæremant changét é poénieu tamporel, e zou rét absolumant payein ér béd-men pé ér béd-hont. Rac-ce er-ré ne brezant quet gobér ou fénigèn, e zisco é tisprisant er Sacremant, ha n’ou dès quet a anquin ou doud offancét Doué. N’en dès quet ehue de fiein ar Govezioneu er sort-ze. Er pénigènneu e rér demb é Covezion, e zou gùel eid er-ré e gueméramb a hanamb hun hunan, rac m’en dint ur parti ag er Sacremant, ha rac ma pratiquér doh ou gobér, en humilité hac en aboeissance én un taul.

2.° Ne zeliamb quet hum goutantein guet er benigèn e ra demb hur Hovezour : mæs ni e zeli hoah quemér a hanamb hun hunan ré jaugeabl eit castiein hur goal inclinationeu ha torrein hur fal acustumanceu. En ævreu ordinær a bénigèn e eèllamb pratiquein, e zou er yun, er bedèn, en alézon. Er-ré n’en dint quet ér stad de rein alézon, e eèll ahoèl pratiquein en ævreu a visericord corporel ha spirituel a béré en hun nès conzét én Articl ag er Garanté a Grechéneah. Er-ré n’en dint quet capabl de yun, e zeli digol quemènt-ce dré vortificationeu-aral a gorv hac a speret, dré Bedènneu, èl mei hum humiliein dirac Doué ; offrein dehou ou foénieu, ou afflictioneu, ou labourieu é pénigèn ag ou féhedeu ; andur tout a balamor dehou ; assistein én Overèn ; gobér lecturieu spiriruel, &c. Mæs er uellan pénigèn e fehèmb gobér eit castiein hur goal inclinationeu, e zou er pratiq ag er vertuyeu contrel dehai. (Expliquet hun nès quemènt-ce é peb-Articl ag er péhedeu Capital, a Ourhæmeneu Doué ha ré en Ilis. Er Hombat spirituel e expliq er fæçon de gastiein er goal inclinationeu dré er pratiq ag er vertuyeu contrel dehai).

Pe hanàuehèmb erhad en avantageu ag er bénigèn, n’hé dougehèmb quet èl ma ramb. Er bénigén e ra satisfaction de Zoué hac e zistan é golèr. Er bénigèn e zou en arrestemand ag er goal imur, en dalh ag er goal inclination, hac e zistro er péhour ag é fallanté. Er bénigèn e laq er péhour de vout gùel ar é oard én amzér de zonnèt : rac a pe za dehou chongeal ér boén én dès doh hé gobér, ean e santt gùel er stad trist ha dangérus é péhani en en doai ér péhet el laqueit. Er bénigèn e uella d’er restageu ag er péhet, de larèt-è, d’en dioustemant doh er mad e chom hoah guenemb é oudé, d’er fal blæg hun nès hoah d’en droug, d’er yeinnion én devotion, d’er ponnérdæd a speret... Er bénigèn hur rantt, a guemènt ma heèllamb bout, haval doh Jesus-Chrouist, péhani en dès bet conduiét perpet ur vuhé calét, ur vuhé poénius, ha péhani e zezir ma partagehèmb é boènieu ér béd-men, eit ma partagehèmb é hloër ér joyeu, é-mé S. Paul.

3.° Doué e vènn hoah ma hum chervigehèmb ag er hroezieu, ag er poénieu e gouéh ar-n’amb, eit gobér satisfaction d’é justice. Eit quemènt-ce ean e ordrén demb ou andur a volanté vat ha guet ur grèd carantéus é pénigèn a hur péhedeu. Pe hur behai Fé assès eit considérein en afflictioneu e arrihue guenemb a zourn hun Tad carantéus, péhani n’hur hasti nameit rac m’hur har, ha péhani e fourniss demb dré-ze ur moyand assurét de bayein dré boénieu distér ér béd-men, poénieu éternel hun nès méritét ér béd-aral, ne vehèmb quet tantét de hum glêm a nehai, na de vurmurein. Pe garrehai er gueih tud a ziar er mæzeu hum chongeal ha comprênein erhad quemènt-ce, guæd a nehai e eèllehai bout Sænt ha Santezèt bras ! Rac n’en dès stad er bet calettoh na poéniussoh eit ou hani : æffæt vehai dehai hum santefiein ! Mæs en darn-muyan é léh quemér ou foénieu é grad èl ur bunition ou dès méritét, e hum glêm a nehai, hac e fache bet-hac hum guemér doh Doué.

Eit ma vou receuét hur satisfactioneu guet Doué, réd-è ma vou distag hur halon doh peb-sort péhet marvel ; de larèt-è, m’hur bou quæ a nehai ha ma vehèmb ér resolution ferm n’ou hommettehèmb mui. Rac gobér goab a Zoué, bout gueuyad hac hipocrit vehai goulèn guet-t’ou pardon ag ur péhet e garamb hoah, hac e omb hoah én disposition de gommettein. É general, eit ma vou profittabl eid-omb dirac Doué hun ol ævreu hac obereu, deu-dra-zou necessær : er hettan ma veint groeit ér stad a græce Doué ; en eil, ma veint groeit guèt en intantion de bligein de Zoüé. Guet en ihue-gondition-ze, ol er péh e ramb hac e anduramb a vitin beèd en noz, e eèll chervige temb eit gobér satisfaction de Justice en Eutru-Doué, eit tènnein ar-n’amb ur hrésquance a hræce hac a secour, hac eid arrihue én heurustæd éternel.

1.° Réd-è ma veint groeit ér stad a græce Doué : rac, e lar er Scritur santel, donæzoneu en dud impi n’eèllant quet boud agréabl de Zoué. Quemènt-ce e ra demb Jesus-Chrouist d’antand a pe lar : Me zou ur ressinèn, ha hus er branqueu : en hani e chom én-an ha mè én-ou, hennèh e zoug fréh hilleih ; rac hemb-on n’eèllét gobér nitra. De larèt-è, é-tré ma chomamb staguét doh Jesus-Chrouist dré el liameu précius ag é garanté, ni e zougou fréh eid er vuhé éternel : mæs quentéh èl ma hum zistagamb doh-t’ou dré ur péhet marvel-benac, ne ramb meit séhein èl ur branq difflosquét doh ur uèn. N’en dai quet larét eit quemènt-ce, ne chervige de nitra d’er-ré-zou ér stad a béhet marvel, pedein, yun, rein alézon, &c. É contrel, sèl mui ou dès commettét a béhedeu, sèl mui a boén e zeliant laquad d’obér ævreu mad eit touchein calon en Eutru-Doué, ha tènnein ar nehai ur seèll a visericord. Er gonseiil e ras er Profæt Daniel d’er Roué Nabuchodonosor d’obér alézoneu bras eid arrest colèr un Doué offancét, e ra d’antand é heèll en ævreu mat groeit ér stad a béhet marvel obtenein d’er péhour er græceu necessær eit hum dènn ag er vouillèn ag é behedeu.

2.° Eit ma vou profittabl aveid-omb hun obereu dirac Doué, réd-è ma veint groeit guet en intantion de bligein dehou. Me gonz ag en ævreu péré n’en dint quet contrel d’é Lezèn : rac peb-unan e ouair n’eèllér quet gobér un dra e zisplige de Zoué, guet en intantion de bligein dehou. Mæs en ævreu memb péré n’en dint na droug na mat, hac e zou cummun itré-omb hac el lonnèt brutal, èl mei daibrein, ivèt, cousquèt, quêrhèt, labourad, &c. A pe vènt groeit eit gloër en Eutru-Doué, ne chomeint quet hemb recompance. Rac-ce é lar demb S. Paul : Pé a pe zebrehait, pé a pe ivehait, pé ne vern petra e rehait, groeit ol eit gloër en Eutru-Doué. (Leinet er Chapistr IX ag er Hombat spirituel). Mar goulènnét perac Doué ne recompance meid er péh e vai groeit eit pligein dehou, me oulènnou ehue gueneoh perac ne bayét-hui ur gounidêq e za de oulèn é zéuéh gueneoh hemb en dout labourét eid-oh. Caër hur bou larèt a pe barissehèmb dirac Doué, en hur bou poéniét noz ha dé eit gounid hur bihuance, en hur bout treménét hur buhé é misèr hac é peuranté ; ma n’hur bai offrét er poénieu-ze dehou, ma n’hur bai ind andurét guet patiantæd eid en inourein, ean e rescondou demb, ne hoès quet labourét eid-on ; n’hou ç’hanàuan quet. Mar credamb bout éscusabl én ul larèt, ne chongèmb quet, é zehuehan rescond e vou, peèlleit doheign... Hilleih e hum gavou forh dibourvai dirac-t’ou, penaus-benac ma tostant liès d’er Sacremanteu, ma vourrant é monèt d’en ilisieu, é visitein er-ré clan, é yun, é rein alézon, é hobér pénigènneu calét, &c. Rac m’ou devou groeit en ævreu-ze dré acustumance, dré fantasi, dré ma cavant é ma ur mod honest gobér èl-ce, hemb chongeal nac a ou offrein de Zoué nac a glasq pligein dehou : receuét ou dès deja ou recompance, é-mé hur Salvér.

4.° Anfin, Doué e zezir ma hum boéniehèmb d’obér satisfaction d’é justice, en ur ounid Indulgeanceu. Hanhuein e rér Indulgeance, er remission e ra en Ilis ag er poénieu tamporel a béré er péhour e hum gav ordinæremant déléour goudé m’en devai receuét er pardon ag é béhet ér Sacremant a Bénigèn. Eit gounid un Indulgeance, réd-è boud ér stad a hræce, hac accomplissein perhuéh-mad er péh e ordrén en Ilis, guet ur gùir dezir d’obér satisfaction de justice en Eutru-Doué. Bout-ç’ou Indulgeanceu e eèllér gounid eid en ineanneu ag er Purgatoër, en ur obér én ou intantion en ævreu ordrénét dré en Ilis, (Leinet el Livr Pedènneu, édition nehué).

Eit ma comprenehait petra e senéfi un Indulgeance pleniér, un Indulgeance a seih-vlæ, un Indulgeance a zeu-uguênt dé, &c., réd-è éxpliquein un tamiq er regleu e héliait guharal én Ilis a zivoud er pénigènneu. Obligét oait eit certæn pèhedeu d’obèr ur bénigèn publiq ér fæçon-men : quentéh èl ma tai d’ur péhour, hum gonvertissein, en obligein e rait de chom ar é zeulin é toul dor en Ilis, ha de hum recommandein de Bedènneu er Fidelèt. Er bénigèn-ze e badai peèl amzér eit lod.

Arlerh en el lausquait d’antréein just én Ilis eit cheleuèt er Hatechèn hac en Instructioneu-aral : mæs obligét oai de sorti quênt ma commançait er Pedenneu hac en Overèn.

Goudé m’en doai accomplisset en amzér déstinét tehou eit boud ér bazèn-ze a bénigèn, en el lausquait d’assistein ér Pedènneu publiq, ha memb én Overèn beèd goudé en Aviél : gobér e rait nezè Pedènneu aveit-t’ou, hac obligét oai durand en amzér-ze de stouyein a blad e creis en Ilis. A pe oai paré er Pedènneu, en en avertissait de monèt ér mæz.

Anfin goudé m’en doai treménét dré en dairvèt pazèn-ze a bénigèn, é rait tehou en absolvèn solamnel, ha nezè en el lausquait d’assistein én ol Pedènneu publiq, ha memb ér Sacrifice ag en Overèn ; mæs ne oai quet permettét tehou tostad d’er Gommunion beèd quen e oai achihue en amzér déstinét tehou. Obligét oai, durant ma padai é bénigèn, de yun ar vara hac ar zeur, gùéh bamdé, gùéh tri pé puar-dé ér suhun, de larèt Pedènneu reglét, de rein alézon revè é gommodité, de hum dènnein a gompagnoneah en dud, de hum forhein ag en deværranceu ha divertissemanteu permettét, &c.

Gùir-è ne vér quet bet attàu obligét aveit péhedeu segrèt de dremén dré er pazènneu-ze a bénigèn : mæs boud e oai neoah pénigènneu reglét, burhud eit peb-péhet marvel. Chetui ur-ré-benac : car raï hir vehai ou scrihuein ol. Doh er-ré-men, hui e jugeou ag er-ré-ral.

Eit en dout renonciét d’er Fé, dec-vlæ a bénigèn.

Eit en dout consultét un divinour, pèmb-blæ a bénigén.

Eit en dout touyét é gueu, yunein deu-uguênt-dé ar vara hac ar zeur, ha boud é pénigèn durant seih-vlæ.

Eit en dout touyét en Hanhue a Zoué ur uéh hemb perdérein, seih-dé a bénigèn ar vara hac ar zeur : pembzec-dé eid en eil guéh. A p’er groait é publiq, er bénigèn e oai terribl.

Eit en dout labourét d’er Sul pé d’er Gouil, yun tri-dé ar vara ha deur.

Eit en dout dévizét én Ilis durand en Office, yun dec-dé ar vara ha deur.

Eit en dout torrét hemb necessité ur yun ordrénét, yun deu-uguênt-dé ar vara ha deur.

Eit en doud anjuliét é dad pé é vam, tri-blæ a bénigèn.

Eit en dout groeit goab ag é Éscob, pé ag é Berson, yun deu-uguênt-dé ar vara ha deur.

Eit en dout lahét ur Belêg, deuzec vlæ a bénigèn.

Eit bout bet caus d’ur faus gulevoud, tri-blæ a bénigèn.

Eit bout bet caus de varhue hur hroaidur eit cuhein er péhet ha sauvein en inour, dec-vlæ a bénigèn.

Eit en dout lahét un dén ésprès, pé bout bet caus d’é varhue dré un accusation injust, seih-vlæ a bénigèn d’er bihannan.

Eit en dout goarnét caz doh en Nessan, yun ar vara ha deur quehæd amzér èl ma hoait bet é caz doh-t’ou.

Eit en dout lairét un Ilis, seih-vlæ a bénigèn d’er bihannan, opèn er restitution.

Eid ul laironci distér, mæs neoah marvel, ur blæ a bénigèn, opèn er restitution.

Eit en dout touchét usur, yun ur blæ ar vara ha deur, ha deu-aral a bénigén.

Eid er péhedeu inemp d’er burtæt, lod tri-blæ, lod pemb-blæ, lod seih-vlæ, lod dec-vlæ, lod durand er vuhé. Eid ur simpl dezir, deu-vlæ, &c.

Eit en dout goal-gonzét é fæd a dra distér, tri-dé a bénigèn.

Er-ré ne oènt quet ér stad de yun, e oai obligét de zigoll quemènt-ce dré alézoneu revè ou moyand, dré vortificationeu-aral, dré Bedènneu, hac ævreu mat, revè avis ou Hovezour. Er pénigènneu-ze e zou bet én usage tost de unec-cant-vlæ. Bermen n’obligér quet mui d’ou gobér, gùir-è ; ha quemènt-ce e zeliehai laquad er Grechénion de ruein guet méh : rac mar en dès en Ilis douceit hé regleu, n’en dès meit fallanté ha goannedigueah hé bugalé e zou caus. Én éffæd, ér péhet n’en dai quet bihannoh bermen eit ne oai nezè : n’en dai quet ehue changét justice en Eutru-Doué ; rét vou enta gobér satisfaction dehou, pé réd-è larèt é rai er-ré-hont raï, a pe gredamb-ni hur bout ræzon de hum glêm mar n’hur mignonér quet a pe yamb de govessad. Ne laquér quet calz a brèss ar èr Govezerion : mæS bihannoh e vehai hoah laqueit pe vehai rét gobér er pénigènneu e rait guharal.

Haval gueneign è teliét bermen comprênein petra e senéfi un Indulgeance pleniér, un Indulgeance a seih-vlæ, a gant-dé, &c. Un Indulgeance pleniér e zou ur remission ag er péh e chom d’accomplissein ag er bénigèn e vezai bet rét temb gobér guharal eit hur péhedeu, hac ag er boén tamporel deliét aveit-t’ai de justice en Eutru-Doué. Un Indulgeance a seih-vlæ, pé a zeu-uguênt-dé, &c. e zou ur remission a seih vlæ, pé a zeu-uguênt-dé a bénigèn e vezai bet rét temb accomplissein, guharal revè er regleu ag en Ilis, eit payein er boén tamporel deliét eit hun péhedeu. Rac-ce un Indulgeance pleniér, a p’hé gouniér parfætemant, e aqùitt en ol poénieu deliét d’er péhedeu ; hac en Indulgeanceu-aral ne aqùittant liès mat meit lod ag er poénieu-ze : de larèt-è, en-n’emb en dehai commettét ur péhet eit péhani é vezai bet rèt tehou gobér guharal dec-vlæ a bénigèn, ha ne ouni meid un Indulgeance a seih-vlæ, hennèh ne receu quet er remission antiér ag er poénieu deliét d’é béhet. Mæs en Indulgeance-ze e vehai pleniér eid un dén n’en dehai méritét meit pemb-blæ a bénigèn.

Er Jubilé e zou un Indulgeance pleniér e accord er Pab peb-pemb-blæ ar-n’uguênt de ol er-ré e visitou guet en dispositioneu requis en Ilisieu principal a Rom. Peb-unan e eèller gounid én é Barræs, é hobér er Stationeu reglèt dré é Berson, hac é haccomplissein perhuéh mad er péh e vai ordrénét é Lihér er Pab. Er Jubilé n’en dai hanàuét én Ilis meid a oudé er blæ mil-tri-hant, ha hoah ne oai accordét a gommance meit peb-cant-vlæ. Goudé é hoai bet laqueit de beb-hantér-hant-vlæ, hac anfin ér blæ mil-puar-hant-dec ha tri-uguênt er Pab Paul II el laquas de beb-pemb-blæ ar-n’uguênt. Er guir Jubilé e za demb ag er goh Lezèn. Én amzér-hont er Juivèt e oai obligét peb-hantér-hant-vlæ de zaccor en doar ou doai pernét guet ré ag ou nation, ha de rein ou liberté d’er sclavèt Juiv ou doai idan ou berh, é mémoër ag ou delivrance ag en Egypt ; hac er blæ-ze e oai hanhuét blæ er Jubilé, péhani, revè en Tadeu santel, e oai ur figur ag er péh e zeliai Jesus-Chrouist gobér eid en ol dud doh ou delivrein a sclavage er péhet.

Hum drompein a vras vehai chongeal é teliamb bout dispancét a obér pénigèn a pe ouniamb un Indulgeance-benac. N’en dai quet honnéh-è intantion en Ilis : é contrel, hé dezir e zou ma rehèmb hur possibl eit gobér ur gùir satisfaction de justice en Eutru-Doué, ha ne accord temb Indulgeanceu meid eit hun accouragein hac hur secour de reparein hun offanceu dré un dign pénigèn. En dezir bras en dès hun Mam santel en Ilis ma rehèmb satisfaction de Zoué ag er vuhé-men, e ra demb d’antand é ma terribl er poénieu ag er Purgatoër, é péré é ma purifiét en ineanneu santel péré n’ou dès quet aqùittét ér béd ol er péh e zeliènt de justice en Eutru-Doué eit ou féhedeu. (Leinet er Chapistr VII ag er Reflexioneu ar er pedair fin dehuehan, ag er Purgatoër).

Er musul ag er satisfactioneu e zeliamb gobér de Zoué, e zeli bout pé brassoh pé bihannoh revè en nombr hac en enormité a hur péhedeu, hemb jamæs ancoehad é ma perpet hur pénigènneu hilleih douçoh eit ne véritamb, a p’en dai gùir en hun nès méritét poénieu éternel. Rac-ce assès-è en dout péhét ur uéh eid ouilein de jamæs. En-n’emb e hum glêm ag é Govezour é sigur ma cav rust ha calét er pénigènneu e ra dehou, e zisco assès ne hanàu quet calz er vrastæd ag é béhedeu, ha ne chonge quet calz én tourmanteu e véritant. Hur pénigènneu ne zeliant quet bout hemb quin ur bunition ag er péhedeu commettét ; mæs ehue ur remæd eit hur preservein a gouéh én-ai én amzér de zonnèt.

Obligét vér hoah hemb dispance er bet d’obér satisfaction d’en Nessan a guemènt m’en dai possibl ; hac èl-ce, de reparein en domage e hoès groeit tehou én é gorv, doh en anjuliein pé doh er goal-drætein ; én é inean, é vout caus tehou de béhein ; én é inour, doh en décriein ; én é zanné, doh ou hemér pé ou derhel inemp d’er ræzon ; ha ma ne hoès ur gùir intantion d’er gobér, ma n’er groét a guemènt mei possibl deoh, n’eèllét quet bout pardonnét. A fæd er péhedeu inemp de Zoué ne faut meid ur Govezion vat eid bout pardonnét a nehai : mæs er péhedeu inemp d’en Nessan, caër hou pou hou hovessad ha larèt en e hoès contrition a nehai, ma ne hoès intantion d’ou reparein, ma ne laquét poén d’er gobér a guemènt ma heèllét, ne vehait quet pardonnét.

En-n’emb e zou bet caus d’er-ré-ral d’offansein Doué dré scandal pé goal-exampl, e zeli : 1.° Rein exampl vat. 2.° Gobér é bossibl eit distrugein en droug en dès groeit. 3.° Condui ur vuhé santel. 4.° Pedein Doué eid er-ré de béré é ma bet caus de béhein. A pe n’eèllamb quet reparein ol en domage hun nès groeit d’hun Nessan, réd-è gobér é cousciance tout er péh e eèllamb, hac hur bout ur gùir volanté d’obér dehou satisfaction antiér quentéh èl m’hur bou er moyand d’hé gobér. Laquamb poén de bratiquein ol er péh e reglou hur Hovezour a zivoud quemènt-cé ; ha ne hum avisamb quet de changein a hanamb hun hunan er pénigènneu en devou ordrénét temb.

————