Ag er Govezion

Eus Wikimammenn
◄  Ag er Ferm Propos Ag er Govezion Ag er Satisfaction   ►


Ag er Govezion.


ER Govezion e zou un accusation humbl, splann ha fidel e ra un dén ag é ol péhedeu d’ur Belêg aprouvét, guet en intantion a obér pénigèn, hac a en doud en absolvèn a nehai. Me lar un accusation, eit rein d’antand n’en dai quet de zéviz histoérieu, de hum vantein, pé de hum éxcusein é teliamb monèt de govessad ; mæs eit hum accusein ni hun hunan. Me lar un accusation ag en ol péhedeu marvel d’er bihannan, rac n’en dai quet absolumant requis hum accusein ag er péhedeu e ouiér sur ne vènt meit veniel, eit rein d’antand penaus en-n’emb e vanq dré é faute a zisclæriein ur péhet marvel hemb quin, ne receu quet er pardon ag er-ré-ral, hac open ean e ra ur sacrilege. En accusation-ze e zeli bout groeit d’ur Belêg aprouvét, de larèt-è, d’er Person pé d’er Huré, pé d’ur Belêg-aral aprouvét guet en Éscob eit covessad. Rac-ce en-n’emb e hum adressehai hemb necessité doh ur Belêg ne vehai quet aprouvét, e vehai obligét de gommance èl a bèn é Govezion guet ur Belêg aprouvét.

Mar doh libr de choæge hou Covezour, queméret en hani e hanàu gùellan hou cousciance, hac e geinou muyan hou fal imurieu, hou c’oal inclinationeu. Ne yet quet de glasq unan e eèllehait trompein ; unan franq a vanche, èl ma larér, hac e bass libr. Æz-è trompein en dud, mæs Doué ne drompér quet. Jamæs ne yet de govessad hemb n’hou pou hum breparét mad ér-raug. Dihoallet ehue a govessad dré inclination naturel, eit pligein d’hou Covezour, eit bout seèllét hac istimét guet en dud. Er sort dispositioneu-ze e zou caus ma ra ul lod-vat, en dud youanq é spécial, hilleih a sacrilegeu. (Ar er choæge ag ur Hovezour, leinet er Chapistr IV, Parti I ag er Vuhé devod). N’en dai quet amen el léh de larèt pegource é vér obligét de govessad : expliquét hun nès quemènt-ce én dairvéd a Ourhæmeneu en Ilis.

Er Govezion e zou necessær dé guemènt-hanni en dès péhét marvelemand a oudé é Vadiènd ; ha hemb Covezion, a pe eèllér hé gobér, hanni n’eèll bout pardonnét ag é béhedeu marvel. Èl-ce é ma bét arrestét guet Jesus-Chrouist a p’en dès reit d’en dud a Ilis er bouvoër de bardonnein peb-sort péhedeu. Réd-è ou hovessad ol ; hac eit quemènt-ce réd-è hum examinein perhuéh ér-raug, hac impléein en amzér e laquér de ortoz bout covesseit, eit hum examinein hoah perhuéhoh hac eit goulèn ur gùir gontrition. De zezirein vehai ma tehai en ol de gomprênein ha de bratiquein er péh e lar S. Francæs a Sale èr Chapistr XIX, Parti II ag er Vuhé devod, a zivoud er fæçon de hum accusein, eit disolein splann d’hur Hovezour en donn a hur halon. Rac, eit gùir larèt, n’en dai quet stanq er-ré e ouair covessad èl ma faut.

Remerquet mad er péh e yan de larèt teoh quênt conz ag er honditioneu e zeli er Govezion hi dout. Jamæs ne cheleuet Covezioneu er-ré-ral, nac ehue en dud e hum blige doh hum vantein ag er péh e vai larét tehai é Covezion : ne remerquet quet pibue en devai bet en absolvèn, doh pihue n’en devai quet : hac é vehai mad un dra de vout larét, goarnet ean gueneoh ma n’eèllét el larèt hemb rein d’antand é ma é Covezion en e hoès ean cleuèt : jamæs ne gonzet ag er péh en dès hou Covezour larét teoh, meit hac ordrénèt en dehai deoh conz de unan-benac : ne hum vantet quet na dré vourd, na dré fal imur, é ma bet refusét en absolvèn deoh ; hum humiliet quêntoh dirac Doué... Anfin er Govezion ne zeli jamæs chervige de vourd na de langage é compagnoneah, guet eun, é sigur hoarhein, ne dènnehai de vlasfæmein.

Er Govezion e zeli hi devout tair-condition : réd-è ma vou humbl, sincèr hac antiér.

1.° Er Govezion e zeli bout humbl, de larèt-è, é teli ur Pénitand hum gonsidérein ital treid é Govezour èl ur hriminel é presance é Juge ; hum accusein guet santimanteu bras a hlahar hac a anquin, ha non pas larèt é béhedeu èl un histoër, na hum éscusein én ur durel er vlam ar er-ré-ral, èl ma ra ul lod vat, péré e hum vantt ag ou ævreu mat, hac e ra én un taul Covezion hou zud hac ou amision. En humilité e oulèn hoah ma cheleuehèmb guet attantion en avizeu mad e ra demb hur Hovezour ; ma tremenehèmb a volanté vat dré er péh e ordrénou demb, ha ma credehèmb a zevri, a pe refus temb en absolvèn, en en dès ræzon d’hun davaiein beèd ur uéh-aral, ha ne véritamb quet hé receu. Ne faut quet hum glêm, èl ma ra ur-ré-benac, na larèt é ma rust hou Covezour ; n’en dès quet a du de bad guet-t’ou ; é ma capabl de zannein en ol, &c. É contrel, trugairicaid en Eutru-Doué en dout reit teoh ur Hovezour péhani en dès mui a hoand d’hou salvein eit ne hoès hui. P’hou lausquehai de vihuein d’hou fantasi, ne veheoh quet tantét de hum glêm a nehou. Hou ponheur hemb quin e glasq, ha n’en doh quet coutant !... En humilité e vanq.

2.° Er Govezion e zeli bout sincèr, de laret-è, é teli er Pénitand hum accusein sclaér hag næt hemb crésquein na bihannad é béhedeu ; hum éxpliquein hemb clasq troyeu na distroyeu, eit ma huélou just er Hovezour é pèh stad é ma : én ur guir, disolein en ol plægueu ha displægueu ag é gousciance èl m’en dai dirac Doué. Er fauteu a béré é vér sur, réd-è ou disclærien èl un dra a béhani é vér sur ; hac er-ré a béré é vér én arvar, réd-è hum accusein èl ag un dra a béhani é vér én arvar. Ne faut quet caïgein guet peb-accusation circonstanceu inutil, pé histoërieu væn, péré ne chervigeant meit de zistroein attantion er Hovezour, ha de virèt doh-t’ou a remerquein tout en enormité ag er péhet. Réd-è hum éxpliquein a bèn-caër hemb clasq quemènt-ce a droyeu, ha hemb gortoz ma vou obligét er Hovezour d’hun interrogein. Ne faut quet ehue é sigur hum accusein, hanhuein hanni, meit ha requis vehai quemènt-ce eit discoein er vrastæd ag er péhet, pé goulèn conseill penaus é teliamb hum gomportein guet certæn tud e zou eid-omb occasion a béhet, hac e zou rét temb hanhuein eit goud avis hur Hovezour.

Guæd a Govezioneu sacrilege faute a sincerité ! Guæd a faus Pénitandèt de béré é vehai refusét en absolvèn, pe zisolehènt splann er stad ag ou housciance ! Ræzon e zou de larèt n’en dai quet é Covezion é hanàuér gùellan en dud. Er-ré youanq spécial e zouge perpet ne vehai gùélét raï sclèer én ou affærieu, hac e zihoal muyan ma heèllant a ziscoein en tu tihoél ag ou buhé. N’en dès ardeu ne vaginant eit hum ziguisein d’ur Hovezour, guet eun n’en devehai charité assès eit ou distroein ag en hènd a zannation. Coutant vènt a pe eèllant en trompein ; mæs ne chongeant quet é ma doh-t’ai ou hunan é rant gueu, hac é vou discoeit un dé e zel d’en ol, er péh e guhant bermen guet quemènd a sourci.

3.° Er Govezion e zeli boud antier, de larèt-è, é teli er Pénitand hum accusein d’er bihannan ag en ol péhedeu marvel a béré-en hum gav cablus. Obligét-è eit quemènt-ce de larèt gùellan ma heèll en nombr, en natur a nehai, er circonstanceu e grésq bras er malice a nehai, hac er-ré e change en éspece a nehai, ér mod m’en dai éxpliquét ihuelloh en Articl ag én Examèn a gousciance. Obligét-è de hum accusein ag er péhedeu marvel a béré é ma én arvar hac ean en dès int groeit pé n’en dès quet, hac ean en dès int covesseit pé n’en dès quet, hac ind e zou marvel pé veniel : rac p’hou huhehai ésprès, é rehai ur Govezion sacrilege. Obligét-è hoah de larèt er péhedeu marvel en dehai ancoeheit a zisclæriein én ur Govezion-aral : rac penaus-benac ma vènt pardonnét dré en absolvèn, a pe ne vai quet dré hur faute é vènt bet ancoeheit, obligét-omb neoah d’ou hovessad a pe za chonge temb a nehai. Mæs mar dai dré hur faute é vènt bet ancoeheit, réd-è commance èl a bèn er Govezion-hont, hac ol er-ré hur behai groeit hé goudé.

Tri-tra e zou caus ordinæremant ma lausquér liès lod ag er péhedeu hemb ou hovessad : 1.° Er manq a hum examinein erhad ; 2.° Er méh ; 3.° En ignorance. A pe vanquér a zisclæriein ur péhet marvel-benac faute a en dout hum examinét erhad, er Govezion e zou sacrilege, hac e zoug guet-t’hi un disprisance disolo caër ag er Sacremant a Bénigèn : rac quemènt-ce-zou ur merche é seèllér er Govezion èl un affær a zistér consequance, péhani ne véritt quet quemènd a attantion hac a sourci èl en affærieu tamporel ha clinhuedeu er horv. Obligét vér enta de hum examinein a nehué ér mod m’hun nès larèt, ha de gommance er Govezion-ze èl a-bèn.

Er méh e zou caus ehue mar rér calz a sacrilegeu. Hardéh vér de gommettein er péhet, ha memb de hum vantein a nehou : ne vai méh nameid a pe vai quêstion a er hovessad. Er-ré e guh ou féhedeu dré véh e zisco pé n’ou dès quet a Fé nac a Religion, pé n’ou dès quet ou isprit mat. Rac anfin, petra-è ou chonge ? Trompein en Eutru-Doué ? Ma ne fal quet dehai gobér ur Govezion vat, pérac é tant int de govessad ? Ne gavant quet merhad é houtrageant assès Jesus-Chrouist a hènd-aral : ha rac-cè é fal dehai goud hac ean e vou patiant assès eit ou lausquein de renehuéein é Bassion dré ur sacrilege. O tud foll ! Hum drompein e rét : é sigur cuhein hou péhet, hui e guemér er moyand d’en disolein. Rac er péhedeu cuhét è Covezion e vou discoeit sclær ha splann dirac en ol dé er Jugemant.

Anfin en ignorance e zou caus de baud a sacrilegeu. Quemènt-ce e arrihue a pe vanquér a zisclæriein ur péhet marvel, rac ne ouiér quet é vai marvel, penaus-benac ma heèllér ha ma teliér goud é ma marvel. Bout-ç’ou deu-sort ignorance : unan divlam, hac unan criminel. Divlam vai en ignorance a pe ramb tout er péh e eèllamb eit boud instrugét : par-exampl, a pe assistamb guet fidelité ér Hatechéneu, Instructioneu ha Perdegueu ; a pe oulènnamb én hun doutanceu conseil guet tud abil, avisét-mat ha santel. Mæs criminel-è hun ignorance, ma ne hum sourciamb quet a obér hum instrugein ; ma ne brezamb quet goulèn conseil én hun doutanceu, pé ne gonsultamb meit tud diavis ha digousciançus péré e bass tout ; ma ne laquamb poén er bet de hanàuein hun deværieu general ha particuliér. En ignorance-ze e zou caus ma commettér un afin a béhedeu marvel, a béré né chongér quet a hum accusein : receu e rér neoah en absolvèn : monèt e rér de gommuniein ; continuein e rér èl-ce durand er vuhé... Penaus vou a la fin contein ur stèd quen eahus a sacrilegeu. Rac scontein e rér é huélèt en nivér a Crechénion e vihue én ignorance criminel. (Ér Chapistr II hui e gavou un articl ag er péhedeu a ignorance).

A pe za unan-benac ag en tri-defaut-ce de vout caus temb d’obér ul fal Govezion, ne chom guenemb quin moyand d’hé reparein, meit d’hé hommance èl a bèn, hac ol er-ré hur behai groeit hé goudé, hemb ancoehad a hum accusein de guettan tout ag er péhet hur boai manquét a ziscleriein, hac ag er Hommunioneu hur behai groeit a oudé. Bout-ç’ou memb circonstanceu é péré n’en dai quet erhoalh gobér ur Govezion extraordinær, de larèt-è, commance er Govezion a oudé ur certæn amzér : mæs requis vai liès, eit laquad reihtæd ér gousciance, gobér ur Govezion general.

Er Govezion general e zou un accusation ag en ol péhedeu commettét a oudé er Vadiènd. Er Govezion general e zou necessær d’er-ré n’ou dès biscoah groeit Covezion vad er bet, ha forh prohttabl d’er-ré-zou poéniét a fæd ou Hovezioneu quettan. Larèt hun nès én examèn a gousciance é pèh fæçon é telièr hum guemér eit hé gobér erhad. Quênt hum avisal a obèr ur Govezion general, ni e zeli éxpliquein hur ræzonieu d’ur Hovezour abil hac avisét-mat, ha tremén dré er péh e gonseillou demb. Rac penaus-benac m’en dai er Govezion general forh profittabl a nehi he hunan, bout-ç’ou neoah certæn tud de béré é heèll gobér droug, èl mei er-ré n’eèllant quet hemb dangér chongeal én ou buhé tremenét, hac en dud scrupulus péré n’eèllant quet gobér un examèn quer bras ha quen hir, hemb ne droublehai ou sperét.

Er-ré e ra ur Govezion general ur uéh-benac én amzér hemb ne vai requis tehai, e dènn a nehi avantageu bras. Rac chervige e ra dehai, 1.° d’arrest er boén e eèllehènt ou dout ar ou speret a fæd ou Hovezioneu a ziaguênt : 2.° de laquad én ou halon brassoh glahar ag ou fauteu, é huélèt én un taul ou ingratitud é quevir en Eutru-Doué : 3.° d’obtenein dehai er remission ag er poénieu tamporel deliét d’er péhedeu a béré en ou dès deja receuét er pardon : 4.° de laquad ou Hovezour ér stad de hanàuein reih en donn ag eu housciance, hac er moyandeu e zeli impléein eit ou hondui én hènd a salvedigueah. Er gustum en dès ur ré-benac d’obér peb-plæ ur revu eit renehuéein er resolutioneu ou dès quemérét d’assurein ou salvedigueah, e zou mêlét ha recommandét guet S. Francæs a Sale ér buarvèt Parti ag er Vuhé devod, é péhani é hansaign penaus é teliér hum guemér eit hé gobér erhad.

A pe hum bresantét de govessad, chetui penaus é teliét commance hou Covezion. Remerquet erhad en ol poéndeu e yan de verchein amen, ha pratiquet int quel liès gùéh ma tostehait d’er Sacremand a Bénigèn. Hum laqueit ar hou teulin ital treid hou Covezour, groeit Sign er Groès guet humilité, ha larèt : Me zad spirituel, reit-teign hou pénidiction, rac péhèt e mès ; commancet quentéh : Me govessa doh Doué ol-Buissant, doh er Uèriès glorius Vari, doh en Eutru S. Miquêl Arhæl... ha dohoh hui, me zad spirituel, rac ma mès péhét raï dré chongeu, dré gonzeu ha dré fal obereu : arrestet a-zè. Quentéh èl ma santehait é vou hou Covezour doh hou cheleuèt, disclæriet : 1.° peguehæd-ç’ou a oudé n’en doh quet bet é covessad ; 2.° ha hui ou poai bet en absolvèn ; (ma n’hou poai quet hé bet, laret perac) ; 3.° ha hui e hoès accomplissét er bénigèn e oai bet reit teoh ; (ma ne hoès quet hé groeit, larèt ehue perac) ; 4.° ha hui e hoès groeit er péh e oai bet ordrenét teoh, ha pratiquet en aviseu-mat e oai bet reit teoh ; (remerquet mat en articl-mèn de béhani é vanq en darn-muyan ag en dud, ha ma ne hoès quet ean accomplisset, larèt arrè perac) ; 5.° ha hui ou poai manquét a zisclæriein ur péhet marvel-benac én hou tehuehan Covezion, pé quênt ; (mar e hoès manquét, larèt petra e vou bet caus : rac sacrilege é bet hou Covezion mar e hoès ean cuhét dré valice, pé dré véh, pé dré zougeance : mar dai ancoeheit e hoès ean, seèllet hac ean e vehai dré hou faute, pé rac n’hou poai quet examinét mat hou cousciance, pé dré hou pout hum hastét raï, hac èl-ce hou Covezion e vehai arrè sacrilege, ha de gommance èl a-bèn) ; 6.° ha hui hou poai laqueit poén d’hou poud ur gùir gontrition a hou péhedeu ; (rac hemb contrition er Govezion e zou sacrilege) ; 7.° anfin ha hui e hoès hum breparét d’hou poud en absolvèn. Chetui en articleu dré béré é teliét attàu commance, ha mar doh avisét mat, ne ortehait quet hou Covezour d’ou goulèn gueneoh.

Arlerh quement-ce disclæriet ol hou péhedeu guet humilité ha sincerité : commancet dré er-ré e zougeheoh hou poud ancoeheit a zisclæriein a ziaguênt : larèt pèh sort péhedeu int, peèd gùéh en e hoès commettét peb-hani, hac er circonstanceu considérabl a nehai, èl m’hun nès éxp1iquét én examèn a gousciance : ne lausquet quet er-ré vras hac e ra muyan poén dèoh, beèd er-ré dehuehan, guet eun ne ouniehai en diaul ar-n’ah d’ou huhein, ha mar dougét hou poud ancoeheit ur péhet-benac, pedet hou Covezour d’hou c’interrogein : quentéh èl m’hou pou achihuét hum accusein, larèt : Ag er péhedéu-men, hac a ol er-ré ne mès quet chonge a nehai, me oulen guet Doué pardon a greis me halon, ha gueneoh-hui, me zad spirituel, pénigèn hac absolvèn... dré me faute, dre me faute, dré me faute brassan ; rac-ce me bèd er Uiriès glorius Vari, en Eutru Miquêl Arhæl... ha hui, me zad spirituel, de bedein en Eutru-Doue aveid on. Èl ce re vou groeit. Laqueit nezè ol hou studi de cheleuèt ha degomprênein en aviseu mad e rei deoh hou Covezour. Mar hou c’interroge, rescondet guet gurionné d’er péh e oulènnou gueneoh, receuet guet aboeissance er bénigèn e rei deoh, ha ma n’hou juge capabl de receu en absolvèn, aboeisset dehou guet humilité. Durant ma vou hou Covezour e conz dohoh, ne hum abuset quet d’examinein ha hui hou pehai ancoeheit nitra : rac quemènt-ce e zou liès un tantation ag er goal-speret eit mirèt dohoh a brofittein ag en aviseu-mad e vehai reit teoh. Ne veaih quet neoah ingorto é vou groeit teoh ur perdêg quel liès gùéh ma hehait de govessad : mæs groeit erhad er péh e vou larét teoh peb-gùéh ; ha mar da chonge teoh ag ur pehet-benac, disclæriet ean quênt receu en absolvèn.

Ér momant ma vou reit teoh en absolvèn, souplet hou pèn ha joéntet hou teourn ; goulènnet guet Doué pardon ag en ol péhedeu e hoès covesseit, ag er-ré ne hoès quet chonge a nehai hac é general a ol er-ré e hoès commettét durant hou pubé ; groeit hou possibl eit hou poud ur hæ carantéus a nehai ol, ha groeit a greis hou calon un Act a gontrition. Goudé, hum dènnet a costé eit trugairicad Doué ag er pardon en dès accordét teoh dré é visericord ; groeit reflexion ar en aviseu-mad e vou bet reit téoh, eit hou diazéein sonn én hou speret ; renehuéet hou ferm propos, hac anfin goulènnet quêntoh er marhue eit retourn mui d’er péhet. Èl-ce re-vou groeit.

————