Ag en Espérance a Grechéneah

Eus Wikimammenn
◄  Explication a Symbol en Apostolèt Ag en Espérance a Grechéneah Ag er Garanté a Grechéneah   ►


Articl IV.
Ag en Espérance a Grechéneah.


EN Espérance-zou ur Vertu Theologal e ra demb gortoz guet ferm confiance, dré vériteu Jesus-Chrouist, er madeu en dès grateit temb en Eutru-Doué.

En Espérance-zou ur Vertu, de larèt-è, un donæzon e ra demb en Eutru-Doué, ha ne fehèmb quet hur bout hi a hanamb hun hunan. Hanhuét-è Vertu Theologal, rac m’hun doug a bèn-caër d’espérein é Doué. Hi e ra demb gortoz guet ferm confiance... rac Doué en dès grateit temb er secour ag é hræce ér béd-men, hac er vuhé éternel ér béd-aral, ha Doué ne vanquou quet d’er péh en dès promettét. Rac-ce é lar S. Paul : En Espérance é Doué ne dromp quet. Me ouair é pihue en e mès fiét... Ean-zou ol-buissant ha just ; ne vanquou quet deign. N’hun nès enta de zougein meit ne vanquehèmb-ni de Zoué ; rac dèn ne ouair hac ean-zou pé é caranté Doué : ha S. Paul e recommand demb, gobér hun salvedigueah guet un dougeance santel. Mæs en dougeance-ze memb e zeli crésquein hac alum én hur halon en dezir hac en hirreah de vout guet Doué, dré ma houzamb n’en dès meit-t’ou e eèll hul laquad én abri doh en dangérieu ag er béd ; rac m’en dai é hunan hun ol nerh ha secour ér vuhé-men. Me eèll tout, é-mé S. Paul, guet græce en hani em honfort, hac em secour. Rac-cè é larai S. Bernard : » Hac é tehai un armé de gouéh ar-n’an, hac é sàuèhai ol er béd inemp-teign, hac é vehai er goal-speret é hudal guet furi tro-ha-tro deign, m’espérou én-n’ah, ô m’en Doué ! »

En Espérance e ra demb gortoz... dré vériteu Jesus-Chrouist : rac Jesus-Chrouist e zou marhuét eit hun tennein a sclavage er péhet, a boénieu en ihuern, ha méritein demb er vuhé éternel, en ur rein ur bris infini d’é souffranceu.

En Espérance e ra demb gortoz... er madeu en dès grateit temb en Eutru-Doué, de larèt-vè, é hræce ér vuhé-men hac é Varaouis ér vuhé-aral.

Ur græce e zou un donæzon, ur faveur, e ra Doué d’en-n’emb ma car hac èl ma car. Bout-ç’ou græceu naturel, de larèt-è donæzoneu naturel, e ra Doué d’en dud hemb Fé, quer clous èl d’er Grechénion, d’er-ré mechant, quer clous èl d’er-ré vat, èl mei er yéhæd, en nærh, hac avantageu-aral a gorv hac a speret. Mæs ne gonzamb amen meid ag er græceu surnaturel, de larèt-è, ag en donæzoneu e ra demb Doué dré é vadeleah hemb quin, a gaus de vériteu Jesus eit gobér hur salvedigueah. Lod ag er græceu-ze e zou exterior, èl mei er perdegueu, er honseilleu mat, en instructioneu, en exampleu santel. Lod-aral e zou interior, èl mei en inspirationeu mat, er rebræcheu a gouciance, el lusqueu santel, en donæzon a Fé, a Espérance hac a Garanté, &c. Lod e chom én-n’amb, hur santefi, hac hur rantt just hac agréabl dirac Doué. Lod-aral n’en dint meid ur secour é tremén, e ra Doué demb eit hun doug de beèllad doh en droug ha d’obér er mat. Mæs er-ré-ze ne zant quet attàu d’hur justifiein, hac èl-ce ni e eèll hur boud int hemb bout just nac agréabl de Zoué. Goud a boénieu en ihuern, ha méritein demb er vuhé éternel, en ur rein ur bris infini d’é souffranceu.

En Espérance e ra demb gortoz... er madeu en dès grateit temb en Eutru-Doué, de larèt-vè, é hræce ér vuhé-men hac é Varaouis ér vuhé-aral.

Ur græce e zou un donæzon, ur faveur, e ra Doué d’en-n’emb ma car hac èl ma car. Bout-ç’ou græceu naturel, de larèt-è donæzoneu naturel, e ra Doué d’en dud hemb Fé, quer clous èl d’er Grechénion, d’er-ré mechant, quer clous èl d’er-ré vat, èl mei er yéhæd, en nærh, hac avantageu-aral a gorv hac a speret. Mæs ne gonzamb amen meid ag er græceu surnaturel, de larèt-è, ag en donæzoneu e ra demb Doué dré é vadeleah hemb quin, a gaus de vériteu Jesus eit gobér hur salvedigueah. Lod ag er græceu-ze e zou exterior, èl mei er perdegueu, er honseilleu mat, en instructioneu, en exampleu santel. Lod-aral e zou interior, èl mei en inspirationeu mat, er rebræcheu a gouciance, el lusqueu santel, en donæzon a Fé, a Espérance hac a Garanté, &c. Lod e chom én-n’amb, hur santefi, hac hur rantt just hac agréabl dirac Doué. Lod-aral n’en dint meid ur secour é tremén, e ra Doué demb eit hun doug de beèllad doh en droug ha d’obér er mat. Mæs er-ré-ze ne zant quet attàu d’hur justifiein, hac èl-ce ni e eèll hur boud int hemb bout just nac agréabl de Zoué. Goud e ramb sur en hun dougant ol d’obér er mat, hac é rant temb er bouvoër d’er gobér : mæs goud e ramb ehue ar hur houst penaus ne zant quet attàu de bèn ag er péh e oulènnant ; rac hun éxpériance e zésq demb ne resistamb meit raï liès doh græceu Doué.

De vadeleah en Eutru-Doué hemb quin en hun nès obligation ag en ol græceu e receuamb : rac pe vehai reit temb ur græce revè hur meriteu, ne vehai quet mui græce, é-mé S. Paul. Un articl a Fé-è penaus en ol græceu en dès reit Doué d’en dud a oudé péhet hur hettan tad Adam, n’en dint reit tehai meid a gaus de vériteu Jesus-Chrouist ; ha dén n’eèll antréein én Nean na boud agréabl de Zoué, nameit dré Jesus-Chrouist. Dén n’eèll enta a nehou é hunan méritein græce Doué : rac un dra hun nès méritét, n’en dai quet un donæzon, mæs ur recompance. A pe laramb é heèll un dén just dré en implé mad ag ur græce méritein ur græce-aral, n’en dai quet larét é ma obligét Doué de rein ur græce nehué d’en hani en dès impléét mad er græce quettan : mæs en implé mat-ce, é péhani é consist ol méritt mab-dén hac e za dehou a Jesus-Chrouist, e eèll tènnein ar nehou ur græce-aral ; hac èl-ce a græce de hræce, mab-dén e arrihue ér vuhé éternel dré Jesus-Chrouist.

Hemb græce Doué n’eèllamb gobér nitra e véritt er Baraouis : rac eit monnèt d’er Baraouis, réd-è mirèt Gourhæmeneu Doué : mæs hemb græce Doué n’eèllamb quet ou mirèt èl ma faut, na pedein èl ma faut, na gobér memb ur chonge mad eit hur salvedigueah. Mæs ni e eèll tout guet græce Doué, péhani, é-mé er Honcil a Trante, » Ne ordrén nitra impossibl : mæs a pe ordréh demb un dra-benac, ean hun avertiss d’obér er péh e eèllamb, ha de oulèn é secour eit gobér er péh n’eèllamb quet a hanamb hun hunan, hac ean hun assist dré é hræce, eit ma eèllehèmb er gobér. » En dud santellan en dès dobér é peb momand a græce Doué eit hum zihuèn doh er péhet. Er béherion ne fehènt quet hemb græce Doué sehuel ag er stad a béhet ; hac en huéh pazèn dré béré é tispos Doué er péhour de hum gonvertissein, e zou quel liès a græce. 1.° Doué e zigueor é speret hac e ra dehou credein ol er péh en dès revelét d’é Ilis. 2.° Ean e ra dehou dougein é Jugemanteu. 3.° Ean e ra dehou espérein én é visericord dré vériteu Jesus-Chrouist. 4.° Ean e inspir dehou ur hommancemand a garanté doh-t’ou èl er vamèn ag en ol santeleah. 5.° Ean e laq én é galon caz hac horreur doh er péhét. 6.° Ean e inspir dehou ur resolution ferm ha sincèr de govessad é béhedeu, de gondui ur vuhé nehué ha de virèt é Ourhæmeneu ha ré en Ilis. Mab-dén èl-ce renehuéét, è za de vout ami de Zoué, brær de Jesus-Chrouist, tampl d’er Speret-Santel hac héritour ag en Nean.

Er moyandeu ordinær hun nès de dènnein ar-n’amb græceu Doué, e zou er Bedèn hac er Sacremanteu : ha penaus-benac ne zeli Doué nitra demb, ni e ouair neoah ne refus quet é hræceu d’er-ré ou goulèn èl ma faut. Goud e ramb ehue guet S. Paul, penaus Doué e vènn ma vou salvét en ol dud, ha ma teint ol de hanauein er urionné. Mæs er volanté general-ze en dès de sauvein en ol, ne vir quet n’en dès é Doué ur volanté particuliér de bunissein er-ré cablus : hac èl ma homb ol cablus dré béhet hur hettan tad Adam, ne veèmb quet souhét mar lausq Doué lodén ou horrompl, durand ma haccord de lod-aral er græce a vocation, a justication hac a berseverance. Doué-zou mæstr ag é zonæzoneu ; ean ou ra d’en-n’emb ma car hac ér mod ma car : mæs er-ré ne receuant græce er bet, pé e goll er-ré ou devai receuét, n’ou dès de hum glêm meid a nehai ou hunan. Quemènt-ce n’arrihue guet-t’ai meid é punition ag ur péhet-benac. Rac-ce é lar S. Paul : Er marhue éternel e zou ur boèn ag er péhet, hac er vuhé éternel e zou ur græce.

Ne hum arrestamb quet de ræzonnein guet Doué, rac ma ta dré un éffæd ag é visericord de zifforhein lod eit bout heurus guet-t’ou, ha de lausquein lod-aral én ou malice dré un éffæd ag é justice. Quemènt-ce-zou ur mistèr e zeliamb adorein. Labouramb quêntoh d’obér hur salvedigueah guet un dougeance santel. Laquamb hur honfiance é Doué : pedamb hemb arsàu : groamb ævreu mat : bihuamb èl gùir Grechénion grucifiét eid er béd hac eid-omb hun hunan ; ha nezè ni e eèllou larèt èl David : M'en Doué, me mès m’Espérance én-n’ah, ha ne vein jamæs trompét. Nezè ni e eèllou boud ingorto é seèllou Doué dohemb guet truhé, hac é rei demb en donæzon a berseverance, guet en ol græceu ha moyandeu necessær eid arrihue ér porh a salvedigueah.

Græce Doué e zou hemb arvar er préciussan ag en ol madeu en dès grateit temb ér béd-men, mæs dré en Espérance ni e zeli hoah boud ingorto é fournissou demb é Brovidance ol er péh-ç’ou necessær eit hur bihuance ha gusquemant : rac é-mé hur Salvér, Hou Tad e ouair en e hoès d’obér a guemènt-ce ol. Mæs eit ne glasquehèmb quet er madeu ag er béd guet un hærr néhançus, hac eit ma rehèmb perpet er breferance d’er madeu ag en Nean, ean e lar quenteh arlerh : Ne hum laquet quet é poén mèn é cavehait de zaibrein ha de hum usquein : clasquet Ranteleah en Nean de guettan tout, hac hou necessær ér bed-men e vou reit teoh open. Doué hul lausq guhavè d’andur, rac m’hun nès mui a sourci a hur horv eid a hun inean ; rac ma ramb liès goal-implé ag é zonæzoneu, ha ma hum chervigeamb ag er madeu e ra demb, eit en offancein ha hum goll. Ean e lausq guhavè er-ré vat hemb danné ha hemb commodité, eit ne ranneint quet ou halon, eit ma vou ean memb ou ol tresor, eit ma tougueint ou Hroès ar é lerh ha ma veint heurus de jamæs guet-t’ou goudé.

En Espérance quer clous er Fé, e zou marhue hemb er Garanté ; de larèt-è, ne brofitt de nitra eid er vuhé éternel. Mæs er gùir Espérance e zou bihuét guet Caranté Doué ; hac en hani en dès-hi, ne hum fi quet ar er secourieu ag er béd ; ne hum hlorifi quet én é isprit, abiltæt, danné, amièt, &c., rac ma houair é ma Doué hemb quin e zeli boud é ol confortance ha secour ; ha mar bai guhavè (haval guet-t’ou) abandonnét guet Doué, ean e lar hoah guet David : Sàuét e mès men deulagad trema en Nean : a inou é hon ingorto é tei secour deign, a pe bligeou guet men Doué. Mæs hac é vehai sàuét é zourn eit me funissein, m’espérou hoah én-ou. Un dén èl-ce e uél en tampest ag en tantationeu, ol furi er goal-speret, ol malice er béd, er malheurieu brassan é couéh ar nehou, hemb coll er gonfiance carantéus en dès é Doué. Caërræd un exampl e gavamb-ni a guemènt-ce guet en dén santel Job. (Histoër en ancién Testamand, Figur CXXXIII).

Obligét vér d’obér Acteu a Espérance : 1.° A pe vér deit d’en oaid a ræzon : 2.° A pe vér tourmantét dré un tantation-benac, drés peb-tra mar dai inemb d’en Espérance : 3.° A pe bedér : 4.° A pe dostér d’er Sacremanteu : 5.° A pe vér én ur boén-vras benac : 6.° A pe vér én dangér a varhue. É creis hou prassan trebilleu, en Espérance, é-mé S. Paul, e zeli gobér brassan joé hou calon... Ne hum affliget quet enta èl er-ré n’ou dès quet a Espérance.

Ag er péhedeu inemb d’en Espérance.

Péhein e rér inemb d’en Espérance, é dihue fæçon, dré raï ha dré vihan : dré bresomption ha dré zézespoër.

Péhein e ramb inemb d’en Espérance dré bresomption : 1.° A pe zamb de grédein é heèllamb a hanamb hun hunan ha hemb secour Doué, gobér hun salvedigueah, pé ævreu mad e véritt er Baraouis. A pe dantamb en Eutru-Doué. Tantein Doué-è goulèn guet-t’ou hemb necessité ha hemb just ræzon erbet, er péh n’en dès quet grateit ; èl ma ra er-ré-zou ingorto doh Doué, pé e oulèn hemb necessité, ma rei ur Miracl én ou hevir, m’ou freservou doh un dangér da béhani en hum exposant dré ou goal ; ma rei dehai er péh-ç’ou necessær, hemb laquad poén d’er gounid ; ma cheleuou ou Fedenneu, a pe bedant hemb preparation ha hemb attantion. Tantein Doué-è boud ingorto é pardonnou demb hur péhedeu hemb gobér pénigèn, pé boud ingorto en hur preservou a béhet deusto ma hum laquamb én occasion a béhein, pé é rei demb er græce de zoug er victoër ar en tantationeu hac ar hur goal inclinationeu, hemb laquad poén de resistein doh-t’ai. Tantein Doué-è hum laquad a vat volanté én dangér d’en offancein, pé en offancein memb é sigur ma homb ingorfo en hur pardonnou a pe garehèmb. Guæd e uélér é péhein guet un hardéhtæd effrontét, hac é larèt é vou quen æz tehai covessad deu-béhet, èl covessad unan.

Péhein e rér dré zésespoër : 1.° A pe zésepérér a vout pardonnét guet Doué, èl ma harrihue guet hilleih a béherion, péré é huélèt er stæd eahus hac er vrassæd ag ou féhedeu, e chom scontét ha lorhét, ha e lar é vènt raï vras eit ma heèllehai Doué ou fardonnein. Mæs ind e zeliehai considérein penaus, mar hun nès péhet, é-mé S. Yehàn, ni hun nès hun Avocat dirac hun Tad, Jesus-Chrouist péhani-zou just, hac un Hosti a druhé hac a visericord eit hur pèhedeu, non pas hemb quin, eit hur ré-ni, mæs hoah eit péhedeu ol er béd.

2.° Péhein e rér dré zésespoër a pe zésespérér a zonnèt de bèn a hum gorrigein ag er goal inclinationeu, é sigur ma vai nærhus en acustumance, ha ma couéhér bamdé guet-t’ai. Quemènt-ce-zou, revè S. Pau !, ur vamèn a barèss hac a ahurtemant ér péhet. A pe vai quêstion a gommettein er péhet, er goal-speret ne vanq quet a ziminuein er vrastæd hac er malice a nehou, hac a rein d’antand d’er péhour en hum gorrigeou un dé è zei : mæs ur uéh ma vai commettét, ean e change a langage eid assai scontein er péhour hac el laquad de gouéh én désespoër, en ul larèt, tehou : jamæs ne hum gorrigehait, jamæs ne changehait.

3.° Péhein e rér dré zésespoër a pe vanquér a gonfiance é Doué hac a résignation d’é Brovidance, ha ma tougér perpet ne zehér d’en devout faute ag er péh-ç’ou necessær. Quemènt-ce-zou ur vamèn a fausoni hac a avarice. Anfin pihue-benac é-léh laquad é gonfiance é Doué, e hum fi ar nehou é hunan, pé ar un dra-benac crouéét, e béh dré zésespoër.