garius, arc’heskob Bourges, eur mignon d’ezan, a zigasas d’ezan e Zoue hag a roas d’ezan an nouen.
En noz war-lerc’h, e c’houlennas relegou ar wir groaz. Nerz awalc’h a gavas da zaoulinan dirake. Neuze e lavaras e Gredo hag e c’houlennas pardon ouz Doue eus holl bec’hejou e vue, ha, dreist-oll, emezan, da vezan chomet heb ober impli vat awalc’h gant donezonou Doue.
Roët e oe d’ezan eun absolven divezan, ha prest goude e tremenas, d’ar 25 a viz gouere 1117.
Hon zud koz, an dir war o zâl, ar groaz war o c’halon, ar c’hleze en o dorn, a gerze da ziframman ar vro vinniget a vevas enni Hon Zalver, eus adre daouarn bugale Mahomet.
Kristenien an Douar-Santel, ar Vahometaned a rê gwall reuz warne. Ar bardonerien a veze o pedi war be Hon Zalver a veze lazet an hanter aneze. Eus ar zav-heol, ar baganed-ze a oa o zonj en em ledan war ar c’huz-heol, ha d’o heul, eur mor a grizder hag a hudurnez a dlee dont da veuzi ar broiou kristen.
Brezeliou ar Groaz a viras ouz an darvoud skrijus-ze da c’hoarvezout. Ar gêr zantel a gouezas etre daouarn ar Groazourien, da genver Gwener ar Groaz 1099. Godefroid de Bouillon a oe hanvet da roue en Jeruzalem, mes ne fellas ket d’ezan dougen eur gurunen aour, elec’h ma tougas Mab Doue eur gurunen spern.
Eleiz a varvas en hent, mes evel a lavar ar re goz :
Pa varver evel ma ’z eo dleet,
Morse ne varver re abred.
Ar rouantelez-ze, siouas, a gouezas adarre, nebeut blaveziou goude, dindan kraban an Durked. Ar gristenien n’en em glevent ket ; kement-se a gollas aneze.
Daoust da ze, koulskoude, brezeliou ar Groaz a reas vad, rak diskibien Mahomet, ma devoa trec’het ar gristenien, a oa dinerzet, hag abaoue, n’o deus grêt nemet mont e traou a nebeudou. Digeri rejont sperejou an dud ; lakat a rejont ar c’hommers etre ar zav-heol hag ar c’huz-heol da vont gwelloc’h endro ; deski a rejont d’an Europeaned labourat gwelloc’h ar mezer, ar gwer, ar metal, ar paper, ar vein. Digas a rejont hadou eus ar zav-heol ; ar c’hiz eus ar milinou-avel. En amzer-ze eo e oe savet an ilizou kaeran a weler c’hoaz en o zav. Ar c’hiz da gaout hanoiou-familh a deuas neuze ive ; rak ar re a oa bet er brezel a c’hoantae rei o hanoiou d’o bugale, hag ar re-man, diouz o zu, a oa lorc’h enne ouz o dougen.
En amzer-man, evel en drizekvet kantved, ar pez a goll ar gristenien eo ar breujou, a zav etreze diwar bep tra ha diwar netra. Ma karfe ar gristenien en em glevet evit ar vad, evel m’en em glev o enebourien evit an droug, netra na harzfe oute !
