Eil pennad — XVIII
Poan hon deuz o tistagan hon daoulagad euz ar mene tanek, ha, koulskoude, e zo treo all dirake ha treo euz ar bravan.
Da gentan, ar semafor, da laret eo eur wern ha d’ei barrenno ’vit ober sino ’vel gant divræc’h. Pignet eo uhel war eur beg-douar, hag heñ livet, n’eo ket en gwenn hepken ’vel re Vreiz, mes en gwenn hag en du. Mar zo roet d’ean al liou kaon, n’eo ket hep *abek ; rei a ra da c’hout da neb hen gwel o deuz tud an enezen eun devosion vraz ’vit an anaon. Aboue an amzer goz eman en o zouez, ha bepred e chom beo : ar vroik-man, o vean m’eo distag euz an Itali hag euz ar Sisil, a vir æzetoc’h an doareo koz ha na digor ket frank an nor d’an doareo neve. Ha gwell a ze eviti ! muioc’h a evurusted a zo enni ’vit e læc’h-all.
Evel-se e lerer, ha me hen kredfe aoalc’h, ken kalonek eo an digemer a ra d’imp tud an enez pa deuont da ouzout ec’h omp o tremen. Adalek m’eo bet savet ar banniel a dri liou war hon lestr, dioustu mirer ar semafor an euz anveet anomp ha foet da c’hout d’ar re-all e oa an Itron-Varia-Zilvidigez o tostaat. Kenkent e teu war draou gant ar run, en eur redek a-dreuz d’an douar *gwiniek, pautred ha plac’hed, dilezet gante o labour dre m’o deuz c’hoant d’ober d’imp o gourc’hemenno. Euz e du, ar mirer a gemer eur c’horn doug-mouez hag a lausk ennan komzo hag a deu bete d’imp, daoust pegen pell eman diouzimp. Setu aman diou euz ar re a glevan-me distag : « Veni Creator ! — Buena Sera (nozvez vad) ! » Bean ’zo pelerined hag a heuilh penn-da-benn ’pez a lar. Evidon-me, me ’zo, ’benn neuze, gant eun dra-all.
Tremenet gant hon lestr ar beg-douar, e tizoloan eur gærik koant, koantan hini am euz gwelet biskoaz. Harpet eo ouz ar mene, he zreid damdost er mor ; he fenn a zav, eur penn gwenn ha sard etre *gwiniennou ra d’ean ’vel eur gurunen c’hlaz. Petra bennak, al liou gwenn a zo war he c’horf penn-da-benn : gwenn eo he zier, ha gwenn hec’h iliz. Eun iliz neve he deuz, d’ei eun tour uhel, savet e læc’h eun all bet diskaret gant eur c’hren-douar. Enni ’man lorc’h tud Inostro (an hano-ze a doug ar gærik), Mes n’ankouaont ket ec’h int bet sikouret d’he sevel gant arc’hant pelerined ar binijen. Evit o zrugarekât e teuont hirie, ’vel ma teuont bep gwech, da zaludi anê en o zremen.
Gwel a reomp anê harpet ouz ar prenecho pe vodet ’raug o zier. Youc’hal a reont a bouez penn ha hijan mouchouero, dreist-holl pa glevont an tenn kanol a lausk d’ê hon lestr evit o zaludi. Ha setu, ’vit respont d’imp, eur vouez o sevel hag a voug o hini : mouez kleier hag a vranskel herr da m’hellont, eur vouez skintin, eur vouez beo, a zeblant bean enni kalon holl dud ar barrouz. Ha du-hont ’ta, a-us d’ar gær, daoust perag e weler tan o krigi ? ’Barz an devalijen a led serr-noz war an douar, e welomp flamino o krenan. Tridal zoken a reont, ’vel pa o defe c’hoant, int ive, da laret d’imp : « Trugare ha beaj vad ! » Ha ze n’eo nemet ar wirione : al leanezed, sonj d’ê euz ar vad græt d’ê gant pelerined an Itron-Varia-Zilvidigez, o deuz *enaouet an tantad-ze, evit diskouel d’ê pegen evuruz ec’h int ouz o gwelet c’hoaz eur wech.
Gellout ’rer eta laret na espern netra tud ar Stromboli evit ober d’imp plijadur, Ni ive, euz hon zu, a ra kement-all en o c’heñver. Goude bean tennet hon c’hanol, e kanomp war eun dro an De profundis. Hon mouez, a dra sur, ac’h a betek d’ê, hag i a lak o hini da asanti ganimp. Ha setu eun aluzen dalvouduz græt d’an anaon paour !
Kement-man a lak eun dra ’n em spered : pegen evuruz eo bean bugel d’an Iliz katolik ! Ze, ha ze hepken, an euz talveet d’imp ha da dud Stromboli an evurusted dispar ec’h omp o paouez tanva. Dizanav ec’h omp an eil evit egile ha, koulskoude, hon deuz en em zellet evel breudeur. Hag evit petra ? Atoue sur, bugale omp d’an hevelep mamm, an Iliz Zantel. Unanet eo hon sperejo gant an *hevelep fe, hag entanet hon c’halono gant an hevelep karante : karante evit an Au. Doue, karante evit hon nesan, dreist-holl pa ve muioc’h ezomek, ’vel ar paour kæz anaon.
Oh ! an abardevez-man, na ankouain ’nei biken !