Mont d’an endalc’had

Dekved pennad — II

Eus Wikimammenn
R. Prud’homme, 1903  (p. 285-287)



II


Ti Leanezed ar Garante : ar vugaligo. — Ar grennarded.


Da div heur hanter, hadveren ; ha goude, baleaden en kær, pe gentoc’h endro da gær evit gwelet kouencho.

Kentan hini a gavomp war hon hent, eo hini C’hoarezed ar Garante, pe, mar geo gwell ganac’h, C’hoarezed Sant-Visant a Baul.

Pemzek vla ’zo hepken eo bet savet o zi, ha n’eo ket c’hoaz peurachu : ar peadra eo a vank d’ê. An diabarz anean zoken n’eo ket induet dre-holl. N’euz forz : bepred e zo tud ezomek ennan, en peb korn, ha tud a bep seurt noad. Pemp pe c’houæc’h rum a zo anê. Da gentan ar vugale n’o deuz ket c’hoaz pemp pla. Ouspenn daou ugent ’zo anê, hinienno neve grog da gerzet ha da gomz.

Dierc’hen int holl, ha dierc’hen ’hed ar bla, nemet epad ar goanv. Gwisket mad aoalc’h ec’h int, goude koulskoude e oant a-noaz ha druilhennek pa oant bet digemeret gant al leanezed. Darn anê ’zo kavadenno, bet dilezet gant o zud. Dre aman pa had-dime eun intanf, eo red d’ean dilezel bugale e wreg kentan : birviken na blekje o lez-vamm da zevel anê.

Darn all a zo emzivad, kollet gante tad ha mamm ; darn all a zo bet roet d’al leanezed da zevel ha d’ober gante ar pez a garfont.

N’am eus ket ezom da laret e rer dioute kristenien, hag e tisker d’ê karout Frans ha komz gallek.

Unan anê, Jorjik e hano, a lavar d’imp en gallek dre envor, hep sac’han lamm, eun istor fentuz, e komzer enni deus korn butun e dad koz. Eur plac’hik en e c’houde a deu ganti, mad-tre ive, eur zonik diwar-benn an Nedelek.

Goude ar vugale vunud, e tiskoueer d’imp ar vugale grenn. Aman daou rum : ar merc’hed hag ar bautred, pe gentoc’h pevar : rak darn anê a wel, ha darn all na welont ket (dre aman eo stank an dud dall). Holl int skolaet ha skolaet mad. Ar zouezusan eo gwelet ar vugale dall o lenn hag o skrivan. Da gentan e skrivont diragomp. Unan euz ar merc’hedigo a gemer eur baperen deñv ha kaled hag a vout enni, hep treuzan ’nei a-bez, beg ar minaoued. Neuze e tro tu d’ei ha, ’n eur dremen he bizied war an tortenno bihan a zo e-keñver pep toull, e lavar d’imp ar c’homzo-man en gallek reiz « Pelerined Frans a zo tud vad, pac’h int deut d’hon gwelet. » Setu lenned ganti ’pez he doa skrivet gant he minaoued.

Pelloc’h e kavomp eur pautrik, digor ’n e rauk eur pikol lever græt gant paperenno teñv : toullet int euz eun tu ’vel eur c’hreur, ha goloet euz an tu all a dortenno bihan. « Diskoeet d’ar pautrik, eme eul leanez, ar baperen a garfet, hag heñ a lenno d’ac’h ’pez a zo warni. » Unan ac’hanomp a dro eun toullad paperenno. « Aze » emean. Hag al lenner dall da gas e eil biz endro. « Louiz XIII, emean, a gemeraz evit kentan minist ar c’hardinal de Richelieu… » hag all. Eun histor Frans eo al lever braz.

Demp breman daved ar bautredigo a wel sklær. Oh ! hola ! Aman ’zo daoulagad beo ! Aman ’zo dremmo hag a ziskoe bean da vugale evuruz. Ar re-man, sur mad, en em zant breman evurusoc’h evit rouane. Ezet eo goud o deuz pelerined Frans brud vad en o zouez, hag e plij d’ê bep gwech o digemer. Ma Doue, petra ’fell d’ac’h ? Evel-se e tle bean kont, pan eo gwir bep gwech e lezer gant al leanez peadra d’ober d’ê eur vad bennak. Gwir eo ive n’heller ket harz d’en em ziskoel madelezus en o c’heñver.

Ken sard ha ken eün eo o lagad, ma c’honeont en eun taul kalon ar Fransizien.


————