| ◄ Barnabas | Yan a Zant-Fagond | Anton a Badou ► |
r zant-man, unan eus prezegerien wellan ar Spagn, a c’hanas en Sahagun (Sant-Fagond), en eskopti Leon, da ze gouel Yan 1430, hag abalamour da ze re oe roët d’ezan hano embanner bras ar binijen.
Kelennet mat a oe gant e dud, hag adalek e vugaleach e roas merkou anat eus e zantelez da zont.
Ne oa c’hoaz nemet eur bugel e-unan, hag e vode bugale e oad endro d’ezan da gomz d’eze eus an Otrou Doue. Ouz ar gomz e sentent outan ha gant ar brasan evez e choment, epad pell amzer, d’e selaou.
Ober a reas e studi gant menec’h Salamank, ha goude-ze e oe beleget gant eskob Burgos ha grêt chaloni.
Pinvidik dre an danve en devoa bet diouz e dud, ha dre ar garg a oa bet roët d’ezan, Yan, daoust da ze, ne glaske ket en em lakat en e êz.
En e di e veve evel eur paour, ha tremen a rê e holl amzer er beden hag er studi. E garante evit ar beorien a rê d’ezan mont alïes d’o zi, da rei d’eze kement o devoa ezom. Gwalc’hi ha louzaoui a rê o c’horfou hag o gouliou euzus, ha ne veze kammed ken laouen evel pa veze e di leun a beorien.
Ar c’hoant da zeski gwelloc’h c’hoaz skianchou Doue a lakas anezan da rei an dilez eus e garg a chaloni ha da vont da studian da skol vras Salamank. Eno, eur c’hlenved bras e gasas betek ar be : « Otrou, eme ar zant da Zoue, n’em eus mui a fizianz nemet ennoc’h ; ma tlean mervel, ho polonte bezet grêt ; mes ma tlean bevan c’hoaz, e fell d’in tremen ar blaveziou a rofet d’in en eun Urz menec’h !»
Parean a reas, ha kerkent e c’houlennas bezan digemeret en manati menec’h sant Augustin. E superiored a gasas anezan da brezek da Zalamank hag hen ober a reas gant frouez.
Kêr, d’ar mare-ze, a oa rannet en diou gostezen ; bemde e veze kann etreze. Dre e brezegennou, Yan a glaskas lakat ar peuc’h etre Salamankiz.
Eun devez, e klevas ar c’hleier o c’hervel an dud d’an emgann ; redek a ra kerkent d’en em lakat etre ar vrezellourien ; pilet gant ar re gentan, e savas a neve, hag e kreiz trouz ar c’hlezeier, e prezegas ar garante gristen. Selaouet a oe hag an emgann a davas. Prest goude, avat, e welas unan eus ar vistri o vodan a neve e dud : ken dispont ha tra, en em lakas en kichen dor e di hag e kendalc’has da brezek : « Lazet ar manac’h-ze ! » eme ar mestr fuloret. Daou zoudard a zav o c’hlezeier war benn ar zant, mes o divrec’h a goue morzet. Strafuilhet holl, en em dôlont d’an daoulin, ha war beden Yan, Doue a roas d’eze ar pare.
Sant Yan en devoa eur garante vras evit Jezuz-Krist en sakramant an Oter ; pa lavare an oferen, oa muioc’h henvel ouz eun êl eget ouz eun den, ha meur a wech, eme sant Thomas a Villanova, e welas Jezuz dirazan en hosti zakr. Doue a roas d’ezan ar c’halloud da lenn en kalonou an dud, hag en doare-ze e reas da galz pec’herien dizrei war hent ar baradoz.
Anaout a rê, zoken, ar pez a dlee en em gaout en amzer da zont. Eur breur d’ezan a gollas e verc’h ; an den kez a oa ken glac’haret ma n’halled ket e frealzi. Yan a gemeras true outan hag a lavaras : « N’et ket da ouelan d’ho merc’h ; eur fallaen he deus bet, ha netra ken » En em lakat a reas da bedi, hag ar plac’h yaouank a zavas leun a vue.
En Salamank, eun dijentil a rene eur vue direiz gant eur plac’h fall. Yan a yeas d’e gaout ; e gomzou a yeas don en kalon an den reuzeudik, hag evit ober pinijen eus ar skoueriou fall en devoa roët, hen pedas d’e zigemer e-touez e venec’h. Ar plac’h fall, avat, pa welas ar pez a oa digouezet, a vagas kasoni ouz ar zant hag a lakas poëzon en e voed. Mervel a reas d’an 11 a vezeven 1479.
Ar miraklou a c’hoarvezas war e ve a reas d’ar pab Alexandr VIII sevel anezan en renk ar zent, er bla 1690. Kêr Salamank he deus e gemeret da batron.
J. B. M.
Ar glao a ra droug kouls ha vad ; ar glao dour-bil a dorr, a denn hag a laz an trevajou ; ar glao dous, habask, a vag, a grenva hag a sedera aneze.
An dud ive, diouz m’int troet, a ra droug pe vad. Au dud ter eo haderien an drouz ; an dud habask eo mistri an douar.
An dud ter, elec’h lazan tân ar gasoni a zav etre o nesan, gwellan m’int eo da lakat anezan da greski gwasoc’h gwaz.
An dud ter n’ouzont kentelian eun all nemet en eur fulori ; ha koulskoude, peseurt gonidegez a gaver o fulori ? Hini ebet !
Al loened ne c’houlennont ket bezan kaset endro a dôliou baz, nag an dud a dôliou skourje ; n’eo ket a dôliou mein eo e tigas ar pastor an danvad dianket d’ar gèr ; hen dougen a ra war e ziskoa. Au dud habask, dre ne reont poan da zen ebet, e teuer ive ha ne greder ober poan ebet d’eze kennebeut.