— « Ac’hanta, Jobig, pelec’h ec’h êz ken laouen ?… D’ar c’hoad adarre, kuita ? da glask bleuniou ha mouar du ? »
Jobig a respontas dre eur mousc’hoarz kalonek, hag, en eur c’houitellat eun ton d’ezan e-unan, e kendalc’has gant e hent.
— « Paour kêz Jobig, eme ar pôtr yaouank a gomze outan ! Doue a ro konfort ha plijadur da bep-hini herve e damm skiant, war an douar-man. »
Jobig ar C’hoajou, — eul leshano savet d’ezan — a oa eur paour kêz diot, mevel en eur vereri eus ar Gêr-Wenn. Izel a spered aboue e vugaleach, en devoa bet ar gwall-eur da goll abred e dad hag e vamm, paourien gêz, met tud a boan ha tud a feson. Prest goude maro ar re-man, ar c’hoz lochig banal a zervije d’eze da di a goueas en e boull, hag an emzivad en em gavas war an hent bras, hep goudor, hep souten, na siouaz, spered a-walc’h da c’honit e damm bara.
Eun tiegez kristen eus ar geriaden a gemeras true outan. — « Ba ! eme Yann Vras d’e bried, eur genou ouzpen e-touez kemend-all, petra eo ze ? Ar pôtrig a zavo tamm-ha-tamm da heul hon re ; ne zantfomp ket hen digas hag eun ober mat hon devo grêt, ma vefomp digollet dioutan gant Doue. »
Ha dor an ti trugarezus a digoras frank dirak an emzivad. Gwechall e oa stank en hon Breiz ar c’halonou aour-ze. Doue d’o miret hirie c’hoaz, niverus en hon bro ! Tenna a reont d’ezi eurvad ha bennoz.
Ar pôtrig a greskas, ar c’hrennard a deuas da vean pôtr yaouank. Met e spered ne zigore tamm ebet. Diês e vije, avat, kaout gwelloc’h kalon evitan. Miret ar zaoud ha diwall bugale vihan e vadoberourien a oa bet e vicher a viskoaz, hag eur vamm dener n’he dije bet evit ar re-man muioc’h a evez na brasoc’h karante. Gant se, laouen dalc’h-mat, Jobig en devoa goneet grad-vat an holl, an ti a zeblante goullo pa ne veze ket er gêr.
An amezeien a lavare alïes da Yann-Vras e oa sot o viret war e choug eun den na rae d’ean, koulz laret, labour ebet. Yann ne responte ket dalc’h-mat, met e zonj en devoa.
Penôs, kas Jobig er-maez e di ? Biken avat ! An tiegez ne vije ket ar memes hini ! Ne oa ket prest !
Hag ar bloaveziou a dremene, skanv ha laouen, evit ar paour kêz diskiant, evurusoc’h marteze en e stad evit ar speredeka eus ar bed. Evit gwir, eun den iskis e oa Jobig. Bep sul ha d’ar pemde, e veze gwelet, eur banerig vroen ouz e vrec’h, o treuzi ar geriaden hag о kemer gwennojen ar c’hoad bras a oa a goste da gêr. Ac’hane e teue d’ean e hano, hag eno gant al lapoused e veze en e blijadur.
Doue, ma ’n devoa serret outan levriou skiantek an dud, a dispake sklêr dirakan an tenzoriou kuzet e levr kaer ar Grouadelez. Gwelet e veze o chom eurveziou penn da benn, azeet war ar man ouz troad eur ween pe harpet ouz eur garreg, da zelaou richan eun evnig, da zellet ouz eur wazig o ruilhal war ar bili aour e-mesk ar bleuniou.
Eun devez, daou alïes zoken, e chome evel-se da redek ar c’hoadou, ha ne distroe nemet leun e baner a vouar, a graon, a lus du, a roe ’hed an hent d’ar vugale. Kement-se holl en devoa goneet d’ean karante tud vat ar Gêr-Wenn. Er goueliou, er beilhadegou, er prejou, Jobig a oa klasket ha prizet evel ar re-all.
An dud yaouank, evit farsal, a c’houlenne outan a-wechou : « Ha te, Jobig, n’ez teus ket choazet mestrez ebet evit c’hoaz ? Poent eo d’it sonjal, pôtr ! Allo, gwelomp hag hen ez teus lagad ! »
Jobig ne responte ket, met e zonj en devoa, evel ma ’c’h êt da glevet.
Koanta plac’h yaouank ar Gêr-Wenn e oa Janig ar Mignon. An holl bôtred yaouank a rae d’ezi sellou flour rak, ouspenn ma oa plac’h faro ha plac’h fur e oa eur benherez vat. He zud a zalc’he eur vereri d’ê o-unan ; ne chome gante bugel ebet nemet Janig, hag e veze laret en devoa ar Mignon koz eur yalc’hadig vrao a arc’hant.
Ar c’halanted a verve eta en-dro d’ar plac’h yaouank, met houman ne daleas ket d’ober he choaz. Perig ar Barz e oa hano ar c’hoantiz evurus-se, ha, red eo laret ar wirione, dellezek e oant an eil ouz egile.
Perig a oa labourer-douar evel e dud ma veve gante. Diês e vije kavet pôtr yaouank gwelloc’h savet na reizetoc’h evitan. Eur garante vras a skoulmas hepdale kalon an dud yaouank, hag, er vro tro-dro, e ouie an holl e oant prometet. Bale a raent a-gevret foariou ha pardoniou. A-hend-all, pa veze falc’hadeg, dornadeg pe labouriou all e ti ar Mignon koz, Perig a veze klasket da gas ar penn. Kement-man a roe tu d’ar yaouankizou all da dabutal anean ha da c’houlen :
— « Ac’hanta, Perig, pegoulz e vo an eured ? Ro eun tamm c’hoari gaer d’imp eun dro bennak. Skuiz omp o c’hortoz ! »
Per hag e zousig ne c’houlennent ket gwell, met ar re goz ne oant ket c’hoaz tuet mat a-walc’h.
— « Kemeret hoc’h amzer, bugale, a lare tad Janig ; an traou n’int ket c’hoaz reizet d’am sonj… Pelec’h ec’h efet an de war-lerc’h ? »
— « O ! duman a zo plas a-walc’h, a responte Per, ha ma zud ne glaskont ket gwell evit kaout Janig en o zi. »
— « Aman n’eo ket labour na frankiz a vank ive, eme Janig ; êsoc’h e vije d’ec’h, ma zad, pa vije Per o terc’hel penn ganec’h. »
— « Ta, ta, ta, eme an tad ; da bep evn e neiz ; tiegez koz ha tiegez neve n’int ket grêt da vont asamblez ; daou den dimezet o deus ezomm eul loch. Breman, n’eus mereri ebet da feurmi dre aman, met, eus an eil de d’an all, e c’hell digoueout. Silaouet ali ho tad, bugale, n'ho pezo ket a geun. »
Hag an dud yaouank a blege. Prenestr he c’hambrig a oa troet war al lïorz ; ar plac’h yaouank he digoras, ha, harpet outi, en em lakas da hunvreal.
An amzer a oa klouar, ar maez a oa sioul eus sioulder divent an diskarr-amzer, ar sioulder hunvreüs-se a luskell ar galon etre al levenez hag ar velkoni, hag a ra d’ezi gouzanv ken reiz douster nerzus ar garante. An heol a zave goustadik en dremwell, e vannou aour en em zile doanius e-touez an deliou briz-velen, e taole dindane an evned o diskanou karantezusa. Pep tra a zeblante envori kaerder an devez a zave war ar gêrig, ha mousc’hoarzin d’ar plac’h yaouank, a chome sebezet dirak ar mintin lugernus-se, mintin diwean he yaouankiz, henvel a-walc’h ouz stad he c’halon…
Hag he buhez tremenet a dremenas en eun taol dirak he daoulagad. Dudi, evurusted, bleuniou, setu ar pez he doa kavet war he hent ! Doue a roas d’ezi eun tad hag eur vamm eus ar gwella, a zeskas d’ezi abred kerzet war hent ar furnez, hent an evurusted glan a gaver o poania seder ha laouen en frankiz ar maeziou. He c’halon en em stagas ouz eur stad-vuhe ken kaer. Bevan evel he zud, e-kreiz he bro, gant eur c’hristen hag eur gwir-vreizad evelti, setu hunvre he c’halon, hag, evel pa vije o tiarbenn he c’hoantegeziou, Doue a lakeas hepdale war he hent ar mignon a glaske. Deut e oa an de da zeveni an hunvre, deut e oa an de a dlee hec’h unani d’an hini a gare muioc’h egeti hec’h-unan. Eur vuhez all a yê da zigeri eviti, pounneroc’h, trubuilhusoc’h marteze ha, koulskoude… daoust ha ne vije ket brao bevan e goudor eur garante virvidik diazezet war doujans Doue ?
— « Ma Doue, trugare, eme ar plac’h yaouank ! » Ha daerou a c’hlebias he diouchod, daerou a levenez mesket a dristidigez, rak an de-se he rente ken evurus, he diframme digant he zud vat. He galon a ’n em zerre о sonjal en glac’har mut a lenne bemde e daoulagad he mamm, о sonjal en he zad, a chome hep eur bugel da harpa e gozni.
Mouez skiltr ar biniou о sevel er pellder ha dor ar gambr о tigeri a dennas anezi eus he hunvreou.
— « Savet out, Janig ?… Penôs, gouela a rez ! » —
Ar plac’h yaouank, hep respont, en em daolas etre diouvrec’h he mamm. Eur pennad e veskjont о daerou.
— « Allo, sec’h an daerou-se, eme ar vamm da genta : an de-man a zo eun devez kaer evidomp, ne fell ket e denvalaat gant an disteran koumoulen a dristidigez. »
— « Mamm,… ho kuitaat ! »
— « Em c’hichen e chomi : bemdez en em welfomp. Hon merc’h ne vo ket kollet, hag eur mab hon eus ouspenn ! »
Hag ar vamm a vousc’hoarze evit mouga an daerou a garge he daoulagad.
— « Sell, emei a-benn eur pennadig, pegen kaer eo an amzer ! Daoust ha gouela a c’hallez pa gan an evned ken koant ha ken lirzin ?… О la ! piou a zo du-hont war ar c’hleun en tu all d'al lïorz ? »
— « Piou ? eme Janig, ?… Jobig avat, mamm gêz. Ya, ya, hen eo ! Daoust petra a ra aze ? »
An diskiant a oa dindan eur bod kelve, troet ’trezek ar prenestr. Eur bod glazur a oa en e zorn. Sonjal a reas dont betek an ti,… ha, souden, evel pa n’en dije ken gwir da dostaat, ec’h astennas e vrec’h evel da ginnig ar boked, ha, goude bezan graet eur zell diwean, e tec’has kuit en eur redek.
— « Ar paour kêz, eme Janig ! True am eus outan. »
Daerou a deneridigez a ruilhe war dioujod ar gerent, ha kalon ar priejou-yaouank a oa leuniet a evurusted. En-dro d’ê, kerent ha mignoned a bede Doue evite. En o c’halon gras Doue a rene : en de a-raok e oant bet o-daou o taoulina ouz an daol sakr. Jezuz a oa pedet d’an eured hag hen a vije da viken siel o c’harante !
An iliz koz, iliz o badeiant hag o fask kenta, he devoa gwisket evit o eured he gwiskamant ar goueliou bras. Ar c’hleier a vralle hep ehan hag ar « Veni creator », ar « Magnificat » a zave nerzus d'an nenvou, heuilhet gant son ar c’horn bras ha gant mouez ar zakrist koz, pedet ive d’an eured, hag a chache warni a-bouez frega e c’henou.
An oferen a echuas, hag an daou zen yaouank a deuas er-maez. Ar zonerien, deut d’o gortoz da doull ar vered, a grogas adarre da zon. Hag ar zellou a zo paret warne ! Met ive, pegen koant eo Janig, gant he c’holierig gwenn, he c’hoef brodet lakaet ken dereat war he bleo melen frizet ! pegen ouesk Perig gant e chupen danve, e dog bleo-go du-fin hag e vruched wenn digor !
— « Pell 'zo ne oa bet gwelet tud-eured ken dereat dre aman, eme an holl en eur vouez. Gant se fur ha nerzus. Galvet int, a dra zur, d’ober menaj vad. »
Ar bôtred yaouank, gwintet ’benn neuze war o c’hezeg, a oa dastumet war ar blasenn. Loeiz ha Pipi a bourmene o re e-touez an dud evit diskouez ar rubanou marellet staget ouz o fennou. Gante e oa deut an traou !
Hag an eured a guita ar vourc’h. Perig, e wreg yaouank en e gichen, a gas ar penn ar wech-man. Hag e seblant lorc’hus hag evurus o toucha d'e gazeg « Koantig », a ziskouez, savet he fenn, kompren eman ar renk a enor d’ezi en de-se.
Hanter-hent, an holl a ranko dale da dibri eun tamm bara gwiniz hag aman gant eur werennad jistr, digaset d’o diarbenn gant tud al labour, ha, goude, da « Bark ar Gestenenn » da welet ar c’hrog bras.
Ar c’hrog bras !… ya, evit ar bôtred, met ar merc’hed, a-boan erru er Gêr-Wenn, en em dastum war al leur-gêr, hast d’eze da welet soner ha danser o tegoueout.
— Hola, merc’hed kez, n’oc’h ket arru eno c’hoaz ! Du-ze, e park ar chach, pôtred ar c’hezeg a zo oc’h en em dagan. Ar maout a zo torchet gant an hini a zonjet an nebeutan, gant Erwanig ar Mest… Et d’en em lipat breman gant tud evel-se !
Loeiz ha Pipi a zo chomet batet.
— « Hag hen a lare d’in ne fizie ket lezel e hini war ar rubanou. »
— « Sell aze eun hinkin. »
Met ar biniou a c’halv an dud evit « dans ar boked ». Per ha Janig a c’hortoz war al leur-gêr. N'eus ket amzer da chom da chikanat. Ar bôtred prim-ha-prim a chench o dilhad hag a dibab o danserezed.
Aman eman ar gwasan krog evit ar re-man. Daoust ha kerzet a ray an traou d’o sonj ? Kalz a welas o mennad o tont da wir, met lod all, siouaz ! a rankas ober sellou du. Evel-se, Louiza baour a chomas he genou ganti war c’houec’h eur, o welout Laouig, an danser, o rei, en eur vousc’hoarzin, e viz bihan da Zoazig an davanjer roz, tra ma rankas-hi, — ya brao a-walc’h, pe chom er-maez ! — kouean adarre gant he Jilez, en em gave bepred en he c’hichen, kaer he devoa trei diwarnan.
Koulskoude, lanchen ar zonerien a gerze skanv. A-benn eur pennadig o soniou laouen a ziroufennas pep tal hag a rentas an holl ken laouen hag an heol a bare skedus war ar gwiskamanchou lugernus.
Souden, eur voulig douar a faoutas an êr hag a deuas, ’n eur dremen ’us da benn an dud eured, d'en em vruzuna e-kreiz an dro-zans. An holl a chomas a-sav.
— « Piou en deus graet an taol-ze ? »
— « Sell unan o tec’hel du-ze d'ar red ! Sellet ’ta ! »
— « Jobig ar C’hoajou ! eme an holl en eur vouez. Bleuniou a zo gantan. »
Jobig e oa, e gwirionez. Kuzet ’dreg ar c’hleun, e selle ouz an ebad. Eun tamm kounnar a verve en e galon, ken dizrouk peurvuian hag, evel ma tremene Janig hag he den ez-eün d’ezan, e krogas en eur vouden douar hag e taolas anei war-zu enne. Neuze, ’vel mezek ouz e daol, e kemeras d’ar pevarlamm gwenojenn e goajou.
— « Ne oa ket pedet marteze, eme unan ? »
— « Eo, eo, eme Janig, met n'eo ket deut, war a welan. »
Koulskoude, an eured a gendalc’he bepred. Epad daou devez leun, an dans, ar c’han, ar baleadennou en em eilas e-kreiz ar vrasa plijadur. Biskoaz ne voe gwelet eured ken kaer, ken reizet hag hini Janig ar Mignon. Siouaz, tremen a ra pep tra war an douar-man. Tamm-ha-tamm brud an eured a davas, ha ’benn eiz de goude Per hag e zousig a oa er C’hoadig o tigeri o ziegez.
N’ouveez ket, Perig ? Me am be aon a-wejou na vefemp re… »
— « Pesort sonjou, a lavare Perig ! Doue a ro d’imp hon evurusted. Keit ha ma vefomp feal d’e lezen, e c’hallomp bezan dinec’h. »
Ar priz a voe graet ha ’benn an de war-lerc’h, ar mevel a heuilhe Perig d’ar park.