Bilzig hag e vennoziou

Eus Wikimammenn
Ad. Le Goaziou, leorier, 1925  (p. 52-53)



VIII


Bilzig hag e vennoziou


Keit ha ma pade ar goanv, Bilzig, en ti-nean, gant ar merc’hed, ar wazed, a ziske ar pez o devoa o-unan disket gant o zadou koz. Skol vat, ar gwella skol. A-nebeudou evel-se e sile en e evor, en e spered, nerz ha furnez, holl c’hened e vamm-bro ; arabad eo ankounac’haat he zechou, he siou, he youlou mat pe fall.

Evel-se ive ar Vretoned yaouank, o c’halon hag o ene moulet war re o zadou koz, a reno o bue, sklerijennet gant ar skoueriou a deu d’ê eus fin fons goueled ar blavejou, pa oa o gouenn skignet war douarou ar Sav-heol, a-rôk ma teuas o zud koz en enez Breiz.

Ha Bilzig, pôtr abret, lemm ha prim, a zune, a zene ar c’hôjou, al lavariou, ar zoniou, ha dindan e evor digor-frank e tastume anê. Ha pa ’c’h ê, eur wech an amzer, da vesa saoud ha denved e amezegez war an torrod yeotek, e-unanik, dirag an dremwel, ar c’hôjou, al lavariou, ar zoniou a deue da nij dirak daoulagad e goun. Alïes, dirag ar mor, e chome sounnet da heuilh war ar wagenn hent eur vag pe hini eul lestr, pe a-dreuz an oabl nij ar gwennilied, nij ar brini-mor. Na karet an nije bet mont gante ! Pelec’h, n’eus forz pelec’h, gant ma vije bet aet. Mont da vale, da redek bro evel « Pôtr e vaz-houarn », evit savetei prinsezed ; evel « Tignasennig » hen ac’h aio ive en karroz alaouret, hag evel « Iann hep aon » netra ne vo kât d’hen sponta. Hag e kane, ar pôtrig emzivad, reuzeudik, dirag ar mor, war an torrod :

Mari-Morgan, turlutud,
Deus davidon d’ar Palud,
Hag ac’hane d’an Trêz-gwenn
Hag ac’hane d’ar Velevenn !

Kaer an nije kana, Mari-Morgan ne deue ket da gerc’hat anean.

A-wechou all, dirag ar mor dirollet, war e spered en em skigne eul lijenn, eur vrumenn a velkoni, ha neuze, goustadik, e fredone eur zonig bennak klevet gantan en ti-nean, hag homan dreist ar re all :

Doue da rei d’ar weennig
Avel dous ha glizenn dener,
’Vit ma vleuio ar rozennig,
Pell diouti ar gwall-amzer !

Abret a-walac’h e c’houezo
Avel gwalarn war ar rozenn
Abret a-walc’h e sklabeo
E deliou war hent an anken !

Ha, daoust d’e baour kêz devejou da vea kelc’het gant an ezommou, daoust d’an dienez da bega war e groc’hen ha war e galon, abeg e kave ar pôtr evelkent en nerz e yaouankiz, da leuskel e vennoziou da nijal, gwennilied dibreder, a-dreuz oabl koumoulek an huvreiou.

Hag a-greiz an nebeuta a-wechou, keit ha ma vije o zonjal evel-se en e stad, alïes en netra :

— « Bilzig ! Bilzig ! a grie warnan Madelen pe Yannig, Bilzig, ar vioc’h a zo o laerez !… » pe « Poent eo d’emp mont d’ar gêr… Selaou : an danvad bihan a vee war-lerc’h e vamm » :

Mammig koz, deus « d’an der »[1]

— Gwir eo ! eme Bilzig. Met selaouit breman petra ’respont ar vamm-danvadez : « P’am mo debret, tamm ac’han, tamm alese, me a yelo ! »

  1. Evit difreza an oanig : deus d’ar gêr.