An Amzer Goz keltiek

Eus Wikimammenn
René Prud'homme, Moriz an Dault, 1904  (p. 50-64)



X


AN AMZER GOZ KELTIEK


En amzer goloet gand an dewalijen,
’Bars an amzer goz-goz, ’raok an amzer gristen,
Ken koz, ken eo kollet diouti an envor,
Moarvat nebeut ’amzer goude dic’hlan ar mor ;
Gouenn-veur ar C’heltied, zavet ’bars an Azi
’Ziskennaz d’an Urop da glask douar ha ti.

Ganet ’n eur vro elec’h e oa c’hoaz an doare
Deus an Tadou kenta, kelennet gant Doue,
Noë hag Abrac’ham, hag an holl Dadou-Braz,
War ar meneziou zec’h, en-kreiz ar c’hoajou glaz,
Dre-holl ar C’heltied, elec’h e tremenent,
En enor da Zoue a zave mein divent.

Ar sklaerijen genta ’zo bet gante skuilhet
War an douarou goue hep reiz hag heb oaled.


Darn a lar : D’ar c’houlz-ze na oa ket c’hoaz digor
Ar striz a zo brema karzet ’tre an daou vor.
Na oa ket c’hoaz ezom deus bag ar mordead
Evit mond da Vreiz-Veur : an dud a ie war droad.
Mez tud all gwiziek a lavar c’hoaz ive
’Oa Breiz-Veur enezen a-grenn war-benn neuze.


N’euz forz, treuzet gante Striz-vor pe Gour-enez,
Pep rumm, er vro neve, ’zavaz rouantelez.

Mez an holl Geltied na dreuzjont ket ar mor,
Rak eun nebeut rummou ’ziskennaz en Arvor.

Arru en Penn-ar-bed, en Breiz, an dud hep doan
A zistroaz war glei beteg ar Mor-Bihan.
— « N’hellomp ken mont pelloc’h… aman ’vo an diskuiz :
Sonjomp eta brema da zevel eun Iliz. »

Neuze ’welaz ar Bed pez n’oa ket gwelet c’hoaz :
Brasa labour bet graet war an douar biskoaz.
Den na oar ped bloavez, ped kant vloa marteze,
E padaz al labour graet en enor Doue.

Ugent milier mien-hir, plantet evit biken
War an dachen ’n o zav, a douge an douen ;
Mez an douen ’oa skanv neuze d’an ilizou :
Na c’houllet evite nemet bolz an nenvou.

Dirag iliz Karnak, mez beza vefe dall,
Mezewenni ’ra ’n den o sonjal en gwech-all.
— Pe seurt tud e oac’h ’ta, e ma zadiou ker !
Ha pegen bihan omp herie en ho kenver,
Pa oac’h kab, er c’houlz-ze, dre gorf ha dre spered,
D’ober al labouriou hor lak’ c’hoaz estlammet !


Hogen ive keit-ma, du-ze, ’n tu-all d’ar mor.
D’an Doue Peurbaduz e ret memez enor.
En holl broiou Breiz-Yeur, evel en Iverzoun,
Deus an Amzer Goz-ze eo chomet beo ar c’houn.


Meur a rummou tud-all, deut warlerc’h hon hini.
’Zo bet gwelet buan o sevel, o kreski,
Hogen ken buan all ec’h int holl tremenet
Ha war o dismantrou e van ar C’heltied.

Mar n’hon deuz ket savet, evel en broiou ’zo,
Paleziou kizellet krec’h-ha-traou ha tro-zro,
Ec’h eo abalamour lezen an Amzer Goz,
Lezen ar Gwir Doue, a douge he malloz
War an neb a wallje tremm an douar ken kaer
Hag a skoje eun taol war labour ar C’hrouer.
Bouc’hal na ziskare ar gwe ’bars ar c’hoajou,
Na morzol na dorre eur men ’bars ar parkou.


Beleien an Amzer, an Drouized zantel,
A gelenne d’ar bobl n’eo netra d’imp mervel :
« Petra eo ar maro, ’med hanter ar vuhez ?
Eur ouel roget zouden ’rag eur vuhez nevez ?


Zavet deus a netra, an den ’ra ’met tremen,
Mez e vad-oberou hen zav d’ar sklaerijen.
Waz d’an hini a heuilh an hent a ya d’an Drouk :
E binijen, pelloc’h, a bouezo war e chouk.
Evit mad e nesan, an hini a varvo,
En tu-all d’ar maro, uhelloc’h a zavo.

Maro ! buhez ! maro ! ha buhez er Gwenved,
’Touez ar re a garemp, ’bars an eürusted. »

Ar Feiz-ze ’re d’ar bobl zellout ouz ar maro
Muioc’h gant joaüsted ’vit gand doan na daero.
Er brezeliou euzuz, ’rag ar riskl o redek,
Biskoaz na zo gwelet paotred ken kalonek.

Ker ’zo laret ive e vevent ’mesk ar gwe,
Evel al loened mud hag evel an dud-goue,
Na oa ket, d’ar c’houlz-ze, dindan bannou an heol,
Eur bobl ken gwiziek war Vuhez ar Bed-Holl.
Ar wirionez ’luc’he en spered an Drouized,
Pennou kenta ar vro, gand o awen urzet.

Ar varzed a gane, war o zelennou aour,
Ar c’halonou uhel hag ar brasa labour.
Awen Doue ’c’houeze en o ine an tan
Ha war o lerc’h ’gerze ar bobl, braz ha bihan.
Kab e oant da beuc’haat ar mor doun en kounnar,
Ha da gerzet, o zreid distak deus an douar.


Meur ’hini a dammal d’ar c’hoz Drouized wenn
Al lazou graet gante war c’horre an dol-ven,
Mez red eo, ’raok barni an amzer dremenet,
Deus an amzer neve distaga hor speret.
D’ar c’houlz-ze ar fallakr, distroet deus ar Vad,
’N oa pemp bloa dirakan evit ’n em wellaat ;
Ha p’ arrue ’vitan an amzer da baea,
Anean e-unan ’c’h e d’ar maro gant joa.
Brema bec’h ar muntrer a bouez c’hoaz war e chouk
Beteg an eur e gouez ar gontel war e c’houk.

Nag a den a furnez ’roe e wad da skuilh
’Vit distrei deus ar vro ar gwall hag an drubuilh !
Pegen nebeut brema a gerzfe d’ar maro
Evit mad e nesan hag evit mad e vro !
Pegen nebeut herie, d’o ine, ’deuz evez
Lec’h gwech-all e kredet en he divarvelez !

Nan, n’et ket da gredi ’oa hon tadou tud goue,
Re uhel e savent o spered evit-se.

Goude eo e kouejont, dindan ar Romaned
Pere a harluaz kredennou an Drouized.


Eun den, en eur vro all ’roaz c’hoaz e vuhe,
Mez henez ’oa hanvet Jezuz, Mab da Zoue.


E zakrifiz a ra da galz ’anomp kredi
Penoz gwad hor Zalver a oa breur d’hon hini,
Ar Skiant ’lar ’n efoa ar Galileaned
Tennet o rumm ive deus gouenn ar C’heltied.
Pez na heller ket nac’h ha pez a zo gwir mad,
Eo ’gemeraz buan ar greden gristen troad :
Hon tadou a gave, ’bars ar Gristeniach
Meur a greden henvel ouz re an Drouizach.
Pez a re dienez ar muia da heman,
Jezuz-Krist — o burzud ! — hen digase gantan ;
Da laret karantez an eil ’vit egile
’Ra d’an den ’n em steuzia en karantez Doue.

Na dleomp ket gwelet Mestr ar Bed, hor C’hrouer,
Man ’met dre e c’halloud hag a-dreuz e vrazder ;
N’omp ket ganet hepken evit hon flijadur,
Mez ’vit karout ive, ’vel breur, pep krouadur.

An Drouizet vrudet, deut d’al lezen gristen,
A roaz da Jezuz e genta beleien :
Nag a Zant enoret ganimp, n’euz ket gwell bell,
Pehini a oa bet Drouiz en Breiz-Izel !
Nag hini a oa deut deus an tu all d’ar mor,
Pehini a hanvaz Doue : Ezuz ha Ior !
Er venec’hi zantel, a zic’hoane dre-holl,
Pep manac’h ’oa eur barz ha pep barz abostol.


Mez siouaz ! d’ar c’houlz-ze, ar Zaozon hep lezen,
Deut deus broiou ar skorn war o bagou kroc’hen,


A c’houeze en Breiz-Veur an tan hag an argad
Ken ’oa du gant ludu pe ruziet gand ar gwad.
Ha ken pell e padaz ar brezel miliget,
Ha kement a Zaozon, bep bloa, ’deue bepred,
Ken e teujont a-benn da drec’hi hon tadou,
Harluet er c’hoajou ha war ar meneziou.

’N eur gana truezuz, darn a dreuze ar mor
Evit goulen zikour digant breuder Arvor.
Gante e tigasent ar sklaerijen gristen
Pehini a lugern war ar bed da viken.


Pleget du-hont dindan ar Zaoz, ha diwatoc’h
Dindan an Normaned, argarzuz c’hoaz muioc’h,
En-pad c’houezek kantved daoubleget ha moustret,
Hon breudeur a Vreiz-Veur a zo bet ankoueet :
Ni hon-unan delc’het gant brezeliou gwech-all
Ha goude harluet gand treitourien Bro-C’hall,
Hon doa trewalc’h d’ober da ziwall hor buhe
Ken e kolljomp an eil deus egile doare.

Koulskoude awechou e teue d’imp ar vrud
Deus broiou a Vreiz-Veur elec’h a veve tud
Pere ’vit ar Zaozon n’o deuz ’met kasoni
Ha pere ’gomz eur yez henvel euz hon hini,


Ia, ’pad c’houezek kant vloa, o Barzed a Gymru !
Ker ’n oa ’n awel c’houeza hag an nenv beza du,
C’houi a vire bepred, ’re-da-re, an tenzor :
Skiant an Drouized, deut d’imp dre hoc’h envor.

Brema meulomp Doue ! Goude eun noz ken hir,
An heol ’ya da bara c’hoaz war hon talou dir.
Arru eo an amzer da glask dorn ha skoazel.
Iverzon, Bro-Gymru, ha Skoss ha Breiz-Izel
A zo c’hoaz peder c’hoar distaget mez beo mad
En o c’halonou tom, o virvi, memez gwad.

Bugale o feder d’ar C’helt koz heb aoun,
Setu, o tihuni, o deuz memez naoun.
Na kabestr, nag hual abeurs an Ermeziad !
Re bell o deuz ’n o c’hreiz kuzet o c’halonad !
Unaniez ’ra nerz ! Pa vefomp unanet,
E vo rouantelez ar bed d’ar C’heltied.

Savet ’ta Barzed koz a bep koste ar mor !
Ar Gwenn-Ved, evidoc’h n’euz na moger na dor.
Gildas, Herve, Kadok, Aneurin, te Marzin,
Liwarc’h-Hen, ha Gwiklan, ha te Taliezin !
Distroet c’hoaz eur vech d’an Abred trubuilhuz ;
Graet diouzimp Barzed awennet ha nerzuz,
Ra skoio ho mibien o bec’h diwar o chouk
Ha ra vo deus ar Bed troc’het grizien an Drouk.