Pajenn:Troude - Marvailhou, 1876.djvu/1

Eus Wikimammenn
Adlennet eo bet ar bajenn-mañ
431
MAR

MARRAT, v. a. et n. Ecobuer, et aussi travaillier à la marre. Voy. le précédent. Ce verbe s’emploie aussi comme substantif : ar marrat, l’écobuage. Voyez ce qui est dit à ce sujet au mot INFINITIF de mon Nouveau Dictionnaire 1869.

MARR-BIGELL, MARBIGELL (marbig-ell), s. f. Marre, outil d’agriculture.— Marr, marre, et pigell, houe, hoyau.

MARREIN (marre-in), v.a. et n. V. Le même que marrat.

MARS. Voy. MARZ.

MARSE, adv . V. Peut-être. Ce mot est, comme marteze, une contraction de mar teu kemen̄t-se, si vient cela.

MART, S. m. (anc.) Mort s. f.

MARTEZE, adv. Peut-être. Ce mot est une contraction de mar teu kement-se, si vient cela.

MARTI, s. m. C. Beza er marti, être en nourrice, parlant d’un petit enfant.

MARTOLOD, s. m. Matelot ; pl. ed.

MARTR, s. m. Fouine, animal ; pl. ed.

MARU, s. m. V. Mort, décès.

MARU, adj. V. Décédé, mort.

MARUEIN (maru-e-in), v.n.V. Mourir ; p. maruet.

MARUEL. v. n. V. Mourir ; p. maruet.

MARV. s. m. et adj. Voy. MARO, mort, s. m. et adj.

MARV-SKAON̄ , s. m. Tréteaux funèbres. — Marv, maro, mort, et skaon̄, banc.

MARVAILL (L mouillées), s. m. Conte, histoire faite à plaisir pour amuser ; pl. marvaillou.

Dans mon Nouveau Dictionnaire français-breton 1869, Je me suis longuement étendu, au mot STYLE, à faire ressortir l’originalilé du style des contes bretons (marvaillou), et J’en ai donné un échantillon au mot VERS, poésie. Je ne puis résister ici au désir d’en présenter un second exemple. — Le premier de ces contes est dû à M. Milin (Gabriel). écrivain breton d’un incontestable mérite.

Au sujet de ce premier conte, je dirai, pour en faire connaître la portée, que Michel Le Nobletz et le P. Maunoir, tous les deux missionnaires, ont composé à diverses époques (vers 1650) une foule de cantiques sous les noms de Hent ar Baradoz et de Ar Vuez gristen, et que, de plus, il parait avéré qu’ils ont composé des tableaux » (taolennou) dans lesquels ils introduisaient et mettaient en scène bêtes et gens, afin de rendre plus compréhensible aux habitants de la campagne les lois de Dieu et le chemin du paradis.

On pense que le récit qui suit est la paraphrase d’un de ces tableaux. — Voyez ce qui est dit du style des contes au mot STYLE de mon Dictionnaire français-breton 1869.


AR PAOTR LAOUIK
HAG ANN AOTROU DOUE


E Plougerne gwechall-goz e voa o choum eunn intanvez hag e devoa tri baotr, iaouankik ho zri c’hoaz. He goaz, labourer douar, a voa maro, ann den keaz, oc’h ar boan. Ne voa ket gwall bell abaoue c’hoaz, ha brema, evel a c’hellit kredi, ann intanvez paour-ma e devoa dienez muioc’h evit ne devoa bet araok ; ne veve hi brema hag he bugale nemet dioc’h kaloun vad ar gristenien ho devoa truez out-hi. D’ar c’houlz-ze, ann dud a voa mad oc’h ar paour, hag hed ar weach int bet, evit doare, enn hor bro.

Goude daou pe dri bloaz. paotr kosa ann intanvez pa voe great he baskou gant-han ha p’en devoe paket he drizek vloaz, ann holl tro-war-dro a lavare d’he vamm e voa mall braz d’ezhi lakaat anezhan da ober eunn dra pe zra euz he gorf.

Ann intanvez-ma a wie ervad e voa gwir kemend a lavare ann dud d’ezhi, hag eunn dervez hag hi mont ha komz oc’h he vap ha lavaret d’ezhan e voa diwar eur mare mez d’ezhan choum da veva diwar ann aluzenn, ha bez’ e tlie mont brema da labourat evit gounid he vara. — Ne c’houlennann ket gwell, va mamm, hag o