Mont d’an endalc’had

Myster an Drindet

Eus Wikimammenn
L. Prud’homme, 1846  (p. 14-18)


var myster an drindet

Guelet hon deus penos ez-eus un Doue infiimant parfet pehini en deus crouet quement-so, a zo præsant dre oll, a c’houarn pep tra ; penos en deus parlantet d’an dud, guechal dre voyen ar batriarcnet hac ar brofetet, ha da ziveza dre voyen Jesus-Christ, e vab unic, hor Zalver. An Doue-se infinimant parfet a zo un Doue unic ê tri ferson : Tad, Mab ha Speret Santel. Ne deus nemet un Doue, ha na ell beza nemet unan : ar Scritur, hac ar ræson he-unan fontet var ar feiz a ro deomp ur breuven sclear eus a guemen-ma.

I. Ar Scritur : me a zo, eme Zoue e-unan, an ini a zo : ego sum qui sum [1] ; da lavaret eo an ini a zo dreizan e-unan ; an ini n’en deus bet commançamant, ha n’en devez a fin-ebet ; an ini ne zepand diouz den hac a behini e tepand pep tra. Evel-se Moyses a adressas guechal ar c’homzou-ma d’ar bobl a Israel: « An ini a zo, en deus va digacet d’ho caout : qui est, misit me ad vos [2]; cetu ama, ar pez a lavar an Autrou ho Toue : Pobl a Israel, anavezit e zoun un Doue unic, ha penos n’en deus Doue-all-ebet nemedon-me : me eo an ini en deus o tennet eus a zindan domination Pharaon : ne adorot ha n’ho pezo Doue-all ebet nemedon-me [3]. » Doue, evit, renta ar virionez-ma sclerroc’h, en devoa ordrenet en testamant ancien penos ne vize nemet un templ e pe lec’h e vize adoret, ha nemet un auter var behini e vize offret dezan sacrifiçou.

II. Ar ræson, fontet var ar feiz, a lavar deomp penos an Autrou Doue o veza crouet pep tra a dle ive beza mæstr absolu var quement-so ; mæs o suposi cals a zoueou, an eil a ell controlia eguile, hac en em oppos memes an eil da volontez eguile, ar pez a zo parfætamant ridicul ha diræson... Evel-se an dud a gonservas, epad pell-amzer, an anoudeguez eus a un Doue unic. Mæs ar bed o veza deut da fallaat ha d’en em ruillal er fang eus a bep seurt dizurzou, tevaligen ar pec’het en em squignas quasi dre’r bed oll, pehini a zeuas da veza, eme Vossuet, henvel ous a un templ-bras e pehini pep tra oll a oa Doue, nemet Doue e-unan. An dud a adore an heaul, ar stered, ha memes an imachou coat pere a oa al labour eus o daouarn. An Ægyptianet, ar Grequet, ar Romanet pere a oa gant ræson quer brudet dre o guizyeguez, o zalenchou-caër hac ho galloud, ne voant quet er poent-ma furroc’h eguet ar re-all : beza o devoa ive un niver-bras a zoueou quen ridicul pe ridiculloc’h an eil eguet eguile : an Ægyptianet a adore betec al lugumach a zivoane en o jardinou ! Dallentez an idolatret-ma a eston ac’hanomp, couscoude hon deus bet, holl-unan, en em gomportet evelto. Ar feiz hac ar religion o veza renquet quemeret an tec’h eus a Franç, epad ar revolution-vras, an idolatriach en em squignas ive en hon touez. Cals eus ar Francichen, goloet eus a devaligen hac eus a lorgnez ar pec’het, a oue disquiantet avoalc’h evit adori an traou crouet, evel ar meneziou, ar guez, an dud coz hac an dud fall-memes. En amzer drist-se, e vize guelet dre-oll an auteriou profanet, ar c’hroaziou discaret, an templou santel distrujet. Alies ar plaçou public, ar ruiou, an henchou memes a vize goloet a chafodou hac a bep seurt instrumanchou a varo : ne glêvet a bep-tu nemet clêmou an dud just o vervel dindan tauliou ar re fall, victimou d’ar vrassa injustiç : ar Franç pehini a rê guechal admiration ar broïou tro-var-dro, ne offre mui d’an Europ spountet nemet an imach horrupl eus a gavarn ur vanden laeron pere en em vuntre evit caout an eil peadra eguile. Evel-se an den abandonet gant Doue ha lezet da veva en ê rôl, ne dê ne-met ur zourcen a vreinadurez hac un abym a zizurz.

III. Ar ræson eta fontet var ar feiz a zesq deomp penos ne deus nemet un Doue ha na ell beza nemet unan ; mæs (ar revelation, da lavaret eo, ar pez en deus Doue discleriet deomp, hac a zo ive merquet en e Scritur, a ro deomp sclær da anaout penos ez-eus tri ferson ê Doue : Tad, Mab ha Speret Santel) en deiz ma recevas hor Zalver ar vadiziant er rifyer Jourden, er moment-ma sortie eus an dour, an êe a zigoras, ar Speret Santel, dindan furm ur goulm, a zisquennas hac a reposas varnezan : er memes amzer e oue clevet ur vouez eus an êe o lavaret : hennez eo va Mab muia caret, an objet eus va c’homplezançou, selaouit mad anezan [4]. Cetu a ze tri ferson an Drindet ; an Tad pehini a barlant, ar Mab pehini a receo ar vadiziant, hac ar Speret Santel pehini a zisquen eus an êe ; dre ar c’homzou : selaouit anezan, ez-eo ordrenet deomp selaou ar Mab divin-ma, en pep tra, hac ê particulier, pa annonço deomp e-unan ar myster bras a behini e parlantomp. Hoguen, en annoncet en deus deomp en ur fæçon ar sclerra, pa lavaras d’e zisquibien, o veza var ar poent d’o c’huitaat goude e resurrection : Iit, emezan , instruit an oll dud eus ar bed, o badezit en hano an Tad, hac ar Mab, hac ar Speret Santel [5]. Cetu a-ze ar myster quenta eus hor feiz : ur myster, da lavaret eo, ur virionez huelloc’h eguet ræson an den, mæs pehini ne dê quet control d’ar ræson ; rac ne lavaromp quet penos tri Doue ne reont nemet unan, mæs penos tri ferson distinc an eil eus eguile ne reont nemet un Doue hepquen. Evel-se, eme Vossuet, pep-unan ac’hanomp, en deus un ententamant, ur memor, ur volontez ; en heaul ema assamblez an domder hac ar sclerigen; ar speret a zonch er pez a gar ar galon ; ar speret a repræsant an Tad, ar zonch produet gant ar speret, a repræsant ar Mab, hac ar ga-rantez pehini a zepand eus ar speret hac eus ar zonch, a repræsant ar Speret Santel... An tri ferson sacr eus an Drindet a zo eternel o zri ; quer coz ha quer galloudec eo an eil hac eguile : n’o deus bet, nicun anezo, commançamant, na jamæs n’o devezo fin-ebet... An Ilis evit digaç deomp da zonch eus ar myster bras-ma, ne ra cerimoni-ebet, hep implija an hano sacr eus a zri ferson an Drindet : dre sin ar groas, hac en hano an Drindet sacr eo e receo hac e cundu ac’hanomp adalec ar moment quenta betec ar moment diveza eus hor buez : hon alia a ra da gaout alies recours d’an tri ferson adorabl eus an Drindet ha d’o enori, o santifia mad ar zuliou hac oc’h ober pep tra evit o brassa gloar… Ne gomprenomp quet myster an Drindet; mæs ar Scritur sacr a zo test penos Doue en deus en discleriet, hac ar ræson a lavar deomp penos quemen-se a zo avoalc’h. Adoromp eta a greiz hor c’halon ar virionez-ma pe-hini na gomprenomp quet, ha lavaromp alies gant santimanchou bras a feiz hac a garantez evit Doue: Santel, santel, santel eo Doue an armeou : an êe hac an douar a so leun eus e c’hloar ! Gloar d’an Tad, gloar d’ar Mab, gloar d’ar Speret Santel! A vrema, da jamæs !!! [6]

  1. [Ex. III, 14.]
  2. [Ibid.]
  3. [Gw. Ex. XX, 2 sqq.]
  4. [Gw. Matth. III, 13-17.]
  5. [Matth. XXVIII, 19.]
  6. [Pedennoù an oferen, diwar Is. VI, 3.]