Recueil de chants populaires bretons du pays de Cornouailles/a-bezh
Skrid a-bezh
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c' {
\clef treble
\key g \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 2/4
\partial 8*1
\set melismaBusyProperties = #'()
\tempo \markup {
\concat {
\italic {Allegro. " "}
" " Métr. " "
\note {4} #1
" "= 132.
}}
d8 | g8. g16 g8. a16 | b8. c16 \times 2/3 { b8 [(a g]) } \break
b4 \times 2/3 { a8 [(a g)] } | b4 a8 d, | g8. g16 g8. a16 | \break
b8. c16 b8. a16 | d8. c16 b8. b16 | a8. a16 g8 \fermata r \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Ha c’hui po -- tik ’n_dou -- ar ne -- ve,
la -- di -- ra -- la,
la -- di -- ra -- la,
Ha c’hui po -- tik 'n_dou -- ar ne -- ve,
hag eaz e d’hoc’h -- hu but a -- ze_?
}
>>
\layout {
line-width = #160
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 132 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/e/q/eqydv5jekgq9nxqyj53gcvqxiff6fpn/eqydv5je.png)
1
Hé ! garçon de la terre neuve, ![]()
Il vaudrait mieux faire attention,
|
Un certain usage est assez intéressant ici à rapporter. C’est celui-ci. Avant de commencer la ronde, on tourne très lentement en se tenant, naturellement, par la main et en chantant[8] :

Damn-ni[9] hon daou da ober bal, |
Allons tous deux faire le bal,
Monsieur le vicaire gronde !
Puis, après avoir deux fois prononcé cette terrible phrase, pour se faire la conscience, l’on tourne et chante très vite ce qui suit, avant que d’attaquer la ronde :

’N otrou person, den a feson, |
Monsieur le recteur, homme de bien,
donnera l’absolution aux danseurs.
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c' {
\clef treble
\key g \major
\time 2/4
\partial 8*1
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup {
\concat {
\italic {Allegro. " "}
" " Métr. " "
\note {4} #1
" "= 132
}}
d8 | d g fis g | a4 a8 b16 ([a]) \break
g8 g fis g | a4 a8 a | d, g fis g \break
a4 a8 b16 ([a]) | g8 g fis g | a4 a8 r | a8 b c4 | \break
d c | b8 a g g | g fis16 [( g ]) a8 a | \break
a8 b c4 | d c | b8. a16 g8 g | a8 fis g r \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
U -- gent kuen -- nek ha pe -- var
va zroad a zo re bon -- nar,
U -- gent kuen -- nek ha pe -- var
va zroad a zo re bon -- nar,
Na iein mi d’ar c’hoat car re bon -- nar, car re bon -- nar,
na iein mi d’ar c’hoat car re bon -- nar e va zroad.
}
>>
\layout {
line-width = #140
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 132 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/2/6/26gqrfhlx281mvs94j4ppfmicku85do/26gqrfhl.png)
Vingt sous et quatre mon pied est trop lourd, |
- Notes. — Cette ronde se continue ainsi :
Naontek kuennek ha pevar = Dix-neuf sous et quatre.
Trihuec’h kuennek ha pevar =Dix-huit sous et quatre.
Etc., etc.

1. Me ’zo eur paour keaz den a zivar ar bed-ma, |
1. Je suis un malheureux sur cette terre, |
![\version "2.16.2"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold 2.}
\time 2/4
%\partial 4*2
%\set melismaBusyProperties = #'()
\override Rest #'style = #'classical
d4 c8 d | ees d c4 | c8 [(bes]) a g | \break
bes4 a | d c8 d | ees d c4 | c8 bes a g | \break
bes4 a | g4 a8 a | a d d4 | c8 bes a g | g4 f |\break
g8 g a8 a | a8 d d4 | c8 bes a g | a4 g \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
%\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Tre -- me -- net ao an de, ha di -- goued an noz_:
Hag a -- benn na vo pell, teui an dud da re -- poz,
Ha me paour -- keaz La -- nik e kor -- nik ma jar -- din,
N’ou -- zon ket pe -- tra go -- ber pe goue -- lo pe c’hoar -- zin.
}
>>
\layout {
% indent = #00
line-width = #160
% ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 144 4)
}
}
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold 3.}
\time 2/4
%\partial 4*2
%\set melismaBusyProperties = #'()
\override Rest #'style = #'classical
d4 c8 d | ees d c4 | c8 bes a g | \break
bes4 a | d8 d c d | ees d c4 | c8 bes a g | \break
bes4 a | g8. g16 a8 a | a d d4 | c8. bes16 a8 g |\break
| g4 f | g a8. a16 | a8 d d4 | c8 bes a g | a4 g \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
%\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Me ’glev an es -- tik kuz gant he vouez a -- laou -- ret,
’zo kom -- man -- set da ga -- na ’barz ar c’hoa -- jou ku -- zet,
Hag ar mer -- c’hied yaou -- ank fur enn em re -- jou -- is -- sa,
tra -- la -- la -- la -- la -- la, tri -- dra, tri -- dra, tra -- la.
}
>>
\layout {
% indent = #00
line-width = #160
% ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 144 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/h/t/ht6suwsiusfecxx8iit54e1p76r9yf5/ht6suwsi.png)
2. Tremenet ao[14] an de, ha digoued[15] an noz : 3. Me ’glev an estik[18] kuz gant he vouez alaouret, |
2. Le jour est passé, et la nuit est venue : 3. J’entends le rossignol des nuits à la voix d’or, |
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key c \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 3/4
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup {
\concat {
\italic {Moderato. " "}
" " Métr. " "
\note {4} #1
" "= 76.
}}
r8 a a g a4 | \time 2/4 c8^\> ([b])^\! a g| \break
\time 3/4 a a a g a4 | \time 2/4 c8^\> ([b])^\! a g| \break
a8 \fermata g g f | g4 a | f8 d f r | e2 |\break
r8 g g f | g4 a | f8 e d4 ~ | d8 r r4 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
’N_ge -- rik vi -- han, ki -- chen ar skao,
’n_ge -- rik vi -- han, ki -- chen ar skao_:
E -- no oa_’r pla -- c’hik a oa brao, Oh_!
E -- no oa_’r pla -- c’hik a oa brao.
}
>>
\layout {
line-width = #160
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 76 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/f/0/f09wtu85mw57cwwr4d2m8kgdxbsm380/f09wtu85.png)
1 ’N gerik vihan, kichen ar skao,
Dans le petit village, près du sureau, 2 Petra ’zervich d’heï[20] da vut[21] brao ? 3 — Ma merc’hik paour na ouelit ket 4 — ’Benn ar bla-zeu me ’vo maro, 5 Me vo maro hag enteret : 6 Lakeet e kornik ar vered, 7 Var ma be daou pe dri bouket, 8 ’Vit ma laro an dud yaouank : 9 « Setu aman eur plac’hik koant, |

1 Ma mamm, ma mamm, ah ! deut d’an ty ?
Ma mère, ma mère, ah ! venez à la maison ?
2 — Ma mamm, ma mamm petra zervij d’in, 3 — Ma merc’h, ma merc’h ’n em jalit ket, 4 — Bars fin ar bloa me ’vo maro, 5 Lakeet 'vo ma c’horf korn ar vered 6 Ar botred yaouank ’n eur basseal 7 — Aman ’zo enteret eur plac’hik koant, 8 A zo maro kreiz he c’hoant goaz 9 Enne ’m euz klevet zo ’r maro kri, |

1 Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi,
Si vous me parlez de mon mariage,
2 — Eun toër mein-glaz ’zo kroug-diskroug 3 — Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi[26], 4 — Eur menuser gant hi rabot 5 — Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi 6 — An tavarnour ’zo dre an ty 7 — Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi
8 — Eur guiader divar he stern 9 — Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi 10 — Eur masoner ’zo ’pad an nouz 11 — Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi, 12 — Ar martolod pa teu deu[29] ’r mour[30] 13 — Ma breger d’hen̄ deuz ma dimi 14 — Eur meiller gant he gant-brenn |
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 2/4
\partial 8*3
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic {Moderato.} " " Métr. \note {4} #1 = 84.}
b8 b b | \time 5/4 b4. a16 [(b)] c8 a \bar ":" g4 r8 d' | \break
d4. b8 d c \bar ":" b4 r8 b16 ([a]) | b8 c d d b g \bar ":" c4 r8 c | \break
d8 c b b a g \bar ":" a4 r8 a | b8 c d d b g \bar ":" \break
c4 r8 d | b4. a8 g b \bar ":" d d b a | \break
\time 2/4 b4 a | g8 \fermata r r4 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Deiz mad d’hoc’h oll, tud an ty man,
kel la -- ouen ho ka -- van,
ker brao guis -- ket e peb fe -- son
ma la -- var d’in stok ma c’ha -- lon,
N’hel -- lin bi -- ken tre -- men an ty,
eb dont d’ho sa -- lu -- di,
eb dont d’ho sa -- lu -- di.
}
>>
\layout {
line-width = #160
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 84 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/9/6/96u2h3jbhcwgnbnv3qoyezo4ptijq8q/96u2h3jb.png)
1 Deiz mad d’hoc’h oll, tud an ty man,
Bonjour à vous tous, gens de cette maison,
2 — Ni a zoug ar memez salud 3 — Ni ’zo var leac’h eur goulmik wen, 4 — Mar d’eo koulmed a c’houlennit 5 — Klask a ran eull louzaouen fin
6 — Ar fourdelizen a glaskit 7 — Nan, va mignon, n’ho kredan ket, 8 — Evel ar gliz var ar prajou |
Notes. — Nous ne saurions ne pas relever ici, la
présence seule de deux mesures à 2/4, l’une au commencement
et l’autre à la fin de la période. Cela est dû
à la répétition du dernier vers. Sans cette répétition,
la mélodie serait à 5/4 tout du long. C’est là ce que
nous qualifierons d’heureuse bizarrerie.

1
C’hoant am euz d’ho lakaat da c’hoarzin,
J’ai envie de vous faire rire,
2 An oac’h-man a renke luskellat, 3 — Sav Iann da luskellat ar c’havel, 4 Me ’zo vont da dy ma amezegez 5 — Ma fried, eur banne a effenn, O-rinn-ton-la, la-la-dira, 6 Gant an hast enn devoa d’he guelc’hi, 7 — Jarnecoton, eme Jaketta, 8 Flikez ha flakez d’an daou goztez 9 — Ma fried ho pet truez ouzin Me a evo gwin gant ma botez, 10 — Lakeet ho pragez ’ta, ma fried, 11 Kenta tra a dorri enn ty-man, |

1
Ne oan ’med[37] pemzek vloa, ha pa oan dimezed,
Je n’avais que quinze ans lorsqu’on me maria,
2 Bonhommik fell ket d’haon[38], na ieffer da vid dour : 3 Bonhommik fell ket d’haon na ieffer d’ar foariaou, 4 Bonhommik fell ket d’haon na ieffer d’ar festaou, 5 Maro ar bonhommik, maro hag interet, 6 A-benn disul penn-zun e ma servich eiz-te, 7 Sounet ’ta, sonnerien, sonnet ha sonnet kaon, 8 Gant ’n argant bonhommik, me mo eun den yaouank, 9 A ialo d’ar foariaou, d’ar festaou pa mo c’hoant, 10 Kalon daou zen yaouank ’zo joaïus ha brillant, |
Notes. — Nous laissons au lecteur le soin de tirer une conclusion. Il y a une autre version au 8e couplet :
Gant Kroc’hen bonhommik etc…
Avec la peau du bonhomme, j’aurai etc…
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 2/4
\partial 8*1
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic {All° moderato.} " " Métr. \note {4} #1 = 126 environ.}
g8 | g a b c | \time 5/4 d4 d8 e16 d c8 d \bar ";" \break
c([ b]) a b | \time 2/4 g a b c | \time 5/4 d4 d8 e16 d c8 b \bar ";" \break
a4 ~ a8 r | \time 2/4 g4 a8 b | \time 5/4 c a d c16 b a8 b \bar ";" \break
g4 d'8 r | \time 2/4 g,4 a8 b | \time 5/4 c a d c16 b a8 b \bar ";" \break
g4 ~ g8 r \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Pa oan var bont an Naon -- ned,
di -- ge -- don lan -- li -- ra,
Pa oan var bont an Naon -- ned,
di -- ge -- don lon -- la,
O -- ber ma frou -- me -- nad,
di -- ge -- don lan -- li -- ra,
O -- ber ma frou -- me -- nad, di -- ge -- don lon -- la_:
}
>>
\layout {
line-width = #160
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 126 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/a/q/aql7s0it09tc9vsovz6e0coqe9uv535/aql7s0it.png)
1
Comme j’étais sur le pont de Nantes,
2 Me rekontraz bergeren 3 Ha me c’ houlez diganthi: 4 — « Va goalen aour emezi 5 — « Pegement a rafec’h d’in-me 6 — « Pemp kant skoëd ’m euz em arbel, 7 Var ar c’henta plonjaden 8 Var an eilved plonjaden 9 Var an derved plonjaden
10 He vamm d’haon enn penest 11 — « Va malloz ’raon[41] d’ar merc’hied, 12 ’Ba palac’h ’vo interet ? 13 E leac’h ma ziskenn bemde 14 Var he ve a zo savet, 15 ’Vit ma tëi[42] an dud yaouank |
Notes. — La personne qui chanta cette sône, introduisit une variante mélodique três gracieuse, à la dernière mesure du sixième couplet. La voici :


1
En allant puiser de l’eau à la fontaine,
2 Ha me kregi ’n he daouarn gwen 3 Pa van[43] eet ’n tammik ’barz er c’hoat, 4 Ha me a c’houlennez diganthi 5 — Me a zo e welet d’am yaouankiz, 6 Ha me diskregi deuz he daou zorn gwen 7 Pa van eet ’n tammik meaz ar c’hoat
8 Ha me c’houlennez diganthi : 9 — « Me a zo e kana d’am yaouankiz, 10 — « Deuz ganin eun tammik er c’hoat 11 — « Na ’vit kant skoëd, na daou, na tri 12 Eur c’hefelek pa ze paket, |
Notes. — MM. Quellien, Luzel et Bourgault-Ducoudray donnent dans leurs recueils des variantes de cette chanson.
Nous n’avons rien changé, dans le nombre plus ou
moins considérable de syllabes dans les vers. Cela nous
procura le plaisir d’entendre de la part du chanteur

1
Je possède une maison et un courtil,
2 Tri re voutou am euz uzet 3 Etre ho ty ha va hini, 4 Ha me he meveuz he rinset, 5 Ar glao, an aël ouz va flipa |
Note. — Un autre chanteur qui ne connaissait que le 1er couplet, nous le donnait ainsi que suit :
Me ’m euz eur park hag eul liorz |
Je possède un champ et un courtil, un moulin à eau au bout
(m. à m. : au front) de ma cour.
(1re Version)
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 5/8
\partial 8*1
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic Andantino. " " Métr. \note {8} #1 = 184.}
b8 | b4 cis8 \bar ";" d b | b a d \bar ";" d d | \break
e ([d]) cis \bar ";" b8^\fermata g16 ([a]) | b4 b8 \bar ";" c b | b a g \bar ";" \break
fis e | fis4 g8 \bar ";" e^\fermata b' | b4 cis8 \bar ";" d b | \break
b a g \bar ";" fis e | fis4 g8 \bar ";" e8^\fermata r \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Nan euz na glao, na gri -- zil, nag erc’h var an dou -- ar,
A ge -- ment na la -- ke -- fe daou zen -- nik da_’n em gar’,
A ge -- ment na la -- ke -- fe daou zen -- nik da_’n em gar’.
}
>>
\layout {
line-width = #160
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 92 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/0/w/0wkwdj7nkfdwzv9wtg2e5cgd1v83mtv/0wkwdj7n.png)
1
Il n’y a ni pluie, ni grêle, ni neige sur la terre,
2 Uzet em euz ma boutou, toullet ’m euz ma loerou 3 ’N hini velfe Lojaïk o vont a benn ga’ ru[44], 4 Neuz’ lavar ar vourc’hizien d’an eil d’egil’ aneo 5 Mez ne oar ket ar gallek, kenneubeud ar c’hadanz 6 « Me ’mo eur vatez vihan a ouio ar gallek 7 « Ma guisko, ma divisko, chancho var ma loerou |
Notes. — Cette mélodie est fort curieuse. C’est un exemple intéressant où le 1er ton du plain-chant sans si , puis avec si parait tour à tour.
Voici comment nous analyserions cette chanson :
1re phrase = Tripodie du genre quinaire, 1ier ton du
plain-chant sans si .
(2e Version)

1
J’ai usé mes sabots, j’ai percé mes bas,
2 ’N hini velfe Lojaïk e vonet enn iliz 3 Ganthi frizennou dantel na rozennou bep tu, 4 Neuz’ glever ’r merc’hied yaouank o laret ’n eil d’eben̄ : 5 Neuz’ lavar ar vourc’hizien d’an eil d’egil’ anê : 6 — « Mez n’ouzon ket ar gallek, kenneubeud ar c’hadanz, 7 « Me ’mo ’r vatezik vihan a ouio ar gallek 8 « Va guisko, va divisko, tenno d’heon va lerou 9 Nan euz na glao, na grizil, nag erc’h var an douar, |
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 2/4
\partial 8*3
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic Andantino " " Métr. \note {4} #1 = 84.}
c8 d ees | d4 c8 ([d]) | bes c d ees | \break
d4 c8 ([bes]) | a^\fermata d c d | g,4 a8 ([bes]) | c d ees d | \break
c4 bes8 ([a]) | g^\fermata d' c d | g,4 a8 ([bes]) | c d ees d | \break
c4 bes8 ([a]) | g^\fermata r r4 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Eur me -- li -- ner ya -- ouank deuz a bar -- rez Ken -- tin,
A za -- vaz min -- tin mad ’vit le -- mel he ve -- lin,
A za -- vaz min -- tin mad ’vit le -- mel he ve -- lin.
}
>>
\layout {
line-width = #160
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 84 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/7/p/7pzprcuyranxc9brm8h6rgax3lvqwxr/7pzprcuy.png)
1
Un jeune meunier de la paroisse de Quentin,
2 Dre c’hras Santez Anna, ar min[47] a zo savet, 3 Pell zo e m’on klevet ma mestrez zo dimeet, 4 Dibonjour d’hoc’h ma zad, dibonjour d’hoc’h laron[48], 5 O ia, ô ia, ma merc’h me, na zinac’hon ket 6 N’euz ket beleg abed ’barz an departamant, 7 Goude an amzer c’hlao teuio an amzer vrao, |

1
Dimanche matin, en allant a la messe,
2 Ar meul[49] a lare d’ar vatez : 3 Krog enn he lost, liped he benn 4 Henne ’zo eur chiik[51] du mad, diskoued ganeñ, 5 Guelc’hel loaiaou ha skuidili 6 Kas all leuéiou bihan e mez 7 Ober reez c’hoaz ’n draïk ouspen,
8 Monet d’ar ster gant lianen 9 An oac’h o ’ont d’ar c’hardi-forn 10 ’N hani ’n euz c’hoant da gaout chervad 11 Eno gao d’a jijuni 12 Ar verc’h Helen’ a ouele dru 13 Tevet ma merc’h, na ouelit ket 14 Chass du awalc’h e vo kavet |
Notes. — Nous avons recueilli des variantes de cette chanson, ainsi Ph. Quéroué nous donnait ainsi que suit le cinquième couplet :
Sevel ’n he zao kreiz all leur-zi |
Se lever (sur les pattes) au milieu de la maison, |
De plus, au lieu de va dousik koant, une version donne va c’homer.
Et après le 11e couplet :
Ma vo ket walac’h gant rez’ c’hoaz |
S’il n’y a pas assez de cela |

1
Dimanche en revenant de la messe,
2 ’Tilam an oac’h ’kreiz al leur-zi 3 An oac’h a lare d’ar vatez : 4 Peg enn he lost, liped he benn, 3 Tevet ozac’h, na ouelit ket, 6 Chas du awalc’h a vo kavet. |
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c' {
\clef treble
\key e \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 3/4
\partial 8*1
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic {Moderato.} " " Métr. \note {4} #1 = 92.}
e8 | e b' b^✛ (a) b cis | d ([cis]) b4 r8 a | \break
b e d^✛ b c d | b [(a]) g4^\fermata g8 ([fis])^\markup { \italic rallent. } | \break
g a b^✛ b e, fis | g [(fis]) e4 r \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Chi -- la -- ouet oll ha chi -- la -- ouet,
Ar zon -- nik ne -- ve e zo sa -- vet,
Ar zon -- nik ne -- ve e zo sa -- vet.
}
>>
\layout {
line-width = #160
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 92 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/n/e/neah2k402983rf639oh63jjijgqobdl/neah2k40.png)
1
Écoutez tous et écoutez,
2 E zo savet d’eur giminerez 3 Ar chapelik a zo kichen 4 Bemde arok monet d’he devez, 5 Pa oaï vonet lar[55] he chapeled 6 Roue an Dauphin ’n euz rekontret 7 « Dibonjour d’hoc’h-ta, kiminerez, 8 « Na douchon ’med tri guenek bemde, 9 « Lavaret d’in-ta kiminerez,
10 « A c’hrouife al lien fin 11 « Na c’hrouion[57] na da brins na da brinsez 12 Eter-noz[58] vintin pa oa savet 13 D'ar palaêz da c’hrouia e oa oet, 14 Ret e oa d’ezhi al lien fin 15 Roue an Dauphin a zo klenvet. 16 « Klasket ar beleg da va noui 17 He vamm hag he dad a lavare :
18 « Evit eur mab ’neun bet gant Doue 19 Ar giminerez pa oa fichet 20 Dre ma dostaê deuz an iliz 21 Dre ma dostaë deuz an aoter 22 E oa ker kaër ha bleun̄ per |
Notes. — On remarquera qu’aux mesures 1, 3 et 5
de la mélodie nous avons fait surmonter d’une croix ✛
les notes : si, ré, si. En voici la raison : l’exécutante
doublait parfois de valeur ces trois notes. D’autres fois,
elle chantait tel que nous avons noté. Doubler de
valeur ces trois notes donne à la mélodie (tour à tour
ton de plain-chant sans si bémol et avec si bémol)
un charme puissant d’expression. L’exécution reste
libre.

1
Si j’avais le talent d’Apollon
2 Mon’ a ran da gommans da gentan 3 Mam’zelle Marie ’zo eur rozen, 4 Mam’zelle Françoise ’n euz eur prestans
5 C’hoaz em euz unan da ober 6 Me a regret’ demezelled, 7 An hini n’ enz great ar zon-ma, |
Notes. — Si l’on possède le livre Danses et Chansons des Bretons par Quellien, lire les notes des pp. 145 et 149.

1
Prenez, prenez jeune fille, ![]()
Var c’horr’ ho pez c’hui ’lakeio, 2 O nan ! o nan ! me na zimein ket,
Sur votre doigt vous la mettrez, ![]()
3 Monet d'ar gouant da leanez, |
Aller au couvent se faire religieuse,
Aller au couvent à Saint François,
Aller au couvent se faire religieuse,
Laisser toutes les affaires du monde de côté,
Aller au couvent à Saint François,
Laisser toutes les affaires du monde de côté.
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key a \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 5/8
\partial 8*1
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic Moderato. " " Métr. \note {8} #1 = 168.}
a8 | e'4 e8 \bar ":" d e | c a a \bar ";" \break
b c | \time 3/8 e4 c8 | b ([c])d | \time 5/8 e4 e8 \bar ";" d e | \break
c a b \bar ";" c d | b4 c8 \bar ";" a^\fermata r \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Chi -- laou -- et hag e kle -- fet ka -- no eur zon ne -- ve sa -- vet
da zaou zen yaou -- ank di -- goued ho zol ga -- thê.
}
>>
\layout {
line-width = #160
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 168 8)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/f/2/f2g58nqz0nor54cucha9uok4enbubl8/f2g58nqz.png)
1
Écoutez et vous entendrez chanter une sône nouvelle,
2 C’hieton[65] oa mab d’an Tailler, c’hieton mab en Tailler, 3 Ha p’hini e ma maget e rouz e feunteun wen 4 Jos Graïk bihen lare pe oa soudard he vab : 5 ’Botred yuouank neuz’ lare pe oant ont kuit euz ker 6 Douget am euz alizik[70] banniel braz ho iliz, 7 Kerklous ha d’ar gouspirou evel d’an ofern bred, 8 Dammet[71] da gemer brema rout’ ar C’hastel-nevez
9 ’Botred yaouank neuz’ lare ’n eur vont meaz euz o zi, 10 Pe oant e kreac’h mine Rou[72] var an hent braz e vont, 11 Me lare d’am c’hamered : d’am-ni d’an oferen, 12 Car d’al leac’h e iam bremen n’euz ket a veleien, |
Notes. — La personne qui chanta cette chanson ne
sait ni lire ni écrire. De plus, elle ne comprend pas un
mot de français. Ceci est cause de l’originalité du langage
employé dans cette poésie populaire. Nous affirmons
que cette manière de faire est celle du parler
populaire de Trégunc et des environs : breton très
original et qui semble une véritable transition entre le
breton de Cornouailles et celui de Vannes. Il y aurait
beaucoup à dire au sujet du langage parlé de Trégunc
Le quatrième couplet a trois vers. Pour exécuter, il suffit de chanter la mélodie telle quelle pour les deux premiers vers, puis le troisième comme suit :


1
Quand je commençais mon ménage,
2 ’Ma[74] nemed eur c'hoz bankik brein̄ 3 Disul vintin enn oferen 4 Klevet an dud e lavaret : 5 Devez de rog gouel Vadalen 6 Ma marc’hik fall n’eet ket a zreon[75] 7 Ha me he zammaz var ma c’heign
8 Donet eun den a fa[76] ’n teod fall 9 Aze ’zo arru eur mel den 10 'N otrou kure, eb heñ bidi 11 E ma du-ze koztik an hent 12 Tronsed he lost, skrignet he zent 13 Otrou kure, c’hui ’zo tiet
14 ’N otrou kure ’ma braz he veg |
Notes. — Quel est au juste le sens de cette chanson ? Voici à notre humble avis ce que nous en pensons : Il s'agit au début de la pièce d’un individu qui n’est pas précisément un modèle. Pour une raison ou pour une autre il doit en vouloir au vicaire de sa paroisse, et le voilà de chanter le vicaire comme on chanterait la peste pour la faire fuir.
Notre individu se donne le beau rôle tout du long.
II parle du diable. C’est plus qu’il n’en faut pour que le
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key g \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 2/4
\partial 8*3
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic Allegretto. " " Métr. \note {4} #1 = 116.}
d8 d d | b d d d | b d d d | \break
e d d c16 ([b]) | a8 b b d16 c | b4 g8^. g^. \break
g^\fermata b b d16 c | b8 d16 c g8 g | g^\fermata r8 r4 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Mar plij ga -- nac’h e se -- laou -- fet
eur chan -- son ne -- we kom -- po -- zet,
Treï, treï, la -- di -- ra, la -- la -- la,
Treï, treï, la -- di -- ra, la -- di -- ra, la -- la,
}
>>
\layout {
line-width = #160
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 116 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/d/6/d6kzb3ys347u0i1njs4nhcl3ooc7ir5/d6kzb3ys.png)
1
S’il vous plait vous écouterez
2 Eur chanson newe kompozet 3 Ar Rozmar koz a lavare, 4 — « Ma merc’h Annaïk mar em c’heret 5 « ’N otro Richo e vo eno 6 Annaïk Rozmar a respountaz 7 — « Drouk ha mad ganin neb ’gomzo, 8 « Ma ve sonerien a dansin-me, 9 « Me red mont fete da Brat-Frajil, 10 « Da zon ar bal hag ont dre danz
11 Pa oa gant an hent o vonet 12 — « ’Vonnik ma evesafe te ? 13 — « Me n’oun ket ont riskl ma bue, 14 — « ’Vonnik ma evesa bopred 15 ’N otro Richo a lavare 16 — « Yvon Guillo mar am c’heret 17 — « Ma danserez d’in na po ket 18 « Car digant hi zad ’m euz hi bet 19 — « Kleo, emean, ar c’hokin mihiek
20 — « Ha ven eur c’hokin mihiek-me 21 « O lipat da blas me n’on ket, 22 ’N otro Richo a respountaz 23 — « Abarz na vezo noz fete 24 ’N otro Richo a lavare 25 — « Pa gommanso an noz troubla 26 « Ma c’houvein piou 'vo ar zota 27 Yvon Guillo a respountaz 28 — « Tol’t pled otro c’hui ve ’r zota,
29 Annaïk Rozmar a ouele 30 Annaïk Rozmar a lavare 31 — « Yvonnik-me em evesavete 32 Yvon Guillo a lavare 33 — « Tapet krog barz-barz ma chupen 34 Kriz ar galon ha na ouelche 35 O welet ar yeot o ruia 36 Gant goad ’n dud gentil o skuilla 37 Yvon Guillo a lavare
38 — « Setu aze ho merc’h Annaïk 39 Ar Rozmar koz a lavare 40 — « Leret-hu d'in ma merc’h e gwir 41 — « O zur ma zad me ne n’oun ket 42 Ar Rozmar koz a lavare 43 — « Dal ma merc’h Naïk an alc’houe 44 Annaïk Rozmar a respountaz 45 — « Guerz eun tok newe, meï, ne vo ket 46 « Me mo d’hean tok ha bonned
47 — « O zur ma merc’h, na refet ket 48 « C’hui zo perc’hen da bemp mil skoét 49 — « Ha pa n’efe ket eur guennek 50 Yvon Guillo enn euz goneed 51 Perc’hen pemp mil skoët leve |

1
Hé ! le bonjour à vous en cette maison,
2 E peleac’h e ma Annaïk Calvez 3 E laë e maï na kousket mad 4 Ar c’hloarek pa ’n devoue klevet 5 Tri dol var an or enn deuz bet skoet 6 Ha debonjour d’heoc’h Annaïk Calvez 7 D’al leur nevez me ne ian ket 8 Eno a vo ar seiz kloarek 9 Drouk ha mad nag a vezo
10 D’al leur neve ni a ialo 11 El leur neve pa oamp arruet 12 Teier dro zanz hon deuz bet groet 13 Na dibonjour d’heoc’h d’ac’hui kloarek 14 Ma meuz bet ar fleur deuz ar merc’hied 13 Ha domp breman d’ar gorinaou 16 D’ar gorinaou me ne ian ket 17 Ranna rafe ar galon 18 Guel goad ar c‘hloarek el leur e skuilla,
19 Annaïk Calvez pa en devoue guelet 20 Gant bleo ar markiz e oa lammet 21 Ma mammik paour preparit d’in va guele 22 Mar geo ho kalon diezet, 23 Mar geo ma c’halon diezet 24 Va c’hloarek d’in-me zo lazet : 25 Varc’heo da zeg heur vo interet, |
Notes. — Le sujet de cette guerz a été souvent traité. II suffit de s’en rapporter au 2e tome des Guerziou de Luzel pour en trouver des versions. Là il s’agit d’une Fiekka Calvez et d’un marquis de Guerrand (de Plœgat-Guerrand-Finistére).
On peut se rapporter aussi au Barzaz-Breiz de M. de la Villemarqué, p. 310, et l’on fera entre cette pièce-ci et celle de M. de la Villemarqué un rapprochement intéressant.
Nous avons entendu M. Jacques Le Guellec, de Douarnenez, donner une interprétation mélodique intéressante de cette pièce. Nous allons nous contenter de noter les deux premiers couplets selon son style. Les musiciens y trouveront quelque plaisir.
![\version "2.16.2"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c' {
\clef treble
\key e \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 2/4
%\partial 8*3
%\set melismaBusyProperties = #'()
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup {\italic {Lento." "}}
e8 e^\mf e e | b'4.^\f cis8 | d4^\ff e \break
b2 | a4^\mf a8 a | a4 b ~ | b a8 g | \break
\times 4/6 { fis16 e fis g a b } b4 ~ | b4 ~ b8 r | e,4 fis8 g | \break
a4. b8 | fis4 g | e2 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
%\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
Ha de -- bon -- jour d’heoc’h ’barz enn ty -- man,
Ker -- kouls d’ar braz ha d’ar bi -- han,
O -- rou -- lon -- la -- lon -- la,
Ker -- kouls d’ar braz ha d’ar bi -- han.
}
>>
\layout {
% indent = #00
line-width = #160
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 66 4)
}
}
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c'' {
\clef treble
\key e \minor
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold 2}
\time 2/4
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup {\italic {Animato.}}
b4 cis8^\f b | a r d4 ~ | d e | d8 ([cis]) b4 \break
a8^\mf a a a | a4 b ~ | b a8 g | \break
\times 4/6 { g16 fis^\p e fis g a } b4 ~ | b4 ~ b8 r | e,8 e fis g | \break
a4. b8 | fis4 g | e2 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
%\override LyricText #'font-shape = #'italic
%\set stanza = "1."
E laë e maï na kous -- ket mad
Diou -- al -- let Kloa -- rek d’hen di -- fu -- nad,
O -- rou -- lon -- la -- lon -- la,
Diou -- al -- let kloa -- rek d’hen di -- fu -- nad.
}
>>
\layout {
% indent = #00
line-width = #160
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 100 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/0/w/0w5d3tpj6g4demybolscgf4v3fch7ng/0w5d3tpj.png)
1 Ha debonjour d’heoc’h ’barz enn ty-man, 2 E laë e maï na kousket mad |
![\version "2.22.0"
\header {
tagline = ##f
}
\score {
<<
\new Voice = "kan" {
\autoBeamOff
\relative c' {
\clef treble
\key d \major
\set Staff.instrumentName = \markup {\huge \bold I.}
\time 6/8
\partial 8*1
\override Rest #'style = #'classical
\tempo \markup { \italic Andantino. " " Métr. \note {4} #1 = 69.}
fis8 | fis4. e8 d fis | \time 3/8 a a a | \break
\time 6/8 b4 cis8 d ([cis]) b | a4. ~ a8 r a | d4. a8 b a | \break
g4. g8 b a | \time 3/8 fis4 d8 | \time 6/8 e4. ~ e8 r fis | \break
d4. e8 fis g | \time 3/8 a4 a8 | \time 6/8 fis4 fis8 e ([g]) e| \break
d4. ~ d4 r8 \bar "|."
}
}
\new Lyrics \lyricsto "kan"
{
Ma ie -- fen -- me d’an ar -- me e -- vel ’m_euz pro -- me -- tet,
E plec’h la -- ke -- fen -- me ma ber -- ger’ da vi -- ret_?
E plec’h la -- ke -- fen -- me ma ber -- ger’ da vi -- ret_?
}
>>
\layout {
line-width = #160
ragged-last = ##t
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 69 4)
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/t/6/t6kruto6aonlsfz3qbghupo8v927x4k/t6kruto6.png)
1
Si j’allais à l’armée comme je l’ai promis,
2 Digasit hi d’am zi breur, digasit ma keret : 3 Oa ket sortiet mad, gé ! he dreid demeuz an ti 4 Diwisket ho habi ru, hag habi gwen guisket, 5 Epad ha ar seiz vloa ne ree nemed gouela 6 Debonjour d’hoc’h plac’h yaouank, c’hui ’zo huel menez 7 Salocroas, emezhi, me n’oun ket plac’h yaouank, 8 Me ’zo eun intron vad deuz maner ar Faouet, 9 Ma m’oc’h eun intron vad, gé ! deuz maner ar Faouet
10 Dibonjour d’hoc’h-hu oll braz evel bihan : 11 Da vergerez-te, breur, zo eet da vale gant va intronezet 12 Pani[81] respetti ma mamm, gé ! ha respetti va zad |
Notes. — Cette pièce ne nous semble pas complète. Nous possédons encore quelques couplets chantés par une autre personne. Nous n’avons pas voulu compléter et laissons au lecteur le soin de juger entre cette version et les différentes pièces recueillies par MM. de la Villemarqué et Luzel.
Que l’on s’en rapporte au Barzaz-Breiz (l’épouse du Croisé) ; aux Guerziou de Luzel : Ar marc’heger hag ar verjeren, et An daou vreur.
- ↑ Dans cette pièce et les suivantes, nous reproduisons scrupuleusement la forme des dialectes parlés.
- ↑ But pour Bout ou beza = être.
- ↑ Mag pour Ma ou Mar = si.
- ↑ Penestou pour prenestou = fenêtres.
- ↑ Klouz, forme du breton morbihannais pour koulz, usité généralement dans le Finistère.
- ↑ An, pour ar = le, la. Cette forme de l’article breton est en usage en général dans la zone où les femmes portent la grande collerette.
- ↑ Oet pour eet ou it = allez.
- ↑ Nous avons relaté cet usage dans un recueil de mélodies bretonnes, destiné au concours de 1904 de la Schola Cantorum.
- ↑ Damn-ni pour deomp-ni = allons nous.
- ↑ Raï’ mis pour raïo = donnera.
- ↑ Re bonnar pour re bouner = trop lourd.
- ↑ Na iein mi pour ne zin mui = je n’irai plus.
- ↑ e pour eo = est.
- ↑ Ao pour eo = est.
- ↑ Digoued pour digouezet = est arrivé, est venu.
- ↑ Gober pour ober = faire.
- ↑ Gouelo pour gouela = pleurer.
- ↑ Estik pour eostik = Rossignol.
- ↑ Merc’hied pour merc’hed = femmes.
- ↑ D’heï pour d’ezhi. = à elle.
- ↑ Da vut pour beza = être.
- ↑ Be’ pour bea, beza = être.
- ↑ Hag hi enteret, ce hi n’a pas de sens, on l’emploie cependant assez souvent à Ergué-Armel et nous croyons que c’est parce qu’on prononce interet et enteret, de sorte qu’ici, il faudrait écrire : Hag i-enteret. A moins que le chanteur n’ait voulu avoir son compte de syllabes en introduisant ce hi dans le vers.
- ↑ Dioust pour daoust = Est-ce que, que etc…
- ↑ Hiaon pour heon ou hen̄ = lui.
- ↑ Dimi pour dimezi = mariage.
- ↑ Gouf parce que dans certains endroits on prononce kouf au lieu de kof = ventre.
- ↑ Ao pour eo = est ou c’est.
- ↑ Deu pour deuz = de.
- ↑ Mour pour mor = mer.
- ↑ Meiller pour meliner= meunier.
- ↑ Vize pour vije.
- ↑ Badou pour bazadou ou bac’hadou = coups de bâtons.
- ↑ Zeffin pour teuin = arriverai.
- ↑ Mefier pour mevier = ivrogne.
- ↑ Breme souden pour bremaïk souden = tout â l'heure.
- ↑ ’Med pour nemed.
- ↑ Haon pour hen, han = lui.
- ↑ Ba ’n gear mis pour barz ar gear = à la maison. Cette forme est très usitée dans la campagne des environs de Concarneau, ainsi que du pays de Fouesnant.
- ↑ Da zibi pour da zribi ou zrebi = manger.
- ↑ ’Raon pour a ran = je donne
- ↑ teï pour teui.
- ↑ Pa van pour pa oan = quand j’étais.
- ↑ ga’ ru pour gant ar ru.
- ↑ Neuz’ pour neuze = alors. Très fréquent dans le langage courant à Trégunc.
- ↑ Houn’s ou bien Hous’s pour hounnez = celle-là. Fréquent aussi dans le langage du même pays.
- ↑ Ar min pour ar men = la pierre.
- ↑ Laron pour lavaron ou lavaran = je dis.
- ↑ Ar meul pour ar mevel = le garçon domestique.
- ↑ Haon pour heon ou hen = lui.
- ↑ Chiik pour c’hiik, car à Trégunc quelques-uns prononcent chi, chiik au lieu de c’hi, c’hiik.
- ↑ Guelc’hel pour guelc’hi ou gualc’hi = laver.
- ↑ Deu ’n oferen pour deuz an oferen.
- ↑ Kiminerez pour kemenerez.
- ↑ Lar pour da lavaret.
- ↑ Vevon pour vevan = je vis.
- ↑ c’hrouion pour c’hrouian = je couds.
- ↑ Eternoz pour hanter-noz = le lendemain (m.-à-m : minuit).
- ↑ Ret pour roet = donné.
- ↑ ’N eun pour hon deuz = nous avons. Dans les environs de Quimper on dit aussi : neussen.
- ↑ c’haëron pour c’haëran = le plus beau, la plus belle.
- ↑ Eroustans = nous traduisons par fée, car nous n’avons pu savoir exactement ce que signifiait ce mot.
- ↑ Var c’horr’ pour var c’horre = dessus.
- ↑ Zol pour zort probablement.
- ↑ C’hieton pour ar c’henta.
- ↑ bihonnatik pour ar bihana.
- ↑ Bihen pour bihan.
- ↑ Dao pour da eo = il faut.
- ↑ Gat pour gant.
- ↑ Alizik pour aliezik = souvent.
- ↑ Dammet pour deomp-ni = allons.
- ↑ Mine Rou’ pour menez ar Roue = la colline du Roi.
- ↑ Bremen ou brem’ pour breman = à présent.
- ↑ Ma pour n’em oa = je n’avais.
- ↑ A zreon pour a zrenv = en arrière.
- ↑ A fa pour hag enn devoue = et avait.
- ↑ Gathon pour ganthan = avec lui.
- ↑ C’est par exception que nous faisons paraître cette chanson dans ce recueil. Nous l’avons recueillie durant le congrès de Gourin, le 27 septembre 1904, à l’hôtel de France. Nous l’avions promise à plusieurs de nos amis, c’est pour cela que nous tenons â la faire paraître dans cette collection.
- ↑ Skoët : c.-à-d. 3 fr., donc cinq mille écus = 15 000 fr. en
Bretagne. - ↑ Difunad pour dihunad.
- ↑ Pani pour paneve = si… ne.
- ↑ va c’hleon pour va c’hleze = mon épée.