Eil quevren - Ar c’henta Chabistr

Eus Wikimammenn
troet gant Charlez ar Brizh.
Youen-Yan-Lois Derrien, 1779-1792 (?)  (p. 79-84)






AN EIL QUEVREN
EUS AN INTRODUCTION,


Pehini a gompren naouspet seurt Avisou evit sevel an ene etrese Doue dre an Oræson hac ar Sacramanchou.




AR C’HENTA CHABISTR.
Var an necessite eus an Oræson.

1.
AN Oræson a zeu da sevel hon entendamant bete ar sclerigen hac an anaoudeguez a Zoue, ha da exposi hor volontez d’an dounder eus ar garantez celestiel ; ne deus netra’ta a guement a zeue da burgi quement hon entendamant dious e inorançou, hac hor volontez diouz e affectionou direglet, evel an Oræson. An dour a venediction eo, pehini oc’h arrousi ar plant eus hon desirou-mad, a ra dezo dont da c’hlasvesi ha da vleunvi ; goualc’hi a ra hon ene diouz e imperfectionou hac e tisalter hor c’halon diouz e fassionou hac e inclinationou-fall.

2. Hoguen dreist peb-tra e recommandàn deoc’h an Oræson mental ha cordial, ha particulieramant an hini a vez grêt var Buez ha Passion hor Salver ; oc’h e consideri alies dre ar veditation, e vezo carguet-oll hoc’h ene anezàn, e tescot en em gomporti eveldàn, hac e furmot hoc’h actionou diouz e re. En eo ar sclerigen eus ar bet : ennâ’ta, dreizàn hac evintàn eo e tleomp beza sclerreat hac illuminet : ar vezen a zesir eo dindan pehini e tleomp en em zisheaulia hac en em refresqui : ar feunteun beo a Jacob eo evit hor goualc’hi diouz hon oll lousdoni. Erfin ar vugale o clevet alies o mam o parlant outo, hac o c’hazouillat alies outi, a zesq alafin parlant eveldi ; ha ny o choum tost d’hor Salver dre ar veditation, hac o lacât evez ouz e gomsou, e actionou hac e affectionou, e resquimp moyenant e c’hraç desirout, lavaret hac ober eveldàn. Ret eo en em arreti eno, Philotee, ha credit dime ne ouffemp mont etrese Doue an Tad nemet dre an nor-se. Rac toudememes ec’his na ouffemp quet en em velet er sclacen eus a ur mellezour, nemet lequeat e ve stean pe bloum ountàn adrèn, ne ouifemp quet ive contempli ervat an divinite endra emaomp er bet-mâ, ma na vise en em unisset gant an humanite sacr eus hor Salver, peveus a hini ar vuez hac ar maro eo an objet ar c’honvenapla, ar joaiussa hac ar profitapla a ouffemp da choas evit hor meditation ordinal. Ne de quet hep sujet eo en em c’halv hor Salver ar Bara disquennet eus an Eê ; rac evel ma tle ar bara beza debret gant peb-seurt bouet all, evelse ivez e tle hor Salver beza meditet, consideret hac enclasquet en hon oll oræsonou hac en hon oll actionou. E vuez hac e varo a so bet disposet ha distribuet e naouspet seurt pouent gant cals a Autoret, evit servichout da veditation.

3. Impligit bemdez er Veditation-se un heur abarz ho lein, ha mar gu’illit, evel ma viot savet, abalamour ma vez neuse ho speret nebeutoc’h ambarasset, ha ma vez frescoc’h goude ar repos eus an nos, na liquit quet ivez ouzpen un heur da vedita nemet ho Tad spirituel en lavarre deoch expressamant.

4. Mar gu’illit ober an exerciç-se ebars en Ilis, ha chui da gaout eno aoualc’h a repos en ho speret, e Vezo eas ha commod bras deoc’h ; rac ne vezo nicun, na Tad na Mam, na Pried, na bugale na re-all a guement hoc’h ampeicho da choum un heur en Ilis, eleac’h er c’hontrol, ma choumac’h en ho Ty, ne allac’h quet en em assuri da gaout un heur quel libr-se, ha quer pesibl evel eno.

5. Commancit peb seurt Oræson quen Mental quen Vocal dre en em lacat e presanç Doue, ha dalc’hit-mad d’ar reglen-mâ bepret, hac e vellot e nebeut amser peguer profitabl vezo deoc’h.

6. Mar em c’hredit, e leverrot ho Pater, hoc’h Ave Maria, hac ho Credo e latin, mæs disqui a reot ivez entent ervat ar c’homsou anezo en ho langaich hoc’h-unan, evit d’ar fin, pa o leverrot el langaich commun eus an Ilis, ma c’hellot cousgoude saouri an traou admirabl hac agreabl sinifiet dre an oræsonou santel-se, pere a renquit da lavaret oc’h applica ervat ho songeson enno, hac oc’h excita hoc’h affectionou var ar pez a sinifiont ; ha na zeut morse tout d’en em hasta da lavaret cals, hoguen liquit ho poan da lavaret a galon ar pez a leverrot : rac ur Pater hepquen lavaret gant ur santimant vad, a dall mui eguet cals lavaret re vuan ha d’ar red.

7. Ar Chapelet a so ur fæçon profitabl meurbet da bidi, nemet ec’houiot e lavaret ec’his ma e dleet ; hac evit quemense ho pet unan-bennâc eus al levriouigou pere a zesq ar fæçon d’e recita. Mad eo ive lavaret Litaniou Jesus, ha Litaniou ar Verc’hes hac ar Sent, hac an oll pedennou-all vocal pere a so en Heuriou approuvet : e condition cousgoude, mar hoc’h eus an donæson eus an oræson mental, ma en em occupot principalamant gant hounnez. En hevelep-fæçon, ma na ellit quet e goude ober peden vocal ebet, abalamour d’hoc’h afferou pe da ur ræson-all bennâc, n’en em lequeot quet e poan evit quemense oc’h en em gontanti da lavaret simplamant quent pe c’houde ho Meditation, ar Pater noster, an Ave Maria hac ar Credo.

8. Mar santit en ho pedennou hac en hoc’h oræson vocal, ho calon tennet ha couviet d’an oræson interieur ha mental, na revusit quet mont dezi, ha list ho speret d’en em leusquel insansiblamant gant an inspirationou hac ar santimanchou mad-se, hep en em sourcial pe c’hui ho pezo echuet ar pedennou vocal ho poa da lavaret, pe c’hui n’ho pezo quet. Rac an oræson mental pehini ho pezo great en o leac’h, a so cals agreaploc’h da Zoue ha profitaploc’h d’hoc’h Ene. Excepti a ran ar pedennou pere ho pezo bet evit pinigen ; rac ar re-se a renquit da lavaret dre obligation.

9. Ma chouarfe na allac’h quet vaqui diouz ar mintin, d’an exerciç sacr-mâ eus an oration mental, pe abalamour da gals occupationou, p’evit ur sujet legitim-all bennac (ar pez a lequeot ho poan cousgoude da ziarben muia ma ellot) raparit da viana diouz ar pardaez ar mancamant-se da ur pouent hac a vezo pell varlerc’h ho repas ; rac ma e grac’h prest goude ho repas abarz ma ho pe digeret ho pouet, e veac’h assoupisset cals hac ho yec’het a ve interesset gant quemense.

10. Ma na illit epad an deiz ober an oræson mental-mâ, eo ret deoc’h rapari ar c’hol-se, o sevel alies ho calon etrese Doue var an deiz dre oræsonou jaculator ha dre al lectur eus a eul Lêvr devot bennâc, hac oc’h ober ur binigennig bennâc evit satisfia eleac’h an deffaut-se ; ha goudese grit ur resolution gre d’en em lacat e trein adarre an tro-nos da ober hoc’h oræson.