Collocou Gallec ha Brezonnec

Eus Wikimammenn
Mont d’ar merdeerezh Mont d’ar c’hlask
L. Prud’homme, 1863  (p. 1-161)


COLLOQUE
FRANÇAIS ET BRETON,

OU

NOUVEAU
VOCABULAIRE.

Nouvelle Édition corrigée et augmentée.



À SAINT-BRIEUC,
CHEZ L. PRUD’HOMME, IMPRIMEUR-LIBRAIRE.
1863.

AVIS
EUS AN IMPRIMER.


Al levr-mâ a zo etre daouarn an oll. Profitabl eo evit an dud divar ar meas pere ho deus c’hoant da zisqui ar gallec. Ober a ra ar fondezon eus an descadurez er scoliou e kær ha var ar mæs.

Necesser eo d’an estranjourien pere a zeuont da chom e kær en qualite a varc’hadourien, hac ho deus isom da zrafiqua gant ar baïzantet.

Ar Collocou Gallec ha Brezonnec a so bet meur a vech laquet er goulou abaoue ar bloas 1660 ; mes er vech-mâ en offromp d’ar public cals difasiet ha peurachuet. Tennet euz a gostes ar pes a ïoa inutil hac enoüs. Cresquet e bet eus a veur a goms a zo en usaij. Hac ar pes a blijo davaniaij d’an estranjourien a zeuont e beaich er vro-mâ, rac e vezo cavet enno an hannoiou eus ar gueriou hac eus ar bourgou principala eus an departamant Finistère, Côtes-du-Nord hac eus ar Morbihan, e pere e parlanter brezonnec.

Enfin esperout a reomp e vezo diguemeret al levr-mâ gant ar public gant muioc’h a blijadur eguet ar re guelet bete vrema, abalamour ne deo bet composet nemet evit he vrassa utilite.

REMERQUOU.

Evil renta facil d’al lennerien ar studi hac ar brononciation euz ar brezonnec, remerquit penos an e na chom james heb beza prononcet, petrabennac na laquer quet varnân un tiret, evel er gallec. Prononci a rer anezân evel pa ve an tiret-se varnân. Evel-ze ar guær-mâ pere e gallec, a brononcer e brezonnec eguis e ve péré. Suffis a ra lavaret penos an oll liserennou ho deus, e brezonnec, ar memez ton ma e deux e latin : à, è, î, ò , ù, gant an tiret-mâ Varnezo, araoc un n , a zo voyellennou hir, da lavaref eo, var bere eo ret poeza davantaij , neuse an n na brononcer nemet un neubeudic, evel er gueriou-mâ, clân, èn, din , etc.

Ar memes voyelennou gant an tiret-mâ varnezo, a abre] en ûr guer al liseren a deu dabord var-lerc'h : evellen , bremân, a brononcer bremâ, etc.

Quement guer ma veze cavet un tiret etre ûr c hac un h, evel er gueriou-mâ, c'hoas, c'hraç, etc. A vezo prononcet evel pa na ve quet a c, evellen : hoas , hraç, etc.

Ober a rêr c’hoas meur a chenjamant liserennou er brezonnec, hervez ma renquer, oc’h exprima ûr memes guer gant lizerennou difïerant. Exempl : bep, peb ; dad, tad , zad ; bried, pried, fried ; mam, vam ; breur, vreur; coms, goms ; person, ferson ; graç, c’hraç, etc. An oll chenjamanchou-mâ a so bet observet piz el levr-mâ, er fæçon ma vezo cafet ar gueriou ortographet eguis ma reuquer ho frononci.

COLLOQUE

FRANÇAIS ET BRETON

————

DIVISOU
GALLEC HA BREZONNEC.

Dieu.
la Trinité.
Jésus-Christ.
le Saint-Esprit.
Créateur.
Rédempteur.
Notre-Dame.
un Saint.
un Evangéliste.
un Apôtre.
un Martyr.
un Confesseur.
un Patriarche.
un Prophète.
un Bienheureux.
l’Eternité.
la Nature.
Paradis.
un Esprit.
un Génie.
un Ange.
Archange.
Chérubin.
Séraphin.
Trône.
Limbes.
Doue.
an Dreindet
Jésus-Christ
ar Speret-Santel
Crouër
Redemptor.
an Itron-Varia.
ûr Sant.
un Avieler.
un Abostol.
ûr Merzer.
ûr Chonfessour.
ûr Patriarch.
ûr Prophet.
un Ene eürus.
an Eternite.
an Natur.
Barados.
ûr Speret.
ûr Squiant.
un Æl.
Arc’hael.
Cherubin.
Seraphin.
Trôn.
Lymbou.
Enfer.
Démon.
Esprit familier.
un Fantôme.
les Dieux.
les Nymphes.

L’Univers.

Le Monde.
Chaos.
le Ciel.
le Ciel empirée.
le Ciel étoilé.
le Soleil.
la Lune.
Nouvelle Lune.
Premier Quartier.
Pleine Lune.
Dernier Quartier.
un Astre.
une Planète.
une Comète.
une Etoile.
Saturne.
Jupiter.
Mars.
Soleil.
Vénus.
Mercure.
Lune.
l’Arc-en-ciel.
l’Air.
la Terre.
l’Eau.
le Feu.
une Nuée.
un Orage.
le Vent.
Ifern.
Diaoul.
Speret familier.
un Teuz.
an Doueou.
an Nymphlou.

Ar Bed.

Ar Bed.
Chaos.
an Eên.
an Eên empiret.
an Eên steredet.
an Heaul.
al Loar.
Loar nevez.
Quartier quenta.
ar C'hann.
an Discar.
un Astr.
ûr Blaneden.
ûr Stereden lostec.
ûr Stereden.
Saturn.
Jupiter.
Mars.
Heaul.
Venus.
Mercur.
Loar.
Goarec ar glao.
an Ear.
an Douar.
an Dour.
an Tân.
ûr Gouabren.
un Arne.
an Avel.
La Pluie.
le Tonnerre.
un Eclair.
la Grêle.
le Chaud.
le Froid.
Vent d'orient.
Vent du midi.
Vent de bise.
Vent du ponant.
le Printemps.
l'Eté.
l'Automne.
l'Hiver.

De l'Enfer.

Lucifer,
 le prince des diables.
Mort éternelle.
Damnation.
Tourments.
une Ame damnée.
un Maudit.
une Maudite.
les Peines éternelles.
un Magicien.
un Possédé.
un Excommunié.

Les sept
péchés mortels

l'Orgueil.
Avarice.
Gourmandise.
Luxure.
Envie.
Colère.
Paresse.
ar Glao.
ar Gurun.
ul Luc'heden.
ar Grisil.
an Tomder.
ar Ienien.
Avel oriant.
Avel ar c'hreisdeiz.
Avel bis.
Avel ar ponant.
an Nevez amser.
an Hân.
Hân-Goân.
ar Goân.

Eus an Ifern.

Lucifer,
 prinç an diaoulou.
Maro eternel.
Daounation.
Tourmanchou.
un Ene daonet.
ûr Milliguet.
eur Milliguet.
ar Poaniou eternel.
ûr Magicien.
ûr Possedet.
un Excommunuguet.

Ar seiz
pec'het marvel

an Ourgouil.
Avariç.
Gourmandis.
Luxure.
Avi.
Coler.
Diegui.

De la Terre.

Tremblement de Terre.
Sable.
Terre sablonnneuse.
— grasse.
— stérile.
—argile.
— glissante.
bonne Terre.
une Colline.
une Montagne.
une Vallée.
une Plaine.
Un Rocher.
un Caillou.
une Pierre.
une Caverne.
une Fosse.
un Abîme.
un étang.
la Boue.

Des Villes.

Une Ville.
les Murailles.
les Portes.
une Citadelle.
un Port.
un Bastion.
une Chaîne.
une Barre de fer.
un Château.
la Maison de ville.
un Pavé.
une Rue.
un Coin.
une Ruelle.

Eus an Douar.

Crên Douar.
Grouan.
Douar Grouaniec.
— drus.
— steril.
— pri.
— risclus.
Douar mât.
eur C'hrec'h.
eur Menez.
un Draonienn.
eur Blenen.
ûr Roc'h.
ûr Vilien.
eur Men.
eur C'havern.
eur Fos.
un Abym.
ûr Stanc.
ar Fanc.

Eus ar C'heriou.

Eur Guær.
ar Muraillou.
an Dorojou.
une eur Citadel.
ûr Porz.
ûr Bastion.
eur Chaden.
eur Varren houarn.
ûr C'hastel.
Ti Quær.
ûr Pave.
eur Ru.
ûr C'hoing.
eur Vanel.
une Tour
un Rempart.
un Pont levis.
un Pont de pierre.
une Tranchée.
une Contrescarpe.
un Marché.
un Bourg.
un Faubourg.
Un Gouverneur.
un Préfet.
un Maire.
un Adjoint.
un Juge de paix.
Commissaire de Police.

De la Justice.

Le Palais.
un Président.
un Conseiller.
le Procureur du Roi.
un Avocat.
un Procureur.
un Notaire.
un Clerc.
un Archevêque.
un Evêque.
un Doyen.
un Prédicateur.
un Prêtre.
un Lecteur.

Des Villages.

Un Village.
une Paroisse.
une Eglise succursale.
une Chapelle.
une Église.
un Tour
ûr Rampart.
ûr Pont gueinteiz.
ûr Pont men.
un Dranche.
eur C’hontrescarp.
ûr Marc’hat
ûr Bourg.
ûr Fabourg.
ûr Gouarner.
ûr Prefet.
ûr Mær.
un Adjoint.
ûr Barner à beoc’h.
Commicer à bouliç.

Eus ar Justiç.

Ar Palæs.
ûr Presidant.
ûr C’honsailler.
Procureur ar Roue.
un Avocad
ûr Procureur.
un Notter.
ûr C’hopist.
un Arc’hescop.
un Escop.
ûr Doyen.
ûr Predicator.
ûr Belec.
ul Lenner.

Eus ar Villajennou.

Ur Villajen.
eur Barres.
un Ilis trê.
eur C’hapel.
un Ilis.
un Curé.
un Vicaire.
un Recteur.
une Ferme.
une Grange.
un Grenier.
une Charrue.
une Métairie.
un Métayer.
un Paysan.
un Laboureur.
un Charretier.
un Fouet.
une Charrette.
une Roue.
un Berger.
une Moisson.
les Vendanges.
une Faux.
un Pré.
du Foin.
de l’Herbe.
de la Paille.
un Champ.
du Blé.
du Froment.
du Seigle.
de l’Orge.
de l’Avoine.
une Gerbe.
des Pois.
des Fèves.
du Riz.
une Garenne.
une Lande.
un Désert.
une Forêt.
ûr C’hure.
ûr Viquel.
ûr Person.
ûr Ferm.
eur C’hranj.
ûr C'hrignol.
un Arar.
eur Verery.
ûr Merer.
ûr Païsant.
ul Labourer.
ûr Charrettour.
ur Fouet.
eur C'har.
ûr Rot.
ûr Messaër.
eur Eost.
ar Vendanj.
eur Falc’h.
ûr Prat.
Foën.
Guyot.
Plouz, Colo.
ûr Parc.
Ed.
Gwiniz.
Seigal.
Heyz.
Querc’h.
eur Fescat.
Piz.
Fao.
Riz.
eur Goûarem.
ul Lannec.
un Dezert.
eur Forest.
un Bois.
un Chêne.
un Orme.
une Haie.
une Epine.
une Ronce.
un Lien.
un Fumier.
des Chardons.

D’un Jardin.

Un Jardin.
Un Jardinier.
une Salade.
Scorsonère.
Un Oignon.
de l’Ail.
des Porreaux.
des Choux.
Choux Cabus.
des Bettes.
du Persil.
du Cerfeuil.
une Laitue.
de la Sauge.
de l’Oseille.
de l’Anis.
du Fenouil.
du Pourpier.
des Epinards.
des Racines.
du Chiendent.
des Raves.
des Navets.
du Souci.
de l’Hysope.
de la Marjolaine.
de l’Ortie.
ûr C'hoat.
un Derven.
ûr Vezen till.
eur C’hars.
eur Spernen.
un Drezen.
un Ære, Amar.
ur Bern-Teil.
Col-Garo.

Eus eur Jardin.

Ur Jardin.
ûr Jardiner.
eur Saladen.
Louzaouen ar viber.
un Ognonnen.
Quignen.
Pourr.
Côl.
Côl commun.
Bettes.
Parissil.
Serfil.
Laetus.
Sauch.
Trinchin.
Anys.
Fanouil.
Pourpi.
Pinoches.
Griziennou.
Treuz-ieot.
Rabes.
Irvin.
Sousci.
an Hysop.
Origanel.
Linat.
un Melon.
une Fleur.
un Œillet.
une Haie.
une Rose.
un Rosier.
des Bonshommes.
de la Violette.
du Thim.
du Romarin.
du Laurier.
un Arbre.
un Pommier.
un Poirier.
un Pêcher.
un Abricotier.
un Amandier.
une Vigne.
une Branche.
une Feuille.
un Bouton.
une Allée.
une Salle verte.
une Fontaine.
des Groseilles.
des Castilles.
des Fraises.
un Prunier.
une Prune.
une Pomme.
une Poire.
un Cerisier.
une Cerise.
une Pêche.
le Noyau.
une 0live.
un Olivier.
une Mûre.
un Figuier.
ûr Melons.
eur Flour.
eur Ginoflèn.
eur Rozen.
ûr Blanten Roz.
un Drezen.
Feon.
ar Violet.
Turquantin.
Romarin.
Laure.
ûr Vezen.
ûr Vezen Aval.
ûr Vezen Ber.
ur Blanten peches.
un Abricosen.
ûr Blanten Amandes.
eur Vinien.
eur Branc.
un Deillen.
ûr Bouton.
un Ale.
un Dinen glaz.
eur Feunteun.
Spezat.
Castilles.
Sivi.
eur Blanten Brûn.
eur Brunen.
un Aval.
eur Beren.
ür Blanten Guerez.
eur Guerzen.
eur Bechezen.
ar Mên.
un Olives.
ür Blanten Olives.
eur Moarem.
ûr Blanten fiez.
une Figue.
un Raisin.
un Noyer.
une Noix.
une Noisette.
un Champignon.
un Coing.
une Orange.
un Oranger.
un Citron.
un Châtaignier.
un Concombre.
Planter.
Enter, greffer.
le Fruit est mûr.

Des Bêtes.

Une Bête.
une Bête sauvage.
un Lion.
une Lionne.
un Eléphant.
un Ours.
un Cerf.
une Biche.
un Loup.
une Louve.
un Sanglier.
un Renard.
un Lièvre.
un Lapin.
un Cheval.
une Cavale.
un Poulain.
un Ane.
une Anesse.
un Boeuf.
ur Taureau.
eur Fiezen.
ûr Ræsinen.
ûr Vezen graon.
eur Graouen.
eur Graouen-guelvez.
ûr Champignon.
un Aval-stoup.
un Oranges.
ûr vezen Oranges.
ûr Citrons.
eur Guistinen.
eur Cocombres.
Planta.
Anti, greffi.
Ar frouëz so meur.

Eus al Loënet.

Ul Loën, un Aneval.
ul Loën goëz.
ul Leon.
eul Leones.
un Elephant.
un Ours.
ûr C’haro.
un Heises.
ûr Bleiz.
eur Vleizes.
un Oc’h gouëz.
ul Louarn.
ûr C’hat.
ûr C'hounikl.
ûr Marc’h.
eur Gazec.
un Eubeul.
un Azen.
eun Azennes.
un Ejen.
un Taro.
une Vache.
une Génisse.
un Veau.
un Mouton.
une Brebis.
un Agneau.
un Bouc.
une Chèvre.
un Cochon.
une Truie.
un Cochon de lait.
un Chien.
une Chienne.
un Chien courant.
un Mâtin.
un Lévrier.
un Singe.
un Blaireau.
une Belette.
un Chat.
une Chatte.
un Ecureuil.

Des Oiseaux.

Un Aigle.
un Perroquet.
un Épervier.
un Oiseleur.
une Grue.
une Cigogne.
un Cigne.
un Héron.
un Hibou.
une Chouette.
un Corbeau.
une Pie.
une Corneille.
un Geai.
eur Vioc’h.
un Onner.
ul Leue.
ûr Maoüt.
un Danvat.
un Oan.
ûr Bouc’h.
eur C’haour.
un Hoc’h.
eur Vis.
un Hoc’hic laes.
ûr C’hi.
eur Guies.
ûr C’hi c’hass.
ûr C’hi mastin.
ur Levren.
ûr Marmous.
ûr Broc’h.
eur Garell.
ûr C'has.
ûr Gazes.
eur Goantic.

Eus al Laboucet.

Un Aigl.
ûr Perroquet.
ûr Spalfer.
ul Lapoucetaër.
eur Gru.
eur Cigoign.
ûr Cygn.
ûr Guerc’hi.
ûr Hibou.
eur Gaouen.
ûr Vrân.
eur Biq.
eur Scoul.
ûr Guêguin.
un Piver.
un Etourneau.
une Hirondelle.
un Merle.
une Grive.
une Bécasse.
une Bécassine.
une Buse.
une Perdrix.
un Coq.
un Chapon.
une Poule.
un Poussin.
un Poulet.
une Poularde.
une Oie.
un Oison.
un Dindon.
une Cane.
un Canard sauvage.
une Sarcelle.
une Poule d’eau.
un Pigeon.
un Pigeonneau.
une Colombe.
une Caille.
une Tourterelle.
un Rossignol.
une Alouette.
une Linote.
un Chardonneret.
un Moineau.
une Chauve-Souris.
une Plume.
une Aile.
un Bec.
un Ongle.
une Queue.
ûr Gazec-coat.
un Dred.
eur Guennili.
ur Voualc’h.
ûr Voudrasq.
eur C'hevelec.
eur Guyoc’h.
eur Barguet.
eur Glujar.
ùr C’hoq.
ûr C'haboun.
eur Iar.
eur Poncin.
un Eun.
eur Iar-Chaboun.
ûr Oaz.
un Eun goaz.
ûr C’hoq indes.
un Hoüat.
un Hoüat gouez.
eur C'hrac-houat.
eur Iar-zour.
un Dube.
ûr Dubeic.
ûr Goulm.
eur C'hoail.
un Durzunel.
un Eostic.
un Alc’houerder.
ul Linguez.
ûr Pabour.
eur Philip.
un Asquel groc’hen.
eur Bluen.
un Asquel.
ur Bec.
un Ivin.
eul Lost.
Pondre.
Couver.
un Nid.
une Cage.
Dénicher.
Apprivoiser.

De l’or, de l’argent
et de toutes choses
qui se fondent.

L’Or.
L’Argent.
des Joyaux.
du Vif-Argent.
de l’Airain.
du Cuivre.
de l’Etain.
du Plomb.
du Métal.
du Fer.
de l’Acier.
une Cloche.
Fondre.
Fondu.
un Clou.

Des Choses qui
se vendent dans
les boutiques.

De la Soie.
une Aiguille.
du Fil.
une Epingle.
un Peloton.
un Dé.
un Dé d’argent.
un Couteau.
une Gaine.
Dezvy.
Guiry.
un Neiz.
eur Gaouet.
Dineiza.
Donaat.

Eus an aour, arc’hant
hac eus an traou
da deuzi.

An Aour.
an Arc’hant.
Bizeïer.
Vif-Arc’hant.
Arm pe Arem.
Quevre.
Stên.
Plomb.
Metal.
Houarn.
Dizr.
eur Gloc’h.
Teuzi.
Teuzet.
un Tach.

Eus an traou
a verzer ebars
er staliou.

Sey.
un Nadoz.
Neud.
eur Spillen.
ûr Bellen.
eur Vesquen.
ür Vesquen arc’hant.
ûr Gontel.
eur C'houin.
une Ecritoire.
un Canif.
du Coton.
une Plume.
un Bouchon.
un Jeton.
des Epoussettes.
un Décrottoir.
des Lunettes.
une Agrafe.
une Aiguillette.
un Lacet.
une Serrure.
une Clef.
une Etrille.
un Poinçon.
une Alène.
une Valise.
un Miroir.
une Coiffe.
un Tablier.
Attacher.
Lier.
Délier.
une Cruche.
une Bouteille.
une Lampe.
de l’Huile d’olive.
une Tasse.
une Fiole.
un Peigne.
un Rasoir.
des Ciseaux.
un Bonnet.
un Bonnet de velours.
un Bonnet de nuit.
un Chapeau.
une Veste.
eur Scritol.
ûr C’hanif.
Coton.
eur Bluen.
ür Stouff.
ûr Chettoer.
eur Bar.
un Digrottoüer.
ul Lunedou.
eur C'hlochet.
un Aquilleten.
ul Laç.
ûr Poten.
un Alc'huez.
eur Scrifel.
ûr Poenson.
eur Minaouêt.
eur Valisen.
ûr Mellezour.
eur C'hoëf
un Davancher.
Staga.
Hæren, Liamma.
Dishæren.
eur Pot dour.
eur Voutail.
ul Lamp.
Eol olives.
un Taç.
eur Fiolen.
ûr Grip.
Razouer pe Hotem.
eur Cysaill.
ûr Bônet.
ûr Bônet voulous.
ûr Bônet nos.
un Tocq.
eur Vesten.
une Culotte.
une paire de Bas.
un Habit complet.
un Manteau.
une Epée.
un Eperon.
une Selle.
une Bride.
du Drap.
du Drap fin.
Epais, délié.
de l’Etoffe.
du Damas.
du Satin.
de l’Ecarlate.
du Camelot.
de la Ratine.
de la Sarge.
de l’Etamine.
une Aune.
une demie-Aune.
de la Toile.
du Linge.
une Chemise.
une Cravate.
des Manchettes.
de la Dentelle.
du Ruban.
du Galon.
une paire de Gants.
des Boucles.
une Echarpe.
une Cappe.
un Manchon.
un Livre.
une paire d’Heures.
un Chapelet.
de la Laine.
eur Braguez.
eur re-Vazou.
un Habit pen-da-ben.
ûr Vantel.
eur C'hleze.
ûr Guentr.
un Dibr.
eur Brid.
Mezer.
Mezer fin.
Teo, tano.
Entoff.
Dammas.
Satin.
Scarlec.
Camolot.
Ratin.
Serch.
Entamin.
eur Goalennat.
un anter Goalennat.
Lien.
Lingiri.
eur Rochet.
eur Gravaten.
eur Manchetezou.
Danteles.
Ruban.
Galons.
eur Manegou.
Bouclou.
un Echerp.
eur C'hap.
eur Manchon.
ul Lêvr.
un Heuriou.
ûr Chapelet.
Gloân.
une Balle de Laine.
un Ballot.
une Balance.
une Pesée.
un Millier.
un Cent.
un Poids.
une Livre.
une demi-Livre.
un Quarteron.
un demi-Quarteron.
une Once.
une demi-Once.
un Tonneau.
un Quartier.
un Boisseau.
eur Muzur.

Eus ar micherourien
ha eus ho
instrumanchou.

Un Boulanger.
une Boulangère.
Un Four
Cuire.
du Pain.
du Pain blanc.
du Pain bis.
du Pain frais.
du Pain rassis.
du Pain moisi.
de la Croûte.
de la Mie.
de la Pâte.
du Levain.
de la Farine.
du Son.
un Crible.
un Sas.
eur val Gloân.
ûr Valot.
eur Balançon.
eur Boüezaden.
ûr Millier.
ûr C'hant.
ûr Pouëz.
ul Livr.
un anter-Livr pe lûr.
ûr C'hartourou.
un anter-C'hartourou.
un Onç.
un anter-Onç.
un Dônel.
ûr Palevars.
ûr Boisel.
une Mesure.

Des gens de métiers
et leurs
instruments.

Un Boulanger.
eur Voulanjeres.
ûr Forn.
Poazat.
Bara.
Bara guen.
Bara gris.
Bara fresq.
Bara diazes.
Bara louët.
Greün.
Milvic.
Toaz.
Goüell.
Bleut.
Brenn.
ûr Chruër.
un Tamouëz.
un Sac.
un Meunier.
une Meunière.
un Moulin.
un Moulin à papier.
un Moulin à blé.
un Moulin à vent.
Moudre.
Moulure.
Meule de Moulin.
un Cuisinier.
une Cuisinière.
un Pâté.
un Pâté de lièvre.
un Pâté de pomme.
un Pâté de poire.
une Tourte.
des Beignets.
des Tourteaux.
des Saucisses.
un Boucher.
une Boucherie.
les Halles.
de la Chair.
du Bœuf.
une pièce de Bœuf.
du Veau.
du Mouton.
de l’Agneau.
du Salé, du porc.
du Bœuf salé.
Viande fraîche.
Grasse, maigre.
Aloyau de Bœuf.
une Epaule de mouton.
un Gigot de mouton.
un Quartier d’agneau.
une Poitrine de veau.
ûr Sac’h.
ûr Miliner.
eur Vilineres.
ûr Vilin.
ûr Vilin baper.
ûr Vilin bleut.
ûr Vilin avel.
Mala.
Arval.
ûr Mên milin.
ûr C'heguiner.
eur Gueguineres.
ûr Pastes.
ûr Pastes gât.
ûr Pastes avalon.
ûr Pastes pêr.
un Dourtieren.
Beignez.
Quignou.
Silsic.
ûr C'huiguer.
eur Guigueres.
ar C'hoc’hi.
Quic.
Bêvin.
eur pez Bèvin.
Quic leue.
Quic maout.
Oan-læs.
Quic Sal, quic oc’h.
Bèvin zeson.
Quic fresq.
Druz, Treut.
ûr Groaoüen bévin.
eur Squoas vaout.
ûr Gigot vaout.
ûr Palevars oan-læs.
eur Peultrin leue.
une Longe de veau.
une Fraise de veau.
un pied de Cochon.
une Oreille.
un Os.
Ronger les os.

Un Poissonnier.

Un Poisson.
du Poisson frais.
Poisson de mer.
Poisson d’eau douce.
Pêcher.
des Filets.
un Hameçon.
une Sirène.
une Baleine.
un Dauphin.
un Esturgeon.
un Congre.
un Marsouin.
une Roussette.
un Chien d’eau.
une Morue.
de la Morue verte.
de la Morue sèche.
une Raie.
un Raiton.
une Plie.
un Saumon.
un Brochet.
un Rouget.
Une Sole.
une Alose.
un Turbot.
une Carpe.
une Tanche.
une Anguille.
eur Rognon leue.
ûr Fresen leue.
un Troat oc’h.
eur Scoüarn.
un Ascorn.
Crignat an esquern.

Un Pesquettaër.

Ur Pesq.
Pesquet fresq.
Pesquet mor.
Pesquet dour douç.
Pesquetta.
Rouejou.
un Higuen.
Mari morgant.
ûr Balan.
un Dauphin.
un Sturch.
ûr C'hongr.
ûr Mor Hoc’h.
ûr Bleiz mor.
ûr C'hi dour.
eur Moru.
Moru glaz.
Moru sec’h.
eur Ræe.
ûr Ræton.
ul Lizen.
ûr Saumon.
ûr Brochet.
un Arlicon.
eur Garlizen.
un Alozen.
un Tulbozen.
eur C’harp.
un Tanch.
eur Silien.
une Truite.
un Mulet.
un Lieu.
une Veille.
un Maquereau.
un Hareng.
une Sardine.
une Ecrevisse.
des Huîtres.
des Moules.
des Ormeaux.
des Chevrettes.
des Œufs.
du Fromage.
du Beurre.
du Lait.
de la Crême.

Un Maréchal

Du Fer.
Forger du fer.
un Soufflet.
des Tenailles.
petites Tenailles.
une Masse.
un Marteau.
un Fer de cheval.

Un Cordonnier.

Des Souliers.
du Cuir.
des Semelles.
des Empeignes.
des Pantoufles.
des Bottes.
des Bottines.
des Escarpins.
des Souliers de maroquin.
un Dulzen.
ûr Mollec.
ul Loüannec.
eur C’hrac’h.
ur Brezel.
un Harinq.
ûr Sardin.
eur C'haour mor.
Histr.
Mescl.
Ormel.
Cheffrettes.
Viou.
Formach.
Amann.
Læs.
Dien.

Ur Marechal.

Houarn.
Forgi houarn.
ûr Véguin.
Quevellou.
un Durques.
un Orz.
ûr Morzol.
un Houarn marc'h.

Ur C’here.

Ur Boutou lær.
Lær.
Soliou.
Enebou.
Pantoufflou.
Heuzou.
Botinezou.
Scarpinou.
Boutou lær maroquin.


Un Marchand de vin.

Du vin rouge.
du vin blanc.
un Tonneau.
une Pipe.
une Barrique.
un Tierçon.
un Aubergiste.
une Auberge.
un Cabaret.
un Pot de vin.
une Peinte.
une Chopine.
une Verrée.
de l’Eau-de-vie.

Un Epicier.

Epices.
du Gingembre.
de la Canelle.
un Clou de girofle.
Noix Muscade.
du Poivre.
des Dragées.
du Safran.
des Figues.
des Raisins.
des Amandes.
une Amande amère.
du Sucre.
du Sucre candi.
un Pain de Sucre.
de l’Encens.
Réglisse.
du Savon.
de l’Empois.


Ur Marc'hadour Guin.

Guin ruz.
Guin guen.
un Dônel.
eur Pip.
eur Varriquen.
un Tierçon.
un Hostis.
un Hostaliri.
ûr C'habaret.
ûr Podat guin.
eur Pintat.
eur Chopinat.
eur Verennat.
Guin ardant.

Un Episcaër.

Espis.
Gigimpr.
Canell.
un Tach ginoff.
Craouen Muscades.
Pebr.
Drage sucret.
Safran.
Figuez.
Ræsin.
Craouen alamandes.
Alamandes c’huero.
Sucr.
Sucr cantin.
eur Mên sucr.
Ezanç.
Rigaliç.
Saon.
Ampez.


Un Apothicaire.

Un Breuvage.
une Médecine.
une Potion.
Distiller.
un Lavement.
une Séringue.
un Mortier.

Un Médecin.

Un Malade.
la Fièvre.
une Esquinancie.
un Panaris.
la Migraine.
le Scorbut.
Fièvre quarte.
Fièvre chaude.
Paralysie.
la Vérole.
la petite Vérole.
la Rougeole.
la Peste.
Flux de ventre.
Flux de sang.
l’Hémorragie.
de l'Urine.
les Hémorroïdes.
Apoplexie.

Des Vers.

Un Ver.
une Fourmi.
une Mouche.
un Moucheron.
un Papillon.
une Puce.


Un Apotiquer.

Ur Beuvrach.
ûr Vedecinerès.
ûr Bortion.
Distila.
ul Lavamant.
eur Seringuen.
ûr Mortier.

Ur Medecin.

Ur C'hlânvour.
an Derzien.
ûr Squinanç.
ûr Viscoul.
Poan e corn an tal.
ar C'hlenved-mor.
Derzien-gartier.
Derzien dôm.
Paralisy.
an Naples.
ar Vrec’h.
ar Ruzel.
ar Vossen.
Red-Cof pe foérel.
Red-goad.
an Divoada.
Troaz.
ar Goazrudez.
Apoplexi.

Eus ar Prenvet.

Ur Preon.
eur Verienen.
eur Guelienen.
ûr Furbuen.
ûr Papillion.
eur C'hoanen.
un Pou.
une Lente.
une Chenille.
Mouche à miel.
du Miel.
de la Cire.
une Taupe.
un Mulot.
un Rat.
une Souris.
une Perce-Oreille.

Des Bêtes
venimeuses.

Un Serpent.
une Couleuvre.
une Vipère.
une Araignée.
un Crapaud.
un Scorpion.
un Crocodile.
un Dragon.

Des Métiers.

Un Imprimeur.
un Libraire.
une Presse.
des Livres.
de l’Encre.
du Papier.
un Graveur.
un Charpentier.
une Hache.
une Scie.
un Menuisier.
un Ciseau.
un Rabot.
un Serrurier.
une Lime.
ul Laouen
un Nezen.
eur Viscoul.
eur Venanen.
Mel.
Coar.
eur C'hoz.
ûr Logoden mors.
ûr Raz.
ul Logoden.
ûr Garlosten.

Eus al Loenet
binimus.

Ur Serpant.
un Aër.
un Aër-Viber.
eur Guenviden.
un Tousec.
ûr Grueg.
ûr C'hrocodil.
un Dragon.

Eus ar Micherou.

Un Imprimer.
ul Librer.
eur Pressouer.
Lêvrou.
Liou du.
Paper.
ûr Graver.
ûr C'halvez.
un Hach.
un Esquen.
un Munuser.
ûr Guisel.
ûr Rabot.
un Alc’hoëzer.
ul Lim.
un Chaudronnier.
un Vitrier.
un Gantier.
un Panetier.
un Boutonnier.
un Tailleur.
des Ciseaux.
un Frippier.
un Etaminier.
un Tisserand.
un Teinturier.
un Chapelier.
un Cordonnier.
un Savetier.
un Jardinier.
un Paveur.
un Coutelier.
un Peintre.
un Tonnelier.
un Batelier.
un Matelot.
une Lingère.
une Blanchisseuse.
un Barbier.
un Rasoir.
un Chandelier.
un Charretier.
un Porteur.
un Journalier.
un Charbonnier.

Des Serviteurs
d’une Maison.

Un Chapelain.
un Maître d’hôtel.
un Intendant.
un Gentilhomme.
un Ecuyer.
ûr Magnouner.
ûr Guerraër.
ûr Manegaër.
ûr Banerer.
ûr Nozêlenner.
ûr C'hemener.
eur Zizail.
ûr Fripper.
un Etaminer.
ûr Guiader.
ul Liver.
un Toguer.
ûr C'hereer.
ûr Savatter.
ûr Jardiner.
ûr Paveer.
ûr C'honteller.
ûr Peinter.
un Tonneller.
ûr Baguéer.
ûr Merdeat, Martolot.
eur Guemeneres.
eur Ganneres.
ûr Barber.
ûr Rasouër pe Noten.
ûr Goulaouïer.
ûr Charretter.
ûr Portezour.
un Devezial.
ûr Glaouaer.

Eus a Servijerien
un Ty.

Ur Chapalan.
ûr Mestr hostel.
un Intendant.
un Digentil.
un Equier.
un Secrétaire.
un Page.
un Sommellier.
un Valet de chambre.
un Cuisinier.
un Cocher.
un Valet.
un Palefrenier.
un Boulanger.
un Potier.
un Marmiton.

Des Servantes
d'une Dame.

Une Gouvernante.
une Fille de Chambre.
une Cuisinière.
une Empeseuse.
une Servante.

Officiers de Guerre.

Maréchal de France.
Général.
Lieutenant-général.
Amiral.
Vice-amiral.
Maréchal-de-camp.
Colonel.
Major.
Capitaine.
Lieutenant.
Enseigne.
Sergent-Major.
Sergent.
Caporal.
Commissaire.
Capitaine de cavalerie.
Capitaine d’infanterie.
ûr Secretour.
ûr Pach.
ûr Sommeler.
un Den a gambr.
ûr C'heguiner.
ûr C'hocher.
ûr Mevel.
ûr Palafrigner.
ûr Boulanger.
ûr Porzier.
eur Marmiton.

Eus a Vizitien
un Itron.

Eur C'houarnerez.
eur Plac’h a gambr.
eur Gueguineres.
un Ampeseres.
ûr Vates.

Officerien a Arme.

Marechal a Franç.
General.
Lutanant-general.
Amiral.
Viç-amiral.
Marichal a gaan.
Coulonel.
Major.
Cabiten.
Lutanant.
Ansaign.
Serjant-Major.
Serjant.
Corporal.
Commisser.
Cabiten ar c'havaliri.
Cabiten an infantiri.
Cavalier.
Dragon.
Fantassin.
Mousquetaire.
un Trompette.
Tambour.
une Sentinelle.
un Espion.
une Armée.
un Régiment.
une Compagnie.
un Canon.
un Mousquet.
un Fusil.
un Mousqueton.
un Pistolet.
une Hallebarde.
une Pique.
une Lance.
un Boulet de canon.
une Balle.
de la Poudre fine.
de la Poudre à canon.

Des Maîtres
d’exercice.

Un Maître d’école.
un Ecrivain.
un Précepteur.
un Mathématicien.
un Maître à danser.
un maître à chanter.
un Maître d’armes.

Des Verbes
les plus nécessaires
de 1er ordre.

Parler.
Aimer.
Manger.
Marc’hec.
Dragon.
Fantassin.
Mousquetter.
un Trompiller.
Tabouliner.
ûr Santinel.
un Espion.
un Arme.
ûr Régimant.
ûr Compagnunen.
ûr C'hanon.
ûr Mousquet.
ûr Fuizuill.
ûr Mousquetton.
ûr Bistolen.
un Halabarden.
eur Picq.
uI Lanç.
ûr Voulet canon.
ûr Voulet.
Poultr fin.
Poultr canon.

Eus ar Mistri
a exerciç.

Ur Mestr scol.
ûr Scrivagner.
ûr Preceptor.
ûr Mathematicien.
ûr Mestr danser.
ûr Mestr caner.
un Iscrimer.

Eus ar Verbou
necesserra eus
an urz quenta.

Comps.
Caret.
Dibri.
Dîner.
Souper.
Déjeûner.
Aller.
Commencer.
Armer.
Continuer.
Étudier.
Profiter.
Prier.
Lier.
Jouer.
Pleurer.
Sauver.
Sauter.
Danser.
Chanter.
Écouter.
Gagner.
Marcher.
Peser.
Louer.
Nouer.
Dénouer.
Livrer.
Délivrer.
Assurer.
Nier.
Prouver.
Relier.
Imprimer.
Composer.
Déchirer.
Sonner.
Détourner.
Voyager.
Arrêter.
Commander.
Leina.
Couania.
Dijuni.
Monet.
Commanç.
Armi.
Continui.
Studia.
Profita.
Pidi.
Heren.
C’hoari.
Coüela.
Savetein.
Lammet.
Dansal.
Cana.
Selaou.
Gounit.
Querzet.
Poüeza.
Meuli.
Scoulma.
Discoulma.
Livra.
Dilivra.
Assuri.
Nac’h.
Prouvi.
Relia.
Imprima.
Composi.
Roëgui.
Zon.
Distrei.
Beaji.
Arreti.
Commandi.
Supplier.
Arracher.
Dérober.
Avaler.
Disputer.
Raisonner.
Acheter.
Demander.
Chercher.
Voler avec des ailes.
Donner.
Fermer.
Apporter.
Porter.
Cacher.
Badiner.
Railler.
Couper.
Consoler.
Envoyer.
Se coucher.
Se lever.
Argumenter.
Prêcher.
Causer.
Négliger.
Vanter.
Manier.
Appliquer.
Montrer.
Défier.
Camper.
Décamper.
Enterrer.
Déterrer.
Enfermer.
Complimenter.
Courir.
Supplia.
Arrachi.
Laërez.
Lounca.
Disputi.
Raesoni.
Prena.
Goulen.
Clasq.
Nijal.
Rei.
Serri.
Digass.
Douguen.
Cusa.
Badina.
Farçal.
Troc’ha.
Consoli.
Cass.
Gourvez.
Sevel.
Argumanti.
Prezec, Sarmon.
Causeal.
Neglija.
Vanti.
Mania.
Applica.
Disquez.
Difial.
Campi.
Discampi.
Enterri.
Dienterri.
Anfermi.
Complimanti.
Redec.
Mêler.
Laver.
Monter.
Désoler.
Garder.
Payer.
Compter.
Raconter.
Réciter.
Répéter.
Affronter.
Se Moquer.
Baiser.
Courtiser.
Développer.
Haranguer.
Tirer.
Percer.
Travailler.
Considérer.
Regarder.
Saluer.
Nager.
Fumer.
Acquitter.
Contempler.
Couronner.
Placer.
Accuser.
Excuser.
Damner.
Condamner.
Consumer.
Emprunter.
Prêter.
Accepter.
Refuser.
Reculer.
Quemesq.
Goalc’hi.
Pignat.
Desoli.
Miret.
Paëa.
Conta.
Raconti.
Recita.
Repeti.
Affronta.
Goapât.
Poquet.
Godissa.
Dispaqua.
Harangui.
Tenna.
Toulla.
Labourat.
Consideri.
Sellet.
Saludi.
Neûi.
Fummi.
Acquitta.
Contempli.
Curuni.
Plaça.
Accusi.
Excusi.
Daoni.
Condaoni.
Consumi.
Ampresta.
Presta.
Accepti.
Refusi.
Reculi.
Baptiser.
Appeler.
Nommer.
Effacer.
Etonner.
Geler.
Fricasser.
Expirer.
Annoncer.
Déclarer.
Accabler.
Proclamer.
Ruiner.
Embrasser.
Forcer.
Jurer.
Violer.
Fausser.
Nettoyer.
Peigner.
Balayer.
Renoncer.
Amender.

Des Verbes régulier
de la seconde conjugaison
les plus nécessaires.

Bénir.
Bâtir.
Guérir.
Fournir.
Garnir.
Flétrir.
Blanchir.
Anéantir.
Divertir.
Aigrir.
Polir.
Badezi.
Guervel.
Henvel.
Effaci.
Estoni.
Scorna pe Sclassa.
Fricassa.
Expira.
Annonci.
Discleria.
Accabli.
Proclami.
Revina.
Ambrassi.
Forci.
Touët.
Violi.
Faossi.
Nettât.
Cribal.
Scuba.
Renonci.
Guellât.

Eus ar Verbou regulier
an eil conjugaison
ar re necessera.

Binizien.
Batissa.
Iac'hat.
Fournissa.
Goarnissa.
Gouênvi.
Guennât.
Aneantissa.
Divertissa.
Trinquât.
Flourât.
Pâlir.
Mûrir.
Pourrir.
Nourrir.
Avertir.
Abolir.
Ralentir.
Fleurir.
Enrichir.
Appauvrir.
Finir.
Éblouir.
Évanouir.
Haïr.
Fouir.
Saisir.
Refroidir.
Bannir.
Convertir.

Verbes réguliers
de la troisième
conjugaison.

Recevoir.
Concevoir.
Apercevoir.
Décevoir

Verbes
de la quatrième
conjugaison.

Craindre.
Feindre.
Contraindre.
Atteindre.
Étreindre.
Éteindre.
Rendre.
Vendre.
Pendre.
Palissa.
Meüri.
Breina.
Maga pe Mezur.
Avertissa.
Abolissa.
Souplât.
Fleurissa.
Pinvidicat.
Paourât.
Finissa.
Mezeven.
Sempla.
Cassât.
Teuriat.
Sezissa.
Ienât.
Banissa.
Gonvertissa.

Verbou regulier
eus an drede
conjugaison.

Receo.
Conceo.
Apercevi.
Deceo

Verbou
eus ar bevare
conjugaison.

Douja.
Seblanti.
Contragni.
Direz.
Starda.
Mouga.
Renta.
Guerza.
Crouga.
Fendre.
Tendre.
Prendre.
Entendre.
Etendre.
Connaître.
Paraître.
Comparaître.
Croître.
Paître.
Repaître.
Reconnaître.
Méconnaître.
Disparaître.

Division
de la Terre.

Empire.
Royaume.
République.
Principauté.
Duché.
Archevêché.
Evêché.
Diocèse.
Marquisat.
Comté.
Juridiction.
Baronnie.
Amirauté.
Gouvernement.
Province.
Département.
Pays.
Territoire.
Seigneurie.
Cité.
la Campagne.
Faouta.
Stigna.
Quemer.
Entent.
Asten.
Anaout.
Parissa.
Comparissa.
Cresqui.
Peuri.
Pasturi.
Anaout.
Disanaout.
Disparissa.

Division
an Douar.

Ampir.
Rouantelez.
Republiq.
Principaute.
Duche.
Arc’hescopti.
Escopti.
Diocez.
Marquisat.
Comte.
Juridiction.
Barouni.
Amiraute.
Gouarnamant.
Provinç.
Departamant.
Bro.
Terrouer.
Seigneuri.
Cite.
ar Meaz.


Appartenance
de l'Ame.

Ame.
— Raisonnable.
— Sensitive.
— Végétative.
Facultés.
Entendement.
Mémoire.
Pensée.
Jugement.
Esprit.
Sens.
Raison.

Des Sens.

La Vue.
l’Odorat.
l'Ouïe.
le Goût.
la Voix.
la Parole.
Discours.
Cri.
Baillement.
Eternument.
Soupir.
Respiration.
Haleine.
Regard.
Raisonnement.
Ris.
Souris.
Larmes.
Présence.
Taille.
Songe.
Sommeil.


Appartenançou
an Ene.

Ene.
— Ræsonabl.
— Sensitiv.
— Vegetativ.
Faculteou.
Ententamant.
Memoar.
Sonjæson.
Jujamant.
Speret.
Squiant.
Ræson.

Eus ar Squianchou.

Ar Guelet.
ar C'houessa.
ar C'hlevet.
ar Vlaz.
ar Vouez.
ar Goms.
Discours.
Cri.
Bazaillerez.
Steviadur.
Huanad.
Respiration.
Halan.
Sell.
Raæsonamant.
C'hoarz.
Min c’hoarz.
Daëlou.
Presanç.
Ment.
Huvré.
Cousquet.
Vie.
Mort.
Résurrection.



POUR DEMANDER
nos nécessités.

Je vous prie.
Donnez-moi.
Apportez-moi.
du Pain blanc.
le Pain bis.
un Morceau de pain.
du Beurre.
du Pain.
un petit Pain.
un Pain d’un sou.
un gros Pain.
la Moitié d’un pain.
une Croûte.
de la Mie.
du Pain chaud.
du Pain frais.
du Pain rassis.
une Rôtie.
du Pain de ménage.
un Gâteau.
de la Croûte de dessus.
de la Croûte de dessous.
l’Entamure.
du Pain de Froment.
Donnez-moi la viande.
une Pièce de bœuf.
un Plat de viande.
du Bœuf rôti.
— bouilli.
— salé.
— fricassé.
Buez.
Maro.
Resurrection.



EVIT GOULEN
hon necessiteou.

Me ho ped.
Roït d’in.
Digassit d’in.
Bara guen.
Bara gris.
un Tam bara.
Amann.
ar Bara.
ûr Bara bian.
ûr Guennegat bara.
ûr Bara bras.
un Anter-choanen.
eur Greüen.
Minvic.
Bara tom.
Bara fresq.
Bara diazes.
eur Rostaden.
Bara tieguez.
ûr Gouign.
Creun divar gorre.
Creun a zindan.
ar Boulc’h.
Bara guiniz.
Roït d’in quic.
eur Pez bêvin.
ûr Pladat quic.
Bêvin rostet.
— bêro.
— sall.
— fricasset.
du Bœuf froid.
— — chaud.
— — frais.
— — gras.
— — maigre.
— — grillé.
du Mouton.
du Veau.
de l’Agneau.
du Porc.
du Jambon.
du Salé.
du Porc frais.
du Cochon de lait.
de la Chair.
un Lapin.
un Lièvre.
un Pâté.
un Poulet.
un Chapon.
des Pigeonneaux.
un Dindon.
une Poule.
un Coq.
une Oie.
un Pigeon.
une Bécasse.
une Bécassine.
une Perdrix.
une Caille.
un Canard.
une Sarcelle.
un Merle.
une Alouette.
un Œuf.
une Couple d’œufs.
Une Douzaine d’œufs.
une Omelette.
Bévin ien.
— tôm.
— fresq.
— druz.
— treud.
— grillet.
Maout.
Leue.
Oan læz.
Quic oc’h.
Jambon.
Quic sall.
Frescat.
Oc’h læz.
Quic.
ûr C'honicl.
ûr C'hat.
ûr Pastez.
ûr Poncin.
ûr Chabon.
Pichonet.
un Dindon.
eur Iar.
ûr C’hoq.
un Oüaz.
eur Pichon.
eur C'hevelec.
eur Guioc’h.
eur Glujar.
eur C'hoaill.
un Hoüad.
eur Gracouat.
ûr Voualc’h.
un Ec’houëder.
ûr Vi.
ûr C'houpl viou.
un Doussen viou.
un Alemen viou.
une Livre de beurre.
une Demi-livre.
un Quarteron.
du Fromage.
de l’Huile.
du Vinaigre.
du Poivre.
du Sel.
des Raves.
des Navets.
une Fricassée.
une Soupe.
des Huîtres.
du Lait.
une Saucisse.
Donnez-moi du fruit.
une Pomme.
une Poire.
des Noix.
un Abricot.
des Confitures.
une Prune.
des Cerises.
des Fraises.
des Framboises.
des Groseilles.
de la Rainette.
une Salade.
des Concombres.
Donnez-moi du poisson.
du Poisson frais.
du Poisson salé.
du Saumon.
une Sole.
de la Morue.
du Merlu.
un Brochet.
de la Raie.
ul Livre amann.
un Anter-livr.
ûr C'hartouron.
Froumach.
Eol.
Guinaigr.
Pebr.
Holen.
Rabes.
Irvin.
eur Fritaden.
eur Souben.
Histr.
Læz.
eur Silviguen.
Roït d’in frouëz.
un Aval.
eur Beren.
Craon.
un Abricot.
Confitur.
eur Brunen.
Querez.
Sivi.
Framboëz.
Sperat.
Avalou renet.
eur Saladen.
Coucombrez.
Roït d’in pesquet.
Pesquet fresq.
Pesquet sall.
Somon.
eur Solen.
Moru.
Merlus.
ûr Brochet.
Ræe.
des Anguilles.
du Hareng.
du Maquereau.
une Truite.
une Ecrevisse.
une Carpe.
Donnez-moi du vin.
du Vin blanc.
du Vin rouge.
du Vin nouveau.
du Vin vieux.
un Verre de vin.
un Coup de vin.
du Vin d’Espagne.
de la Bière.
de la double Bière.
du Cidre.
une bouteille de vin.
Donnez-moi à boire.
A votre santé.
de l’Eau.
de l'Eau chaude.
de l'Eau froide.
une Table.
un Tapis.
une Nappe.
une Serviette.
une Assiette.
un Pain.
un Couteau.
une Cuiller.
une Fourchette.
une Salière.
une Saucière.
un Vinaigrier.
une Ecuelle.
un Verre.
un Pot d’argent.
Siliou.
Haring.
Brezel.
un Dluz.
eur C'haour vor.
eur C'harp.
Roït d’in guin.
Guin guen.
Guin ruz.
Guin nevez.
Guin coz.
eur Verennat guin.
ûr Banne guin.
Guin Spagn.
Bier.
Bier doubl.
Chist.
eur Voutaillat guin.
Roït d’in da efa.
D’ho iec’het.
Dour.
Dour zôm.
Dour ien.
un Daoul.
un Tapis.
un Doubier.
eur Serviet.
un Assiet.
ûr Bara.
ûr Gontel.
ul Loa.
ûr Forc’hel.
ûr Sanier.
ür Saoscier.
ûr Pod-Guin-egr.
eur Scudel.
ûr Verren.
ûr Pod arc’hant.
une Tasse d’argent.
une Chaise.
un Escabeau.

Partie d’une Maison.

Un Palais.
un Château.
une maison.
Chambres garnies.
la Cave.
la Cuisine.
la Cour.
les Lieux.
le Puits.
la Pompe.
Le Four.
le Jardin.
l’Escalier.
la Salle.
un Appartement.
la Dépense.
une Chambre.
la Première chambre.
la Seconde chambre.
Chambre de devant.
Chambre de derrière.
un Cabinet.
une Mansarde.
l’Office.
une Porte.
la Cheminée.
la Fenêtre.
la Boulangerie.
une Ecurie.
une Etable.
une Clef.
une Fontaine.
un Lit.
un Taç arc’hant.
eur Gador.
ûr Scabel.

Estajou un Ti.

Ur Palæs.
ûr C'hastel.
un Ti.
Cambrou anneset.
ar C'hao.
ar Guêgin.
ar Pors.
ar Brinvez.
ar Punç.
ar Blomen.
ar Forn.
ar Jardin.
ar Scarlier.
ar Zâll.
un Appartamant.
ar Zispign.
eur Gampr.
ar Gampr quenta.
an eil Gampr.
Gambr araoc.
Gambr adren.
ûr Gambr-vihan.
un Doën-gueinec.
an Ofiç.
un Or.
ar Siminal.
ar Prenest.
ar Baraërez.
eur Marchossi.
eur C'hraou.
un Alc’houëz.
eur Feunteun.
ûr Guele.
une Couverture.
un Drap.
un Lit de plume.
un Oreiller.
un Matelas.
une Paillasse.
des Rideaux.
le Haut du lit.
la Ruelle du lit.
un Coffre.
une Boîte.
un Miroir.
un Tableau.
un Portrait.
une Image.
Le Plancher.
la Tapisserie.
une Pelle à feu.
les Pincettes.
le Soufflet.
une Bordure.

De la Cuisine.

Un Plat.
— — d’argent.
— — d’étain.
— — de faïence.
un Chaudron.
un Poëlon.
une Marmite.
un Bassin.
une Broche.
les Chenets.
un Gril.
un Trepied.
une Crémaillère.
une Poële à frire.
un Réchaud.
eur Ballen-vélé.
ul Liser.
ûr Guele plun.
un Penn-vélé.
ûr Golc’hed.
ûr Golc’hed-hôlô.
Ridojou.
Stel ar guele.
Banel ar guele.
ûr C'houfr
ûr Voëst.
ûr Mellezour.
un Daulen.
ûr Portret.
un Skeûden.
Leur ar gampr.
an Tabestiri.
ar Baliqued.
ar Gultanou.
ar Beguin.
eur Beven.

Eus ar Guéguin.

Ur Plad.
— — arc’hant.
— — stên.
— — feillanc.
ûr Caoter.
ûr Pillic
ûr Bot hoüarn.
ûr Vassin.
eur Bezr.
al Landeriou.
eur C'hrill.
un Trebez.
un Drezen pot.
eur Billic-Lostec.
ûr Glaouier.
une Casserole.
un Fer à repasser.
une Cuve.
une Armoire.

Hardes d’un homme.

Une Perruque.
un Chapeau.
un Bonnet.
une Chemise.
une Casaque.
un Manteau.
une Culotte.
des Bas de soie.
des Pantouffles.
des Souliers.
un Habit.
des Manchettes.
Robe de chambre.
un Mouchoir.
une Camisole.
une Epée.
une Cravate.
du Ruban.
des Boutons.
des Gants.
des Bottes.
un Manchon.
des Eperons.

Hardes d’une femme.

Une Chemise.
une Coiffe.
Coiffe de linge.
du Taffetas.
un Mouchoir de cou.
un Mouchoir de poche.
des Brassières.
eur Gasserolen.
un Houarn.
eur Veol.
un Armel.

Dillad ûr Goas.

Ur Berruquen.
un Toq.
ûr Boned.
eur Rochet.
eur Jakeden.
ûr Vantel.
ûr Bragou pe Lavrek.
ar Lerou seiz.
ar Pantoufflou.
ar Boutou.
un Habit.
ar Manchetezou.
Sae gambr.
ûr Mouchoüer.
eur Gamisolen.
eur C'hleve.
eur Fronden.
Ruban.
Botounou.
ar Manegou.
ar Heuzou.
ûr Manchou.
ar C'hentrou.

Dillad ür Grech.

Un Hinvis.
eur C'hoëff.
eur C'hoëff lien.
Taftas.
ûr Mouchouër gouzoug.
ûr Mouchouër godel.
Boquedennou.
une Robe de chambre.
une Robe de soie.
— — d'étoffe.
une Jupe de dessous.
une Echarpe.
un Manchon.
un Tablier.
un Busc.

Toutes les parties
du corps.

Le Corps.
l’Ame.
un Membre.
la Peau.
la Chair.
un Os.
le Gras.
le Maigre.
la Moelle.
une Veine.
la Tête.
les Cheveux.
le Poil.
la Tempe.
une Oreille.
le Sourcil.
un Œil.
les Yeux.
le Coin de 1’œil.
la Prunelle de l'œil.
le Nez.
les Narines.
la Joue.
la Face.
le Front.
la Lèvre.
la Bouche.
eur Sae gambr.
eur Sae seiz.
— — meser.
eur Goëleden a zindan.
un Echerp.
ûr Manchon.
un Devancher.
ûr Busc.

An oll péziou
eus ar c’horf.

Ar C'horf.
an Ene.
ûr Membr.
ar Croc’hen.
ar C'hic.
un Ascorn.
al Lart.
an Treut.
ar Meel esquern.
eur Goasien.
ar Penn.
ar Bleo penn.
ar Bleo.
an Ividic.
eur Scouarn.
ar Malven.
ul Lagad.
an Daou-lagad
Corn al lagad.
Map al lagad.
ar Fri.
an Difrôn.
ar Jod.
ar Faç.
an Tâl.
ar Muzel.
ar Guenou.
l'Haleine.
les Gencives.
une Dent.
le Cou.
le Menton.
la Gorge.
le Cerveau.
le Dos.
le Ventre.
le Côté.
le Cœur.
le Foie.
le Rognon.
le Fiel.
la Rate.
le Poumon.
l'Estomac.
les Boyaux.
l'Epaule droite.
l’Epaule gauche.
le Bras.
la Main.
l’Aisselle.
le Coude.
un Doigt.
un Ongle.
la Paume de la main.
les Reins.
la Cuisse.
le Genou.
la Jambe.
le Talon.
le Pied.
un Orteil.
le Nombril.

Etat de l'Homme.

Un Homme.
an Halon.
ar C'harvenou.
un Dant.
Choucq-e-Cuil.
ar Gronch.
ar Gouzoug.
an Emprenn.
ar C'hein.
ar C'hoff.
ar C'hostez.
ar Galon.
an Heü.
ar Lonec’h.
ar Vestl.
ar Felc’h.
ar Squeven.
an Poul-Galoun.
ar Bouzellou.
ar Scoaz deou.
ar Scoaz gleiz.
ar Vrec’h.
an Dourn.
ar Gazel.
an Hilin.
ûr Bis.
un Ivin.
Pal an dourn.
an Diou groazel.
ar Vorzet.
ar Glin.
ar Garr.
ar Zeül.
au Troad.
ûr Bis troad.
ar Beguel.

Stadou an den.

Ur Goaz.
une Femme.
un Garçon.
une Fille.
un Enfant.
Savant.
Ignorant.
Sage.
Insensé.
Infirme.
Boiteux.
Bossu.
Louche.
Borgne.
Aveugle.
Muet.
Sain.
Malade.
Fort.
Faible.
Grand.
Petit.
Gros.
Joyeux.
Triste.
Hardi.
Peureux.
Soigneux.
Paresseux.
Riche.
Pauvre.
Jeune.
Âgé.
Beau.
Laid.
Libéral.
Chiche.
Paisible.
Colère.
eur Grecq.
ûr Paotr.
eur Verc’h.
ûr Buguel.
Gouizic pe Lennec.
Diwiziec.
Fur.
Disquiantet.
Gouan.
Cam
Tort.
Luch.
Born.
Dall.
Mut.
Iac’h.
Clan.
Crèn.
Dinerz pe sempl.
Bras.
Bian pe ber.
Teo.
Joaius.
Trist.
Hardiz.
Aounic.
Eveziec.
Diegus.
Pinvidic.
Paour.
Iaouanc.
Oaget.
Brao.
Dic’hened.
Larg.
Piz.
Habasc pe didrouz.
Buanec.
Patient.
Impatient.
Vertueux.
Vicieux.
mon Père.
ma Mère.
mon Oncle.
ma Tante.
Beau-père.
Belle-mère.
Parâtre.
Marâtre.
Beau-frère.
Belle-sœur.
Neveu.
Nièce.
Cousin.
Cousine.
Frère.
Sœur.
Demi-frère.
Demi-sœur.
Grand-père.
Grand’mère.
Filleul.
Filleule.
mon Fils.
ma Fille.
Gendre.
Bru.
Serviteur.
Servante.
Maître.
Maîtresse.
Cousin-germain.
Cousine-germaine.
Tuteur.
Tutrice.
Sioul.
Dizioul.
Vertuzus.
Faotuz pe Nammuz.
va Zad.
va Mam.
va Eontr.
va Moëreb.
Tad-caër.
Mam-gaër.
Lez-tad.
Lez-vam.
Breur-caër.
C’hoar-caër.
Niz.
Nizes.
Quenderv.
Quiniterv.
Breur.
C’hoar.
Anter-Vreur.
Anter-C’hoar.
Tad-coz.
Mam-goz.
Filior.
Filiores.
va Map.
va Merc’h.
Map-caër.
Merc’h-caër.
Servicher.
Servicheres.
Mæstr.
Mæstres.
Quenderv-compez.
Quiniterv-compez.
Tutor.
Tutrices.
Mineur.
Mineure.
Orphelin.
Orpheline.
Époux.
Épouse.
Veuf.
Veuve.
Gouverneur.
Compagnon.
Compagne.
Compère.
Commère.
Ami.
Amie.
Voisin.
Voisine.
Hôte.
Hôtesse.
Monsieur.
Madame.
Mademoiselle.
Apprenti.
Nourrice.

Les Nombres.

Un.
Deux.
Trois.
Quatre.
Cinq.
Six.
Sept.
Huit.
Neuf.
Dix.
Onze.
Douze.
Minor.
Minores.
Emzivad.
Emzivades.
Pried.
Pried.
Intaon.
Intanves.
Gouarnour.
Compagnon.
Compagnunes.
Coumpaër.
Coumaër.
Mignon.
Mignones.
Amezec.
Amezeguez.
Hostis.
Hostises.
Autrou.
Itron.
Va Mæsel.
Paotr-Michérour.
Magueres.

An Nombrou.

Unan.
Daou.
Tri.
Pevar.
Pemp.
C’huec’h.
Seiz.
Eiz.
Nao.
Dec.
Unnec.
Daouzec.
Treize.
Quatorze.
Quinze.
Seize.
Dix-sept.
Dix-huit.
Dix-neuf.
Vingt.
Vingt-un.
Vingt-deux.
Vingt-trois.
Vingt-quatre.
Vingt-cinq.
Vingt-six.
Vingt-sept.
Vingt-huit.
Vingt-neuf.
Trente.
Quarante.
Cinquante.
Soixante.
Soixante-dix.
Quatre-vingt.
Quatre-vingt-dix.
Cent.
Cent dix.
Six-vingts.
Cent quarante.
Cent soixante.
Cent quatre-vingt.
Deux cents.
Mille.
Million.
le Premier.
le Second.
le Troisième.
le Quatrième.
Cinquième.
Trizec.
Pevarzec.
Pemzec.
C’huezec.
Seitec.
Trivac’h.
Naontec.
Uguent.
Unan-varnuguent.
Daou-varnuguent.
Tri-varnuguent.
Pevar-varnuguent.
Pemp-varnuguent.
C’huec’h-varnuguent.
Seiz-varnuguent.
Eiz-varnuguent.
Nao-varnuguent.
Tregont.
Daon-uguent.
Anter cant.
Tri-uguent.
Dec ha tri-uguent.
Pevar-uguent.
Dec ha pevar-uguent.
Cant.
Dec ha cant.
C’huec’h-uguent.
Seiz-uguent.
Eiz-uguent.
Cant ha parvar-uguent.
Daou-c’hant.
Mil.
ur Million.
ar C’henta.
an Eil.
an Trede.
ar Bevare.
Pempet.
Sixième.
Septième.
Huitième.
Neuvième.
Dixième.
Onzième.
Douzième.
Treizième.
Quatorzième.
Quinzième.
Seizième.
Dix-septième.
Dix-huitième.
Dix-neuvième.
Vingtième.
Vingt-cinquième.
Trentième.
Quarantième.

Jours
de la Semaine.

Lundi.
Mardi.
Mercredi.
Jeudi.
Vendredi.
Samedi.
Dimanche.

Mois
de l'année.

Janvier.
Février.
Mars.
Avril.
Mai.
Juin.
Juillet.
Août.
Septembre.
C’huec’hvet.
Seizvet.
Eizvet.
Navet.
Decvet.
Unnecvet.
Daouzecvet.
Trizecvet.
Pevarzecvet.
Pemzecvet.
C'huezecvet.
Seitecvet.
Trivac’hvet.
Naontecvet.
Uguentvet.
Pempet-varnuguent.
Tregontvet.
Daou-uguentvet.

Deveziou
ar Sizun.

Dilun.
Dimeurz.
Dimerc’her.
Diziou.
Diguener.
Disadorn.
Disul.

Miziou
ar bloas.

Guenver.
C'houëvrer.
Meurs.
Ebrel.
Maë.
Even.
Gouëre.
Eost.
Guengolo.
Octobre.
Novembre.
Décembre.
un Siècle.
un An.
un Demi-an.
une Année.
une Demi-année.
un Quartier.
un Mois.
Quinze jours.
une Semaine.
un Jour.
une Heure.
une Demi-heure.
un Quart-d’heure.
un Moment.
l’Europe.
l’Asie.
l’Afrique.
l'Amérique.
un Royaume.
la France.
l’Espagne.
l'Italie.
l’Angleterre.
la Hollande.
le Portugal.
l'Irlande.
la Flandre.
l'Allemagne.



M0TS FAMILIERS.

Aujourd’hui.
Demain.
Après demain.
ce Matin.
Here.
Dû.
Querzu.
ur C'hanvet.
ur Bloaz.
un Anter-bloaz.
eur Bloavez.
un Anter-bloavez.
ur C'harretier.
ur Miz.
Pemzec deiz.
eur Sizun.
un Deiz.
un Heur.
un Anter-heur.
ur Chart-heur.
ur Predic.
an Europ.
an Asi.
an Afriq.
an Ameriq.
ur Rouantelez.
Franç.
Spagn.
Italy.
Brosaos.
Holland.
ar Portugal.
Irland.
Flandres.
Allemaign.



GUERIOU FAMILIER.

Hirio.
Varc’hoaz.
Antronos-varc’hoaz.
ar Mintin-mân.
Ce soir.
Avant dîner.
Après dîner.
Tout à l'heure.
Cette semaine.
la Semaine passée.
la Semaine prochaine.
Prenez garde.
Dépêchez-vous.
Taisez-vous.
Montez.
Descendez.
Buvez.
Mangez.
Regardez.
Laissez cela.
Voici.
Voilà.
Le voici.
Les voilà.
Un peu.
Trop peu.
C'est assez.
En bas.
En haut.
Entrez.
Venez ici.
Qui est là ?
Ami.
C'est moi.
A votre service.
A votre santé.
Je vous remercie.
La nuit.
Tout le jour.
Bientôt.
Dépêchons-nous.
Où est-il ?
Fennos.
Abars lein.
Goude lein.
Bremâ-souden.
ar Sizun-mân.
ar Sizun dremenet.
ar Sizun guenta.
Laquit evez.
Hastit afo.
Tavit.
Pignit.
Disquennit.
Evit.
Dibrit.
Sellit.
Lezit an dra-se.
Chetu ama.
Chetu aont.
Chetu ên amân.
Chetu hi aont.
Un nebeut.
Re nebeut.
Aoualc’h eo.
Ouz traon.
Ouz crec’h.
Deut ebarz.
Deut aman.
Piou so ase ?
Mignoun.
Me eo.
En ho servij.
D’ho iec’het.
Ho trugarecât a ran.
An nôz.
Hed an deiz.
Hep-dalé.
Hastomp-ni.
Pelec’h emâ ?
Où est-elle ?
Où sont-ils ?
Où sont-elles ?
Quelquefois.
Jamais.
Peut-être.
Pourquoi.
Une fois.
L’après-dîner.
Il n’y a guères.
Derrière.
Rarement.
Beaucoup.
Moins.
Il fait beau.
Il fait sale.
J’ai faim.
J’ai soif.
Il est nuit.
Il est tard.
Il est déjà nuit.
Tout le soir.
Le soleil se couche.
Le soleil se lève.
Le soleil est levé.
Est-il couché ?
De bon matin.
Chez.
De chez.
Avec.
Sans.
Contre.
Auprès.
Près.
Ici-contre.
Ici-près.
Après.
Environ.
Pelec’h emâ-hi ?
Pelec’h emaint ?
Pelec’h emaint-hi ?
Avouechou.
Biscoaz james.
Marteze.
Perac.
Eur veich.
An abardaëz.
N’eus quet nemeur.
Adren.
Dibœet-à-veich.
Cals.
Neubeutoc’h.
Caër ê an amser.
Louz ê an amser.
Naon am eus.
Sec’het am eus.
Nôz eo.
Divezat eo.
Noz eo dija.
Hed an nôz.
Ez a an heaul da guzet.
Sevel a ra an heaul.
Savet ê an heaul.
Ha cuzet eff-en ?
Mintin mat.
E-ty.
Eus a-dy.
Gant.
Hep.
Ouz, harz.
E-quichen.
Tost.
Amâ ouz, harz.
Amâ tost.
Goude.
Vardro.
Envers.
Sur.
Sous.
Proche.
A cause.
Pour.
Vis-â-vis de.
Bien loin.
Bien près.
Chaque jour.
Ouvrez la porte.
Fermez la porte.
Ouvrez-moi la porte.
J’ai appétit.
Je n’ai point d’appétit.
Avez-vous fait ?
Attendez.
Demeurez un peu.
Que faites-vous ?
Que dites-vous ?
Montrez-moi cela.
Prêtez-moi de 1’argent.
Donnez-m’en.
Je n’en ai pas.
En avez-vous ?
En a-t-il ?
En a-t-elle ?
Cela est bon.
Cela est beau.
Excusez-moi.
Il est vrai.
Il n’est pas vrai.
Il est impossible.
La messe de minuit.
Le jour de Noël.
les Fêtes.
les Innocents.
les Rois.
E-quêver.
Var.
Dindan.
Tost.
Abalamour.
Evit.
Rac-tal da.
Pell bras.
Tostic.
Bemdez.
Digorit an nor.
Serrit an nor.
Digorit an nor d’in.
C'hoant-dibri am-eus.
N’em eus quet a apetit.
Grêt hoc’h eus-hu ?
Gortozit.
Chomit un nebeut.
Petra a rit-hu ?
Petra livirit-hu ?
Discouezit d’in an dra-se.
Prestit ar c’hrant d’in.
Roït d’in.
N’em eus quet.
Bezâ hoc’h eus-hu ?
Bezâ en deus-en ?
Hac hi e deus ?
An dra-se so mat.
An dra-se so brao.
Va excusit.
Guir eo.
N’en dê quet guir.
Dic’halluz eo.
el Pelquent.
Deiz Nedellec.
ar Gouëliou.
Gouël an Innoçantet.
Gouël ar Rouanez.
la Chandeleur.
le Mardi gras.
Mercredi des cendres.
le Carême.
la Mi-carême.
la Notre-Dame de Mars.
le Dimanche des Rameaux.
la Semaine sainte.
le Jeudi saint.
le Vendredi saint.
Pâques.
Les Fêtes de Pâques.
la Quasimodo.
la saint Marc.
les Quatre-Temps.
l’Ascension.
la Pentecôte.
la Trinité.
le Saint-Sacrement.
la saint Barnabé.
la saint Jean.
la saint Pierre.
la Madeleine.
la sainte Anne.
la saint Laurent.
la Notre-Dame d’Août.
la saint Mathieu.
la saint Michel.
la saint Luc.
la Toussaint.
le Jour des Morts.
la saint Martin.
la sainte Catherine.
l’Avent.
la Veille de Noël.
Gouel-Maria-ar-Goulou.
Dimeurs al lard.
Merc’her ar meur pe al ludu.
ar C'hoaraïs.
Hanter ar C'hoaraïs.
Gouël an Itron Varia e mis Meurz.
Dissul Bleûniou.
Sizun ar bassion.
ar Iaou gamblit.
Guener ar Groas.
Pasq.
Goueliou Pasq.
ar C'hasimodo.
Goüel sant Marc.
au Daouzec deiziou.
ar Iaou Basq.
ar Pantecost.
Sul an Dreindet.
Gouël ar Sacramant.
Gouël sant Barnabas.
Goüel sant Ian.
Goüel sant Per.
Goüel ar Vadalen.
Goüel santes Anna.
Goüel sant Lauranç.
Goüel an Itron Varia anter-eost.
Goüel sant Vaze.
Goüel sant Miquel.
Goüel sant Lucas.
Goüel an Oll-Sænt.
Goüel an Anaon.
Goüel sant Martin.
Goüel santes Catel.
an Azvent.
Nôz Nedelec.

PHRASES FAMILIÈRES.
Entre une Gouvernante
et une Demoiselle.

Je suis endormie.
Laissez-moi dormir.
Dormez-vous ?
Etes-vous encore couchée ?
Eveillez-vous.
Vous dormez trop.
Vous êtes bien endormie.
Levez-vous promptement.
Que ne vous dépêchez-vous ?
Votre sœur est-elle levée ?
Prenez garde, vous vous enrhumerez.
Mouchez-vous.
Habillez-moi.
Coiffez-moi.
Prenez cette chemise blanche.
Lavez-vous les mains.
Peignez-moi.
Lacez-moi.
Aidez-moi.
Avez-vous fait ?
Dites vos prières.
Recommencez.
Où est votre livre de prières.
Lisez un chapitre.
Lisez doucement.
Expliquez ce mot-là.

PROPOSIOU FAMILIER.
Etre eur C'houarnerez
hac un Demesel.

Cousquet oun.
Va lesit da gousquet.
Cousquet oc’h-hu ?
En ho quele emaoc’h-hu c’hoaz ?
Dihunit.
Re e cousquit.
Bras meurbet oc’h morgousquet.
Savit buan.
Petra na hastit-hu ?
Save ê ho c’hoar ?
Liquit evez , en em amrhumi a reot.
C'hoüezit ho fri.
Va guisquit.
Coëfit ac’hanon.
Quemerit an hinvis fresq-mâ.
Goualc’hit ho taouarn.
Cribit va fenn d’in.
Lacit ac’hanon.
Kennerzit ac’hanon.
Grêt hoc’h eus-hu.
Livirit ho pedennou.
Deraouit a-nevez.
Pelec’h emân ho lévr pedennou ?
Lennit ur chabistr.
Lennit goustat.
Discleriet ar guer-se.
Vous ne lisez pas bien.
Vous lisez trop vite.
Vous n’apprenez rien.
Vous n’observez rien.
Vous n’étudiez pas.
Vous êtes paresseuse.
Vous ne savez pas votre leçon.
Voilà votre leçon.
Pourquoi me parlez-vous breton ?
Parlez toujours français.
Voulez-vous déjeûner ?
Que voulez-vous pour déjeûner ?
Prenez votre ouvrage.
Dites ce que vous voulez.
Montrez-moi votre ouvrage.
Cela n’est pas bien.
Vous faites des grimaces.
Il est temps de dîner.
Laissez votre ouvrage.
Mettez-vous à table.
Asseyez-vous.
Où est votre couteau ?
Dites le Benedicite.
Mangez de la soupe.
Mangez-en.
Voulez-vous du mouton ?
Voulez-vous du gras ou du maigre ?
Aimez-vous le gras ?
Voulez-vous de cela ?
Aimez-vous la sauce ?
Dites ce que vous aimez.
Mangez.
Vous ne mangez pas.
Ne lennit quet erfat.
Re vuan a lennit.
Ne zisquet netra.
Ne ardamezit netra.
Ne studiit quet.
Diegus oc’h.
Ne ouzoc’h quet ho quentel.
Chetu ase ho quentel.
Perac e comsit-hu brezonnec ouzin ?
Comsit galec atao.
Ha c’hui ho teur dijuni ?
Petra ho pezo-hu d’ho tijuni ?
Quemerit ho labour.
Livirit petra a fell deoc’h.
Discuesit-d'in ho labour.
N’ema quet erfat an drâ-se.
Neusiou fall a rit.
Poênt ê leïna.
Lesit ho labour.
En em liquit oc’h taol.
Asezit.
Pelec’h emâ ho contel ?
Livirit ar Benedicite.
Dibrit souben.
Dibrit anezi.
Quic maout ho pezo hu ?
Pehini druz, pehini treud ho pezo-hu ?
Caret a rit-hu an hini druz ?
Eus a he-ma ho pezo-hu ?
Hilien pe Soubill a guirit-hu ?
Livirit petra a guirit.
Dibrit.
Ne dibrit quet.
Voulez-vous un os ?
Tenez, voilà une aile de poulet.
Mangez du pain avec votre viande.
Avez-vous bu ?
Demandez a boire.
Cette viande est-elle bonne ?
En voulez-vous davantage ?
Avez-vous assez mangé ?
Avez-vous bien dîné ?
Aimez-vous le fromage ?
Dites les grâces.
Allez jouer.
Il faut refaire tout cela.
Avez-vous une bonne aiguille ?
Avez-vous du fil ?
Allez danser.
Avez-vous dansé ?
Exercez-vous.
Dansez une courante.
Vous ne dansez pas bien.
Tenez-vous droite.
Haussez la tête.
Faites la révérence.
Regardez-moi.
Votre maître est-il parti ?
Avez-vous déjà fait ?
Allez chanter.
Portez votre livre avec vous.
Revenez travailler quand vous aurez fait.
Un ascorn ho pezo-hu ?
Dalit, chetu ase un asquel poncin.
Dibrit bara gant ho quic.
Efet hoc’h eus-hu ?
Goulennit da efa.
Ar c’hic-se mat ef-èn ?
C'hoaz ho pezo-hu ?
Aoualc’h hoc’h eus-hu debret ?
Leinet mat hoc’h eus-hu ?
Ha c’hui a gar fourmaj ?
Livirit ho drugarez.
Iit da c’hoari.
Ret eo ober adarre oll an dra se.
Un nados mat hoc’h eus-hu ?
Neud hoc’h eus-hu ?
Iit da zansal.
Danset hoc’h eus-hu ?
En em aketit.
Dansit ur gouranten.
Ne dansit quet mat.
En em dalc’hit soun.
Savit ho penn.
Grit ar stou.
Sellit ouzin.
Partiet ê ho mestr.
Grêt ê gueneoc’h dijà ?
Iit da gana.
Cassit ho lêvr gueneoc’h.
Deût da labourat pa ho pezo grêt.
Avez-vous chanté ?
Avez-vous une leçon nouvelle ?
Vous ne chantez pas bien.
Chantez un air.
Répétez votre leçon.
Vous ne la savez pas.
Vous ne savez rien.
Retournez à votre ouvrage.
Allez apprendre le Français.
Où avez-vous mis votre grammaire ?
Cherchez votre livre.
Quelle leçon avez-vous ?
Quel dialogue avez-vous lu ?
Lisez devant moi.
Vous ne prononcez pas bien.
Savez-vous votre leçon par cœur ?
Vous n’avez point de mémoire.
Vous ne prenez pas de peine.
Allez vous promener dans le jardin.
Ne vous échauffez pas.
Revenez bientôt.
Que voulez-vous pour votre souper ?
Venez souper.
Mangez du lait.
Ne mangez point tant de fruit.
Canet hoc’h eus-hu ?
Eur guentel nevez hoc’h eus-hu ?
C'hui ne ganit quet mat.
Canit un ear.
Lavarit a-nevez ho quentel.
N’ouzoc’h quet anezi.
N’ouzoc’h netra.
Distroit d’ho labour.
Iit da zisqui ar Gallec.
Peleac’h hoc’h eus-hu lequeet ho crammel ?
Clasquit ho lêvr.
Pebez quentel hoc’h eus-hu ?
Pe seurt dialog hoc’h eus hu lennit ?
Lennit dirason.
Ne comsit quet erfat.
Gouzout a rit ho quentel dindan
envor ?
N’hoc’h eus quet a envor.
Ne laquit quet ho poan.
Iit da balea er jardin.

N’en em domit quet.
Distroit hep-dalé.
Petra a fell deoc’h d’ho coan ?

Deut da goania.
Dibrit læz.
Na zibrit quet quement a froüez.
Vous serez malade.
Le fruit ne vous vaut rien.
Il est temps de vous coucher.
Allez vous coucher.
Déshabillez-vous.
Priez Dieu.
Levez-vous demain de bon matin.
Avez-vous entendu ce qu’il a dit ?
Entendez-vous ce qu’il dit ?
M’entendez-vous ?
Je vous entends.
Je ne vous entends pas.
Entendez-vous le français ?
Je ne l’entends pas.
Je l’entends bien.
Monsieur l’entend-t-il ?
Il ne l’entend pas.
M’avez-vous entendu ?
Je ne vous ai pas entendu.
Je vous ai bien entendu.
L’avez-vous entendue ?
L’avez-vous entendu ?
Les avez-vous entendus ?
Je ne sais ce que vous dites.
Que dites-vous ?
Qu’avez-vous dit ?
Je l'ai ouï dire.
Je ne l’ai jamais ouï dire.
Clân e viot.
Ar froüez so noazus deoc’h.
Pred ê deoc’h mont da gousquet.
Iit da gousquet.
En em divisquit.
Pidit Doue.
Savit varc’hoaz mintin mat.

Glevit hoc’h euz-hu ar pez en deus lavaret ?
Poellet a rit-hu ar pez a lavar ?
Va clevout a rit-hu erfat ?
M’hoc’h clevan erfat.
Noc’h clevan quet.
Poella a rit-hu ar gallec ?
N’en poellan quet.
E poellet a ran erfat.
E poellet ra an autrou ?
N’en poella quet.
Va clevet hoc’h eus-hu ?
N’em eus quet hoc’h clevet.
M’em eus hoc’h clevet erfat.
E clevet hoc’h eus-hi ?
E clevet hoc’h eus-hu ?
Ho clevet hoc’h eus-hu ?
Ne oun petra a livirit.
Petra a livirit-hu ?
Petra hoc'h eus-hu lavaret ?
Clevet am-eus he lavaret.
Biscoas n’em eus clevet he lavaret.
On me l’a dit.
On le dit.
Tout le monde le dit.
Monsieur me l’a dit.
Madame ne me l’a pas dit.
Vous l’a-t-il dit ?
Vous l'a-t-elle dit ?
Quand l'avez-vous ouï dire ?
Je l’ai ouï dire aujourd’hui.
Qui vous l’a dit ?
Je ne le crois pas.
Que dit-il ?
Que dit-elle ?
Que vous a-t-il dit ?
Il ne m’a rien dit.
Que vous a-t-elle dit ?
Elle ne m’a rien dit.
Il ne m’a pas dit de nouvelles.
Monsieur m’a dit des nouvelles.
Ne lui dites pas cela.
Je lui dirai.
Je ne lui dirai pas.
Je ne leur dirai pas.
Ne leur dites pas.
Avez-vous dit cela ?
Lavaret ê d’in.
E lavaret a reêr.
An oll he lavar.
An autrou en deus ên lavaret d’in.
An itron n’en deus quet he lavaret d’in.
Lavaret en deus-ên deoc’h ?
Lavaret e deus-hi deoc’h ?
P’eur hoc’h eus-hu clevet he lavaret ?
En deiz-mâ em eus clevet he lavaret.
Piou en deus he lavaret deoc’h ?
N’er gredan quet.
Petra lavar-en ?
Petra lavar-hi ?
Petra en deveus-en lavaret ?
N’en deus lavaret netra d’in.
Petra e deus-hi lavaret deoc’h ?
Hi n’e deus lavaret netra d’in.
N’en deus lavaret quêlou êbet d’in.
An Autrou en deus lavaret quêlou d’in.
Na livirit quet dezan an dra-se.
Me lavaro dezan.
Ne livirin quet dezan.
Ne livirin quet dezo.
Na livirit quet dezo.
Lavaret hoc’h eus-hu an dra-se ?
Non, je ne l'ai pas dit.
Monsieur me l'a dit.
Le connaissez-vous ?
La connaissez-vous ?
Les connaissez-vous ?
Je ne les connais pas.
Nous nous connaissons.
Nous ne nous connaissons pas.
Je crois que je le connais.
Je crois que je l’ai vu.
Je l'ai connu.
Je l'ai connue.
Nous nous sommes connus.
Il me connaissait bien.
Je ne l’ai jamais connu.
Me connaissez-vous ?
Ne me connaissez-vous pas ?
J'ai oublié votre nom.
M’avez-vous oublié ?
Vous connaît-elle ?
Monsieur vous connaît-il ?
Monsieur ne me connaît pas.
Monsieur me connaît bien.
Il ne me connaît pas.
Il ne me connaît plus.
Il m’a oublié.
Nan, n’em eus en quet lavaret
An autrou en deus en lavaret d’in.
Anaout a rit-hu anezan ?
Anaout a rit-hu anezi ?
Ho anaout a rit-hu ?
Ne anavezan quet anezo.
En em anaout a reomp.
N’en em anavezomp quet.
Me gred ec’h anavezan anezan.
Me gred em eus en guelet.
Anavezet em eus anezan.
Anavezet em eus anezi.
En em anavezet oump.
Va anaout a re erfat.
Biscoas n’em eus an anavezet.
Va anaout a rit-hu ?
Ne anavezit-hu quet ac’hanon.
Ancounac’het am eus hoc’h hano.
Va ancounac’het hoc’h-eus-hu ?
Hoc’h anaout a ra-hi ?
Hoc’h anaout a ra an autrou ?
An autrou n’em ane quet.
An autrou em ane erfat.
N’em ane quet.
Dianavezet oun ganta.
Va ancounac’het en deveus.
Elle ne me connaît plus.
Vous voyez-vous ?
Je le vois souvent.
Je la vois souvent.
Nous nous voyons souvent.
Nous ne nous voyons plus.
Je les vois souvent.
Il y a longtemps que je ne l’ai vu.
Il y a longtemps que je ne l’ai vue.
Il y a longtemps que je ne les ai vus.
On ne vous voit plus.
C'est miracle de vous voir.
Nous nous sommes vus autrefois.
Monsieur m’a vu.
Il ne m’a jamais vu.
Je ne l’ai vu qu’une fois en ma vie.

Je l'ai vu par hasard.
Je ne les vois plus.
Allez-y voir.
Quand verrez-vous monsieur ?
J’ai l’honneur d’être connu de lui.

Je le verrai après-midi.
Je vous prie de lui faire mes compliments.
Dianavezet oun ganti.
En em velet a rit-hu ?
Alies er guelan.
Alies e velan anezi.
Alies en em velomp.
N’en em velomp mui.
Alies ho guelan.
Pell bras so n’em eus en guelet.
Pell amser so n’em eus-hi guelet.
Pell amser so n’em eus ho guelet.

N’ho queler mui.
Tredemarz ê ho quelout.
En em velet oump guechall.
An autrou en deus va guelet.
Biscoas n’en d’eus va guelet.
N’em eus en guelet nemet ur veich em buez.
M’em eus en guelet dre zarvoud.
N’er guelan mui.
Iit da velet.
Pegouls e velot-hu an autrou ?
M’em eus an enor da vezâ anavezet gantâ.
M’er guelo goude creis-deiz.
Me ho ped d’ober va gourc’hemennou dezan.
Quelle heure croyez-vous qu’il soit ?
Voyez quelle heure il est.
Savez-vous quelle heure il est ?
Dites-moi quelle heure il est ?
Ne savez-vous pas quelle heure il est ?

Je ne sais pas quelle heure il est.
Une heure vient de sonner.
Il est une heure et quart.
Il est une heure et demie.
Il est une heure et trois quarts.
Il est bientôt 2 heures.
Une heure n’est pas encore sonnée.

Deux heures ne sont pas encore sonnées.
Je n’ai pas ouï l’horloge.
Il est deux heures au soleil.
Il est entre trois et quatre heures.
Quatre heures viennent de sonner.
Cinq heures sont sonnées.
Environ les six heures.
Cette horloge avance.
Cette horloge retarde.
Il n’est qu’une heure à ma montre.
Ped heur ê a mennit-hu ?
Guelit ped eur eo.
C'hui oar ped heur eo ?
Livirit d’in ped heur eo ?
Ne ouzoc’h-hu quet ped heur eo ?
Ne ouzon quet pet heur eo.
Emâ un heur o paoues soni.
Un heur ha quart eo.
Un heur anter eo.
Un heur ha tri c'hart eo.
Div-heur ê hep-dalé.
Ne d’ê quet sonet un heur c'hoaz.
Ne d’ê quet sonet div-heur c’hoaz.
N’em eus quet clevet an horolaj.
Div-heur é hervez an heaul.
Etre teir ha peder heur eo.
Emâ peder heur o paouez soni.
Sonet ê pemp heur.
Vardro c’huec’h heur.
Mont araoc a ra an horolaj-mâ.
Dalea a ra an horolaj-mâ.
Ne d’ê nemet un heur d’am montr.
Les horloges ne s’accordent pas.
Voyez au soleil.
L’heure est passée.
Son heure était venue.
D’ici à huit jours.
D’ici à quinze jours.
Parlez haut.
Vous parlez trop bas.
Vers le soir.
Venez par ici.
Allez par là.
Passez par ici.
Passez par là.
A main droite.
A main gauche.
Au Soleil.
A la lune.
Détournez à main droite.
A la sixième maison à main gauche.
Etes-vous marié ?
Combien de fois avez-vous été marié ?
Combien de femmes avez-vous eues ?
Avez-vous encore vos père et mère ?
Monsieur votre père est-il vivant ?
Son père et sa mère sont morts.
Madame votre mère est-elle vivante ?
Ma mère est morte.
Mon père est mort.
Il y a quatre ans que mon père est mort.
An horolajou n’en em accordont quet.
Guelit dioc’h an heaul.
Tremenet an heur.
Deut e oa he heur.
Ac’han da eiz deiz.
Ac’han da bemzec deiz.
Comsit huel.
Re izel e comsit.
Var dro an nôz.
Deut dre amâ.
Iit dre aont.
Tremenit dre amâ.
Tremenit dre aont.
En dourn deou.
En dourn cleiz.
Oc’h an heaul.
Oc’h al loar.
Distroït a zourn deou.
Er c’huec’hevet ty en dourn cleiz.
Demezet oc’h-hu ?
Pet gueich oc’h-hu bet demezet ?

Pet grec hoc’h eus-hu bet ?

Ho tad hac ho mam hoc’h eus-hu c’hoaz ?
Autrou ha beo ê ho tad ?
Maro e he dad hac he vam.
Itron ha beo ê ho mam ?

Maro ê va mam.
Maro ê va zad.
Pevar bloaz so abaoe m’az ê maro va zad.
Ma mère est remariée.
Mon père est remarié.
Monsieur est-il marié ?
Madame est-elle mariée ?
Combien d’enfants avez-vous ?
J’en ai quatre.
Fils ou filles ?
J’ai un fils et trois filles.
Combien de frères avez-vous ?
Je n’en ai aucun.
Combien de sœurs avez-vous ?
Quel âge a Monsieur ?
Quel âge a Madame ?
Combien d’enfants a-t-il ?
Combien en a-t-elle ?
Quand irez-vous à la campagne ?
Monsieur est allé à la campagne.
Madame est allée à Paris.
Mademoiselle votre sœur est-elle mariée ?
Quand fut-elle mariée ?
Elle n’est pas mariée.
Elle va se marier.
Elle ne veut pas se marier.
Je ne veux pas me marier.
Il fait bien froid.
J’ai grand froid.
N'avez-vous pas froid ?
Va mam so demezet adarre.
Va zad so demezet adarre.
Ha demezet ê an autrou ?
Ha demezet ê an Itron ?
Pet buguel hoc’h eus-hu ?
Pevar am eus.
Map pe verc’h ?
Ur map am eus ha teir merc’h.
Pet breur hoc’h eus-hu ?
N’em eus nicun.
Pet c’hoar hoc’h eus-hu ?
Pe oad en deus an autrou ?
Pe oad en deus an itron ?
Pet buguel en deveus-en ?
Pet he deus-hi ?
Pegouls ez eot-hu var ar mez ?
Eat ê an autrou var ar mez.
Eat ê itron da Baris.
Vamezel hoc’h c’hoar demezet ef-hi ?
P’eur e oue-hi demezet ?
Hi ne d’ê quet demezet.
Dimizi a ra.
Ne fell quet dezi dimizi.
Ne fell quet d’in dimizi.
Ien hras eo.
Rivet oun goual.
N’hoc’h eus-hu quet a riou ?
Ah ! qu’il fait froid.
Chauffez-vous.
Approchez-vous du feu.
Chauffons-nous.
Faites bon feu.
Faites du feu.
Soufflez le feu.
Allumez le feu.
Le feu est éteint.
Mettez un fagot au feu.
Brûlons un fagot.
Mettez du charbon au feu.
Eteignez le feu.
Allumez la chandelle.
Eteignez la chandelle.
Voilà un bon feu.
Ce charbon-là brûle bien.
Mouchez la chandelle.
Voilà de bon bois.
Il pleut.
Il fait du vent.
Il fait grand vent.
Il gèle.
Il dégèle.
Il neige.
Il grêle.
Gèle-t-il ?
Neige-t-il ?
N’avez-vous pas froid ?
Venez vous chauffer.
Fait-il aussi froid à Paris qu’en Bretagne ?
Il fait plus froid à Paris qu’ici.
Voici un jour fort mélancolique.
Les jours sont fort courts.
0 ! ha so ien.
Tommit.
Tostaït oc’h an tân.
Tommomp.
Grit tân mat.
Grit tân.
C'houesit an tân.
Elumit an tân.
Maro ê an tân.
Laquit ar fagoden en tân.
Devomp eur fagoden.
Laquit glaou en tân.
Mouguit an tân.
Elumit ar goulou.
Lazit ar goulou.
Chetu tân mat.
Ar glaou-se a dev caer.
Divouchit ar goulou.
Hennez so queuneut mat.
Glao a ra.
Avel a ra.
Avel bras a ra.
Scorna a ra.
Discorna a ra.
Erc’h a ra.
Cazarc'h a ra.
Ha scorna a ra ?
Hac erc’h a ra ?
N’hoc’h eus-hu quet a riou ?
Deut da domma.
Hac-en so quer ien e Paris evel e Breiz ?
Ienoc’h eo e Paris evit amâ.
Hou-man so un devez trist.
Berr gouall eo an deiz.
Il n’est pas jour à sept heures.
Il ne fait plus jour à cinq heures.
Les nuits sont fort longues.
On ne sait à quoi passer le temps.
L’hiver ne me plaît pas.
Il est bientôt nuit.
On ne voit plus à cinq heures.
C'est une saison triste.
Il fait du brouillard.
On ne voit ni ciel ni terre.
Il fait bien sombre.
Les jours commencent à croître.
Les jours sont un peu allongés.
Il ne fait pas si froid aujourd’hui qu’hier.
Il fait plus froid aujourd’hui qu’hier.
Il fait encore bien froid.
Il faisait hier fort froid.
Il faisait plus froid l'année passée.
Voici un hiver bien froid.
Nous n’avons point d’hiver.
L’hiver est passé.
Nous eûmes un rude hiver, il y a deux ans.
Vous souvient-il du grand hiver ?
N’en d’é quet deiz da seiz heur.
N’en d’ê mui deiz da bemp heur.
Hir bras eo an nôz.
Ne ouzer pe da zra tremen an amser.
Ne blij guet ar gouan d’in.
Nôz eo dija.
Ne d’ê mui sclær da bemp heur.
Eur amzer trist eo.
Brumen a ra.
Ne veleur nac an eên nac an douar.
Tefal bras eo.
Deraoui a ra an deiz da hiraat.
An deiz so un neubeut astennet.
Ne d’ê quet quer ien hirio evel dec’h.

Ienoc’h eo hirio eguet dec’h.
Ien bras eo c’hoaz.
Dec’h e oa ien bras.
Ienoc’h e oa varlene.
He-mâ so ûr gouan ien bras.
N’hon eus quet a gouan.
Tremenet ê ar gouan.
Ur gouan rust hor boue bremâ ez eus daou vloa.
Sonj hoc’h eus-hu eus ar gouan bras ?
Je n’ai jamais vu un hiver si froid.

Il fait beau temps.
Ah ! le beau jour.
Allons nous promener.
Il fait beau à la campagne.
Voilà un beau bouquet.
Ce bouquet sent bon.
Allons faire un tour de jardin.
Allons à 1’ombre.
Comment s’appelle cette fleur ?

Voilà une belle fleur.
Faites-moi un bouquet.
Voilà de belles roses.
Donnez-m’en une.
Prenez-en une.
Voilà une belle allée.
Les arbres sont bien fleuris.
Donnez-moi cette tulipe.
Il commence â faire chaud.
J’ai déjà mangé des cerises.
Allons faire une promenade.
Promenons-nous.
Le temps est fort doux.
Voulez-vous que nous nous promenions après souper ?
Les saisons sont perverties.
Rien n’est avancé.
Biscoas n’em-eus guelet ur gouan quer ien.
Amzer gaër a ra.
O ! caëra devez.
Deomp da baléa.
Caër bras ê var ar mæz.
Chetu aze ur boquet caër.
C'hoëz mat so gant ar boqued-mâ.
Deomp da ober un dro jardin.
Deomp d’an disheaul.
Penaus e c’halveur ar bleûnen-mâ ?
Chetu aont eur bleûnen gaër.
Grit ur boqued d’in.
Chetu aont ros caër.
Roït unan d’in.
Quemerit unan.
Chetu aont eur bali gaër.
Ar guez so bleûniet caër.
Roït d’in an tulben-se.
Deraoui a ra da veza tom.
Querez am eus debret dija.
Deomp da ober eur valeaden.
Baléomp.
An amser so douç bras.
Ha c’hui a euteur ma’z aïmp da baléa goude coan ?
An amzeriou so gouallet.
N’en deus netra avancet.
Tout est trop avancé.
Ah! qu’il fait chaud.
Il fait fort chaud aujourd’hui.
Il fait une chaleur excessive.
Je ne saurais endurer la chaleur.
Je n’aime pas la chaleur.
Je sue.
Je suis tout en eau.
La chaleur m’empéche de dormir.

II ne fait pas si chaud aujourd’hui qu’il faisait hier.
Je meurs de chaud.
Nous avons un été bien chaud.
L’air est rafraîchi.
Je n’ai jamais senti une telle chaleur.

Fait-il aussi chaud en Espagne qu’ici ?

Il y fait plus chaud.
Il y fait bien chaud.
Allons nous baigner.
La chaleur est passée.
Je ne saurais rien faire durant la chaleur.
Nous avons besoin de pluie.
II y a eu grande abondance de fruits cette année.
Voilà un beau melon.
Aimez-vous les melons ?
Re avancet ê pep tra.
0 ! e so tom.
Tom bras ê hirio.
Un tomder brâs-meurbed a ra.
Ne allan quet gouzanvi an tomder.
Ne garan quet an tomder.
C'huezi a ran.
Gleb dour oun.
An tomder a ampêch ac’hanon da gousquet.
Ne d’ê quet quen tom hirio evel ma voa dec’h.
Mervel a ran gant an tomder.
Un han tom bras hon eus.
Fresqueet ê an ear.
N’em eus biscoaz santet un hevelep tomder.
Hac en so quen tom e Spagn evel amâ ?
Tommoc’h ê eno.
Tom bras ê eno.
Deomp d’en em oalc’hi.
An tomder so tremenet.
Ne allan ober netra epad an tomder.
Ezom hon eus a c’hlao.
Un founder vras a froüez so er bloa-mâ.
Chetu aze ur melons caër.
Caret a rit-hu ar melons ?
Nous allons à la campagne.
Il fait trop chaud.
Ne sortons pas.
Il tonne.
Il éclaire.
C'est un grand orage.
Les grains sont gâtés.
Nous sommes à la canicule.
La canicule est passée.
Les jours sont fort accourcis.
Il fait froid le matin.
Les vendanges sont belles cette année.
L’hiver vient.
L’hiver s’approche.
Les soirées sont longues.
II fait bon auprès du feu.
Il y a des vins cette année.
Le vin est à bon marché.
Les vignes étaient belles.
On a bien ramassé du fruit.
Le vin nouveau est bon.
Il a fait bien chaud en France cet été.
Le feu commence à être de saison.
Il ne fait ni froid ni chaud.
Le froid est venu.
Le froid est très-âpre.
Il a fait bien de la neige aujourd’hui.
Mont a reomp var mæs.
Re dom eo.
Na sortiomp quet.
Curun a ra.
Luc’het a ra.
Un arne bras eo.
Goasseet an hedou.
Emaomp er c'hanicul.
Ar c’hanicul so tremenet.
An deiz so berreet cals.
Ien é dioc’h ar mintin.
Ar vendanj so caër er bloaz-mâ.

Erru ê ar gouan.
Tostât a ra ar gouan.
An nosveziou so hir.
Ebat ê bezâ e-tal an tan.
Cals a vin so er bloa-mâ.
Ar guin so marc’hat mat.
Ar vinienou a ïoa caër.
Destumet ez eus cals a froüez.
Ar guin nevez so mat.
Un tomder bras so bet é Franç en hân-mâ.
Deraoui a ra an tân bezâ ê sæzon.
Ne d’ê na ien na tom.
Deut ê ar ienien.
Ar ienien so criz bras.
Cals a erc’h so grêt hirio.




DIALOGUES FRANÇAIS ET BRET0N.
DIALOGOU GALLEC HA BREZONNEC

PREMIER DIALOGUE
Entre deux Amis.

Bonjour, monsieur.
Votre serviteur.
Je suis le vôtre.
Comment vous portez-vous ?
A votre service.
J’ai bien de la joie de vous voir.
Je vous remercie très-humblement.
Comment se porte monsieur votre cousin ?
Il se porte bien, Dieu merci.
Il se portait bien hier au soir.
Il se portait bien la dernière fois que je le vis.
Où est-il ?
A la campagne.
En ville.
Comment se porte madame ?
Elle se porte bien.
Je crois qu'elle se porte bien.
Elle se portait bien hier au matin.

DIALOG QUENTA
Etre daou Vignon.

De mat deoc’h, autrou.
Ho servijer.
Me so hoc’h-hini.
Penaus ac’hanoc’h-hu ?
En ho servij.
Ur joa vras am-eus d'ho quelet.
Me ho trugareca humblamant.
An autrou ho quenderv penaus anezan ?
Iac’h manific, a drugare Doue.
Iac’h aoualc’h e oa neizeur.
Iac’h aoualc’h e oa diveza guech ma er guelis.
Pelec’h ema-en ?
Var ar mæz.
E quær.
Penaus e ra an itron ?
Iac’h manific.
Me gred ez é iac’h a-oualc’h.
Dec’h mintin e oa iac’h manific.
Avez-vous vu monsieur ?
Je le vis hier.
Je le vis 1’autre jour.
Je le vis la semaine passée.
Je viens de le voir.
Je l’ai vu aujourd’hui.
Comment se porte-t-il ?
Fort bien.
Avez-vous été en ville ?
J'y fus hier.
Connaissez-vous monsieur ?
Je le connais bien.
Je ne le connais pas.
Je le connais de vue.
Je le connais de réputation.
J’ai l’honneur de le connaître.
Je n’ai pas l’honneur de vous connaître.
Connaissez-vous madame ?
Je la connais bien.
Je ne la connais pas.
Je la connais de vue.
J’ai l'honneur de la connaître.
Je n’ai pas l’honneur de la connaître.

Quand avez-vous vu mademoiselle ?

Quand l’avez-vous vue ?
Je la vis hier.
D’où venez-vous?
Guelet hoc’h eus-hu an autrou ?
M’er guelas dec’h.
Er guelet a ris an deiz all.
Er guelet a ris er sizun dremenet.
Bremâ souden em eus-en guelet.
Guelet em eus-en hirio.
Penaus anezan ?
Brao manific.
Bet oc’h-hu e quær ?
Dec’h e ouen.
Anaout a rit-hu an autrou ?
M’en ane rez.
Ne anavezan quet anezan.
M’en ane hervez he velet.
M’en ane dre reputation.
M’em-eus an enor d’he anaout.
N’em-eus quet an enor d’hoc’h anaout.
Anaout a rit-hu an itron ?
Me ane anezi.
Ne anavezan quet anezi.
He anaout a ran hervez he guelet.
M’em-eus an enor d’he anaout.
N’em-eus quet an enor d’anaout anezi.
Pegouls hoc’h eus-hu guelet vamezel ?
P’eur hoc’h eus-hi guelet ?
Dec’h en e guelis.
A belec’h e teut-hu ?
Je viens de Rennes.
De la cour.
De chez monsieur......
Quelle nouvelle y a t-il ?
Je n’en sais aucune.
Je n’ai pas lu la gazette.
Où allez-vous ?
A Morlaix.
A Brest.
A l'église.
Chez madame.
Chez nous.
Ici-près.
Faites mes compliments à madame.
Je n’y manquerai pas.
Adieu.

II. DIALOGUE.
Entre deux Demoiselles.

Mademoiselle, votre très-humble servante.
Je suis la vôtre.
Vous portez-vous bien ?
Oui, Dieu merci, mais je suis fort affligée.
Pourquoi ?
Madame ne se porte pas bien.
Qu’a-t-elle ?
Elle a mal a la tête.
Ne puis-je pas la voir ?
Je ne sais pas.
Eus a Roazon o teuan.
Eus al lez.
Eus a di an autrou....
Pe seurt quelou a so ?
Ne ouzon nicun.
N’em eus quet lennet ar gazetten.
Pelec’h ez it-hu ?
Da Vontroullez.
Da Vrest.
D’an ilis.
Da di an itron.
D’hon ti-ni.
Amâ-tost.
Grit va gourc’hemennou d’an itron.
Ne vainquin quet.
Adieu pe Kenavezo.

II. DIALOG.
Etre daou Demezel.

Mamesel, ho servijeres humbl.

Me so hoc’h hini.
Iac’h oc’h-hu ?
Ia, a drugare Doue, mæs anqueniet bras oun.
Perac ?
An itron ne d’ê quet iac’h.
Petra c’hoarvez ganti ?
Poan ê deus en he fen.
Ne allan me quet he guelet ?
Ne oun doare.
Est-elle couchée ?
Dort-elle ?
Je m’en vais la voir.
Elle vous prie de l’excuser.
Elle ne saurait parler à personne.
Elle tâche de reposer.
Où est monsieur votre père ?
Il est dans sa chambre.
Il a compagnie avec lui.
Il ne se porte pas bien non plus.
Qu’a-t-il ?
Il est enrhumé.
Où est mademoiselle votre sœur ?
Elle est allée au marché.
Quand reviendra-t-elle ?
Elle va revenir.
Elle reviendra bientôt.
Que ferez-vous après dîner ?
Ce que vous voudrez si ma mère se porte mieux.
Voulez-vous venir avec moi ?

Où allez-vous ?
Faire un tour de jardin.
Allons, je le veux bien.
Autrement, voulez-vous jouer aux cartes ?
Je suis malheureuse au jeu.
Je ne saurais jouer.
Pourquoi ?
En he guele ema-hi ?
Cousquet ef-hi ?
Me a ia da velet anezi.
Ho pidi a ra d’he excusi.
Ne ell quet coms oc’h den.
Emâ ô sonjal cousquet.
Pelec’h emâ an autrou ho tad ?
Emedi en he gambr.
Compagnunez so gantâ.
Ne d’ê quet iac’h quen neubeut.
Petra c’hoare gantâ ?
Sifernet eo.
Pelec’h emâ mamezel ho c’hoar ?
Eat eo d’ar marc’hat.
Pegouls e tristroïo-hi ?
Emâ erru souden.
Emâ distro bremâ souden.
Petra reot-hu goude ho lein ?
Ar pez a guerrot, mar d’hê iac’hoc’h va mam.
Ha c’houi a eurteur dont guene-me ?
Pelec’h ez it-hu ?
D’ober un dro jardin.
Deomp, me so contant.
Autramant, eurteur choari ar c’hartou ?
N’em eus chanç ebet er c’hoari.
N’ouffen quet c’hoari.
Perac ?
Je perds toujours.
Je perdis hier cinq sous.
Je ne gagne jamais.
Je ne jouerai jamais.
Je m’en vais donc.
Etes-vous si pressée ?
Voulez-vous dîner avec nous ?
Je vous prie de m’excuser.
Nous avons compagnie à la maison.
On m’attend chez nous.
Adieu donc.
A l’honneur de vous revoir.


III. DIALOGUE
Entre un homme instruit et un Ecolier qui apprend le Français.

Parlez-vous le français ?
Je parle un peu.
Y a-t-il longtemps que vous apprenez ?
J’ai appris un mois, deux mois, trois mois, etc.
Fort peu de temps.
Je ne fais que commencer.
Je ne sais rien encore.
La langue française est fort difficile.
Les commencements sont toujours difficiles.
Avez-vous un maître de langue ?
Coll a ran bepret.
Dec’h e collis pemp guennec.
Ne c’hounezan jamæs.
Ne c’hoariin jamæs.
Me a ia quit eta.
Ha quer hastet oc’h-hu ?
Eurteur leina gueneomp-ni ?
Me ho ped d’am excusi.
Compagnunez hon eus er guær.
Va deport a reêr er guær.
Adieu ta.
Quenavezo an enor d’ho quelet.


III. DIALOG
Etre un Den gouiziec hag ûr Scolaër a zesq ar Gallec.

Comps a rit-hu gallec ?
Comps a ran un neubet.
Ha pell so abaoue ma tesquit ?
Desquet em eus ur mis, daou vis, tri mis, etc.
Neubeut a amser.
Ne ran nemet arnodi.
Ne oun netra c’hoaz.
Ar gallec so diez bras.
An arnodou so bepret diez.

Ur mæstr iez hoc’h eus-hu ?
Oui, j'en ai un.
Comment s’appelle-t-il ?
Il s’appelle monsieur....
Vous prononcez bien.
La langue française est belle.
Presque tout le monde parle français.
Toutes les personnes de qualité parlent français.
C'est une langue fort usitée.
C'est à présent la langue universelle.
On parle français en toutes les cours de l’Europe.
Je n’apprendrai jamais.
Je ne prononce pas bien.
Je suis découragé.
Combien de fois la semaine apprenez-vous ?
Je n’apprends que trois fois la semaine.
J’apprends tous les jours.
Combien donnez-vous par mois ?
Je donne.......
Quel livre lisez-vous ?
Le Colloque Français et Breton.
Lisez-vous bien ?
Je commence un peu.
Entendez-vous ce que vous lisez ?
J’en entends quelque chose.
Ia, unan am eus.
Pe hano a rêr anezan ?
An autrou... a rêr anezan.
Lavarout freaz a rit.
Ar gallec so ur iez caër.
Casi an oll a gompz ar gallec.

An oll dud nobl a gomps ar gallec.

Ur iez eo cals usitet.
Bremâ ez ê ar iez an oll.

Coms a reêr ar gallec e quement lez a so en Europ.
Birviquen ne zisquin.
Ne lavaran quet fréaz.
Digalounequeet oun.
Pet gueich er sizun e tesquit-hu ?

Ne zescan nemet teir gueich er sizun.

Desqui a ran bemdez.
Peguement a roit-hu bep mis ?
Rei a ran......
Pe seurt lêvr a lennit-hu ?
Ar C'hollocou Gallec ha Brezonnec.
Lenn a rit-hu mat ?
Comanç a ran un neubeut.
Clevout a rit-hu ar pez a lennit ?
Clevout a ran un dra bennac.
J’entends mieux que je ne parle.

Quels jours apprenez-vous ?
Le lundi, le mercredi et le vendredi.

Quelquefois le mardi, le jeudi et le samedi.
A quelle heure ?
A sept heures du matin.
C'est une bonne heure.
C'est la meilleure heure.
Combien de temps avez-vous été en ville ?
Je n’ai été que deux mois.
Vous parlerez bien français.
Quel âge avez-vous ?
J’ai quinze ans.
Comment vous appelez-vous ?
Je m'appelle....
Prenez courage, vous apprenez bien.

Vous êtes fort obligeant.
Vous m’encouragez.
On n’a rien sans peine.
Si vous prenez de la peine, vous apprendrez le français.
Je suis bien convaincu de cette vérité.

Bonsoir, monsieur.
Je vous souhaite aussi le bon soir.
Clevout a ran guell evit ne gomsan.
Pe da zeiz e tisquit-hu ?
D’al lun, d’ar merc’her ha d’ar guener.
A viziou d’ar meurz, d’ar iaou ha d’ar sadorn.
Da bet heur ?
Da seiz heur diouz ar mintin.
An heur vat eo.
Ar guella heur eo.
Pegueit amser oc’h-hu bet ê quær ?
N’edoun bet nemet daou vis.
Gomps mat a reot ar gallec.
Pe oad hoc’h eus-hu ?
Pemzec vloaz am eus.
Piou a reêr ac’hanoc’h ?
...... a reêr ac’hanon.
Quemerit caloun , desquin mat a rit.
Seven bras oc’h.
Me calounekaat a rit.
N’eus netra hep poan.
Mar quemerit poan, e tescot ar gallec.
Assuret mat oun eus ar virionez-se.
Nôz vad deoc’h, autrou.
Me het nôz vat deoc’h ive.



IV. DIALOGUE.

Entrez, monsieur.
Vous êtes bien venu.
Etes-vous prêt ?
Pas encore.
Attendez un peu.
Quel temps fait-il ?
Il fait beau temps.
Comment va la santé depuis hier ?
Fort bien pour vous servir.
Savez-vous votre leçon ?
Non, car je n’ai point de mémoire.
Que dites-vous, monsieur ?
Vous apprenez bien.
Je ne saurais parler.
Je ne saurais discourir.
Vous parlez bien.
Vous me flattez.
Avez-vous connu monsieur..... ?
Je le connais de vue.
Qu’est-il devenu ?
Il est mort.
Depuis quand ?
Depuis un mois.
Quand reviendrez-vous ?
Après demain.
Adieu, monsieur.
Bonne santé.


IV. DIALOG.

Deud ebarz, autrou.
Deut mat oc’h.
Prest oc'h-hu ?
Ne quet c’hoas.
Gortosit un neubeut.
Pe amser a ra ?
Amser gaër a ra.
Penaus ac’hanoc’h abaoue dec’h ?
Manific, en ho servij.
Gouzout a rit-hu ho quentel ?
Nan, rac n’em eus quet a envor.
Petra livirit-hu, autrou ?
Desqui mat a rit.
Ne allan quet comps.
N’ouffen quet devizout.
Comps mat a rit.
Va meuli a rit.
Anavezet hoc’h eus hu an autrou.... ?
He anaout a ran hervez he velet.
Penaus ê eat anezan ?
Maro eo.
Pegueit so ?
Ur mis so.
Pegouls e teuot adarre ?
Antronos varc’hoas.
Kenavezo, autrou.
Iec’het mat.


V. DIALOGUE.

Mademoiselle, je prends 1a liberté de venir vous faire la révérence.

Monsieur, vous m’obligez sensiblement : d’où vient que l’on ne vous voit plus ?

J’ai été fort embarrassé depuis un mois.
C'est que vous négligez vos amis.
Quelle affaire avez-vous qui vous empêche de les voir quelquefois ?

J’ai un procès de la dernière consé-quence qui prend tout mon temps.
Etes-vous bien avec monsieur votre frère ?
Point du tout, nous sommes fort brouillés ensemble.
Il ne marque pourtant que du respect pour vous.
L’avez-vous vu, mademoiselle ?
Je le vis il y a quinze jours.
Il est mal intentionné pour moi.
Il vous respecte apparemment ?
Il dit tout bien de vous.


V. DIALOG.

Mamesel, me a guemer al liberte da zont da ober deoc’h ar reveranç.
Autrou, ur blijadur bras d’in ôber a rit : mæs perac’ta n’ho queler mui ?
Bet oun harzet bras ûr mis so.
Dilezel a rit ho mignonet.
Pebez enkrez hoc’h eus-hu a guement hoc’h harz d’ho guelet aviziou ?
Ur procès am eus a dellid vras, gant pehini ez a va oll amser.
Ervât oc’h-hu an autrou ho preur ha c’houi ?
N’edomp quet sur, dizunvaniet bras omp kévret.
Ne zisquez couscoude nemet an neûz-vad evidoc’h.
Guelet hoc'h eus-en, mamesel ?
Er guelet a riz pemzec dez so.
Goal ioulet eo evidon.
Ho enori a ra hervez doaré.
Pep mat a lavar ac'hanoc'h.
Néanmoins, il me donne bien du chagrin.
En quoi, monsieur ?
C'est contre lui que je plaide.
Accordez-vous ensemble.
Vous êtes frères, et ne vous ruinez pas l’un et l’autre.
Je le voudrais bien, mais il n’est pas raisonnable : il me demande des choses que je ne lui dois pas.
Je suis fâché de votre différend.
Je vais prendre congé de vous.

Attendez encore un petit moment, mon frère serait bien aise de vous voir.
Je suis pressé, je m’en vais chez mon avocat.
Quand vous reverra-t-on ?
La semaine prochaine.
Je recommanderai votre affaire à Dieu.
Mademoiselle, je vous remercie d’avoir soin de mes intérêts.
Couscoude cals glac'har a ra d’in.

E petra, autrou ?
Outan eo em eus proces.
En em glevit etrezoc’h.
Breudeur oc’h, ha n'en em revinit quet an eil hac eguile.
Me garre erfat, mæs ne d’ê quet poellec : goulen a ra traou pere ne renquan quet dezan.
Glac'haret oun demeus ho dael.
Me a ia da guemeret conje digueneoc’h.
Gortosit c’hoaz ûr predic bian, va breur a ve joa gantan ho quelet.
Hast am eus, me a ia da di va alvocad.
P’eur e viot-hu guelet ?
Ar zun a zeu.
Me erbedo hoc’h affer da Zoue.
Mamezel, me ho trugareca da gaout preder eus va interest.


————


VI. DIALOGUE.

Que demandez-vous ?
Monsieur est-il au logis ?
Oui, monsieur.
Est-il levé ?
Il y a une heure.
Est-il occupé ?
Je le crois.
Qui est avec lui ?
Il y a compagnie.
Puis-je lui parler ?
Bientôt.
Où est-il ?
Dans sa chambre.
Montrez-la-moi.
Monsieur, excusez-moi, s’il vous plaît.
Que souhaitez-vous de moi ?
Vous plaît-il de vous asseoir ?
Monsieur.... vous fait ses com-pliments.
Comment se porte-t-il ?
Fort bien, Dieu merci.
Y demeurez-vous ?
Oui, monsieur.
Etes-vous français ?
De quel pays êtes-vous ?
Je suis d'Espagne.
Que vous semble de notre pays ?
C'est ie plus beau pays du monde.
J’ai été à Paris, c’est une belle ville.


VI. DIALOG.

Petra a c’houlennit-hu ?
An autrou so er guær ?
Ia, autrou.
Savet ef-en ?
Un heur so.
Ampechet ef-en ?
M’er gred.
Piou so gantan ?
Compagnunez en deus.
Coms a allan-me outan ?
Souden.
Pelec'h ema-en ?
En he gambr.
Discuesit-hi d’in.
Autrou, va didammallit mar plij gueneoc’h.
Petra a souhetit-hu ac'hanon-me ?
Mar plij gueneoc'h aseza.
An autrou... a ra he gourc’hemennou deoc'h.
Penaus anezan ?
Brao, a drugare Doue.
En he di he chomit-hu ?
Ia, autrou.
Ha gall oc’h-hu ?
A pebez bro oc’h-hu ?
Eus a Spagn oun.
Petra a livirit-hu eus hor bro ?
Ar c’haera bro eus ar bed eo.
Bet oun en Paris, eur guær gaër eo.
Y avez-vous été longtemps ?
Deux ans.
Vous parlez comme un Français.
Je parle pour me faire entendre.
Faites mes compliments à mon-sieur, et lui dites que j’irai demain le voir, s’il plaît au Seigneur.
Je n’y manquerai pas.
Je m’en vais prendre congé de vous.
Dieu vous conduise.



VII. DIALOGUE.

Bonjour, mon voisin.
Votre très-humble serviteur.
Avez-vous déjeuné ?
Pas encore.
Voulez-vous boire ?
Comme il vous plaira.
Prenez la peine de vous asseoir.
Voulez-vous boire du vin blanc ou du vin rouge ?
Buvons du vin blanc.
Je le veux bien.
Tirez-nous une pinte de vin blanc.
A votre santé.
Je vous porte la santé de monsieur.
Pell amser oc’h-hu bet enni?
Daou vloas.
Eguis ur Gall ê comsit.
Comps a ran evit en em rei da glevout.
Grit va gourc’hemennou d’an autrou, ha livirit dezâ ez inn varc’hoaz d’he velet, mar plij gant Doue.
Ne fellinn quet.
Me a ia da guemeret conje digue-neoc'h.
Doue d’ho cunduo.



VII. DIALOG.

De-mat deoc’h, va amezec.
Ho servijer humbl.
Dijunet hoc’h eus-hu ?
Ne quet c’hoaz.
Ha c’houi a eurteur efa ?
Ar pez a guerrot.
Quemerit ar boan da aseza.
Pe guin ruz pe guin guen a c’hoantaït-hu da efa ?
Efomp guin guen.
Me so contant.
Tennit deomp ûr pintat guin guen.
D’ho iec’het.
Da iec’het an autrou deoc’h en digassan.
Voulez-vous manger quelque chose ?

Qu'avez-vous ?
J’ai un ragoût.
Apportez-le.
Le voilà.
N’est-il pas bon ?
Il est excellent.
Mangez-en donc.
J’en mange trop.
Que dites-vous de ce vin ?
C'est d’excellent vin.
Quand je mange du matin, je n’ai plus d’appétit tout le jour.
Voulez-vous dîner avec moi ?
Je ne puis pas, car j’ai des affaires.
N'importe, vous les ferez une autre fois.
Je vous prie de m’excuser.
Vous en allez-vous ?
Ne vous en allez pas encore.
Demeurez encore un peu.
Je ne saurais.
Adieu donc.
Je vous reviendrai voir demain.
Vous m’obligerez.
Ha c’houi a eurteur dibri un dra-bennac ?
Petra hoc’h eus-hu ?
Ur ragout am eus.
Digassit-en.
Chetu-en aze.
N’ef-en quet mat ?
Mad eo.
Dibrit eus anezan ’ta.
Re a zebran.
Petra livirit-hu eus ar guin-se ?
Guin c’houek eo.
P’am bez debretd’ar mintin, n’em eus mui a naon en deiz.
Eurteur leina guene-me ?
Ne allan quet, rac kefridiou am eus.
N’eus fors, eur veich all ho greot.

Me ho ped d’am didammallout.
Mont a rit-hu quit ?
N’ez it quet c’hoaz.
Chomit c’hoas un neubeut.
Ne allan quet.
Adieu ’ta.
Dont a rin d’ho quelet varc’hoas.
Plijadur d’in a reot.
————


VIII. DIALOGUE.

Où fûtes-vous hier ?
Je fus à l'opéra.
Le roi y était-il ?
Oui, et le duc et la duchesse.
Etait-il beau ?
Fort beau.
Quand y retournerez-vous ?
Après demain.
J’ai envie d'aller avec vous.
Je serai bien aise de votre compagnie.

Tiendrez-vous votre parole ?
Je le promets.
Où avez-vous été ce matin ?
A l’hôtel de ville.
C'est un bel édifice.
Où irez-vous demain ?
Hors de la ville.
Quand reviendrez-vous ?
Demain au soir.
Avez-vous été en Angleterre ?
Non, je n’y ai jamais été.
Où allez-vous à cette heure ?
Je vais chez moi.
A quelle heure vous peut-on trouver au logis ?


VIII. DIALOG.

Pelec’h ouec’h hu dec’h ?
En opera e ouen.
Ar roue a oa eno ?
Ia, hac an dug hac an duches.
Caër oa-en ?
Caër bras.
Pegouls ez eot-hu adarre ?
Antronos varc’hoas.
C'hoant am eus da vont gueneoc’h.
Joa vezo d’in caout ho compa-gnunez.
Derc’hel a reot-hu mat d’ho quer ?
M’er promet deoc’h.
Pelec’h oc’h-hu bet ar mintin-mâ ?
Da di quær.
Un ti caër eo.
Pelec’h ez eot-hu varc’hoas ?
Emeas a guær.
P’eur e viot-hu distro ?
Varc’hoas da nôz.
Bet och-hu e Bro-Saos ?
Nan, biscoas enni ne oun bet.
Pelec’h ez it-hu breman ?
D’am zi ez an.
Da bet heur e c’halleur ho caout er guær ?
Depuis sept heures du matin jusqu’à dix.
A l'honneur de vous revoir.


IX. DIALOGUE.

Etes-vous français ?
A votre service.
Parlez-vous anglais ?
Pas un mot.
Y a-t-il longtemps que vous êtes ici ?
J'y arrivai la semaine passée.
Où logez-vous ?
Dans la rue.....
Chez qui ?
Chez monsieur....
Avez-vous passé par Nantes ?
Non, monsieur, j’ai passé par Rennes.
Que dites-vous de la Bretagne ?
C’est le plus beau pays du monde.
N’avons-nous pas ici de belles dames ?
Elles sont belles comme des anges.
Prenez garde, monsieur !
De quoi, monsieur ?
De tomber dans leurs chaînes.
Je ne demanderais pas mieux.
Adalec seiz heur eus ar mintin bete dec.
Quenavezo an enor d’ho quelet.


IX. DIALOG.

Eus a Gall oc’h-hu ?
En ho servij.
Comps a rit-hu saos ?
Guer ebet.
Pell amser so oc’h-hu amâ ?

Ar sizun dermenet ec’h erruis.
Pelec’h ê chomit-hu ?
Er rû.....
E ti piou ?
E ti an autrou....
Tremenet oc’h-du dre an Naenet ?
Salocras, autrou , dre Roazon oun tremenet.
Petra livirit-hu eus ar Vreiz ?
Ar c’haëra brô eo eus ar bed.
N’hon eus-ni quet amâ itroneset caer ?

Caër int evel ælez.
Liquit evez, autrou !
Eus a betra, autrou ?
Da gouëza en ho chadennou.
Ne c’houlenfen quet guell.
Vous ne les romprez pas quand vous voudrez.
Monsieur, si j’y tombe, j’y veux mourir.
Je vous remercie de l'estime que vous faites de nos bretonnes.
Je dis la vérité.
Adieu, monsieur.


X. DIALOGUE.
Entre un Français et un Cocher Breton.
Cocher.
Monsieur.
Etes-vous loué ?
Que dites-vous ?
Ne m’entendez-vous pas ?
Je ne sais pas ce que vous me dites.
Je n’entends pas le francais.
Parlez breton.
Je vous demande si vous êtes loué.
Je vous entends bien à présent.
Non : où voulez-vous aller ?
A Paris.
En quel endroit ?
Au palais.
Combien vous faut-il ?
Deux livres.
Ne dorfet quet anezo pa guerrot.
Autrou, mar coüezan enno, e fell din mervel enno.
Me ho trugareca eus an istim hoc’h eus evit hor bretonezet.
Ar virionez a lavaran.
Adieu, autrou.


X. DIALOG.
Etre ûr Gall hac ûr C'hocher Breton.

Cocher.
Autrou.
Goprêt oc’h-hu ?
Petra livirit-hu ?
Ne glévit-hu quet ac’hanon ?
Ne oun quet petra ha livirit.
Ne klevann quet ar gallec.
Comsit brezonnec..
Goulen a ran ha c’houi so gajet.
Me hoc'h glev erfat breman.
Nan : pelec’h ê fell deoc’h monet ?
Da Baris.
E pe tu ?
D’ar palæs.
Peguement a renquit ?
Eiz real.
C'est trop.
Je vous en donnerai une.
C'est trop peu.
Voulez-vous prendre une livre dix sous ?
En vérité, je ne saurais.
Ce n’est pas assez.
J'en prendrai donc un autre.
Entrez dans le carrosse.
Cocher, arrêtez ici.
Ouvrez la portière.
Avez-vous affaire ici ?
Ayez un peu de patience.
Mais, monsieur, le temps se passe.
Ne vous mettez pas en peine, je vous contenterai.
Serez-vous longtemps ?
Non : je reviendrai tout à l’heure.
Vous avez été bien longtemps.
Je ne saurais qu’y faire.
Tenez, voilà votre argent.
Il me faut davantage.
Vous n’aurez pas davantage.
Il faut donc me contenter.
Adieu, monsieur.
Re eo.
Me roï deoc’h pevar real.
Re neubeut eo.
C'houi eurteur quemeret c'huec’h real ?
E guirionez, ne allan quet.
Ne d’ê quet aoualc’h.
Me guemero un all eta.
Antreit er c’harros.
Cocher, arretit amâ.
Digorit ar stalaf.
Trâ hoc’h eus-hu amâ ?
Ho pezet un neubeut a habascded.
Mæs, autrou, an amser a dremen.
N’en em liquit quet ê poan, me ho contanto.
Dale a reot-tu ?
Nan : me arruo bremâ-souden.
Dale bras hoc’h eus grêt.
N’ouffenn petra a raën.
Dalit, chetu aze hoc’h arc’hant.
Ouspen ê renquan da gaout.
N’ho pezo quet nétra kén.
Ret ê d’in eta en em gontanti.
Kenavo, autrou.


XI. DIALOGUE.
Entre deux Amis,
touchant le Mariage.

Où est-ce que vous allez, monsieur ?
Vous êtes bien pressé.
Je ne marche pas, je vole, quoique je sois sur la terre.

J’ai bien de la joie ; qui est-ce qui vous donne des ailes ? quel est votre trans-port ?
Je m’en vais me marier à la plus aimable demoiselle du monde.
Quoi, monsieur, n’aviez-vous pas assez de maux sans en chercher davantage ?

Est-ce que le mariage est un si grand mal ?
Oui, sans doute, pour plusieurs, si nous voulons croire le sentiment de Thalès le Milésien.
Pour moi, je n’en crois rien, je suis résolu d’en faire l'expérience.

Et que disait ce philosophe, ou plutôt ce beau rêveur ?
Quand sa mère lui demandait s'il ne voulait pas se marier, et qu’elle


XI. DIALOG.
Etre daou Vignon
divar-benn Dimizi.

Pelec’h eo ez it-hu, autrou ?
Hastet bras oc’h.
Ne valean quet, nijal eo a ran, petra-bennac m’az oun var an douar.
Joa bras am eus : piou a ra deoc’h diouasquel ? na petra eo ho transport ?
Mont a ran da zimizi da un demezel an amiapla so er bed.
Petra ! autrou, n’ho poa-hu quet aoualc’h ha boaniou, hep clasc muioc'h ?
Hac-en so ar briedelez un drouc quer bras ?
Ia, hep-mar, evit meur a hini, mar queromp cridi ar menos a Thales Milesien.
Evidon-me ne gredan netra, en em resolvet oun da ober an essaé.
Na petra a lavare ar philosoph, pe kentoc’h, ar randoner caër-se ?
Pa c’houlenne he vam digantan ha ne falle quet dezan dimisi, hac e
lui procurerait une femme infiniment accomplie, il branlait de la tête, et ne lui répondait rien ; mais pressé de lui répondre, il lui dit qu’il était trop jeune.

Mais quand il fut plus avancé en âge, que disait-il ?
Il disait qu’il était trop vieux.
Il était donc bien difficile en matière de mariage.
Et que disait-il pour ses raisons ?
Voici son raisonnement : Si j'épousais une femme bien riche, elle voudrait être la maîtresse ; si je me mariais à une laide, je ne l’aimerais pas ; si elle était belle, elle se laisserait peut-être séduire.

C'était un fou, et son caprice ne m’empêchera pas de me marier : une femme est toujours soumise à son mari, quoiqu’elle soit belle et riche.
Je ne voudrais pas vous détourner de votre bon dessein ; ce que je vous en ai dit est une galanterie.
Je le sais bien,
procurje dezan eur c’hrec meurbet dinam, e hije he ben, hcp respount netra out-hi ; mæs dre ma peukjé anezan d’he respount, e lavaras dezi ez oa re iaouanc.
Mæs pa oue mui avancet en oad, petra a lavare-ên ?
E lavare e oa re goz.
Diez bras edo 'ta en feat dimizi.

Na pe sort abegou ha lavaret-en ?
Chetu amâ he lavariou : mar demezen da ûr c’hrec pinvidic, e falfe dezi beza ar væstres ; mar demezen da unan dic’hened, n’em be quet a garantez out-hi ; ha mar bez coant, en em lezo marteze goualla.
Un disquiantet oa, hac he sotoni n’am mirô quet da zimizi ; ûr c’hrec a so bepret doujus d’he friet, daoust pe hi a vezo coant pe pinvidic.
Ne falfe quet d’in ho tistrei demeus ho râtos mat ; hac ar pez am eus lavaret deoc'h a oa evit farçat.
M’er goar erfat,
monsieur ; car je vois que vous suivrez en peu mon exemple.
Je l’espère, monsieur : mademoiselle votre maîtresse a bien du mérite.
Monsieur, je suis le plus heureux homme du monde d’avoir l’avantage de l’épouser.
Monsieur, je vous souhaite à tous deux toutes les prospérités ima-ginables.
Monsieur, vous nous obligez infiniment.
Comme je vois, vous allez chez elle.
Il est vrai, monsieur.
Adieu, jusqu’à l’honneur de vous revoir.



XII. DIALOGUE
Entre deux jeunes Demoiselles.

Le dîner est-il prêt ?
Non, il ne l’est pas encore.
Quand sera-il prêt ?
Il sera prêt dans une heure.
Qu’avons nous à dîner ?
Nous avons un dindon et quelques autres choses.
A-t-on mis le couvert ?
Pas encore.
Avons-nous de la compagnie ?
autrou ; rac guelet a ran ec’h heuliot souden ma skouër.
Me sper-se, autrou : mamezel ho tousic en deveus cals a dellit.
Autrou, me so an eürussa den demeus ar bed, ra gaout an gounid d'he eureuji.
Autrou, me a c’hoant deoc’h ho taou oll eurusded a helleur da gridi.

Autrou, eun tra dudius bras a rit d’in.

Var a velan ez it d’he zi.
Guir eo, autrou.
Adieu, quenavezo an enor d’ho quelet.



XII. DIALOG
Etre diou Demezel iaouanc.

Ha prest eo lein ?
Nan, ne d’ê quet c’hoas.
P’eur ê vezo-en prest ?
Prest vezo aben un eur amâ.
Petra hon eus-ni da leina ?
Un dindons hon eus hac un dra-bennac all.
Ha lequeet ê an daol ?
Ne quet c’hoas.
Compagnunez hon eus-ni ?
Je ne sais pas.
Le diner est prêt.
On a mis le couvert.
On a servi.
On est à table.
A-t-on sonné la cloche ?
Venez dîner.
Allons dîner.
Je ne saurais dîner.
Je ne saurais manger.
Je n’ai pas de faim.
A-t-on dîné ?
A-t-on desservi ?
Le maître à danser est-il venu ?
Non, il n’est pas encore venu.
Quand viendra-t-il ?
Il viendra tout à l'heure.
Est-ce aujourd’hui son jour ?
Oui, c’est son jour.
Il viendra donc ?
Où est-il ?
Il est dans la chambre de madame.
Le maître de danse est-il parti ?
Non, il n’est pas encore parti.
Quand s’en ira-t-il ?
Il s’en va.
Il est parti.
Madame est-elle au logis ?
Elle est allée en ville.
Quand reviendra-t-elle ?
Elle reviendra ce soir.
En êtes-vous assurée ?
J’en suis assurée.
Ne oun quet.
Prest ê lein.
Lequeet ê an daol.
Servichet ê an daol.
E oar oc’h taol.
Ha sounnet ê ar cloc’h ?
Deut da leina.
Deomp da leina.
N’ouffen quet leina.
N’ouffen quet dibri.
N’em eus quet an naon.
Ha leinet eo ?
Ha savet eo an daol ?
Ar mæstr danser deut ef-en ?
Nan, ne d’ê quet deut c’hoas.
P’eur ê teuio-en?
Dont a rai bremâ souden.
Hac he deiz so hirio ?
Ia, he deiz eo.
Dont a rai eta ?
Pelec’h emâ-en ?
Eman e cambr an itron.
Dilec’het eo ar mæstr danser ?
Nan, ne d’ê quet c’hoas dilec’het.
P’eur e ielo en he rout ?
Mont a ra quit.
Dilec'het eo.
An itron so er guær ?
Eat eo e quær.
Pegouls he tistroïo-hi ?
Dont a raï fennos ?
Sur oc’h-hu a guement-se ?
Sur oun aze.



XIII. DIALOGUE
Entre deux jeunes Demoiselles.

Où est madame ?
Dans sa chambre.
En êtes-vous sûre ?
Je le crois.
N’avez-vous pas vu ma sœur ?
Non, je ne l’ai pas vue.
Où allez-vous ?
Dans ma chambre.
Voulez-vous venir avec moi ?
Voulez-vous jouer ?
A quel jeu ?
Aux cartes.
Je ne saurais jouer.
Allons donc nous promener.
Où irons-nous ?
Où vous voudrez.
Il fait trop chaud.
Attendons un peu.
Avez-vous chaud ?
Oui, en vérité.
Que cherchez-vous ?
Je cherche mon masque.
Voulez-vous descendre ?
Attendez un peu.
Quelle dame est-ce-là ?
C’est madame la maréchale de.....



XIII. DIALOG
Etre diou Demesel iaouanc.

Pelec’h emedi an itron ?
En he c’hambr.
Ha sur oc’h-hu aze ?
M’er gred.
N’hoc’h eus hu quet guelet va c’hoar ?
Nan, n’em eus-hi quet guelet.
Pelec’h ez it-hu ?
Em c’hambr.
Euteur dont guenê-me ?
Euteur c’hoari ?
Pe seurt c'hoari ?
C'hoari cartou.
N’ouffen quet c’hoari.
Deomp da balea eta.
Pelec’h ez imp-ni ?
Pelec’h ma querrot.
Re dom eo.
Gortoomp un neubeut.
Tom ê deoc’h ?
Ia, en guirionez.
Petra glasquit-hu ?
Va mascl a glascan.
Eurteur disquen ?
Gortozit un neubeut.
Pez itron ê hon-nez ?
An itron ar varechales a......
La connaissez-vous particulière-ment ?
J’ai cet honneur-là.
Vous avez bien des connaissances ici.
Faites-moi une grâce.
De tout mon cœur.
Commandez-moi.
Que souhaitez-vous de moi ?
De me mener chez madame la ma-réchale de....
Cela est fait : elle aura bien de la joie de vous connaître.
Ma chère, je vous suis infiniment obligée.
Je suis toute à vous.



XIV. DIALOGUE.

Avez-vous des chambres garnies à louer ?
Oui, monsieur.
Combien en avez-vous ?
Nous en avons deux.
Sont-elles au premier étage ?
Oui, monsieur.
Montrez-les-moi.
Entrez, s’il vous plaît.
Combien prenez-vous par semaine ?
Vingt livres ces deux.
C'est bien cher.
Je puis en trouver à meilleur marché.
He anaout a rit-hu dreist-oll ?

M’em eus an enor-se.
Cals a anaoudeguez hoc’h eus amâ.

Grit ûr blijadur d’in.
A greis va c’halon.
Gourc'hemennit d'in.
Petra a karit-hu ac'hanon ?
D’am c’hass da di an itron ar varechales a....
Grêt ê quement-se : ûr joa bras e devezo d’hoc’h anaout.
Trugarez bras am-eus deoc’h, ma c’hæz.
Deoc’h oun oll.



XIV. DIALOG.

Beza hoc’h eus-hu cambrou annezet da fermi ?
Ia, autrou.
Pet hoc’h eus-hu ?
Diou hon eus.
Er c’henta kembot emaint-hi ?
Ia, autrou.
Discouesit-he d’in.
Deuit ebars, mar plij gueneoc'h.
Peguement a guemerit-hu er sizun ?
Uguent livr ho diou.
Quer bras eo.
C'haout a allan guelloc’h marc’hat.
Je vous en donnerai seize.
Je ne saurais les prendre.
Nous accorderons-nous ?
Oui, si vous le voulez.
Ne prendrez-vous pas moins ?
Non, monsieur, quand vous seriez mon frère.
Hé bien ! je vous donnerai ce que vous me demandez.
Où sont vos hardes ?
On va les apporter.
Vos lits sont-ils bons ?
Voyez-les.
Vous faut-il payer d’avance ?
Comme il vous plaira.
Je vous paierai quand vous voudrez.
Monsieur, on vous demande.
Qui est-ce ?
C'est un Français.
Demandez-lui son nom.
C’est monsieur......
Faites-le entrer.



XV. DIALOGUE.
Entre deux Bretons
se rencontrant à Paris.

Je suis bien aise de vous voir.
Je ne croyais pas faire une
C'huezec a roin deoc’h.
Ne ouffen quet ho guemeret.
En em glevoud a raïmp-ni ?
Ia, mar quirit.
Ne quemerot-hu quet neubeutoc’h ?
Nan, autrou, pa vec’h ma breur.

Mat eta, me roïo deoc’h ar pez a c’houlennit diguenê-me.
Pelec’h emâ ho tillat ?
Erru oar d’ho digaç.
Mat eo ho queleou ?
Guelit-he.
Ho paëa a ranquer en avanç ?
Evel ma plijo gueneoc’h.
Me ho paëo pa guerrot.
Autrou, ho goulen a rêr.
Piou eo ?
Ur Gall eo.
Goulennit digantâ he hano.
An autrou...... eo.
Grit dezan antren.



XV. DIALOG.
Etre daou Vreton
en em rencontr e Paris.

Joa eo guenen ho quelet.
Ne greden quet ober un
une si heureuse rencontre.
Vous voyez que les hommes se rencontrent.
J’ai bien de la joie de vous revoir encore une fois en ma vie.
Quand êtes-vous arrivé à Paris ?
La semaine passée.
Où logez-vous ?
Dans la rue....
En quel endroit ?
Auprès de Saint-Jacques.
N’est-ce pas chez Monsieur..... ?

Je ne sais pas son nom.
Quand partîtes-vous de Paris ?
Il y a quinze jours.
Où était le roi ?
Il était a Versailles.
Avez-vous vu notre ambassadeur ?
Oui, Monsieur, il a fait une belle entrée.

Avez-vous été en notre cour ?
Voulez-vous m’y mener ?
Je le veux bien.
Peut-on voir dîner le roi ?
A quelle heure dîne-t-il ?
Où étiez-vous l’été passé ?

J’étais de l’armée du duc de Vendôme.
Demeurez-vous ici quelque temps ?
un darvoud quen eürus.
Guelet a rit penaus an dud en em gav.
Cals a joa am eus ous ho quelet c’hoas ûr veich em buez.
P’eur oc’h-hu arruet en Paris ?
Ar sizun tremenet.
Pelec’h ê choumit-hu ?
Er-ru.......
E pe léac’h ?
En quichen Sant-Jacques.
Ha n’en d’eo quet en ti an autrou..... ?
Ne oun quet he hano.
P’eur e tilesoc’h-hu a Baris ?
Pemzec dez so.
Pelec’h edo ar roue ?
En Versailles e oa.
Guelet hoc’h eus-hu hon gannad ?
Ia, autrou, grêt en deus eur done-diguez gaër.
Bet oc’h-hu en hon laez ?
Choui euteur ma c’haç dî ?
Coantek oun.
Guelet a helleur ar roue ho leina ?
Da bet heur e lein-en ?
Pelec’h e oac’h-hu en han treme-net ?
E oan en arme an dug a Vandom.
Chom a reot-hu amâ pell amser ?
Je n’y serai que huit jours.
Pourquoi si peu de temps ?
Je m’en retournerai en Bretagne.
Qu’êtes-vous venu faire ici ?
J’y suis venu acheter des chevaux.
A quelle heure vous trouve-t-on ?
Je sors tous les jours à sept heures.

J’aurai l’honneur de vous voir demain matin.
Vous serez le bien venu.
Adieu, monsieur, votre serviteur.



XVI. DIALOGUE.
Entre un Parisien et un Breton.

Je me réjouis de vous voir.

Comment vous êtes-vous porté depuis que je vous vis à Paris ?
Fort bien, à votre service.
Comment passez-vous le temps tous les jours ?
Je me promène, car je n’ai rien à faire.

N'avez-vous point d’habitudes à la cour ?
Non, monsieur.
Je vous en donnerai.
Ne vezin nemet eiz dez.
Perac quen nebeut a amser ?
Me a zistroio en Breiz.
D’ober petra oc’h-hu deût amâ ?
Deût oun amâ evit prena quezec.
Da bet beur en ho cafer ?
Sortial a ran bep mintin da seiz heur.
Me am bezo an enor d’ho quelet varc’hoas vintin.
Deut mat e viot.
Adieu, autrou, ho servijer.



XVI. DIALOG.
Etre eur Parisien hac ûr Breton.

En em rejouissa a ran ous ho quelet.
Penaus ac’hanoc’h-hu abaoue ma ho quelis en Paris ?
Manific, en ho servij.
Penaus e tremenet-hu an amser bemdez?
En em bourmen a ran, rac n’em eus netra da ober.
N’hoc’h eus-hu quet a hentadurez ebars el læz ?
Nan, autrou.
Me a roïo deoc’h.
Faites-moi cette amitié-là.
Que vous semble de notre cour ?
C'est une des plus magnifiques du monde.
Monsieur, vous êtes fort riche en Bretagne.
Pourquoi, monsieur ?
On le voit par les beaux édifices.
Que vous en semble ?
En vérité, monsieur, je suis surpris ; c’est la plus belle province de la terre.
Je suis de votre opinion.
Ce sont plutôt des palais que des maisons.
Quand me reviendrez-vous voir ?
Quand il vous plaira.
Je serai bien aise de vous voir.
Etes-vous pressé ?
Oui, monsieur, si vos commande-ments ne me retiennent.
Je ne veux pas vous détourner de vos affaires.
Allez-vous-en à vos affaires.
Bon soir.
Monsieur, je vous prie de me com-mander.
Ne logez-vous pas chez mon-sieur..... ?
Grit d’in an dudi-se.
Petra hevel deoc’h eus hon læz ?
Bezâ ez ê unan eus ar caera so er bed.

Autrou, pinvidic bras oc’h ebarz en Breiz.
Perac, autrou ?
He velet a rer dre an tiou caër.
Petra hevel deoc’h ?
En guirionez, autrou, souezet oun ; bezâ ez eo ar c’haëra provinç eus ar bed.
Bezâ oun eus hoc’h menez.
Bezâ ez int quentoc’h palæsiou eguet ties.
P’eur e teuot-hu d’am guelet ?
Pa blijo gueneoc’h.
Evarus e vin d’ho quelet.
Hastet oc’h-hu ?
Ia, autrou, nemet ho gourc’hemennou am dalchô.
Ne fell quet d’in ho tistrei eus ho kefridiou.
It d’ho kefridiou.
Nôz vad deoc’h.
Autrou, me ho ped da gourc’hemenn d’in.
Ne chaumit-hu quet en ti an au-trou..... ?
N’est-ce pas à l'enseigne du Lion d’or ?
Oui, Monsieur.



XVII.DIALOGUE
Entre les mêmes

Monsieur, selon vos ordres, je viens vous rendre mes respects.
Je vous suis infiniment obligé.
Prenez la peine de vous asseoir.
Je suis en mon devoir sans cérémonie.
Vous m’avez prévenu : j’étais résolu de vous aller voir le premier.
Dites-moi à quelle heure vous êtes au logis.
Vous vous donnerez trop de peine.
Vous me ferez trop d’honneur.
Quelle bonne nouvelle m’apprendrez-vous ?
Je n’ai rien appris aujourd’hui.
La poste d’Angleterre n’est-elle pas venue ?
Avez-vous vu le régiment des gardes ?
Qu’en dites-vous ?
Ils ont tous la mine de capitaines.
Ha ne d’ê quet da bâr-ti al Leon aour ?
Ia, autrou.



XVII. DIALOG
Etre ar memes.

Autrou, deut oun, hervez hoc’h urzou, da renta deoc’h va respejou.
Dléus oun deoc’h meurbet.
Quemerit ar boan da aseza.
Bezâ ez oun em dever hep ceremoni.

Ma diabennet hoc’h eus : resolvet oan da vont d’ho quelet da guenta.
Livirit d’in da bet heur oc’h er guær.

Re a boan e quemerrot.
Re a enor a reot d’in.
Pe seurt quélou-mad a zesquot-hu d’in ?
N’em eus desquet netra hirio.
Post Brosaos ne d’ê-hi quet deut ?

Guelet hoc’h eus-hu regimant ar gardou ?
Petra livirit-hu anezan ?
Oll ho deus ar min a gabitanet.
Voulez-vous dîner avec moi ?
Je vous prie de m’excuser, il faut que j’aille à la maison-de-ville.
Etes-vous si pressé ?
Oui, monsieur, il est temps d’y aller.
Ne manquez pas d'être demain au logis.

Je n’y manquerai pas.
A quelle heure y serez-vous ?
Environ les dix heures.
Me le promettez-vous ?
Oui, assurément.
Adieu, jusqu’à l’honneur de vous revoir.

Votre serviteur.



XVIII. DIALOGUE
Entre un Voyageur et un Messager.

Avez-vous de bons chevaux ?
Pour aller où ?
Pour aller à Paris.
Oui, monsieur, nous en avons de fort bons.
Où sont-ils ?
Je vous les montrerai.
Combien vous en faut-il ?
Il m’en faut quatre.
Voulez-vous un guide ?
Oui, donnez-m’en un.
Combien de temps serez-vous en votre voyage ?
C’houi ’teur leina guenê-me ?
Me ho ped d’am excusi, rêt ê d’in mont da di-quær.
Quer hastet oc’h-hu ?
Ia, autrou, pred ê mont d’hi.
Ne vanquit quet da veza var-c'hoas er guær.
Ne vanquin quet.
Da bet heur e viot-hu ?
Vardro dec heur.
Er prometti a rit-hu d’in ?
Ia, hep-mâr.
Adieu, quenavezo an enor d’ho quelet.
Ho servijer.



XVIII. DIALOG
Etre eur Beajer hac ûr Messager.

Quezec mat hoc'h eus-hu ?
Da vont pelec’h ?
Da vont da Baris.
Ia, autrou, beza hon eus ar re guella.
Pelec’h emaint-hi ?
Me ho discuezo deoc’h.
Pet a fell deoc’h ?
Pevar a fell d’in.
C’hui ’teur caout ur rener ?
Ia, roït d’in unan.
Pegueit amser e viot-hu en ho peac’h ?
Huit jours.
Combien prenez-vous par jour ?
Je prends.......
Combien faut-il au guide ?
Il lui faut....
Je ferai comme les autres.
Quand vous les faut-il ?
Demain matin.
A quelle heure ?
A cinq heures.
Ils seront prêts.
Vous faut-il payer ici ?
C'est la même chose.
Monsieur, donnez-moi des arrhes.
Combien me demandez-vous ?

Ce que vous voudrez.
Tenez, voilà deux écus.
Combien de lieues y a-t-il d’ici à Orléans ?
Il y en a....
Est-ce une belle ville ?
Fort belle.
Donnez-nous de bonnes selles.
Vous aurez les meilleures.
Voulez-vous voir le guide ?
Il sera assez temps demain au matin.
Je m’en vais partir tout à l’heure.
Adieu, mes amis.
Eiz dez.
Peguement a guemerit-hu bemdez ?
Quemeret a ran......
Peguement a renquer d’ar rener ?
Dleet eo dezân.....
Me a rai evel ar re-all.
Pe da gouls en ho renquet-hu ?
Varc’hoas vintin.
Da bet heur ?
Da bemp heur.
Prest ê vezint.
Ho paëa a renquer amâ ?
Ar memes tra eo.
Autrou, roït d’in erres.
Peguement a choulennit-hu diguên-een ?
Ar pez a guerrot.
Dalit, chetu aze daou scoëd.
Pet leo so ac’han da Orlean ?

Beza ez eus....
Ur guær caër ef-hi?
Caër bras.
Roït deomp dibrou mat.
Beza ho pezo eus ar re vellan.
C’hûi ’teur guelet ar rener ?
Abret aoualc’h vezo varc’hoas vintin.
Dilec’hi a ran bremâ-souden.
Adieu, va vignonet.
Bon voyage, monsieur.



XIX. DIALOGUE
Entre un Médecin et un Malade.

Monsieur, je vous ai envoyé quérir.

Qu’avez-vous ?
J’ai mal à la tête et au cœur.

Depuis quand ?
Depuis hier.
Avez-vous reposé cette nuit ?
Non, je ne saurais dormir.
Avez-vous appétit ?
Point du tout.
Que je tâte votre pouls.
Vous avez la fièvre.
Je sens une pesanteur partout mon corps.
Il faut vous faire saigner.
Je me fis saigner l’autre jour.
N’importe, demain vous prendrez aussi une médecine.
Ne sortez pas, tenez-vous au lit.
Quel régime faut-il que je tienne ?
Prenez des œufs frais et des bouillons.
Avez-vous une garde ?
Beaj vad deoc’h, autrou.



XIX. DIALOG
Etre ûr Medecin hac ûr C'hlanvour.

Autrou, casset am eus d’ho quer-c’hat.
Petra hoc’h eus-hu ?
Poan am eus em penn hac em c’halon.
Abaoue p’eur ?
Abaoue dec’h.
Cousquet hoc’h eus-hu an nôz-mâ ?
Nan, ne allan quet cousquet.
C’hoant dibri hoc’h eus-hu ?
Morse-tout.
Ma dournatin ho vouazien.
An derzien hoc’h eus.
Me a sant ûr pounnerder dre-oll va c’horf.
Ret ê deoc’h lacat en em voada.
Lacât a ris en em voada an dez all.
N’eus fors, varc’hoas ê quemerrot ive medicinerez.
Ne d’it quet, chomit en ho quele.
Pe seurt reiz a rin-me ?
Quemerit viou fresq ha bouillonçou.

Beza hoc’h eus-hu ûr gardien ?
Envoyez en quérir une.
On me demande, il faut que j’aille voir une malade.
Prenez courage, je m’en vais.
Je vous prie de revenir demain me voir.
Je ne manquerai pas.
Garde, qu’on m’aille quérir un chirurgien.
Qui voulez-vous ?
Le même qui m’a déjà saigné.
Comment s’appelle-t-il ?
Je ne sais pas, demandez-le en bas.
Comment vous trouvez-vous à présent ?
Je suis fort mal.
Appelez quelqu’un.
Ce ne sera rien, vous n’êtes pas en danger.
Ne bougez pas, je me trouve mieux.




XX. DIALOGUE.
Seconde Visite.

Vous êtes fort soigneux.
Faites-vous mieux ?
Oui, Dieu merci.
Vous n’avez plus de fièvre.
Je me trouve un peu soulagé.
Avez-vous été saigné ?
Cassit da kerc’hat unan.
Va goulen a rêr, ret ê d’in mont da velet un den clan.
Quemerit kaloun, me a ia.
Me ho pcd da zont varc’hoas d’am guelet.
Ne vanquin quet.
Gardien, mont da guerc’hat d’in ûr chirurjien.
Piou a fell deoc’h ?
Ar memes en deus dija va goadet.
Pe hano a rêr anezan ?
Ne oun quet, goulennit-en d’an traon.
Penaus en em gavit-hu bremâ ?

Fall bras oun.
Galvit ur re bennac.
Quement-se ne vezo netra, ne m’oc’h quet en riscl.
Ne flac’hit quet, en em gaout a ran guell.



XX. DIALOG.
Eil Visit.

Aketus bras oc’h.
Ober a rit-hu guel ?
Ia, a drugare Doue.
N’hoc’h eus mui a derzien.
M’en em gaf un draïc diboaniet.
Goadet oc’h-hu bet ?
Je le fus hier.
Où est votre sang ?
Il est à la fenêtre.
Vous avez besoin d’une autre saignée.
Votre sang est échauffé et corrompu.
Votre purgation a-t-elle bien opéré ?
Fort bien.
Combien de fois avez-vous été à la selle ?
Une dizaine de fois.
La tête vous fait-elle encore mal ?

Non.
Tant mieux.
Vous prendrez encore, après demain, une autre médecine.
Je ferai tout ce que vous m’ordon-nerez.
Avez-vous appétit à présent ?
Oui, monsieur ; je mangerais bien d’un poulet.
Que buvez-vous ?
De la petite bière avec une rôtie.
Cela est fort bon.
Tâchez de reposer, demain je pas-serai par ici.
Dec’h e ouen.
Pelec’h ema ho coad ?
Emedi er prenest.
Ezom hoc’h eus da veza goadet adarre.
Ho coad a so tommet ha gouallet.

Ho purgation operet mat e deus-hi ?
Manific.
Pet gueich oc’h-hu eat d’ar gador ?

Un dec gueich.
Poan hoc’h eus-hu c’hoas en ho penn ?
N’em eus quet.
Guell aze.
Antronoz varc’hoas he quemerrot adarre ur medicinerez-all.
Me a raio oll ar pez a guemennot d’in.

C'hoant-dibri hoc’h eus-hu breman ?
Ia, autrou ; dibri mat a raën eus a ûr poncin.
Petra a effit-hu ?
Bier bian gant ûr rostaden.
Quement-se so mat.
Esait da gousket, varc’hoas me dre-meno dre amâ.



XXI. DIALOGUE.
Troisième visite.

Tout va-t-il bien aujourd'hui ?
Je me porte beaucoup mieux.
Avez-vous dormi cette nuit ?
Parfaitement bien.
Vous n’avez plus de fièvre.
Je vous suis fort obligé.
Dans deux ou trois jours vous pourrez sortir.
Buvez un peu de vin.
De quel vin ?
Du vin blanc ou du vin rouge ?
De celui que vous voudrez.
Vous avez à présent bon appétit ?
J’ai grand faim.
Vous pouvez manger, mais modéré-ment.
Ne voyez-vous pas monsieur..... ?
J’en viens.
Comment se porte-t-il ?
Il est fort mal.
Est-il en danger ?
Tout-à-fait.
N’y a-t-il point d’espérance ?
Il n’y en a point.



XXI. DIALOG.
Trede Visit.

Brao ez a oll hirio ?
En em gaout a ran cals guell.
Cousquet hoc'h eus-hu an nôz-mâ ?
Brao bras.
N’hoc’h eus mui a derzien.
Dalc’het bras oun deoc’h.
Aben daou pe tri dez amâ e c’hallet mont er meas.
Efit ûr banne guin.
Pe seurt guin ?
Guin guen pe guin rus ?
Eus an hini a guerrot.
C'hoant-dibri mat hoc’h eus bremâ ?
Naon bras am eus.
Dibri a illit, mæs gant poell.

Ne velit-hu quet an autrou...... ?
Ac’hano e teuan.
Penaus e ra-en ?
Fall bras eo.
En danjer emedi-en ?
En-holl-d’an-holl.
N’en deus quet a esperans ?
N’en deus quet.
C'est fait de lui.
Y a-t-il longtemps qu'il est malade ?
Il y a deux mois.
Quelle maladie a-t-il ?
Il est pulmonique.
Combien d’enfants a-t-il ?
Il en a sept.
Je crois que sa femme est bien affligée ?
Elle est inconsolable.
J’ai pitié d’elle.
Et moi aussi.
Est-elle jeune ?
Elle n’est ni jeune ni vieille.
Où demeure-t-elle ?
Dans la Grand'Rue.
Je vous remercie.



XXII. DIALOGUE
Entre un Frère et une Sœur.

Mon frère, parlez français avec moi.
De tout mon cœur.
Avez-vous dansé aujourd’hui ?
Ne le savez-vous pas ?
Non, j’ai sorti aujourd’hui de bon matin.
Où avez-vous été ?
Chez ma cousine.
Apprend-elle aussi le français ?
Elle commença hier.
Grêt eo anezan.
Ha pell so abaoue ma’z ê clan ?
Daou vis so.
Pe seurt clenvet en deus-en ?
Pulmoniq eo.
Pet buguel en deus-en ?
Seiz en deus.
He c’hrec’h so glac'haret bras, me gred ?
Inconsolabl eo.
Truez am eus out-hi.
Ha me ive.
Iaouanc ef-hi ?
N’en d’eo na iaouanc na coz.
Pelec’h ê chom-hi ?
Ebars er ru vras.
Me ho trugareca.



XXII. DIALOG
Etre ûr Breur hac ûr C'hoar.

Va breur, comsit gallec ouzin.
A greis va c’halon.
Danset hoc’h eus-hu hirio ?
Ne ouzoc’h-hu quet ?
Nan, sortiet oun bet hirio mintin mat.

Pelec’h oc’h hu bet ?
En ti va c’hiniterv.
Desqui a ra-hi ive ar gallec ?
Dec’h e commanças.
Son frère apprend-il aussi ?
Il y a longtemps.
Parle-t-il bien ?
A merveille.
Quand l’avez-vous vu ?
Voulez-vous venir au parc ?
Oui, s’il vous plaît.
Je le veux bien.
N’est-il pas temps d’y aller ?
Non pas encore, attendons un peu.

J’attendrai tant que vous voudrez.
Je ne saurais y aller.
Pourquoi, mon frère ?
Voilà mon maître.
Vous apprendrez une autre fois.
Je ne veux pas perdre mon temps.



XXIII. DIALOGUE
Pour parler à un Tailleur.

Pouvez-vous me faire un habit pour dimanche ?
Oui, monsieur, vous l'aurez.
Ne me le promettez pas si vous ne le pouvez pas faire.
Je le ferai.
He breur desqui a ra-en ive ?
Pell amser so.
Comps mat a ra-en ?
Manific.
P’eur hoc’h eus-en guelet ?
C’houi ’teur dont d’ar parc ?
Ia, mar plij deoc’h.
Contant oun.
Ha ne d’eo quet préd mont dî ?
Ne quet c’hoas, gortozomp un neubeut.
Me c’hortoï quement ha ma querrot.
Ne ouffen quet mont dî.
Perac, va breur ?
Chetu va mæstr.
Desqui a reot ur veich-all.
Ne fell quet d’in coll va amser.



XXIII. DIALOG
Evit coms da ûr C'hemener.

Ha c’houi a elle ober ur gouisk d’in abars dissul ?
Ia, autrou, beza ho pezo-en.
Na brometit quet d’in, ma na hillit quet en ober.
He ober a rin.
De quelle étoffe le voulez-vous ?
De Berg-op-zoom.
C'est à présent la mode.
L'irai-je acheter ?
Oui, et je m’en vais avec vous.
Je serai bien aise.
Combien m’en faut-il d'aunes ?
Il vous en faut......
M’en faut-il tant ?
C'est le moins.
Chez quel marchand irons-nous ?
Allons chez......
Dans quelle rue ?
Dans la rue.....
Est-ce une bonne boutique ?
C'est la meilleure de toute la ville.
Allons-y donc.
Attendez-moi.
Monsieur, je vous prie de vous dépêcher.



XXIV. DIALOGUE.

Monsieur, montrez-nous de votre plus beau Berg-op-zoom.
Messieurs, en voilà de fort beau.
Celui-ci ne me plaît pas.
C'est de celui qu’on porte à présent.
A be seurt mezer eo e c’hoantaït~hu ?
A Verg-op-zoom.
Ar c’his eo bremâ.
Mont a ran-me d’he frena ?
Ia, ha me ia gueneoc’h.
Joa bras am bezo.
Pet goalennat a ranquan-me ?
Caout a ranquit.....
Ha quement-se a ranquan-me ?
An neubeuta eo.
En ti pe marc’hadour ez imp-ni ?
Deomp da di....
En pe ru ?
Er ru an......
Eur stal vad ef-hi ?
Ar vella oll e deus ar guær.
Deomp dî eta.
Gortozit ac’hanon.
Autrou, me ho ped d’en em hasta.




XXIV. DIALOG.

Autrou, disquezit deomp demeus ho guella Berg-op-zoom.
Autronez, chetu aze eus ar c’haëra.
He-mâ ne blij quet d’in.
Eus an hini a zouguer breman eo.
Il n’est pas assez fort.
Montrez-nous-en d’autre.
Voilà une autre pièce.
Ce n’est pas encore du meilleur.
Montrez-moi du meilleur.
Voici une pièce du meilleur.
Celui-ci est meilleur que l’autre.
N’en avez-vous pas de meilleur ?

Non, en vérité.
Combien le vendez-vous l’aune ?
Je le vends quatre francs l’aune.
C'est trop cher.
En voulez-vous un écu ?
Je souhaiterais pouvoir le faire, mais, en vérité, il me coûte davantage.
Dites-moi le dernier prix.
En un mot, il vous coûtera trois livres dix sous.



XXV. DIALOGUE.

Retournons chez nous.
Prenez ma mesure.
Quelle garniture souhaitez-vous ?
Je veux des boutons de soie.
Ce sont les meilleurs et les plus à la mode.
N’en d'ê quet cre aoualc’h.
Disquezit hini-all deomp.
Chetu aze eur pez-all.
N’en d'eo quet c’hoas eus ar guella.
Disquezit d’in demeus ar guella.
Chetu ama eur pez ar guella.
He-mâ so guell eguet eguile.
Ha n’hoc’h eus-hu quet hini-all guell ?
Nan, en guirionez.
Peguement a versit-hu ar voalen ?
M’er guerz c’hoezec real ar voalen.
Re guer eo.
Euteur quemeret ûr scoët ?
Me garre gallout he ober, mæs en guirionez muioc’h e coust d’in.
Livirit d’in ar priz biana.
En ûr guær, pevarzec real e cousto deoc’h.



XXV. DIALOG.

Deomp d’ar guær.
Quemerit va musul.
Pe seurt goarniter a c’hoantaït-hu ?
Nozelennou sei a fell d’in.
Ar re vellâ int, hac ar re muia d’ar c’his.
Quand aurai-je mon habit ?
Vous l'aurez après-demain sans faute.
Faites-le proprement et à la mode.
N’appréhendez pas, je vous ferai de bon ouvrage.
Monsieur, voilà votre habit.
Vous êtes de parole.
Essayez-le-moi.
Il est bien fait.
Combien vous faut-il ?
Vous me devez.....
Vous êtes cher.
Je ne prends pas plus de vous que d’un autre.
Voilà votre argent.



XXVI. DIALOGUE.
Pour parler au Cordonnier.

Faites-moi des souliers.
Pour quand vous les faut-il ?
Pour demain.
Vous les aurez.
Prenez ma mesure.
Faites-les à la mode.
Monsieur, voilà vos souliers.
Où sont-ils ?
P’eur em bezo-me va c’houiscamant ?
Antronoz varc’hoas ho pezo-en hep faot.
Grit-en a fæçon ha d’ar c’his.
N’ho pezit quet a aon, me rayo labour vad deoc’h.
Autrou, chetu aze ho c’houiscamant.
Den a guer oc’h.
Essaït en d’in.
Grêt mad eo.
Peguement a ranquit-hu ?
Choui a ranq d’in.....
Quer hoc’h.
Ne guemeran quet mui digueneoc’h eguet digant un all.
Chetu aze hoc’h arc’hant.



XXVI. DIALOG.
Evit coms d'ar C'here.

Grit d’in eur re voutou.
Abars p’eur ho renquit-hu ?
Abars varc’hoas.
Beza ho pezo.
Quemerit va muzul.
Grit-hi er c’his.
Autrou, chetu aze ho poutou.
Pelec’h emaint-hi ?
Les voici.
Ils sont trop longs.
C'est la mode.
Je sais mieux la mode que vous.
Ils ne me plaisent pas, ils sont trop larges, faites-m’en d’autres.
Vous êtes difficile.
M’en ferez-vous d’autres ?
En voici qui vous seront propres.
Essayez-les.
Ceux-là sont meilleurs que les autres.
De quel prix sont-ils ?
Ils valent trois livres.
C'est trop.
C'est le prix ordinaire, chacun m’en paie autant, le prix en est fait.
Je ne vous crois pas.
Vous pouvez me croire, je ne vou-drais pas vous tromper.



XXVII. DIALOGUE
Entre deux Français qui apprennent la langue Bretonne.

Apprenez-vous encore le Breton ?

Oui, et je n’y suis pas encore parfait.
Je continue aussi, je
Chetu int amâ.
Re hir int.
Ar c’his eo.
Guel he ouzon ar c’his eguedoc’h.
Ne blijont quet d’in, re ledan int, grit re-all d’in.
Rec’hus oc’h.
Re-all a reot-hu d’in-me ?
Ar re-mâ a vezo mat deoc’h.
Essaït-hi.
Ar re-se so guelloc’h eguet ar re-all.

A be priz int-hi ?
Ur scoëd a dallont.
Re eo.
Ar priz ordinal eo, pep hini a bae quement-se d’in, grêt eo ar priz anezô.
N’ho credan quet.
Va c’hridi a illit, ne falfe quet d’in ho trompla.



XXVII. DIALOG
Etre daou Gall a zesq
ar Brezonnec.

O tesqui ar Brezonnec emoc’h-hu c’hoas ?
Ia, n’edoun quet rez gantan c’hoas.

Me a dalc’h-mat ive,
commence à l’entendre, j'entends tout ce que je lis.
Avez-vous un valet breton ?
Oui, monsieur.
L'entendez-vous bien ?
Fort bien.
Quel livre lisez-vous ?
Je lis le Colloque français et breton.

Il faut que je l’achète.
Où le trouverai-je ?
A Saint-Brieuc, chez L. Prud'homme.
Avez-vous lu les Heures Bretonnes que le même a imprimées ?
Non, mais j’espère les avoir.
C'est un livre très-utile pour toutes les personnes qui désirent s’avancer dans la perfection.



XXVIII. DIALOGUE
Entre deux Amis.

Monsieur, j’ai bien de la joie de vous rencontrer, j’ai des compliments à vous faire.
De la part de qui ?
De la part d’un de vos amis.
Comment s'appelle-t-il ?
Il s'appelle Monsieur.....
boulc’ha a ran he glevout, klevout a ran oll ar pez a lennan.
Ur mevel breton hoc’h eus-hu ?
Ia, autrou.
He glevout a rit-hu erfat ?
Manific.
Pe seurt levr a lennit-hu ?
Lenn a ran ar Chollocou gallec ha brezonnec.
Ret ê d’in prena unan.
Pelec’h er c’havin-me ?
E Sant-Briec, en ti L. Prud’homme.
Lennet hoc’h eus-hu an Heuriou Brezonec moulet gant ar memes ?
Nan, mæs me a guedan ho c’haout.
Ul levr eo an dalvoudec bras evit ar re pere a c’hoanta mont a raoc er berfected.



XXVIII. DIALOG
Etre daou Vignon.

Autrou, joa bras ê guenen ho cavout, gourc’hemennou am eus da ober deoc’h.
A bers piou ?
A bers unan eus ho mignonet.
Pehano a rêr anezan ?
An autrou..... a rêr anezan.
Où l’avez-vous vu ?
A Paris.
Comment se porte-t-il ?
Il se portait fort bien quand j’en partis.

Y est-il établi ?
Oui, monsieur.
Est-il marié ?
Non, mais il est sur le point de le faire.

Que fait-il là ?
Il est avocat, et y est très estimé.

Avez-vous bu avec lui ?
Oui, nous avons bu plusieurs fois à votre santé.
Y tient-il maison ?
Oui, monsieur.
Quand y étiez-vous ?
Le mois passé.
Ne reviendra-t-il pas en Bretagne ?
Peut-être.
Adieu, monsieur, portez-vous bien.




XXIX. DIALOGUE
Entre deux jeunes Demoiselles.

Vous êtes bien venue, mademoiselle, j’allais vous voir.
Votre très-humble, mademoiselle, comment
Pelec’h hoc’h eus-en guelet ?
En Paris.
Penaus anezan ?
Iac’h manific he oa pa bartiis ac’hano.
Eno ef-en etablisset ?
Ia, autrou.
Demezet ef en ?
N’en d’ê quet, mæs ema var ar poënt d’en ober.
Petra a ra en eno ?
Alvocad eo, hac istimet bras eo eno.
Efet hoc'h eus-hu gantan ?
Ia, efet hon eus meur a veic’h d’ho iec’het.
Derc’hel a ra-en ti eno ?
Ia, autrou.
Pegouls e oac’h-hu eno ?
Ar mis tremenet.
Ne zistroïo-en quet en Breiz ?
Marteze.
Kenavo, autrou, iec'het mat deoc’h.



XXIX. DIALOG
Etre diou Demezel iaouanc.

Deut mat oc’h, mamezel, mont a ren d’ho quelet.
Ho servijeres humbl, mamezel, penaus
vous portez-vous depuis hier ?
Je suis un peu indisposée.
Où avez-vous mal ?
A la tête.
Pourquoi sortez-vous ?
J’avais envie de vous voir.
J’allais chez vous.
Je vous ai prévenue.
Qu’y a-t-il de nouveau en ville ?
Monsieur..... est marié.
Est-il possible ?
Quand a-t-il été marié ?
Ce matin.
Est-il riche ?
Il a dix mille livres de rente.
Quel âge a-t-il ?
Vingt ans.
Point davantage ?
Non.
Quel âge a madame son épouse ?
Elle n’a que dix-huit ans.
De quelle famille est-elle ?
C'est la fille de Mr....
Est-il en ville ?
Oui.
Est-elle belle ?
Fort belle.
Qu’a-t-elle eu en mariage ?
Cent mille écus.
C'est une belle dote.
Ont-ils un beau carrosse ?
ac’han'oc'h abaoue dec’h ?
Sinac'h oun un neubeut.
Pelec’h hoc’h eus-hu poan ?
Em penn.
Perac e sortit-hu ?
C'hoant am boa d’ho quelet.
Mont a ren d'ho ti.
Deuet oun en ho raoc.
Petra so a nevez en qæer ?
An autrou..... so demezet.
Ha possubl eo ?
P’eur ef-en bet demezet ?
Ar mintin-mâ.
Pinvidic ef-en ?
Dec mil livr leve en deveus.
Pe oad en deus-en ?
Uguent vloas.
N’en deus quen ?
Nan.
Pe oad en deveus an itron he bried ?
N’he deus nemet trivac’h vloas.
A pe famil ef-hi ?
Merc’h an autrou.... eo.
En quær emâ-en ?
Ia.
Caër ef-hi ?
Caër bras.
Petra dall he argoulou ?
Cant mil scoët.
Un argoulou caer eo.
Ur c’harros caër ho deus-hi ?
Fort beau.
Les connaissez-vous ?
Je les connais de vue.
Je vous dirai d'autres nouvelles.
Quoi ?
Je m’en vais en Bretagne.
Quand y allez-vous ?
La semaine prochaine.
Vous vous moquez.
Je ne me moque pas.
Qui va avec vous ?
Mon père et ma mère.
Vous me surprenez.
Allez-vous à Rennes ?
Oui, mademoiselle.
Je serais bien aise d’aller avec vous.
Venez-y donc.
Vous m’affligez.
Combien de temps y serez-vous ?
Deux ou trois ans.
Le temps me semblera bien long.
Vous m’oublierez bientôt.
Je ne vous oublierai jamais.
Que m’enverrez-vous de Breta-gne ?
Je vous enverrai quelque chose.
Tiendrez-vous votre promesse ?

Oui, s’il plaît à Dieu.
Je le verrai.
Caër bras.
Ho anaout a rit-hu ?
Ho anaout a ran hervez ho guelet.
Me lavaro un neventi all deoc’h.
Petra ?
Mont a ran en Breiz.
Pegouls ez eot-hu ?
Ar zun guenta.
Ober goap a rit.
Ne ran quet a goap.
Piou a ia gueneoc’h ?
Va zad ha va mam.
Va souéza a rit.
Da Roazon ez it-hu ?
Ia, mamezel.
Contant ven da vont gueneoc’h.

Deut eta.
Va c’hlac’hari a rit.
Pegueit amser e viot-hu eno ?
Daou pe tri bloaz.
An amser-se a seblanto d’in hir bras.
Prest em ancounec’haot.
N’hoc'h ancounec’haïn jamæs.
Petra a zigassot-hu d’in-me eus a Vreiz ?
Me a zigasso deoc’h un dra bennac.
Ha c’houi a zalc’hot mat d’ho promes-sa ?
Ia, mar plij gant Doue.
Me velin.
Votre petite sœur y va-t-elle aussi ?
On la laisse ici.
Je ne me porte pas bien, je m’en vais.
Je suis fâchée de ce que vous soyez sortie.
Adieu, ma chère amie.
Nous reviendrez-vous voir avant de partir ?
Je n’y manquerai pas.
Je serai bien aise de vous voir chez nous.



XXX. DIALOGUE
Un Français invite à dîner un Breton.

Monsieur, vous êtes bien venu.
Prenez votre place.
C’est là votre place.
Monsieur, c’est la vôtre.
Je vous prie, sans cérémonie, de vous asseoir.
Je vous ai fait perdre un meilleur repas.
Que dites-vous, monsieur, c’est ici un grand régal.
Que dites-vous de ce vin-là ?
Il est excellent.
Où le prenez-vous ?
Au Pélican.
Vous plaît-il que je vous serve ce dindon ?
Ho c’hoar vian mont a raï ive ?
He lezel a rêr amâ.
Ne d’oun quet iac’h, mont a ran em rout.
Glac’haret oun ma oc’h sortiet.
Kenavo, va mignonez quer.
Dont a reot-hu d’hon guelet quent dilec’hi ?
Ne vanquin quet da se.
Joa bras vezo gueneê ho quelet en hon ti-ni.



XXX. DIALOG
Ur Gallec ped da leina ûr Breton.

Deut mat oc’h, autrou.
Quemerit ho plaç.
Ho plaç ê hen-nez.
Hoc’h hini-hu ê, autrou.
M’ho ped hep ceremoni da aseza.

Grêt em eus deoc’h coll ûr pred guelloc’h.
Petra a livirit-hu, autrou, he-mâ so ûr banvez braz.
Petra a livirit-hu eus ar guin-se ?
C'houek bras eo.
Pelec'h er c’hemerit-hu ?
Er Pelican.
C'hoantât a rit-hu caout eus an dindons-mâ ?
Tout ce qu’il vous plaira.
Est-il bon ?
Il est bien tendre et bien rôti.
Vous ne mangez rien.
Je mange fort bien.
Voici de bon vin.
Il n’est pas mauvais.
Versez du vin à Monsieur.
J’ai assez bu.
Je ne saurais ni boire ni manger.
Avez-vous de bonne viande en Bre-tagne ?
Oui, Dieu merci.
A votre santé.
Vous me faites trop d’honneur.
A tous nos bons amis.
Je ne boirai pas davantage.
Vous ne sauriez boire, le vin n’est-il pas bon ?
Il est trop fort pour moi.
Mettez-y de l’eau.
Je ne mêle jamais de l’eau avec le vin.

Que dites-vous de cette perdrix ?
Elle est très-délicate.
En avez-vous quantité en Bretagne ?
Non, pas tant que vous en avez dans le haut pays.
C'est ici le pays du monde le plus abondant.
Ar pez a blijo gueneoc’h.
Mat ef-en ?
Tener bras eo ha rostet mat.
Ne zibrit netra.
Manific e tebran.
He-mâ so guin mat.
N’en d’ê quet fall.
Skuillit guin d’an autrou.
Efet em eus aoualc’h.
N’ouifen pelloc’h na zibri nac eva.
Quic mat hoc’h eus-hu en Breiz ?

la, a drugare Doue.
D’ho iec’het.
Re a enor a rit d’in.
D’hon oll mignonet mat.
Ne efin quet muioc’h.
Ne illit quet eva, ar guin n’ef en quet mat ?
Re gre eo evidon-me.
Liquit dour ennan.
Ne guemesquan jamæs an dour gant ar guin.
Petra livirit-hu eus ar glujar mâ?
C'houek bras eo.
Ha cals hoc’h eus-hu en Breiz ?
Ne quet quement hac hoc’h eus er vro huel.
He-mâ eo ar vro eus ar bed muia fonnus.
Il est vrai.
Je vous prie de me permettre de m’en aller.
Je suis fâché que vous soyez si pressé.

Vous serez toujours le bien venu.
Je vous suis fort obligé.
Je ne mérite pas tant d'honneur.
Monsieur, je vous prie de demeurer encore un peu.
La compagnie vous en prie.
Ne laissez pas la compagnie.
Ne vous en allez pas sitôt.
C’est pour vous obéir.
Vous nous obligez.
Je voudrais pouvoir vous rendre ser-vice.
Vous êtes fort obligeant.
Je n’ai jamais été si bien traité.

Ce n’est que notre ordinaire.
Vous tenez bonne table en ce pays.
Le monde y est fort civil.
Monsieur, je suis bien aise de posséder votre présence.
Et moi d’être en votre compagnie.

Vous me trouverez toujours prêt à vous servir.
Guir eo.
Me ho ped da cavout-mad ez ajen em rout.
Glac’haret oun ma hoc’h eus quer hast.
Deut mat e viot bepret.
Trugarez am eus deoc’h.
Ne veritan quet quement a enor.
Autrou, me ho ped da chom c’hoas un neubeut.
Ar gompagnunez a bed ac’hanoc’h.
Na lisit quet ar gompagnunez.
Na d’it quet en ho rout quer buan.
Evit obeissa deoc’h eo.
Plijadur bras a rit deomp.
Me garre e c’hallen renta servij deoc’h.
Trugarezus bras oc’h.
Biscoas ne d’oun bet quercouls festet.
Nen d’ê nemet hon ordinal.
Cundu mat a dalc’hit er vro-mâ.
An dud so seven bras ennâ.
Autrou, joa bras ê guenen possedi ho presanç.
Ha me, da veza en ho compa-gnunez.
Va c’haout a reot bepret prest d’ho servija.
Monsieur, je vous ai mille obliga-tions.
Fumez-vous ?
Jamais.
N'aimez-vous pas le tabac ?
Je n’en ai jamais pris.
Je vous prie de voir quelle heure il est.
Monsieur, il est temps de m’en aller.
Voulez-vous jouer aux cartes ?
En vérité, je n’ai pas le temps.
Quand me ferez-vous l’honneur de revenir ici ?
Quand il vous plaira.
Quand retournerez-vous en Breta-gne ?
Dans trois semaines.
Sitôt ?
Vous ennuyez-vous ici ?
Point du tout.
Vous y plaisez-vous ?
Je m’y plais fort.
Monsieur, je m’en vais prendre congé de vous.
Je vous rends grâce de votre bonne réception.
Vous me convainquez par votre bonne civilité.
Je vous suis tout entièrement.
Mil trugarez am eus deoc’h, autrou.

Butuni a rit-hu ?
Jamæs.
Ne guirit-hu quet ar butun ?
Biscoas n’em eus quemeret.
Me ho ped da velet ped heur eo.

Autrou, poënt ê d’in mont em rout.

Eurteur c’hoari d’ar c’hartou ?
En guirionez, n’em eus quet a amser.
Pegouls e reot-hu d’in an enor da distrei amâ ?
Pa plijo gueneoc’h.
Pegouls e zistroot-hu en Breiz ?

Var-ben teir zun amâ.
Quer buan ?
En em enaoui a rit-hu amâ ?
Tam-tout.
En em blijout a rit ?
Meurbet en em blijan.
Autrou, me a ia da guemeret conje digueneoc’h.
Me a trugareka anezoc’h demeus ho diguemeret vad.
Va kendrec’hi a rit dre ho dereadeguez.

Me so deoc’h antieramant.
Je trouve bien les occasions de vous importuner, mais non pas de vous servir.
Voulez-vous bien m’accorder un plaisir ?
De tout mon cœur, s’il est en mon pouvoir.
C'est de demeurer ici à souper.
En vérité, je ne le puis pas.
J’aime mieux me priver de ce plaisir, que de vous causer aucun préjudice dans vos affaires.



XXXI. DIALOGUE
Entre deux Demoiselles.

Mademoiselle, soyez la bienvenue.
Mademoiselle, votre très humble ser-vante.
Où avez-vous été depuis deux ans ?
J’ai été à Paris.
En venez-vous ?
Je viens de Rouen.
Où est Rouen ?
Il est en Normandie.
Y parle-t-on bien ?
Les personnes de qualité et les hom-mes de lettres parlent bien partout.
Caout a ran aoüalc’h an darvoud d’hoc’h heskina, mæs non pas d’ho servija.
Eurteur aotrea ûr blijadur d’in ?

A greis va c’halon, mar edo em galloud.
Da chom ama da goania.
E guirionez, ne allan quet.
Guell eo guenên tremenoud hep ar blijadur-se eguet digaç nep gaou en hoc’h kefridiou.



XXXI. DIALOG
Etre diou Demezel.

Mamesel, deut-mat ra viot.
Ho servijeres doujus, mamesel.

Pelec’h oc’h-hu bet daou vloas so ?
En Paris oun bet.
Ac’hano e teuit-hu ?
A Rouan e teuan.
Pelec’h emedi Rouan ?
En Normandi emedi.
Komps mat a rêr eno ?
An dud nobl ha nep en deus lectur a prezêg mat dre-oll.
Ça été toujours mon opinion.
Est-ce une belle ville ?
Fort belle.
A-t-elle un grand trafic ?
Fort grand.
Combien de temps y avez vous été ?
J’y ai été un an.
Y a-t-il plusieurs personnes de qualité ?
Il y en a en grande quantité.
Y a- t-il beaucoup de Bretons a Rouen ?
Il y a des marchands.
Sont-ils riches ?
Quelques-uns.
L’air y est-il bon ?
Assez bon.
Etes-vous revenue par Nantes ?
Je suis venue par Rennes.
Que dites-vous de Rennes ?
C'est une ville bien peuplée.
Est-elle proche de Vannes ?
Il y a vingt lieues entre elles.
Avez-vous apporté quelques raretés de Paris ?
Je ne suis pas curieuse.
Voulez-vous faire la collation avec moi ?
Je viens de dîner.
Bepret em eus sonjet quement-se.
Eur guær gaër ef-hi?
Caër bras.
Gouerz mat a so enni ?
Brassa.
Pegueit a amser oc’h-hu bet enni ?

Ur bloas oun bet.
Ha fors tud a galite so enni ?

Beza ez eus eur gantite vras.
Ha cals a Vretonnet a so er Rouan ?

Beza ez eus marc’hadourien.
Pinvidic int-hi ?
Darn anezo.
Ear vat so eno ?
Mat aoüalc’h.
Dre an Naonet oc’h-hu deût ?
Dre Roazon oun deût.
Petra a livirit-hu a Roazon ?
Eur guær poblet bras eo.
Tost ef-hi dious Guenet ?
Uguent leo so entreze.
Digasset hoc’h eus-hu eur tra nevez bennac a Baris ?
N’ed oun quet curius.
Eurteur merenna guenemê ?

Emaoun o paoues leina.
Il est temps de m’en aller.
J'ai d’autres visites à faire, adieu.



XXXII. DIALOGUE
Entre le Maître et le Serviteur.

Allez de ma part chez madame.... et lui faites mes compliments.
Hé bien ! monsieur, je m’en vais.
Y avez-vous été ?
Oui, monsieur.
Est-elle levée ?
Non, pas encore.
A qui avez-vous parlé ?
A sa fille de chambre.
Comment se porte-t-elle ?
Elle m’a dit qu’elle se porte bien.
Qu’a-t-elle dit ?
Elle vous remercie.
Savez-vous des nouvelles ?
Monsieur..... vient de mourir.
Vous me surprenez.
Depuis quand était-il malade ?
Il n’a été malade que trois jours.
De quelle maladie est-il mort ?
Pred eo d’in mont em rout.
Visitou-all am eus da ober, adieu.



XXXII. DIALOG
Etre ûr Mestr hac he Servijer.

It eus va feurz da di an itron.... ha grit dezi va gourc’hemennou.
Mat, autrou, me a ia.
Bet oc’h-hu ?
Ia, autrou.
Savet ef-hi?
Ne quet c’hoas.
Da biou hoc’h eus-hu comset ?
D’he flac’h a gambr.
Penaus anezi ?
Lavaret e deveus d’in e eo iac’h.
Petra e deus-hi lavaret ?
Ho trugarecat a ra.
Neventi ebet a ouzoc’h-hu ?
An autrou..... so maro brema souden.
Va soueza a rit.
Abaoue peur edo-en clân ?
N’en d’ê bet clân nemet tri dez.
Gant pe seurt clênvet ef-en maro ?
D'une fièvre chaude.
Quand sera-t-il enterré ?
Demain au soir.
A quelle heure ?
A sept heures.
Qui est-ce qui vous l’a dit ?
C'est le bruit commun.
Etait-il marié ?
Oui, monsieur.
Avait-il des enfants ?
Il en avait, mais ils sont morts.
Sa femme vit-elle encore ?
Elle est aussi bien malade.
Est-elle en danger ?
Je le crois.
La connaissez-vous ?
Connaissiez-vous son mari ?
Je le connaissais de vue.
Avait-il du bien ?
Il était à son aise.
Sa femme est-elle fort affligée ?
Elle est inconsolable, elle se meurt, c’en est fait.
Où demeure-t-elle ?
Ici près.
Peignez ma perruque.
Gant an derzien dom.
Peur e vezo-en besiet ?
Arc’hoas da nos.
Da bet heur ?
Da seiz heur.
Piou en deus-en lavaret deoch ?
Ar vrud paot eo.
Demezet oa-en ?
Ia, autrou.
Bugale en doa-en ?
Beza en devoa, mæs maro int.
He c’hrec beo ef-hi c’hoas ?
Clân bras eo ive.
E riscl ema-hi ?
M’er gred.
He anaout a rit-hu ?
Anaout a rec’h-hu he fried ?
He anaout a renn hervez he velet.
Madou en devoa-en ?
En he æz edo.
He c’hrec glac'haret bras ef-hi ?
Inconsolabl eo, mervel a ra, grêt eo anezi.
Pelec’h e chom-hi ?
Amâ tost.
Cribit va ferruquen.



XXXIII. DIALOGUE.
Suite du même sujet.

Que ne vous levez-vous ?
Monsieur, je me lève.
Il faut vous lever plus matin, vous êtes trop paresseux.
Pourquoi ne me répondez-vous pas quand je vous appelle ?
Je ne vous ai pas entendu.
Vous dormez donc bien fort : faites du feu.
Donnez-moi du linge blanc.
Courez chez ma blanchisseuse.
Il faut être plus soigneux.
Vous n’avez pas soin de moi.
Avez-vous été chez ma blanchisseuse ?
Mon linge est-il blanc ?
Où sont mes pantoufles ?
Avez-vous décrotté mes souliers ?

Nettoyez mon habit.
Appelez le tailleur.
Apportez-moi de l'eau.
Ne tardez pas.
Pourquoi avez-vous tardé si longtemps ?



XXXIII. DIALOG.
Continuation eus ar memes sujet.

Petra na savit-hu quet ?
Sevel a ran, autrou.
Ret ê deoc’h sevel mintinoc’h, re diegus oc'h.
Perac ne respountit-hu quet d'in-me pa ho calvan ?
N’em eus quet ho clevet.
Quer horrubl e cousquit eta : grit tan.
Roit d’in linjiri fresq.
Redit da di va c’hanneres.
Ret ê beza eveziecoc’h.
N’hoc’h eus quet a evez ac’hanon.
Bet oc’h-hu en ti va c’hanneres ?
Guen eo va linjiri ?
Pelec’h emedi va fantouflou ?
Difoguet hoc’h eus-hu va bou-tou ?
Nettaït va gouiscamant.
Galvit ar c’hemener.
Digassit dour d’in.
Ne zaleit quet.
Perac hoc’h eus-hu daleet queit-se ?
Faites monter le cuisinier.
Dites au cocher qu’il mette les che-vaux au carrosse.
Il faut être plus diligent.
Où est mon reste ?
Prenez garde de boire trop.
Allez me chercher le barbier.
M'a-t-on demandé ?
Si l’on me demande, je serai chez monsieur.....
Ayez soin de mon linge.
Ne perdez pas mon linge.
Portez cette lettre à la poste.
La poste est-elle venue ?
La poste est-elle partie ?
Allez à la poste.
En venez-vous ?
Y a-t-il des lettres pour moi ?
Combien avez vous payé ?
Portez cela là haut.
Appelez-moi à deux heures.
Eveillez-moi demain à six heures.

Allez vous coucher.
Levez-vous demain de bon matin.
N’oubliez pas.
Déchaussez-moi.
Grit d’ar c’heguincr pignal.
Livirit d’ar c'hocher staga ar ronseet ous ar c’harros.
Ret ê bean dilijantoc’h.
Pelec’h emâ va rest ?
Liquit evez da efa re.
It da guerc’hat d’in ar barver.
Goulennet oun-me bet ?
Mar goulenner ac'hanon, e vezin en ty an autrou.....
Ho pezet evez eus va linjiri.
Na gollit quet va linjiri.
Cassit al lizer-mâ d’ar post.
Ha deût eo ar post ?
Ha partiet eo ar post ?
It d'ar post.
Ac’hano e teuit hu ?
Lizerou so evidon-me ?
Peguement hoc’h eus-hu peet ?
Cassit an dra-se d'an nec'h.
Galvit ac’hanon da ziv heur.
Diunit ac’hanon varc’hoas da c’huec’h heur.
It da gousquet.
Savit varc’hoas mintin-mat.
N’ancounec’haït quet.
Divisquit va boutou.
Déshabillez-moi.
Tout doucement.
C'est assez.



XXXIV. DIALOGUE.

Avez-vous de bon drap ?
De quel drap voulez-vous ?
Du drap noir.
En voilà.
Combien l’aune ?
Vingt livres l’aune.
Ce n’est pas du drap de vingt livres l’aune.
Il vaut autant.
Est-ce du beau ?
Oui, monsieur.
Je n’en veux pas à ce prix-là, c’est trop cher.
Vous n’en trouverez pas à meilleur mar-ché dans toutes les boutiques.
Voulez-vous le donner pour quinze livres ?
En vérité, j’y perdrais, il me coûte plus de dix-huit.
Il est impossible.
Il est aussi vrai que vous voilà.
N’avez-vous qu’une parole ?
Est-ce votre dernier mot ?
Oui, je vous assure.
En voulez-vous prendre dix-huit ?
Il faut que je gagne
Divisquit ac’hanon.
Goustadic.
Aoualch eo.



XXXIV. DIALOG.

Mezer mat hoc’h eus-hu ?
Pe seurt mezer a fell deoc’h ?
Mezer du.
Chetu ase.
Peguement ar voalen ?
Uguent livr ar voalen.
N’en d’eo quet mezer a uguent livr ar voalen.
Quement-se a dal.
Hac eus ar c’haëra eo ?
Ia, autrou.
N’em eus quet affer oc’h ar pris-se, re guer eo.
Ne gueffot quet a velloc’h mar-c’hat en quement stal a so.
Eurteur e rei evit pemzec livr ?

En guirionez, coll am be, cousta a ra d’in ouspen trivac’h.
Na hell quet beza.
Quer guir eo evel m’az oc’h ase.
N’hoc’h eus-hu nemet ûr guer ?
Ho quer diveza eo ?
Ia, me hoc’h assur.
Eurteur quemeret trivac’h ?
Ret eo d’in gounit un dra
quelque chose.
Prenez dix-neuf.
Il est à vous.



XXXV. DIALOGUE.

Avez-vous de bons chapeaux ?
Voulez-vous un castor ?
Montrez-m'en un.
En voilà un bon.
Combien vaut-il ?
Il vaut une pistole.
Je n’en donnerai pas tant.
Combien en voulez-vous donner ?
Je ne sais que vous offrir, vous de-mandez trop.
Il vaut quelque chose.
En voulez-vous huit francs ?
En vérité, j’y perdrais.
Je n'en donnerai pas davantage.
Je ne saurais le donner pour cela.
Vous n’en trouverez pas un meilleur dans la ville.
Je suis fâché de ne pouvoir pas nous accorder.
Et moi aussi.
Regardez bien le chapeau, je ne vous demande pas trop.
bennac.
Quemerit naontec.
Deoc’h eo.



XXXV. DIALOG.

Beza hoc’h eus-hu tocquou mat ?
Eurteur caout ûr c’hastor ?
Discuesit d’in unan.
Chetu ase unan mat.
Peguement a dal-en ?
Eur pistol a dal.
Ne roïn quet quement-se anezan.
Peguement a rofac’h anezan ?
Ne oun petra offr deoc’h, re e c’hou-lennit.
Talvout a ra un dra bennac.
Eurteur quemeret eiz livr ?
En guirionez, coll a raën.
Ne roïn quet oc’h-pen.
N’ouffen quet he rei evit quement-se.
Ne gueffot quet unan guel e nep lec’h e quær.
Fachet oun na ellomp quet en em glevout.
Ha me ive.
Evessaït erfat ous an tocq, ne c'hou-lennan quet re ouzoc’h.
Si vous en voulez neuf francs, je le prendrai.
En vérité, j’y perds.



XXXVI. DIALOGUE.

Où est ma robe ?
Elle n’est pas encore faite.
Vous ne travaillerez plus pour moi.
Quand l’aurai-je ?
Après demain.
Pas plus tôt ?
Il m’est impossible.
Il y a longtemps que vous avez mon étoffe.
Ce n'est pas ma faute.
Ne me l'avez-vous pas promise au-jourd’hui ?
Promettre et tenir sont deux choses.
Pourquoi promettez-vous donc ?
Madame, les autres veulent être ser-vis aussi bien que vous.
Mon argent est aussi bon que le leur.
On ne saurait contenter tout le monde.
L’aurai-je après demain ?
Je vous la promets très-sûrement.
Si vous y manquez, je serai fort fâ-chée contre vous.
Mar quirit he reï evit tri scoët, m’er c’hemero.
En guirionez, coll a ran.



XXXVI. DIALOGUE.

Pelec’h emedi va saë ?
N’en d’ê quet grêt c'hoas.
Ne labouret quet pelloc’h evidon.
Peur em bezo-hi ?
Antronos-arc’hoas.
Ne quet quent ?
Impossibl ê d’in.
Pell amser so abaoue hoc’h eus va mezer.
N’en d’ê quet va faot.
Ha n’ho poa-hi quet promettet d’in hirio ?
Prometti ha derc’hel so daou dra.
Perac e promettit-hu eta ?
Itron, ar re-all a fell dezo beza servi-jet quercouls ha c’houi.
Queit e tal va arc’hant hac ho hini.
N'eller quet contanti an oll.

Antronos-varc’hoas em bezo-hi ’ta ?
M’er promet deoc’h evit sur.
Mar manquit, me vezo fachet bras ouzoc'h.
Je vous prie d'avoir un peu de patience.
Je l'aurai jusqu’après demain.
Bridez mon cheval.
Sellez-le aussi.
L’avez-vous envoyé à l'eau ?
Lui avez-vous donné son avoine ?
Menez-le chez le maréchal.
Faites-le ferrer.
Etrillez-le.
Menez-le à la rivière.
Promenez-le.
Combien prenez-vous par nuit ?

A-t-il bu ?
A-t-il mangé son avoine ?
Est-il bien las ?
Menez-le moi.
Amenez-le à l’écurie.
Débridez-le.
Dessellez-le.
Ne le faites pas courir.
Donnez-lui du son.



XXXVII. DIALOGUE
Entre un passager étranger et un batelier.

Cher ami, êtes-vous Français ?
Oui, monsieur, à votre service.
Me ho ped da gaout un neubeut a batiantet.
M’em bezo bete antronos-arc’hoas.
Bridit va marc’h.
En dibrit ive.
Casset hoc’h eus-en d’an dour ?
Roët hoc’h eus-hu he guerc’h dezân ?
Cassit-en da di ar marichal.
Liquit-en ouarna.
Scrifellit-en.
Cassit-en d’ar ster.
Pourmenit-en.
Peguement a guemerit hu dre nos-vez ?
Efet en deus-en ?
Debret en deus-en he guerc’h ?
Scuis bras ef-en ?
Digassit-en d’in.
Cassit-en d’ar marchossi.
Divridit-en.
Dizibrit-en.
Na redit quet anezan.
Reït brenn dezan.



XXXVII. DIALOG
Etre ûr peajer estranjour hac ûr bagueer.

Va mignon quer, a Franç oc’h-hu ?
Ia, autrou, en ho servij.
Passez-vous à Morlaix ?

Oui, monsieur, quand le vent sera bon.
Avez-vous des passagers ?
J’en ai déjà dix.
Avez-vous une bonne chaloupe ?
Voulez-vous la voir ?
Quand partirez-vous ?
Peut-être cette nuit.
Combien me demandez-vous pour mon passage ?
Monsieur, vous me donnerez..... s’il vous plaît.
Je vous donnerai autant que les autres.

Où êtes-vous logé ?
A l’enseigne de.....
Je sais bien où c’est ; tenez-vous prêt, je vous appellerai quand il sera temps.
Faut-il que je porte des vivres ?
Si vous voulez.
Monsieur, le vent est bon.
Allons donc.
Entrez dans la chaloupe.
Je vous paierai à Morlaix.
C'est la même chose.
Où allez-vous loger ?
Je ne sais point, je n’ai pas de connais-sance ici.
Allez au Pélican.
Tremenout a rit-hu dre Montroul-lez ?
Ia, autrou, pa vezo mat an avel.
Passajerien hoc’h eus-hu ?
Dec am eus dija.
Eur vacq vat hoc’h eus-hu ?
Eurteur he guelet ?
Pegouls e partiot hu ?
Marteze en nos-ma.
Pequement a c’houlennit-hu digueneen evit ma zreiz ?
Autrou, rei a reot d’in..... mar plij gueneoc’h.
Rei a rin deoc’h quement hac ar re-all.
Pelec’h oc’h-hu choumet ?
Da var-ti ar.....
Me oar pelec’h eo ; bezit prest, me ho calvo pa vezo pred.
Boued a ranquan-me da gass ?
Mar quirit.
Autrou, an avel so mat.
Deomp eta.
Antreit er vacq.
Me ho paeo en Montroullez.
Ar memes tra eo.
Pelec’h ez it-hu da loja ?
Ne oun quet, n’em eus anaou-degez ebet amâ.
It d’ar Pelican.
Est-ce une bonne auberge ?
C'est bien la meilleure de Morlaix.
Portez-y mes hardes.
Combien vous faut-il ?
Il me faut......
Tenez, voilà votre argent.



XXXVIII. DIALOGUE.
Etant dans une Auberge.

Montrez-moi une chambre.
Quand part la diligence de Morlaix pour Paris ?
Combien faut-il que je donne ?
Faites-moi parler au conducteur.
Ne voulez-vous pas dîner ici ?
Je le veux bien.
Qu’avez-vous à dîner ?
Nous avons......
Voulez-vous dîner en compagnie ?
Oui, s’il y en a.
Le dîner est-il prêt ?
Il est sur la table.
Combien prenez-vous par tête ?

Je prends.....
Ne coucherez-vous pas ici ?
Un hostaliri vat ef-hi ?
Guella hini so en Montroullez eo.
Cacit va dillat dî.
Peguement a ranquit hu ?
...... a ranquan.
Dalit, chetu ase hoc’h arc’hant.



XXXVIII. DIALOG.
0 veza en un Hostilari.

Disquesit d’in eur gambr.
Peur e parti an dilijanç eus a Vontroul-lez evit Paris ?
Pequement a ranquan da rei ?
Grit d’in coms oc’h an hincher.
Ne fell quet deoc’h leina amâ ?
Me so contant.
Petra hoc’h eus-hu da leina ?
Ni hon eus......
C’hui ’teur leina e compagnunez ?
Ia, mar ez eus.
Ha prest eo lein ?
Emâ var an daol.
Peguement a guemerit-hu evit peb den ?
Quemeret a ran.....
Ha ne gouscot-hu quet amâ ?
Je ne le pense pas.
Je prendrai l’occasion de la diligen-ce.
Quand partira-t-elle ?
Tout-à-l’heure.
Voilà le conducteur.
Allez-vous partir ?
Nous partirons dans une heure.
Où ira-t-on coucher ?
On ira coucher à......
Donnez-moi une bonne place.
Vous en aurez une des meilleures.
Je vous remercie.
Combien vous faut-il ?
On me donne......
Quand arriverons-nous à Paris ?
Nous y arriverons sous.....
Monsieur, il faut partir, voilà ce que je vous dois.
Monsieur, je suis à votre service.
J’espère, en repassant, que vous me reviendrez voir.
Je n’y manquerai pas.
Etes-vous content ?
Oui, monsieur.
Ne sonj quet d’in.
Me guemero occasion an dilijanç.

Pegouls e partio-hi ?
Bremâ souden.
Chetu ase mestr an hincher.
Da barlial ez it-hu ?
Partial a raïmp var ben un heur.
Pelec’h ez êr da loja ?
Mont a rêr da......
Roït d’in eur plaç mat.
Unan eus ar re vella ho pezo.
Me ho trugareca.
Peguement a ranquit-hu ?
Rei a rêr d’in......
Pegouls ec’h arruimp-ni en Paris ?
Erruout a raïmp dindan.....
Autrou, ret eo partial, chetu ase ar pez a dlean deoc’h.
Autrou, me so en ho servij.
Me esper en ûr dremen e teuot c’hoas d’am guelet.
Ne vanquin quet.
Contant oc’h-hu ?
Ia, autrou.


————



XXXIX. DIALOGUE.

Servante, faites mon lit, et me donnez des draps blancs.
Apportez-moi d’autres draps.
Pourquoi, monsieur ?
Ceux-ci ne sont pas nets.
Ils furent blanchis hier.
Excusez-moi, ils ont déjà servi.

Je vous donnerai quelque chose si vous m’en donnez de blancs et de nets.
En voilà d’autres.
Monsieur, il faut se lever.
Va-t-on partir ?
Tout le monde est déjà levé.
Je vais donc m'habiller.
Adieu, mon hôte.
Quand arriverons-nous à Paris ?
Après demain.
Quelle maison est-ce là ?
C'est la maison de monsieur.....
Où dînerons-nous ?
Nous dînerons à.....
Est-ce un village ?
C'est un petit bourg.
Nous y voilà.
Mettons-nous à table.



XXXIX. DIALOG.

Mates, grit va guele, ha liquit d’in linceriou fresq.
Digassit d’in linceriou-all.
Perac, autrou ?
Ar re-mâ ne dint quet net.
Goalc’het e ouent dec’h.
Va excusi a reot, servijet ho deus dija.
Me a roio deoc'h un dra bennac mar roït d’in re guen ha re net.
Chetu ase re-all.
Autrou, ret eo sevel.
Da bartial ez ear ?
Savet ê an oll dija.
Me a ia eta d’en em visca.
Adieu, va hostis.
Pegouls ec’h arruimp-ni en Paris ?
Antronos-varc’hoas.
Ty piou eo hennez ?
Ty an autrou..... eo.
Pelec’h e leinimp-ni ?
Ni a leino e.....
Eur guer ef-hi ?
Eur bourg bian eo.
Chetu ni ennâ.
En em lequeomp ous taol.
Prenez vos places sans cérémonie.

Depêchons-nous de dîner.
Messieurs, prenez vos places.
Y a-t-il de bon vin ici ?
Ce vin-là n’est pas bon.
Qu’on nous en donne d’autre.
Nous n’en avons point d’autre.
Quelle viande est-ce là ?
Cette viande n’est pas bonne.
Tout le monde s’en contente.
A vos santés, messieurs.
Nous vous remercions.
Voilà de bon pain.
Il est assez bon.
Allons-nous-en.
Serons-nous bientôt à Paris ?
Nous y serons demain à midi.

J'en serai bien aise.
Voilà Paris.
Sont-ce là les tours de Notre-Dame ?

Oui, les voilà.
Nous en sommes bien près.
Descendons, messieurs.
Sommes-nous arrivés ?
Oui, nous le sommes.
J'avais beaucoup d’empressement d’y ar-river.
Quemeret ho plaçou hep cere-moni.
Hastomp-ni da leina.
Autrounez, quemeret ho plaçou.
Ha guin mat so amâ ?
Ar guin-mâ ne d’ê quet mat.
Roit deomp hini all.
N’hon eus quet a hini all.
Pe seurt quic eo he-man ?
Ar c’hic-mâ n’en d’ê quet mat.
An oll en em gontant anezan.
D’ho iec’het, autrounez.
Ni ho trugareca.
He-mâ so bara mat.
Mat aoualc’h eo.
Deomp ac’han
Souden e vezimp-ni en Paris ?
Varc’hoas e vezimp eno da greis-dez.
Me am bezo joa vras.
Chetu Paris aont.
Touriou an Itron-Varia eo ar re-hont ?
Ia, chetu int aont.
Emaomp tost ac’hano.
Disquennomp, autrounez.
Arru omp-ni ?
Ia, bezâ ez omp.
Mall bras oa guenen erruout.
Hé bien ! monsieur, nous y voilà.
Voilà votre argent.
Où allez-vous ?
Menez-moi chez monsieur.....
Où demeure-t-il ?
A l’enseigne de... vis-à-vis de l’hôtel de...
C'est donc ici.



LETTRE
D'un Ecolier à son Père.

Mon très-cher Père,

J’ai reçu, jusqu’à présent, tant de marques de votre bonté, qu’il m’est impossible de vous témoigner la reconnaissance et l’obligation que je vous ai du soin que vous avez de moi ; je vous prie de me le continuer. Mon régent m’a dit qu’il fallait que je fisse mon acte ; c’est ce qui me fait encore prendre la liberté de vous importuner, pour obtenir de vous quelque argent pour faire imprimer des thèses, vous assurant que je ferai tout mon possible pour ne pas perdre mon temps, et pour vous donner tout le contentement imaginable.
Mat, autrou, chetu-ni abars.
Chetu ase hoc’h arc’hant.
Pelec’h ez it-hu ?
Va c’hassit da di an autrou.....
Pelec’h e chom-en ?
En bar-ti ar... dirac di an...

Ama eo eta.



LISER
Ur Scolaer d’he Dad.

Va Zad quer,

Recevet am eus bete vreman quel-lies a verquou eus ho madelez, m’az eo dic’halluz d’in discoueza deoc’h va anaoudeguez hac an drugarez am eus eus an evez hoc’h-eus ac’hanon ; me ho ped d’er heulia d’in-me. Va kentelier en deus lavarel d’in e vije ret d’in ober ma scrid ; ar pez a ra d’in c’hoas quemeret ar frankis d’hoc’h heskina evit caout di-gueneoc’h un neubeudic arc’hant evit ober moula va zesennou ; d’ho toui a ran penaus e rin kement ha ma hellan evit ivez na gollen va am-ser, hac evit rei deoc’h an oll leve-nez imajinabl.
Je prierai Dieu incessamment pour votre santé et pour celle de ma mère, à laquelle je suis, comme à vous,
Mon cher Père,

Votre très-humble et très-obéissant fils et serviteur.....




MANIÈRE
D’écrire à une Mère malade.

Ma chère Mère,

J’ai tant de déplaisir de voir continuer votre maladie, qu’il ne m’est pas pos-sible de l’exprimer ; et je serais incon-solable, si l’on ne me faisait espérer que vous serez bientôt dans une parfaite santé, laquelle je vous sou-haite de tout mon cœur, n’ayant rien de plus cher que la santé d’une bonne mère, que je prie Dieu de me conser-ver toujours.
Ma chère Mère,
Votre très-humble servante et fille.....
Me bedo Doue ato evit ho iec’het hac evit hini va mam, da behini ez on evel deoc’h-hu,
Va Zad quer,

Hoc’h doujus hac sentus map ha servijer.....




FÆÇON
Da scriva da eur Vam clân.

Va Mam guer,

Quement a zisplijadur am eus o velet padout ho clenvet, n’en d’ê quet possubl d’in he discoueza, hac e ven inconsolabl, panevert m’az ê bet grêt d'in esperout penos e vizac’h pare souden, pehini a ioulan deoc’h a greiz calon, o veza n’am eus quet netra queroc’h evit iec’het eur vam vat, hac e pedan Doue d’ho mirout atao.
Va Mam guer,
Ho servijeres doujus ha merc'h.....



LETTRE
De prière à un Ami
pour une commission.

Vous m’avez témoigné en tant d’occasions, monsieur, que vous étiez de mes amis, que je puis maintenant me servir de vous en cette qualité, et vous prier familiè-rement d’avoir la bonté de m’en-voyer quatre aunes de toile de fin fleuret de Léon, du plus beau blanc qu’il y ait. Je vous supplie de me la faire tenir par la première occasion. Je ne manquerai pas de vous faire rembourser le prix sitôt que faire se pourra. En revanche de quoi, si je puis vous rendre quelque service, commandez avec la même liberté à celui qui est,
Monsieur,

Votre très-humble serviteur.....




LIZER
Da bidi ûr Mignon
evit eur kefridi.

Diskoueset hoc’h eus d’in en quement a darvoud, autrou, penaus e oac’h eus va mignonet, ma c’hallan bremâ en em servijout ac’hanoc’h er galite-se, hac ho pidi familie-ramant da gaout ar vadelez da zigaç d’in peder goalennat lien fin fleuret eus ar c’haëra guen a so e Leon. Me ho pidi stard d’he kas d’in dre ar c’henta tro, ha ne vanquin quet da ober ramboursi deoc’h ar bris querquent ha ma vezo possubl d’in : en eskemm betra, mar gallan ober a ûr servij bennac deoc’h, gourc'hemennit gant ar memes frankis d’an hini a so,
Autrou,

Ho servijer humbl...




RÉPONSE
à un reproche.

Vos reproches sont si obligeants, monsieur, que je n’ose presque me répentir d’une faute qui me fait recevoir une punition si agréable ; et il faut avouer que personne ne sait mieux que vous combler de faveurs ceux que vous aimez ; vous faites connaître la grandeur de vos affections par de feintes colères ; et cette galante rhétorique m’engagerait encore à plus de remercîments, si, au lieu de simples reproches, vous m’aviez dit ces agréables injures ; et j’ose vous répondre que je n’ai rien de plus cher que la qualité d’être entièrement à vous,
Monsieur,
Votre très-humble.....



RESPOUNT
Da ûr rebech.

Ho rebecbou a so quen deread, autrou, na gredan quasi en em keuzia eus a eur faot a ra d’in caout ûr kastis quen dudius, hac e ran-quer ansav penaus den ne oar guell evidoc’h combli a faveur ar re a guirit ; rei a rit da anaout ar brasder eus ho karantez dre golerou feintet, hac ar rhetoriq gaiant-se am angaj c’hoas d’ho trugarecat muioc’h c'hoas ; mæs e lec’h rebechou sempl, ma ho pe lavaret d’in an dael dudius-se, me a grete e allen res-pount deoc’h penaus n’em eus netra querroc’h eguet ar galite da veza entieramant deoc’h,
Autrou,
Ho servijer.....



LETTRE
Obligeante.

Mademoiselle,
Si j'avais la liberté de vous voir, ma bouche ferait maintenant l’office de ma plume, pour m’informer de vous-même de l’état de votre santé. Vous savez jusqu’à quel point votre mérite me la rend chère, et avec quels sentiments je prends part à tous vos intérêts. Je suis toujours le même, et dans les occasions de vous le témoigner, vous avouerez que je ne porte pas inutilement la qualité, Mademoiselle, de votre très-humble et très-obéissant serviteur.




RÉPONSE
A la lettre obligeante.

Monsieur,
Quand j’aurais autant d’éloquence que de raison de me défendre de vos louanges, je ne l’entreprendrais point, car je



LISER
Oblijant.

Mamezel,
Mar am be an galloud d’ho quelet, va guenou a raë bremâ-souden an offiç eus va fluen, evit en em in-clasc ac’hanoc’h hoc’h-unan deus ho stad. Gouzout a rit bete pe boent en em rent d’in ho merit agreabl, ha gant pe seurt santimant e quemeran perz en hoc’h oll inte-ressou ; ha c’hoas en occasionou da rei testeni a se deoc'h, c’houi a govessaï penaus ne zougan quet inutilamant ar galite, Mamezel, da veza ho servijer humbl hac obeissant.



RESPOUNT
D’al lizer oblijant.

Autrou,
Pa em be quement a eloquanç evel a raeson d’en em difen eus ho meuleudiou, n’en antreprenen quet, rac me
croirais vous donner lieu de les con-tinuer : c’est pourquoi je vous prie de me rendre justice, et de mieux égaler les qualités que vous me donnez, avec le peu de mérite que je possè-de, si vous voulez que je me dise,
Monsieur,
Votre très-humble servante.....



LETTRE
Pour se plaindre d'un long silence.

Madame,
J’étais prêt à me fâcher de ne point recevoir de réponse à mes lettres, mais j’ai appris, par Monsieur Dumont, que vous deviez bientôt arriver ici ; ce qui m’a un peu consolé, à la vérité. Comme je fais profession de me ressouvenir de toutes les excellentes qualités que vous possédez, aussi bien que si je les voyais encore, j’aurais bien oublié votre douceur et votre
grete rei deoc’h lec’h d’ho c'huntuni : rac-se me ho ped da renta d’in justiç, ha da ingali guell ar c’haliteou a roït d’in, gant an neubeut a verit a bossedan, mar fell deoc’h en em lavaran,
Autrou,
Ho servijeres humbl...



LISER
Evit en em glem euz ûr zilanç hir.

Itron,
E oan prest d’en em facha pa ne diguemeren quet respount eus va lizerou ; mæs clevet am eus gant an Autrou Dumont, penaus e tliac'h erruout souden aman, ar pez en deveus va c’honsolet un neubeut en guirionez. Evel ma ran profession da zerc’hel sonj eus an oll qualiteou excellant pere a bossedit, ia, quercouls ma ho guelen c’hoas, me am be
civilité, si je croyais que vous auriez pu avoir manqué pour moi en cette occasion ; ce qui m’obligerait a ne me dire plus, comme je suis,
Madame,
Votre très-humble serviteur.....




LETTRE
De recommandation.

Je vous écris, monsieur, pour vous prier très-humblement en faveur du sieur N..... que vous avez vu avec moi, lequel s’en va à Bruxelles, pour se mettre chez quelque marchand banquier, où il puisse apprendre la banque et le commerce ; je vous prie instamment de le servir en tout ce que vous pourrez, et de lui procurer une place. Je vous réponds de sa fidélité et de son affection pour le service de ceux qui l’emploieront ; ils en auront, je vous assure, une
buan ancounaét ho touçder hac ho civilite, rac ma credfen e allac'h bezâ manquet evidon-me en occasion-se ; ar pez am oblije n’en em lavaren jamæs, evel m’az oun,
Itron,
Ho servijer humbl.....



LISER
A recommandation.

Me a scrif deoc’h, autrou, evit ho pidi humblamant en faveur N..... pehini hoc’h eus guelet em zi-me, hac a ia da Bruxelles evit en em lacaat en ti ûr marc’hadour banquier bennac, en pe lec’h e c’halfe disqui ar banq hac ar c’hommerç ; me ho ped instamant d’he servija en quement ha ma ellot, ha da brocuri dezân ûr plaç. Me respount deoc’h eus he fidelite hac he affection evit ar re pere en em servijo anezâ, bezâ ho devezo, m’en assur deoc’h, eur satisfaction antier.
entière satisfaction. J'espère cette grâce de vous, puisque je suis et que je serai toute la vie,
Monsieur,
Votre très-humble, etc.



LETTRE
De voiture.

Je vous prie, monsieur, de recevoir trois ballots de marchandises tels que vous me les avez demandés par votre dernière du huit janvier der-nier, que je vous envoie par Louis Le Fort, voiturier, demeurant à Lan-gueux, qui s’est chargé de vous les rendre chez vous bien conditionnés, et lui paierez la voiture à raison de... pour chaque ballot, vous priant de me donner avis de leur réception : c’est la prière de celui qui est,
Monsieur,
Votre très-humble serviteur.....
Me a esper ar c’hraç-se digueneoc’h , paz oun hac e vezin bete fin va buez,
Autrou,
Ho servijer humbl.....




LISER
A voiturach.

Me ho ped, autrou, da receo an tri bolod marc’hadourez ervez ma hoc’h-eus he goulennet diguenèn-me dre ho tiveza lizer eus an eizvet Guenver diveza, am eus cacet deoc’h dre Lois ar Fort, carréner, a chom en Lan-gueux, pehini a so en em garguet d’ho cass d’ho ti conditionet mat, hac e paëot dezâ he voitur da ræson a.... dre pep bolod, ho pidi a ran da rei d’in-me avis eus an diguemer anezo : ar beden eo eus an hini a so,
Autrou,
Ho servijer humbl.....

Ma chère Sœur,

J’ai reçu votre lettre avee tant de joie, que, dans mon mal, elle m’a procuré une santé parfaite : jugez donc par là que je n’ai de plus grande satisfaction que quand j’ap-prends de vos nouvelles, et que je vois que je suis toujours dans votre souvenir, en recevant des marques de votre amitié, aussi je vous jure que si je ne puis assez reconnaître cette bonté comme je voudrais, je la loue au moins et l’estime comme elle mérite. J’espère avoir bientôt l’hon-neur de vous voir, et de vous témoi-gner de bouche que je suis,
Ma très-chère Sœur,
Votre très-humble et
affectionnée servante....



Madame et chère Cousine,

Vous devez être persuadée plus que personne, quoique je sois

Ma C'hoar quer,

Diguemeret am eus ho lizcr gant quement a joa, m’e deus em c’hlènvet digacet d’in ûr iec’het parfet : mennit ac’hano penos n’em eus quet a vrassoc’h dudi eguet pa allàn desqui eus ho quelo mat, hac e velàn ez oun ato en ho prassa sourci, pa digue-meren ar marcou eus ho carantez ; evelse e touàn deoc’h ne allàn quet bezâ re anaoudec d’ar garantez-se, evel ma falfe d’in da viana me he meuleudi hac istim evel ma verit. Me esper caout souden an enor d’ho quelet, ha da testeni deoc'h a c’henou ez oun,
Ma C'hoar guer,
Ho servijeres humbl
hac affectionnet...



Itron ha Quiniterv guer,

C'houi a dle beza persuadet a-grenn mui eguet den ebet, peguement
éloignée de vous, que je vous ai toujours dans ma mémoire, vous assurant que vous m’avez donné tant de marques de votre bonne amitié, que ]e croirais être la plus ingrate du monde, si je n’en avais de la reconnaissance et ne vous témoignais, en toutes les occa-sions où vous aurez besoin de moi, que ma plus grande joie sera de pouvoir vous rendre service. J’attends donc ce bonheur une grande impa-tience, en vous assurant que je suis, de tout mon cœur,
Ma chère Cousine,
Votre très-humble servante.....





LETTRE
de change à....
Ce 20 Mai 1863, pour la
somme de 1,315 livres.

Monsieur, il vous plaira payer à trois jours de vue, par cette seule lettre de change, au sieur..... marchand à.....
bennâc m’az oun pell diouzoc'h, cousgoude ez oc’h bepret em memor, hoc’h assuri a ran penaus hoc’h eus roët d’in quement a vercou eus ho polonte vad, ma creten bezâ an ingrata eus ar bed, ma n’am be un anaoudeguez vad, ha na renten testeni en peb occa-sion pelec’h ho pezo ezom ac’h-anon, ha va brassa joa a vezo da c’hallout renta servij d’hoc’h. Gortos a ran eta an eür vad-se gant un impatianç vras ; hoc’h assuri a ran ez oun eus a greiz va oll galon,
Va C'hiniterv quer,
Ho servijeres humbl...




LISER
a chenj e....
An uguent a Vaë 1863
evit ar som a 1,315 livr.

Autrou, plijet gueneoc’h paëra a ben tri dez, hervez al lizer a chenj-ma, d’an autrou..... marc’hadour e..... ar som a
la somme de mil trois cent quinze livres, ou à son ordre, pour valeur reçue dudit sieur. Ce faisant, je vous en tiendrai compte, me rapportant le présent, et suis,
Monsieur,
Votre très-humble serviteur.....
A Monsieur,

Monsieur....., marchand, demeurant rue de... à...



PROMESSE

Je soussigné confesse devoir à monsieur..... la somme de........ qu’il m’a cejourd’hui prêtée à mon besoin et nécessité, laquelle somme de........ je lui promets rendre et payer à sa volonté. Fait à Guingamp, ce dix-huit Mai 1863.



QUITTANCE
Pour le loyer d'une Maison.

Je soussigné, confesse avoir reçu de..... la somme de.... pour une année de loyer d’un appartement
mil tri c'hant pemzec livr, pe d’he urs, en dalvoudeguez recevet digant al lavaret autrou. 0 veza grêt-se, me dalc’ho cont deoc’h, pa raportet d’in ar billet-mâ hac ez oun,
Autrou,
Ho servijer humbl.....
D’an Autrou,

an Autrou....., marchadour, a chom er ru... e...



PROMESSA.

Me pehini a sign, a gofes dleout d’an autrou..... ar som a........ pehini en deus hirio prestet d’in em ezom ha necessite ; pebes som a........ me a bromet renta ha paëa d’he volontez. Grêt en Guengamp, an trivec'hvet a Vaë 1863.



QUITTANÇ
Evit logis un Ty.

Me pehini a sign, a gofes bezâ recevet a..... ar som a.... evit eur bloaves a logis eus un appartamant
de maison qu'il tient de moi, échu à la Saint-Michel dernière, sans préjudice de la courante. Fait à Châtelaudren, ce vingt Mai mil huit cent soixante trois.




QUITTANCE
D'une rente.

J’ai soussigné.... confesse avoir reçu de M.... la somme de.... pour une année d’arrérages de la rente qu’il me doit, échue à la Saint-Michel dernière, dont je l’acquitte sans préjudice de l’année courante, et autres dus, droits, actions, frais et dépens. Fait à.... ce vingt Mai mil huit cent soixante-trois.




A Châteaulin, ce vingt Mai 1864.

Monsieur,
Celle-ci est pour vous donner avis que j’ai cejourd'hui fait partir, par Noël Le Breton, voiturier
a un ty pehini a dalc’h digueneme, a so diguezet da gouel Mikeal dive-za, hep prejudiç eus an hini a red bepret. Grêt en Castel-Audren an uguenvent a vis Maë 1863.



QUITTANÇ
A eur rent.

Me pehini a sign, a gofes bezâ recevet digant.... ar som a.... evit eur bloas a arreraj eus ar rent a dle d’in abaoue gouël Mikeal diveza, a behini em er c’huitan, hep prejudiç d'ar bloavez a red, ha dleou all, droëjou hac actionou, misou ha dispign. Grêt e.... an uguenvet euz a vis Maë 1863.



E Castelin, an uguent a Vaë 1864.

Autrou,
Hou-ma so evit rei avis deoc'h em eus casset hirio dre Nedelec Le Breton, voiturier eus ar
de cette ville, les deux charges de fil blanc qu’il vous a plu me demander par votre dernière lettre ; et si vous en désirez une plus grande quantité, vous aurez la bonté de me le mander. En attendant cet honneur, je suis et serai comme j’ai été,
Monsieur,
Votre très-humble serviteur.




LETTRE
D'un Fils à son Père.

Mon cher Père,
Toutes les lettres que vous me faites l’honneur de m'écrire, renferment tant d’instructions pour ma conduite et pour mon éducation dans les bonnes mœurs, que je ne puis mieux faire que d’en suivre les maximes ; et c’est aussi ce que je médite avec beaucoup d’application, faisant mon unique consolation dans le chagrin que j’ai d’être
guær-mâ, an daou samm neud guen a so plijet gueneoc'h goulen digue-nen dre ho liser diveza ; ha mar c’hoantaït brassoc’h quantite, ho pezo ar vadelez d’en kemenna d’in. 0 c’hortos an henor-se, ez oun hac e vezin eguis m’az oun bet,
Autrou,
Ho servijer humbl.




LISER
Ur Map d'he Dad.

Va Zad quer,
Quement lizer a rit an henor da scrifa d’in o veza quellies a instructionou evit va education er mad oberou, ne allan quet ober guell eguet heulia ar maximou anezo : rac-se ive e veditan gant cals a aplication hac ober a ran va unic consolation er chagrin am eus da veza pellaet diouzoc’h ha diouz va mam guer, d’ho contanti. Ma ne d’an
éloigné de vous et de ma très-cbère mère, de vous contenter. Si je ne vais pas si vite que je le souhaiterais , pour votre satisfaction et mon avantage, au moins je fais mon possible pour cela, n'ayant pas de plus forte envie que celle de vous marquer ma soumission et mon obéissance, et que je suis avec un profond respect,
Mon cher Père,
Votre très-humble et
obéissant fils.


LETTRE
D'une Fille à sa Mère.

Je vous écris, ma très-chère mère, pour vous dire que je suis arrivée au couvent en fort bonne santé, Dieu merci, mais toujours un peu triste de me voir séparée de toute notre famille. Je le serais infiniment plus, si en partant je ne m’étais fait une image de vos bontés et de celles de mon cher père. J’ai ici, avec nos
quet quer buan ha ma souhetten, evit ho satisfaction ha va avantaj, da viana e ran va fossubl evit-se, dre n’am eus quet a vrassoc’h desir eguet an hini da verqua deoc’h va soumission ha va obeissanç, hac ez oun gant ur profond respect,
Va Zad quer,
Ho map humbl hac
obeissant.




LISER
Eur Vec'h d'he Mam.

Me a scrif deoc’h, va mam guer, evit lavaret deoc’h ez oun erruet er gouent iac’h manific, a drugare Doue, mæs bepret trist un neubeut, ouz en em velet separet diouz hon oll famill. Infinimant mui e venn, ma n’am bize grêt en ur bartial un imaj eus ho madeleziou hac euz re va zad quer. Me am eus amâ
révérendes mères, tout ce que puis désirer pour mon instruction en la piété, l'honnêteté et en tout ce que je dois savoir : elles nous instruisent avec un ordre admirable. De mon côté, je ferai ce qui dépendra de moi pour répondre à leur bonté, et c’est ce qui me donne lieu de croire que vous voudrez bien m’aimer toujours comme une fille qui sera toute la vie, avec beaucoup de soumission, d’ami-tié et de respect,
Ma très-chère Mère,
Votre très-humble et
obéissante fille.



LETTRE
Pour se plaindre d'une longue absence.

Monsieur,
Malgré que les vraies amitiés soient a l’épreuve de l'absence, la vôtre est de si longue durée, que je crains qu’en m’oubliant peu à peu, vous cessiez tout-à-fait de m'aimer.
gant ar mammou quement a allen da zesiran evit va instruction en piete, en honestis, hac en quement a dlean da c'houzout : hon instrui a reont gant un urz admirabl, eus va c’hostes e rin va fossubl evit respond d’ho madelez : ha se eo ar pez a ro lec'h d’in da gridi e teurveet erfat va c’haret bepret eguis eur verc’h a vezo epad he buez, gant cals douj garantez ha respect,
Va Mam guer,
Ho merc’h humbl hac
obeissant bras.




LISER
Evit en em glem demeus a un absanç hir.

Autrou ,
Pequement-bennac a ve ar guir garantez en approuv ouz an absanç, hoc’h hini a bad queit ma em eus aon ouz va ancounec’hât neubeut a neubeut e cessot tout-a-fæt
Je vous parle hardiment, parce que je crains beaucoup, et vous devez par-donner à ma hardiesse et à ma crainte, puisqu'elles procèdent égale-ment et de l'affection que j’ai pour vous, et de l'estime que j’en fais. Revenez donc promptement, si vous désirez ôter de peine et d'inquiétude,
Monsieur,
Votre affectionné serviteur.....



RÉPONSE.

Monsieur,
Les reproches que vous me faites de ma longue absence me sont si agréables, que je souhaiterais que vous fussiez souvent d’humeur à me traiter de la sorte, m’obligeant de croire que je ne vous suis point tout-à-fait indifférent. Il est vrai que mon absence a été un peu longue ; mais comme ma présence est inutile à mes amis, dans l'impatience où je me trouve de les
d’am c’haret. Comps a ran ouzoc’h hardimant, rac douja a ran cals, hac e dleit pardoni va hardieguez ha va aon, dre ma teuont egalamant ha de-meus an affection am eus evidoc’h, ha demeus a istim a ran anezi. Dis-troït eta prontamant, mar c’hoantait tenna a boan hac a inquietud,
Autrou,
Ho servijer affectionet.....



RESPOUNT.

Autrou,
Ar rebechou a rit d’in demeus va hir absanç a so d’in quen agreabl, ma souheten e vec'h alies en humor d'am zreti er guis-se, dre m'az oun oblijet da gridi penaus ne d'oun quet evidoc’h tout-a-fæt indifferant. Va absanç, evit guir, a so bet hir un neubeut ; mæs dre ma zê ma fresanç inutil d'am mignonet, en impuissanç m’en em gafan d’ho servija, ne dalc’han mui cont
servir, je ne compte des jours de mon éloignement. Le seul moyen de me faire revenir, c’est de me témoigner que je vous suis nécessaire, vous m’y verrez alors dans un instant, pour vous prouver que je suis,
Monsieur
Votre très-humble serviteur.....



PROVERBES
Ou sentences.

Attendez au soir à dire si le jour a été beau, et à la mort pour bien juger de la vie.
La manière de donner vaut mieux que ce que l’on donne.
A père avare, enfant prodigue.
Les fautes sont personnelles de même que les vertus.
Il n’y a point de petit ennemi.
Avec l'œil ni avec la religion ne badinez jamais.
demeus an deiziou eus va eloignamant. Ar voyen cousgoude d’ober d’in distrei prontamant, so hepquen o temoigni d’in ez oun necesser deoc'h, neuse em guelot di en un instant, evit prouvi deoc’h penaus ez oun,
Autrou
Ho servijer humbl bras......



PROVERBOU
Pe Setanzou.

Gortoet d’an noz evit lavaret mar eo bet caër an de, ha d'ar maro évit renta ur jujamant vad eus ar vuez.
Ar fæçon da roï a dall muioc’h evit ar pez a roer.
Da un tad piz ur map goal zispigner.
Ar fauteu a so personnel evel ar vertuziou.
N’en deus quet a adversour bian.
Gant al lagat n’a gant ar religion, ne vadinit biquen.
L'enfer est plein de bonnes inten-tions.
Dites-moi qui vous fréquentez, et je vous dirai qui vous êtes.
On n’a des yeux que pour les défauts d’autrui ; personne ne connaît les siens.
Si vous voulez être craint de vos enfants, ne les flattez pas souvent.
Trop de familiarité nous fait mépriser.
Une douce réponse adoucit la colère.
On aime la trahison mais on hait le traître.
Ce que trois personnes savent n’est pas un secret.
Un bon ami vaut mieux qu’un parent.
Celui qui ne désire rien peut se considérer comme étant riche.
Une clef d’or ouvre toutes sortes de serrures.
Le bon maître fait le bon valet.
Qui ne sait pas obéir ne sait pas commander.
On trouve toujours la moisson de son voisin plus belle que la sienne.
Parlez peu et bien, si
An ifern a so leun a intantionou mad.

Lavarit d’in piou a hentet, ha me lavaro deoc'h piou oc’h.
N’hon deus daoulagat nemet evit defautou ar re-al, dcn ebet na ra attantion d’he re.
Ma fell deoc’h bezâ doujet gant ho pugale, ne dorlotet quet aneze aliez.
Re a familiaritez a ra hon disprisa.

Ur respount habasc a habasca ar goler buaneguez.
Caret a rer an traïtourez, mæs caçzouni a so ato ouz an traïtour.
Ar pez a voar tri den n’ede mui ur segret.
Ur mignon mat a so guel evit ur c’har.

An nep na zesir netra a ell en em sellout evel pa ve pinvidic.
Un alc’hue aour a digor an oll doriou.

Ar mestr mad a ra ar mevel mad.
An hini ne voar quet senti, ne voar quet gourc’hemenni.
Ni a gav ato eost hon amezec guelloc’h evit hon hini.
Kompzit neubeut ha
vous voulez qu'on vous regarde comme un homme d'esprit.
Celui qui vous caresse plus qu’à l'ordinaire, veut vous tromper ou a besoin de vous.

Il vaut mieux être seul qu’en mauvaise compagnie.
C'est être mort au monde, que d’avoir perdu sa réputation.
Les petits esprits font ordinairement mystère de tout, même des moindres bagatelles.
Nous ne devons proprement craindre et aimer que Dieu, puisqu’il n’y a que lui seul qui puisse nous rendre heureux ou malheureux.
Les manières simples et naturelles sont les plus agréables.
Les manières gênées et affectées sont aussi insupportables aux autres que pénibles à soi-même.
mad, mar fell deoc'h beza sellet evel un den a speret.
An hini a dorlot ac'hanoc'h muioc'h evit ne dle ober, en deus c'hoant d'ho tronmpla pe en deus ezom ac'hanoc'h.
Guel eo beza hon-unan evit beza en compaignunez fall.
Beza maro er bed eo col he vrûd-vad.
Ar sperejou bian a ra mysteriou eus oll, memes eus an traou distera.

Ne dleomp quasi douguen na caret nemet Doue, pa eo guir ne deus nemetâ a ell hon lacaat da veza eürus pe malheürus.
Ar fæçonniou simpl ha naturel eo ar re agreaplan.
Ar fæçonniou genet ha græt gant re a studi a so quen insupportabl d’ar re all evel ma int poanius d’an nep ho gra.
————


NOMS
Des principales Villes de Bretagne, et des Bourgs les plus considérables du département du Finistère.

Où allez-vous, monsieur ?
Je vais.
à Audierne.
à Benaudet.
à Brest.
à Recouvrance.
à Briec.
au Bourg-Blanc.
à Concarneau.
au Conquet.
à Crozon.
à Carhaix.
à Châteaulin.
à Châteauneuf.
à Daoulas.
à Saint-Yvy.
au Drenec.
à Douarnénez.
à Saint-Thegonnec.
à Saint-Eloy.
à la Forêt.
au Folgoët.
au Faou.
à la Feuillée.
à Goueznou.
à Guipavas.
à Hirvillac.
à Saint-Jean du-Doigt.
HANNOIOU
Ar Gueariou quenta euz a Vreiz, hac ar Bourcou ar re vrassa euz an Departamant Finister.

Pelec’h ez it-hu, autrou ?
Mont a ran.
da Voazien.
da Bennodet.
da Vrest.
da Recouvranç.
da Vriec.
d’ar Vourg-Guen.
da Goncq.
da Goncq (Léon).
da Graozon.
da Garahez.
da Gastellin.
d’ar Gastel-Nevez.
da Zaoulas.
da Sant-Divy.
d’an Drenec.
da Zouarnenez.
da Zant-Egonnec.
da Zant-Alar.
d’ar Forest.
d’ar Folgoat.
d’ar Faou.
d’ar Fouillez.
da Goueznou.
da Guypavas.
da Hirvillac.
da Sant-Ian-Bis.
à Lambézellec.
à Landerneau.
à Lesneven.
à Lannilis.
à Landivisiau.
à Lanmeur.
à Lanhouarneau.
à Locronan.
à la Martyre.
à Milizac.
à Morlaix.
à Saint-Nic.
à Ploudaniel.
à Plabennec.
à Pleyben.
à Ploudiry.
à Ploudalmézeau.
à Plouguerneau.
à Plouescat.
à Ploujean.
à Plougastel.
à Saint-Pol-de-Léon.
à Pont-Croix.
à Pont-Labbé.
à Quimper.
à Quimperlé.
à Saint-Renan.
à la Roche.
à Roscoff.
à Saint-Urbain.



la Rade de Brest.
— de Morlaix.
— de Roscoff ou le chenal de l’Isle-de-Baz.
la Rade d’Audierne.
— de Vannes.
da Lambezellec.
da Landerne.
da Lesneven.
da Lannilis.
da Landivisiau.
da Lanveur.
da Lanhouarne.
da Locronan (Coat-neved).
d’ar Verserez.
da Vilizac.
da Vontroullez.
da Zant-Vic.
da Blouzaniel.
da Blabennec.
da Bleyben.
da Blouziry.
da Bloudalmeze.
da Blouguerne.
da Blouescat.
da Blouïan.
da Blougastel.
da Gastel (Paol).
da Pontecroaz.
da Bonnabat.
da Guemper.
da Guemperlé.
da Locronan (ar Fanq).
d’ar Roc’h.
da Roscoff.
da Sant-Urban.



Rad Brest.
Hante-al-Lenn.
Canol.
ar Gambro.
Morbihan.
la rade de Quimperlé.
— de Pont-aven.
— de Saint-Pol-de-Léon.
la Montagne d’Aré.
la Lieue de Grève.


Iles de Bretagne.

l’Ile-de-Baz.
l’Ile d’Ar.
l’Ile-Dieu.
l’Ile de Noirmoutier.
les Iles de Glenan.
l’Ile aux Moines.
— de Groix.
— de Molène.
— des Vaches.
— d’Ouessant.
Longue.
— Ronde dans la rade
de Brest.
— de Seins.
— Tudy.
— de Siec.
les Sept-Iles.
l’Ile Verte.
l’Ile Saint-Maudet.
— Vierge.
Belle-Isle-en-Mer.
le Château du Taureau.
le Raz de Fontenay.
la Pointe du Raz.
Pouldu.
Poul-Guïn.
Penn-Poull.
ar Menez Aré.
al Leo Trez.


Enezi a Vreiz.

an Enez Vaz.
an Enez Adar.
an Enez Heuz.
an Enez ar Vauster-Du.
an Enezi Glenan.
an Enez Venac'h.
an Enez Groa.
an Enez Volenes.
an Enez ar Zaoud.
an Enez Heussa.
an Enez Hirr.
an Enez Crenn.

an Enez Sizun....
an Enez Tudy.
an Enez Syecq.
ar Seiz-Enez.
an Enez-Chloaz.
an Enez Vaudez.
an Enez Verc’h.
an Enez ar Guer-Veur.
Castel-an-Taro.
ar Raz ar Fontane.
Beg a Raz.
————


Département
des Côtes-du-Nord.

Mademoiselle, par où avez-vous passé dans votre voyage ?
Monsieur, j’ai passé par.
Saint-Brieuc.
Dinan.
Guingamp.
Lannion.
Loudéac.
Tréguier.
Pontrieux.
La Roche-Derrien.
Lamballe.
Paimpol.
Perros.
Belle-Isle.

Département
du Morbihan.

Vannes.
Port-Louis.
Lorient.
Auray.
Hennebont.
Pontivy.
Rohan.
Guéméné.
Ploërmel.
Saint Anne d’Auray.
Departament
eus ar Sant-Briec.

Vamezell, peleac’h hoc’h eus-hu tremenet en ho peac’h ?
Autrou, tremenet em eus dre.
Sant-Briec.
Dinan.
Guëngamp.
Lannuon.
Loudeac.
Treguer.
Bonttreon.
Ar Roc’h-Derven.
Lambal.
Bennpoull.
Berros.
Venac’h.

Departament
eus ar Vor Bihan.

Guënned.
Porz-Loys.
an Oriant.
Auray.
Hennebont.
Pontivy.
Roc’han.
Guëgan.
Plou-Armell.
Santes-Anna Venet.
Musillac.
Châteauneuf.
Rostrenen.

Département de
l’Ille-et-Vilaine.

Rennes.
Fougères.
Montfort.
Redon.
Saint-Malo.
Vitré.
Dol.

Département de la
Loire-Inférieure.

Nantes.
Ancenis.
Châteaubriant.
Paimbœuf.
Savenay.
Clisson.
La Roche-Bernard.
Le Croisic.
Mâchecoul.
Musillac.
Castel-Nevez.
Rostrenen.

Departamant
a Roazon.

Roazon.
Fouger.
Monford.
Redon.
Sant-Maclou.
Vitré.
Dol.

Departamant
Naonned.

Naonned.
Anceny.
Castel-Briand.
Paimbeuf.
Savene.
Glisson.
Roc’h-Bernard.
Croasic.
Machecoul.


FIN.