An ti satanazet/2

Eus Wikimammenn
◄   I III   ►


EIL PENNAD
Daou istrogell


Ar sulvezh-se, sulvezh d’abardaez ha deiz pardon bras Lotei-Landremel, an amzer a oa klouar, ha, peogwir e oa bras an dour er stêr, Lukaz, skluzier Penn-ar-Pont, en doa kavet gwelloc’h kemer e higenn ha mont da besketa eget mont d’an tu all da bardonañ.

Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bond spoue kenkas e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant. Hogen, pesk ebet ne dostae ; ’m eus aon n’o doa ket naon ar sulvezh-se, sulvezh diwezhañ a viz gwengolo, ha Lukaz, pesketaer dispar, ne gare ket koll e amzer en un takad goullo, na chom da stourm ouzh ar pesked, pa oant mouzet betek an hini diwezhañ.

Lukaz a savas e higenn hag a lakaas warni ur vuzhugenn all.

Edo o sevel evit mont uheloc’h, pa daolas ur sell war-du ar skluz. Petra a wele du-hont ? Ur pakad du o vont d’an traoñ gant tizh an dour ! Buan, Lukaz a eeunas e lunedoù war e fri, mes pa sellas evit an eil gwech, ne welas mui netra : ar pakad du a oa aet dreist ar skluz.

Lukaz a yeas pelloc’hik, war-du al laez. Teurel a reas adarre e higenn en dour. Ar pesked avat, eno evel en traoñ, a oa leun o c’hof, hag hini ebet anezho, d’ar mare-se eus an deiz, ne zeuas da bismigañ higenn ar pesketaer. Lukaz, avat, ne oa mui nec’het gant higenn na gant pesk ; gant ar pakad a oa aet dreist ar skluz, ne lavaran ket.

— « Ar pakad du-se », emezañ, « petra eo ? Ma n’eo ket un den beuzet ? »

Un den beuzet ?

— « Un den beuzet e tle bezañ », eme Lukaz dezhañ e-unan, ha kerkent e savas adarre e higenn hag e kerzhas war-eeun d’ar gêr.

A-boan ma oa degouezhet Lukaz en ti, ma teuas ivez en diabarzh daou baotr eus Lotei, Job ha Lom dre o anv badeziant.

Asinus asinum fricat a zo daou azen o ’n em lipat, evel ma lavar ar chañson.

Lom ha Job pe Job ha Lom, evel ma karit, ne oant ket daou azen, pell ac’hano, mes daou istrogell eus ar re vrasañ, hag un istrogell gant un istrogell all, en em intent atav evit ober labour fall.

Klevit !

Job ha Lom a zeuas e ti ar skluzier, unan o kanañ hag an hini all o tiskanañ.

Badaouet mat e oant.

— « Salud, Lukaz ! » emezo.

— « Salud deoc’h ! » eme Lukaz. « Hag a nevez ? »

Hag a nevez ? Netra nevez en o buhez, pa ne raent nemet evañ adalek ar mintin betek an noz.

Lukaz, avat, en doa un dra bennak nevez da lavarout dezho, daoust ma oant mezv, rak ur c’heloù eus ar seurt a zo ur pouez re bounner, ha ret eo disammañ an teod dirak an den kentañ a vo kavet war an hent, na pa vefe roue pe pilhaouer.

— « Azezit ! » eme Lukaz dezho, « ma kemerot ur chopinad sistr. Sistr nevez am eus, hini dispar degaset din eus maner ar Gili. »

Lukaz a grogas gant e istor.

— « Soñjit ’ta ! » emezañ, « bremaik edon o pesketa aze, e-tal ar foenneg hir, pa em eus gwelet, o ! gwelet sklaer ha fraez gant va daou lagad, ur pakad traoù heñvel ouzh korf un den o vont dreist ar skluz. Ker sur hag emaon amañ dirazoc’h, ar pakad-se a zo un den beuzet !… »

— « Un den beuzet », emezo, « un den beuzet ! Penaos e c’hellit gouzout sur e oa un den beuzet ? »

— « Penaos ? Penaos ? Pardienn ! abalamour em eus gwelet anezhañ. Me n’on ket badaouet, o ! »

— « Ha penaos e oa gwisket an den ? »

— « E du e oa gwisket penn-kil-ha-troad, rak e benn em eus remerket hag e dreid em eus remerket ivez. »

Neuze Job a zirollas da c’hoarzhin, da c’hoarzhin kenañ, kenañ. Ne oa ket evit komz, kemend-all e c’hoarzhe.

— « A ! Lom », emezañ, « an den beuzet a dle bezañ Herri hon eontr, eus Karreg-al-Louarn. »

Rak disoñjet em eus da lavarout deoc’h e oant o-daou, Job ha Lom, kendirvi kompez.

— « Herri ? » eme Lom,… « Marteze a-walc’h ! »

— « N’eo ket marteze ; Herri an hini eo. »

Hag o-daou d’ober asambles : A ! a ! a ! e-pad ur pennad hir, gant ar joa o doa.

— « N’ouzon ket perak e kavit kement a blijadur gant ur c’heloù ken trist », a lavaras dezho ar skluzier.

— « Ur c’heloù trist en ur mod », a lavaras Lom, « mes ur c’heloù laouen en ur mod all, rak, gouzout a rit, koulz ha ni, Herri a oa ur c’hanfard eus ar re vrasañ ; ne laboure ket, mezv e veze war ar pemdez ha mezv-dall d’ar sul : hor moereb ne rae nemet gouelañ gantañ. Ne zegase gwenneg ebet d’ar sadorn d’ar gêr, ha koulskoude, bep mintin, evit mont d’ar vengleuz, da Bont-Koblant, e oa dav d’ar boued ha d’ar bara bezañ prest war an daol, pe trouz ha bazhadoù e vije bet. »

— « Kavout a ra din », eme Lukaz, « eo deuet ho teod da vezañ skañvoc’h gant marv hoc’h eontr ? »

— « Ker buan », eme Lom, « koulskoude, dezhañ eo bet ar gwashañ. Mes ar pezh a ouzon, hag un dra hag a ra plijadur din, eo soñjal e tremeno hiviziken hor moereb ur vuhez eürus war an douar. »

— « Feiz ! » eme Lukaz, « kanañ a rit d’hoc’h eontr un interamant a gentañ klas ! Mes arabat eo seniñ ar c’hañv re abred, rak marteze hoc’h eontr a zo yac’h-pesk, ha ker buan e vefe gwelet o tont amañ da c’houlenn diganin ur chopinad sistr. »

— « O ! ne deuio ket », eme Job. « Gouzout a rit, Lukaz, n’eo ket deuet d’ar gêr, abaoe tri devezh ? »

— « Ya, gouzout a ran ».

— « Klevet hoc’h eus, ivez, n’eo ket bet gwelet abaoe, e mengleuz Pont-Koblant ? »

— « Klevet em eus ».

— « Hag eo bet kavet e vazh, e dog hag e votez kleiz war ribl ar stêr vras ? »

— « Ya ».

— « Hag e oa va eontr mezv-dall, an deiz-se ? »

— « Marteze a-walc’h ».

— « Me ’lavar deoc’h un dra : va eontr a zo kouezhet er stêr vras hag a zo beuzet. N’eus netra suroc’h. »

— « Paour kaezh Herri ! » a lavaras ar skluzier. « Eñ eo neuze ar pakad du am eus gwelet bremaik o vont dreist ar skluz ? Bez’ ez eus tud war an douar hag o deus marvioù trist memes tra ! »

— « Ba ! pep hini d’e dro », eme Job.

— « Ganeoc’h, Job, emañ ar furnez an taol-mañ », a lavaras Lukaz. « Da c’hortoz ma vo gouezet pe wir pe faos eo ar c’heloù trist-se, evomp ur chopinad, ha yec’hed d’ar re vev ! »

Job ha Lom a dreuze ar stêr gant ar vag. Lukaz a selle outo, ha souezhet e chome, pa zeue soñj dezhañ eus doare digristen an daou zen yaouank da zegemer ar c’heloù eus marv o eontr, ha ne voe ket bet evit en em virout da lavarout d’e wreg un dra hag a oa anavezet eus Karreg an Tan betek Menez-Hom :

— « Ar re-se a zo daou istrogell. »